klasa 3, dział IV Ziemie polskie na przełomie XIX i XX wieku Flashcards
jakie były represje po upadku powstania styczniowego?
- katorga
- konfiskata 3 tys. majątków
- kontrybucje
jaka epoka zaczyna się wraz z upadkiem powstania styczniowego?
pozytywizm
jaką korzyść odnieśli chłopi po pow. styczniowym?
w wyniku uwłaszczenia zyskali ziemię na własność
jakie instytucje prowadziły działania w kierunku unifikacji Królestwa Polskiego i Imperium Rosyjskiego? W którym roku założone?
Komitet Urządzający i Komitet do spraw Królestwa 1864
jak nazywano Królestwo Polskie?
Kraj Nadwiślańskim
kiedy wprowadzono i kiedy zniesiono stan wojenny w KP?
1861-1881 (na jego miejsce stan wzmocnionej ochrony)
jakie jeszcze były inne działania unifikacyjne KP i Rosji po pow. styczniowym?
- utrudniono przekroczenie granicy
- cenzura od 1865
- rosyjski językiem urzędowym
- zwiększenie guberni z 5 do 10
- odebranie praw miejskim miastom, które pomagały w powstaniu
- bez zgody nie można było założyć gazet, otworzyć szkół kupieckich czy powołać nowe stowarzyszenie
jakie instytucje likwidowano w 1866 i 1867 r. w Królestwie Polskim?
Sekretariat Stanu do spraw Królestwa
odrębną administrację poczt oraz Komisję Przychodów i Skarbu
Radę Stanu, Administracyjną, Komisję Oświecenia Publicznego
Komisję Spraw Wewnętrznych i Duchownych
Komisję Sprawiedliwości
jaki urząd utworzono po śmierci namiestnika Fiodora Berga?
generał-gubernator
kto został generałem-gubernatorem w 1874 r.?
Iosif Hurko
kiedy zostały rozszerzone kompetencje generała-gubernatora?
w 1879 r
co gen.-gub. mógł zrobić po 1879 r.?
mógł decydować o postawieniu cywilów przed sądem wojennym oraz zsyłać Polaków na Sybir bez prawomocnego wyroku
jakie instutycje zastąpiły Instytut Politechniczny i Rolniczo-Leśny oraz Szkołę Główną Warszawską?
Cesarski Uniwersytet Warszawski oraz Instytut Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa
kto został kuratorem warszawskiego okręgu szkolnego w 1879 r.?
Aleksandr Apuchtin
jak nazywa się okres rządów Apuchtina?
noc apuchtinowska 1879-1897
na czym odbywała się potajemna nauka języka polskiego?
na tajnych kompletach
jakiej instutucji w 1867 r. został podporządkowany Kościół katolicki?
Kolegium Duchowne
co robiło Kolegium Duchowne?
zamykało szkoły
konfiskowało dobra kościelne
księgi kościelne mogły być prowadzone tylko po rosyjsku
duchownym zaczęto wypłacać pensje rządowe (aby umożliwić państwu rosyjskiemu kontrolę działalności)
kiedy podjęto próbę likwidacji Kościoła unickiego?
w 1875 r.
gdzie były najbardziej krwawe protesty unitów?
w Pratulinie i Drelowie
w którym roku car podpisał dekret tolerancyjny?
w 1905 r.
gdzie trafiali Polacy na zsyłki?
na Syberię, do Kazachstanu, na Kaukaz i do guberni archangielskiej i permskiej
na co została zesłana największa grupa?
na katorgę, czyli przymusowe ciężkie roboty budowlane, w warzelniach soli lub w kopalniach
jakie jeszcze inne typy zesłań były?
dożywotnie osiedlenie, osiedlenie z możliwością powrotu, roty aresztanckie (karne obozy pracy)
jak pokonywano trasę w głąb Rosji na przymusowe prace?
w zależności od pogody: pieszo, konno, koleją lub sańmi
najwybitniejsi odkrywcy Syberii
Aleksander Czekanowski, Jan Czerski, Benedykt Dybowski
kierunki emigracji po powstaniu styczniowym
Francja, Szwajcaria, Włochy, Rumunia, Belgia, Wielka Brytania i Bułgaria
jakie stowarzyszenia emigracyjne działały we Francji?
Hotel Lambert, Zjednoczenie Emigracji Polskiej (1866) (to samo, inna nazwa) Zjednoczenie Demokracji Polskiej (1868)
kto należał do Zjednoczenia Demokracji Polskiej?
