klasa 4 dział III- świat podczas zimnej wojny Flashcards
skutki II wś
śmierć 50 miliona ludzi
mobilizacja 110 milionów żołnierzy
antagonizmy na tle nacjonalistycznym, ideologicznym i rasowym
nowe technologie
bomba atomowa
głód, wiele ludzi niepełnosprawnych i zniszczenia infrastruktury
dipisi- ludzie bezdomni
masowe przesiedlenia i migracje ludności
konferencja w Poczdamie
lipiec-sierpień 1945 r.
kto brał udział w konferencji poczdamskiej
nowy prezydent USA Harry Truman
premier WB Winston Churchill a potem Clement Attlee (Partia Pracy)
Józef Stalin
Clement Attlee
co ustalono na konferencji w Poczdamie
program czterech “D”
- denazyfikacja
- demokratyzacja
- demilitaryzacja
- dekartelizacja
decyzja o osądzeniu przywódców III Rzeszy
ustalenie ostatecznych granic
zmiany terytorialne po konf. w Poczdamie
Polska: uzyskała wschodnie i północne tereny Niemiec (bez potwierdzenia tego traktatem)
ZSRR: zyskał rejon Królewca, Kresy
Niemcy i Austria zostały podzielone na 4 strefy wpływów
Harry Truman
33 prezydent USA, 1945-1953 r.
czym była Sojusznicza Rada Kontroli Niemiec
organ złożony z WB, USA, ZSRR i Francji, którego celem była kontrola terenów Niemiec i Austrii
gdzie odbyły się procesy zbrodniarzy niemieckich
w Norymberdze
kiedy miały miejsce procesy norymberskie
od listopada 1945 do października1946
kto sądził nazistów podczas procesów norymberskich
Międzynarodowy Trybunał Wojskowy
o co byli oskarżani dowódcy nazistowscy podczas procesów norymberskich
udział w spisku przeciwko pokojowi
zbrodnie przeciwko pokojowi
zbrodnie wojenne
ludobójstwo
kto dostał karę śmierci (procesy norymberskie)
12 Nazistów m. in. Hans Frank (GG), Hermann Goring, Joachim von Ribbentrop, Wilhelm Keitel
jakie organizacje zostały uznane za zbrodnicze przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy
NSDAP, SS, SD i Gestapo
kierunki ucieczki nazistów po wojnie
Ameryka Południowa i Bliski Wschód
kto pomagał nazistom w ucieczce
Watykan, arcybiskup Alois Hudal, który załatwiał wizy, fałszywe dokumenty, a wszystko tłumaczył walką z komunizmem
kto z nazistów popełnił samobójstwo
Heinrich Himmler, Joseph Goebbels
komu z nazistów udało się uciec
Adolfowi Eichmannowi i Josefie Mengele
kto łapał ukrywających się nazistów
państwa, ale też organizacje i tzw. łowcy nazistów
jaka organizacja rozpatrywała zbrodnie japońskie
Międzynarodowy Trybunał Wojskowy dla Dalekiego Wschodu w latach 1946-48, skazano 28 osób
paryskie traktaty pokojowe
10 lutego 1947 r.
jakich państw dotyczyły traktaty pokojowe z Paryża
państwa satelickie III Rzeszy: Włochy, Finlandię, Bułgarię, Węgry i Rumunię
o czym mówiły traktaty pokojowe z Paryża
chodziło głównie o płacenie reparacji przez państwa satelickie Niemiec, ograniczenie sił zbrojnych i poddanie się zmianom terytorialnym
skutki traktatów paryskich
większe wpływy ZSRR w Europie Wschodniej i Europie Centralnej, rozmieszczenie garnizonów wojskowych w Polsce, Węgrzech i Rumunii
kiedy powstał plan stworzenia międzynarodowej organizacji rozstrzygającej konflikty (zamiast Ligi Narodów)
konferencja w Teheranie (listopad-grudzień 1943 r.
spotkanie w Dumbarton Oaks w sprawie stworzenia statutu ONZ
sierpień-wrzesień 1944 r.