Józef Tokarzewicz, Jarosław Dąbrowski, Zygmunt Miłkowski
co przyniosło kres działalności stowarzyszenia ZDP we Francji?
komuna paryska z 1871 r.
czym jest kulturkampf?
kulturkampf to “walka z kulturą”
kto był twórcą terminu kulturkampf?
Rudolf Virchow
czym była Hakata?
Hakata to skrajnie nacjonalistyczna organizacja, która została utworzona 1894 r.
jakie działania podejmowała II Rzesza Niemiecka w ramach unifikacji?
- germanizacja kresów wschodnich
- walka z Kościołem katolickim
- działać mogły jedynie te klasztory, które opiekowały się chorymi
kto wyraził sprzeciw wobec ustaw w II Rzeszy?
Mieczysław Ledóchowski
czy polityka Bismarcka wobec kresów wschodnich zadziałała?
nie, jedynie wzmocniła więź Polaków i KK, a także wzmocniła świadomość narodową na Górnym Śląsku i Pomorzu
w jakim okresie był kulturkampf?
1871 do końca lat 70 XIX w.
elementy germanizacji szkolnictwa?
- język niemiecki jako język wykładowy
- polski tylko na lekcjach religii
- ograniczanie dostępu do szkół średnich polskiej młodzieży
kiedy niemiecki stał się językiem administracyjnym?
1876
czym jest dodatek kresowy? Kiedy wprowadzono?
1903 r., jest to nagroda za wzorowe wypełnianie obowiązków przez urzędników
czym jest ustawa kagańcowa? Kiedy wprowadzono?
1908 r., jest to ustawa zakazująca używania języka polskiego w przestrzeni publicznej (zebrania publiczne)
gdzie nie obowiązywała ustawa kagańcowa?
w powiatach, gdzie liczba polskich mieszkańców stanowiła 60%
czym są rugi pruskie? kiedy wprowadzono?
w 1885 r., są to deportacje polskich obywateli Rosji i Austro-Węgier z Prus
czy rugi pruskie spotkały się z aprobatą?
nie, wiele środowisk nie popierało tego rozwiązana (uderzało w przedsiębiorców i relacje z Rosją)
w którym roku utworzono Komisję Osadniczą dla Prus Zachodnich i Poznańskiego (inaczej Komisji Kolonizacyjnej)?
w 1886
co było zadaniem Komisji Kolonizacyjnej?
skupowanie gruntów polskich i osiedlanie tam osadników niemieckich
czym jest nowela osadnicza? Kiedy wprowadzono?
1904, zakazywała tworzenia nowych osad rolnych (trzeba było dostać pozwolenie na postawienie budynku)
czym jest ustawa wywłaszczeniowa? kiedy wprowadzono?
1908, na jej mocy Komisja Kolonizacyjna mogła wywłaszczać majątki Polaków
czy ustawa wywłaszczeniowa była często używana?
nie, bo spotkała się z krytyką niemieckiej jak i europejskiej opinii publicznej
od kiedy można było używać języka polskiego i ruskiego w Galicji?
od 1859 r.
kto został namiestnikiem Galicji po Bachu? Kiedy?
od 1849 r., Agenor Gołuchowski
czym jest patent lutowy? kiedy wprowadzono?
1861 r., ograniczy kompetencje Sejmów Krajowych i pozbawi praw wyborczych osób o małych majątkach
co należało do kompetencji Sejmów Krajowych?
- ustawodawstwo w zakresie kultury krajowej
- kontrola nad administracją rządową i samorządową
- wybór Wydziału Krajowego (organ przygotowawczy i wykonawczy)
kiedy sytuacja Polaków w Galicji się pogorszyła?
w 1864r., kiedy wprowadzono stan oblężenia i zamknięto Sejm Krajowy (w obawie przed Prusami)
kim byli stańczycy?
konserwatywne stronnictwo w Galicji
jakie były dwa stronnictwa w Galicji?
demokraci i konserwatyści (stańczycy)
co chcieli osiągnąć konserwatyści?
większą autonomię
co i kiedy wysłali do cesarza konserwatyści?
10 grudnia 1866 wysłali adres kończący się słowami “Przy Tobie Najjaśniejszy Panie, stoimy i stać chcemy”
do kiedy kształtowała się autonomia w Galicji?
do 1871 r.
jakie swobody mieli Polacy po 1866 r. w Galicji?
- język polski językiem administracji, policji i sądownictwa
- nauczanie w szkołach ludowych i średnich w języku polskim
- polonizacja szkolnictwa wyższego
co utworzono w 1871 r. w Wiedniu?
resort do spraw Galicji
czym była konstytucja grudniowa? kiedy?
1867, ustawa dawała mieszkańcom Galicji szereg praw i wolności obywatelskich
czym stała się Galicja dla Polaków w XIX w.?
stała się centrum polskiej kultury, sztuki i nauki.
jakie są główne hasła pozytywizmu?
praca u podstaw (czyli nauczanie i budzenie świadomości narodowej u najbiedniejszych) i praca organiczna (cały naród to organizm)
kto napisał manifest pozytywistów? jaki tytuł?
Aleksander Świętochowski “My i wy” z 1871 r.
czym był Uniwersytet Latający?
szkoła wyższa dla kobiet w Warszawie, działał od 1883, a na Uniwersytet Latający przekształcił się w 1885
kto był główną organizatorką Uniwersytetu Latającego?
Jadwiga Szczawińska-Dawidowa
główni przedstawiciele pozytywizmu?
- Bolesław Prus (właśc. Aleksander Głowacki)
- Maria Konopnicka
- Eliza Orzeszkowa
- Henryk Sienkiewicz
- Adam Asnyk
w którym roku otworzono Muzeum Przemysłu i Rolnictwa?
w 1875, które gromadziło też eksponaty, udostępniało pracownie i laboratoria
kto założył Szkołę Handlową?
Leopold Kronenberg
gdzie najlepiej rozwijała się praca organiczna?
w zaborze Pruskim, zwłaszcza Wielkopolsce
jakie były najważniejsze organizacje działające w zaborze Pruskim?
Centralne Towarzystwo Gospodarcze, Centralny Związek Towarzystw Przemysłowych, Towarzystwo Oświaty Ludowej
jakie polskie gazety wychodziły w zaborze Pruskim?
Dziennik Poznański, Kurier Poznański, Gazeta Toruńska
jakie organizacje utworzono w Galicji w ramach walki z analfabetyzmem?
Towarzystwo Przyjaciół Oświaty, Macierz Szkolną, Towarzystwo Szkoły Ludowej, Akademię Umiejętności
Towarzystwo Przyjaciół Oświaty- kiedy utworzono?
1868
Macierz Szkolna- kiedy utowrzono?
1882
Towarzystwo Szkoły Ludowej- kiedy utowrzono?
1891
Akademia Umiejętności- kiedy utworzono?
1872
co wspierało działalność gospodarczą w Galicji?
Kasy Zaliczkowe, Towarzystwo Kółek Rolniczych, Bank Rolny
w którym roku i kto założył kasy Stefczyka?
w 1890, Franciszek Stefczyk
jakie gałęzie przemysłu/sektory gospodarcze rozwijały się w Galicji?
- przemysł wydobywczy (sól, węgiel, ropa)
- piwowarstwo, alkohole
- przemysł chemiczny
- przemysł maszynowy i metalowy
w którym roku założono Krajowy Fundusz Przemysłowy? Gdzie działała?
w 1887 r., działała w Galicji
jakie gałęzie przemysłu/sektory gospodarcze rozwijały się w zaborze pruskim?
- przemysł wydobywczy
- przemysł rolniczy
- metalurgia
- przemysł ciężki
w którym roku zniesiono granicę celną między Królestwem Polskim a Cesarstwem Rosyjskim?
w 1850
kiedy otwarto Kolej Warszawsko-Wiedeńską?
w 1848 r.
jaki teren został bardzo zindustrializowany przez powstanie Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej?
Zagłębie Dąbrowskiego
jakie gałęzie przemysłu/sektory gospodarcze rozwijały się w zaborze rosyjskim?
- przemysł metalowy i maszynowy
- przemysł chemiczny
- przemysł farmaceutyczny
- przemysł włókienniczy
jakie instytycje wspierały rozwój gospodarczy na terenie zabory rosyjskiego?
Bank Handlowy Kronenberga, Bank Handlowy Scheiblera, Towarzystwo Kredytowe Ziemskie
kiedy miało miejsce zniesienie poddaństwa w zaborze pruskim?
w 1807
kiedy miało miejsce zniesienie poddaństwa w zaborze austriackim?
w 1848
kiedy miało miejsce zniesienie poddaństwa w zaborze rosyjskim?
w 1864 (reforma uwłaszczeniowa)
jaki był skutek uwłaszczenia chłopów w Galicji?
rozdrobnienie gospodarstw -> hamowanie rozwoju kapitału, dodatkowo podatki nałożone na chłopów -> upadek gospodarstw ->emigracja
co posiadała szlachta w Galicji?
prawo łowieckie i prawo propinacji (alkohol)
czym była kwestia serwitutów?
nierozwinięta kwestia w zaborze rosyjskim, która dotyczyła służebności, czyli prawa chłopód do korzystania z pańskich lasów i pastwisk