konferencja założycielska ONZ
kwiecień 1945 r. w San Francisco
podpisanie Karty Narodów Zjednoczonych
26 czerwca 1945 r. i koniec konferencji założycielskiej ONZ
siedziba ONZ
Nowy Jork
główne organy ONZ
Sekretarz generalny- Trygve Lie (Norweg)
Sekretariat
Rada Bezpieczeństwa
Zgromadzenie Ogólne ONZ
Rada Gospodarczo-Społeczna
Rada Powiernicza
MTS (Haga)
agencje wyspecjalizowane ONZ
kto należał do członków Rady Bezpieczeństwa
USA, Francja, WB, Chiny i ZSRR tzw. Wielka Piątka + 10 kadencyjnych
agencje wyspecjalizowane ONZ
ONZ ds. Pomocy i Odbudowy (UNRRA)
ONZ ds. Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO)
ONZ ds. Rolnictwa i Wyżywienia (FAO)
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)
Fundusz ONZ Pomocy Dzieciom (UNICEF)
Powszechna deklaracja praw człowieka
1948 r.
kto utracił pozycje mocarstw
WB i Francja
kto stał się nowym mocarstwem
USA i ZSRR
co ukształtowało się na świecie
układ dwubiegunowy
jakie poglądy dominowały w Europie po wojnie
lewicowe, uważano że ZSRR bardzo przyczyniło się do końca II wś, a zachodnie państwa nie wiedziały jak naprawdę wygląda życie w komunizmie. dodatkowo, prawicowe partie skompromitowały się współpracą z nazistami przed wojną
jakie pańśtwa zostały inkoroporowane do ZSRR
Litwa, Łotwa, Estonia, Kresy Wschodnie, Ruś Zakarpacka, Besarabia (brutalna sowietyzacja)
jakie państwa znalazły się w sowieckiej strefie wpływów
Bułgaria, Czechosłowacja, wschodnie Niemcy, Polska, Rumunia i Węgry
jakie były trzy sposoby na przejęcie władzy przez komunistów w innych państwach
- działania jednostek jak w Jugosławii (Josip Broz-Tito)
- włączenie jeszcze w czasie wojny (Litwa, Łotwa, Estonia)
- “krojenie salami” (Polska)
na czym polegało “krojenie salami”
sposób zdobywania władzy przez komunistów w którym z początku pozwalali na demokrację ale stopniowo przejmowali coraz więcej władzy aż obalali demokrację
lider komunistycznych partyzantów w Jugosławii
Josip Broz-Tito
lider komunistycznych partyzantów w Albanii
Enver Hodża
jak Stalin chciał poszerzać swoje wpływy
wspierał partyzantki komunistyczne na zachodzie
domagał się baz wojskowych w Turcji (cieśnina Bosfor i Dardanele) i Iranie (ropa)
kto zdobył plany bomby atomowej i przekazał je ZSRR
Ethel i Julius Rosenbergowie, amerykańscy komuniści
przemówienie Stalina o istnieniu państw kapitalistycznych i komunistycznych i odpowiedź na nie
luty 1946 r., odpowiedzią był tzw. długi telegram Kennana (dyplomata w Moskwie)
przemówienie w Fulton
przemówienie Churchilla 5 marca 1946 r., pierwsze użycie terminu żelazna kurtyna, początek konfliktu państw komunistycznych i kapitalistycznych
czym jest koncepcja Trumana
państwa zachodnie udzielały pomocy finansowej, wojskowej oraz politycznej krajom zagrożonym przez komunistów (np. Grecja czy Turcja)
kiedy powołane zostaje CIA
w 1947 r.
przyczyny powstania planu Marshalla
Truman nie chciał aby biedne społeczeństwo europejskie radykalizowało się i przyłączyło do komunizmu
plan Marshalla/Europejski Plan Odbudowy
czerwiec 1947 r.
komu zaproponowano plan Marshalla
państwom sojuszniczym ale też wrogim (komunistycznym), choć te zostały zmuszone do odmowy (Polska, Czechosłowacja)
kto przyjął najwięcej wsparcia z planu Marshalla
WB, Francja, Włochy i Niemcy
utworzenie Organizację Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC)
kwiecień 1948 r.
powstanie Unii Zachodnioeuropejskiej
1954 r., WB, Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg
konferencja w Szklarskiej Porębie
wrzesień 1947 r.
czym była konferencja w Szklarskiej Porębie
odpowiedź bloku komunistycznego na plan Marshalla, powstało wtedy Biuro Informacji Partii Komunistycznych i Robotniczych (Kominform)
kto kierował konferencją w Szklarskiej Porębie
Andriej Żdanow
jakie były ustalenia konf. w Szklarskiej Porębie
wszystkie państwa muszą upodobnić się do ZSRR pod każdym względem
kto sprzeciwił się postanowieniom konf. w Szklarskiej Porębie
Josip Broz-Tito i Władysław Gomułka
Władysław Gomułka
skutki konferencji w Szklarskiej porębie dla Polski
odsunięcie Władysława Gomułki, który chciał wprowadzić komunizm na polskich zasadach
skutki konferencji w Szklarskiej porębie dla Jugosławii
Josip Tito został wrogiem nr. 1 Stalina, który chciał interweniować w państwie, ale Josip utrzymał się (przy pomocy USA) i utrzymał władzę do 1980 r. (Jugosławia była państwem komunistycznym ale nie radzieckim)
powstanie Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG)
styczeń 1949 r. w Moskwie
założenia RWPG
państwa członkowskie musiały wprowadzić u siebie system sowiecki i położyć główny nacisk na industrializację, zwłaszcza przemysł ciężki i zbrojeniowy, a rolnictwo poddać kolektywizacji
jak nazywano państwa zależne od ZSRR
państwa demokracji ludowej
co Sojusznicza Rada Kontroli Niemiec zrobiła w Niemczech
wprowadzono zasadę 4D
zdecentralizowano państwo
dążono do stworzenia odpowiednich ustrojów (totalitaryzm komunistyczny i demokrację)
każde państwo chciało trochę innego wyglądu Niemiec
powstanie Socjalistycznej Partii jedności Niemiec (SED)
1946 r.
co państwa zachodnie zrobiły w zachodnich Niemczech
przywróciły partie jak np. SPD, FDP, Unię Chrześcijańsko-Demokratyczną
jakie miasta zostały podzielone między 4 państwa zwycięskie
Berlin i Wiedeń
kto stanął na czele socjalistycznego rządu w Austrii w 1945 r.
Karl Renner
kiedy Austria ogłosiła konstytucyjną neutralność
15 maja 1955 r. po wycofaniu obcych wojsk z kraju
utworzenie Bizonii (połączenie strefy brytyjskiej i strefy amerykańskiej)
1947 r.
wystąpienie ZSRS z Sojuszniczej Rady Kontroli Niemiec
marzec 1948 r.
blokada Berlina
23/24 czerwca 1948 r.- 12 maja 1949 r.
jak USA obeszło blokadę Berlina
przez utworzenie mostu powietrznego, dzięki któremu zaopatrywano odcięte miasto
co zmusiło Stalina do odwołania blokady Berlina
nieskuteczność tej taktyki i przerzucenie do WB bombowów B-29, które były blefem
przyłączenie do Bizonii strefy francuskiej i powstanie Trizonii
kwiecień 1949
kto objął funkcję kanclerza w Trizonii/FRN
Konrad Adenauer
proklamowanie Republiki Federalnej Niemiec (RFN)
wrzesień 1949 r.
siedziba RFN
Bonn
utworzenie Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD)
październik 1949 r.
kto stanął na czele NRD
Walter Ulbricht, sekretarz generalny partii komunistycznej w Niemczech
stolica NRD
sowiecka część Berlina
na co pozwolono w RFN
USA pozwoliło na remilitaryzację tego państwa
I powstanie berlińskie
16 czerwca 1953 r.
przyczyny I powstania berlińskiego
zwiększenie norm produkcyjnych i cen żywności we wschodnim Berlinie po śmierci Stalina
skutki I powstania berlińskiego
śmierć 200 osób
ZSRS zrezygnował z reparacji wojennych, zmniejszył kontyngenty i udzielił NRD znacznego kredytu na rozwój gopsodarczy
powstanie Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego (NATO)
4 kwietnia 1949 r.
kto przyłączył się do NATO
państwa BeNeLuksu, Dania, Norwegia, Francja, Islandia, Kanada, USA, WB, Włochy, Luksemburg, Portugalia
jaki charakter miała Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego
charakter polityczno-wojskowy
członkowie byli zobowiązani do niesienie pomocy w razie ataku
przyłączenie RFN do NATO
marzec 1955 r.
przyczyna przyłączenia RFN do NATO
śmierć Stalina i odmienne koncepcje przyszłości państwa niemieckiego zaprezentowane na konferencji czterech mocarstw w Moskwie w 1954 r.
powstanie Układu Warszawskiego
1955 r.
cel Układ Warszawskiego
współpraca państw członkowskich w kwestiach polityki zagranicznej i obronności, jednak w rzeczywistości było to zapieczętowanie wpływów ZSRS na te tereny
przyczyna powstania Układu Warszawskiego
śmierć Stalina i przyłączenie RFN do NATO
początek budowy muru berlińskiego
12/13 sierpnia 1961 r.
skutek budowy muru berlińskiego
II kryzys berliński, który nie był tak niebezpieczny bo F. Kennedy nie zdecydował się na zbrojne zatrzymanie budowy muru
wizyta JFK w Berlinie
1963 r.
pierwsza próba jądrowa ZSRS
1949 r.
skutki zdobycia broni atomowej przez ZSRS
panika w państwach zachodu, rozpoczęcie tzw. “polowania na czarownice”, czyli sowieckich agentów w USA i makkartyzm
czym był makkartyzm
polityka senatora Josepha McCarthy’ego, który był aż nadgorliwy w swoich poszukiwaniach komunistów
przyczyny budowy muru berlińskiego
ucieczki młodych i wykształconych osób na zachód przez Berlin Zachodni (ok. 16% do 1961 r.)
jak nazywało siebie ZSRR po wojnie
Wielki Kraj Rad, państwo nastawione pokojowo
jak wielu więźniów było w państwach komunistycznych w 1950 r.
15 milionów
kto był współpracownikiem Stalina pod koniec lat 40
Andriej Żdanow
jak nazywano politykę kulturalną za czasów Żdanowa
żdanowszczyzną- kultura była odizolowana od wpływów zachodnich
śmierć Stalina
5 marca 1953 r.
kto był największym kandydatem do przejęcia władzy po Stalinie
Ławrientij Breia, szef tajnych służb
jakie reformy chciał wprowadzić Breia
zwolnić wielu więźniów łagrów
zakazać tortur podczas śledztw
autonomia republik satelickich ZSRS
polityka odprężenia w stosunkach międzynarodowych
wycofanie wojsk ze wschodnich Niemiec
kto stał na czele opozycji wobec Ławrientija Brei
Gierorgij Malenkow- premier
Wieczesław Mołotow- MSZ
Nikita Chruszczow- sekretarz generalny KPZS
marszałek Gieorgij Żukow- bohater II wś
co stało się z Breią po oskarżeniu o zdradę ZSRS
został stracony
jak początkowo wyglądała władza w ZSRS po śmierci Stalina
było to kolektywne kierownictwo opozycji przeciw Brei, które jednak szybko się rozpadło
XX Zjazd KPZS
luty 1956 r.
co stało się podczas XX Zjazdu KPZS
Nikita Chruszczow wygłosił oficjalne przemówienie, w którym wezwał do utrzymania pokoju. Jednak był jeszcze tajny referat “O kulcie jednostki i jego następstwach”, wygłoszony w nocy 24/25 lutego, w którym skrytykował czystki, deportacje narodów czy zlekceważenie ataku III Rzeszy
jakie były konsekwencje “tajnego” referatu Nikity Chruszczowa
w państwach satelickich ZSRS zaczęło dochodzić do destalinizacji
kto stworzył termin odwilży w kontekście lżejszej polityki ZSRS
pisarz Ilia Erenburg
jakie były działania podjęte podczas odwilży w ZSRS
zwolnienie więźniów
złagodzenie cenzury
zwiększenie nakładów finansowych na produkcję towarów i ograniczenie zbrojenia
zmienienie nazwy miasta Stalingrad na Wołgograd
Nikita Chruszczow
jak ZSRS traktowało Węgry
jako że Węgry współpracowały z Rzeszą, to były traktowane jako państwo podbite
kto zwyciężył w wyborach demokratycznych na Węgrzech w 1945 r.
Partia Drobnych Rolników- 57%, komuniści tylko 17%
jak komuniści doszli do władzy w Węgrzech
poprzez taktykę “krojenia salami”, komuniści powoli zdobywali władzę nad kolejnymi resortami i poparcie, aż w 1947 r. zdobyli władzę z Matyasem Rakosim na czele
skutki śmierci Stalina w Węgrzech
Rakosi złożył samokrytykę, a władzę przejął Imre Nagy (zdjęcie), który wkrótce rozpoczą reformy
kiedy Imre Nagy został odsunięty od władzy
w 1955 r.
manifestacja w Budapeszcie
październik 1956 r., kiedy to Węgrzy zebrali się pod pomnikiem Józefa Bema w pokojowej demonstracji w ramach solidarności z polskimi protestującymi
skutki manifestacji w Budapeszcie
krwawe starcia z AVH (służba bezpieczeństwa), przywrócenie Imre Nagya na stanowisko i przerodzenie się manifestacji w powstanie pod wodzą płk. Pala Maletera
ogłoszenie przez Nagy’ego decyzji o demokratyzacji Węgier i wystąpienie z Układu Warszawskiego
listopad 1956 r.
reakcja Chruszczowa na próbę odłączenia się Węgier od Bloku Wschodniego
początkowe wycofanie wojsk radzieckich i podstępem wywabienie kolaboracyjnego rządu Imrego Nagy’ego i powołanie nowego rządu z Janosem Kadarem na czele i ponowne wkroczenie wojsk sowieckich 4 listopada do Budapesztu
kto udzielał pomocy Węgrom w czasie powstania węgierskiego
początkowo ONZ, ale ostatecznie tylko Polacy
kto wygrał wybory prezydenckie w 1952 r. w USA
gen. Dwight David Eisenhower
polityka Eisenhowera
wspierał ustabilizowanie spraw wewnętrznych i prawa człowieka, chciał ustabilizować sytuację zagraniczną i wprowadził tzw. doktrynę Eisenhowera
na czym polegała doktryna Eisenhowera
polityka ekonomicznego i militarnego wspierana krajów w rejonie Zatoki Perskiej, tak aby ZSRS nie próbował przejąć tam kontroli
polityka zagraniczna Chruszczowa
zakończenie wojny w Korei, porozumienie z Jugosławią, uwolnienie niemieckich jeńców
umieszczenie Sputkina (sztuczny satelita) na orbicie ziemi przez ZSRS
październik 1957 r.
jaki wydźwięk miało umieszczenie radzieckiego Sputnika na orbicie
Zachód ogarnęła panika, bo to oznaczało, że ZSRS ma możliwości aby zaatakować USA bombą atomową
konferencja w Bandung (Indonezja)
1955 r.
skutki konferencji w Bandung
konferencja państw afrykańskich i azjatyckich potępiała kolonializm i ZSRS ogłosiło się sojusznikiem tych państw
koniec odprężenia stosunków Wschód-Zachód
1 maja 1960 r., kiedy to ZSRR zestrzelił amerykański samolot szpiegowski U-2
kto przejął władzę w ZSRS po Chruszczowie w 1964 r.
Leonid Breżniew
kto został I sekretarzem Komunistycznej Partii Czechosłowackiej w 1968 r.
Alexander Dubcek
co zamierzał zrobić Alexander Dubcek w Czechosłowacji
zbudować “socjalizm z ludzką twarzą”, dlatego odsunął od władzy stalinistów, doprowadził do zniesienia cenzury
wkroczenie wojsk Układu Warszawskiego (m.in. Polski) do Czechosłowacji
20/21 sierpnia 1968 r.
kto objął władzę w Czechosłowacji po Alexandrze Dubcku
Gustav Husak
jak nazwano wydarzenia w Czechosłowacji w 1968 r.
Praską Wiosną
skutki Praskiej Wiosny
sformułowanie doktryny Breżniewa/doktryny ograniczonej suwerenności
na czym polegała doktryna Breżniewa
na tym, że ZSRR miał prawo do interwencji zbrojnej w każdym kraju bloku komunistycznego
dwa ugrupowania polityczne Chin powstałe w latach 20 XX w.
nacjonalistyczny Kuomitang
Komunistyczna Partia Chin (KPCh)
kto stał na czele Kuomitangu
Czang Kaj-szek
wznowienie wojny domowej w Chinach
1946-49 r., Kuomitang Czang Kaj-szeka vs KPCh Mao Zedonga
kto wygrał wojnę domową w Chinach
KPCh przejęło kontynentalną część Chin
gdzie schroniły się siły Kuomitangu po przegranej wojnie domowej w Chinach
na wyspie Formoza, czyli na Tajwanie
proklamowanie Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL)
1 października 1949 r.
sowiecko-chiński układ o przyjaźni i wzajemnej pomocy
1950 r.
przejęcie Tybetu przez ChRL
1950 r.
powstanie w Tybecie przeciwko komunistom
1959 r., ucieczka rządu tybetańskiego
powstanie w Tybecie przeciwko komunistom
1959 r., ucieczka rządu tybetańskiego
jak nazywał się chiński wariant komunizmu
maoizm
co zakładał maoizm
komunizm należy wprowadzać siłą, warstwa chłopska jest główną siłą rewolucyjną
gdzie chińscy komuniści wysyłali skazanych
do obozów reedukacyjnych
o co Mao oskarżył Kreml po śmierci Stalina
o rewizjonizm i powrót do kapitalizmu
początek realizacji Wielkiego Skoku
1958 r.
czym był Wielki Skok
plan zakładający szybkie przekształcenie rolniczych chin w potęgę przemysłową