Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Historia > Pełnia i schyłek średniowiecza- świat > Flashcards

Pełnia i schyłek średniowiecza- świat Flashcards

1
Q

na czym polegała reforma klunicka

A

polegała na zmianie zasad i reguł pobożności benedyktyńskiej, więcej czasu poświęcono na liturgię a mniej na pracę fizyczną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

od czego wzięła się nazwa reformy klunickiej

A

od klasztoru benedyktynów w miejscowości Cluny (Francja)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

kiedy rozpoczął się ruch odnowy Kościoła

A

w X w.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

jak wyglądał program odnowy życia religijnego w X w.

A

mnisi mniej związani z możnowładcami mieli zajmować stanowiska duchowne
uwolnienie Kościoła od świeckiej inwestytury
zakaz symonii
wprowadzenie celibatu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

w jaki sposób wybierano biskupów Rzymu od połowy XI w.

A

przez kolegium kardynałów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

do czego prowadził poprzedni (do XI w.) system wybierania papieży

A

do konfliktów, elekcji antypapieży i schizm (rozłamów)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

przez kogo kryzys Kościoła został częściowo opanowany?

A

przez Ottona I, przez koronację go na cesarza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

kiedy zostały sformuowane założenia reformy gregoriańskiej

A

w 1075 r. w dokumencie nazwanym Dictatus papae

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

kto jest autorem założeń reformy gregoriańskiej

A

Grzegorz VII

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

jakie są założenia reformy gregoriańskiej

A

tezy dot. wzmocnienia władzy papieża i wyższości nad cesarzem
oczekiwanie aby papież sprawował władzę sądowniczą i prawodawczą
roszczenie do detronizacji władców świeckich

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

czyj sprzeciw wywołały reformy gregoriańskie

A

Henryka IV, władcy Niemiec

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

jak jest nazywany konflikt między Henrykiem IV a Grzegorzem VII

A

spór o inwestyturę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

kiedy odbyły się synody Grzegorza VII

A

w 1075 r. i 1076 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

co ogłosił Grzegorz VII na synodach

A

bronił świeckiej inwestytury pod groźbą ekskomuniki
potępił symonię i nikolaizm (zawieranie małżeństw przez księży)
wybór biskupów przez zgromadzenia duchownych i potwierdzane przez papieża
pozbawienie stanowisk duchownych winnych symonii i nikolaizmu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

kiedy zaczyna się spór o inwestyturę

A

w 1075 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

czym jest inwestytura

A

nadawanie wasalowi dóbr seniora, przy zachowaniu ceremoniału i zasad prawa lennego.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

kiedy i gdzie Henryk IV zwołał synod

A

w Wormacji w 1076 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

co stało się na synodzie Henryka IV

A

duchowni niemieccy wypowiedzieli posłuszeństwo papieżowi, za co ten ukarał ich i Henryka ekskomuniką

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

co zrobił Henryk IV aby zdjąć ekskomunikę

A

przez trzy dni oczekiwał w stroju pokutnym pod murami zamku w Canossie, aż w końcu Grzegorz VII cofnął jego decyzję (1077 r)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

kiedy Henryk IV zdobył Rzym

A

w 1084 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

co stało się z Grzegorzem VII po podbiciu Rzymu przez Henryka IV

A

został wygnany

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

kto koronował Henryka IV na cesarza

A

antypapież Klemens III

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

zawarcie konkordatu wormanckiego

A

1122 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

między kim zawarty zostal konkordat wormancki

A

między Henrykiem V i papieżem Kalikstem II

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

jakie były ustalenia konkordatu wormanckiego

A

papież powoływał biskupów w obecności przynajmniej urzędnika władcy
cesarz nadawał dobra ziemskie, które przynależały do kościelnych urzędów
cesarz zachował prawo wręczania berła, ale zrezygnował z insygniów władzy duchowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

w jakich kwestiach narastał konflikt między obrządkami Kościoła

A

doktrynach- kult ikon (wschód), propagowanie celibatu (zachód)
politycznych- zwierzchność cesarza w Konstantynopolu, czego nie chciał papież
kulturowych- greka w Bizancjum, łacina w Rzymie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

wielka schizma wschodnia

A

1054 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

jak nazywały siebie Kościoły (Bizancjum i Rzym)

A

prawowierny (prawosławny)
powszechny (katolicki)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

czym jest monastycyzm

A

forma życia religijnego, której podstawą jest życie, zgodne z regułą zakonną, we wspólnocie zakonnej (klasztor)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

jakie były skutki duchowe reform gregoriańskich i ruchu klunackiego

A

na znaczeniu zyskał monastycyzm, przez co z czasem duchowieństwo odseparowało się od innych grup społecznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

jaki był skutek krytyki praktyk zakonu benedyktyńskiego w XI w.

A

powstanie nowych klasztorów: kameduli, kartuzi, cystersi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

czym charakteryzowały się zakony kameduli i kartuzów

A

surowe reguły, życie w ascezie, w odosobnieniu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

czym charakteryzowały się zakony cystersów

A

zdyscyplinowane i surowe życie, utrzymanie z własnej pracy rąk, używanie nieużytków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

kto założył klasztor cystersów

A

Bernard z Clairvaux

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

czym były herezje

A

poglądy pozostające w sprzeczności z dogmatami katolicyzmu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

kiedy zaczęły powstawac herezje

A

w XI w.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

jaka była przyczyna powstawania herezji

A

dążenie do realizacji ideału ewangelicznego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

za pomocą czego Kościół zwalczał herezje

A

za pomocą inkwizycji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

kto był założycielem ruchu Waldensów

A

Piotr Waldo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

gdzie powstał ruch Waldensów

A

w Lyonie we Francij

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

kiedy powstał ruch Waldensów

A

w latach 80 XII w.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

jakie były doktryny ruchu Waldensów

A

naśladowanie Chrystusa poprzez dobrowolne ubóstwo
Biblia jedynym autorytetem
odstąpienie od doktryny o czyśćcu i kultu świętych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

jak wyglądał kult religijny

A

był uproszczony

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

kiedy powstał ruch Katarów (albigensów)

A

w powłowie XII w.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

jakie były doktryny ruchu Katarów

A

dualizm Boga, czyli współistnienie dobra i zła
świat duchowy (dobro) stworzony przez Boga, świat doczesny (zło) stworzony przez Szatana
zbawienie to uwolnieni od doczesności, ale dusza przechodziła do innego ciała
aby przerwać łańcuch reinkarnacji należ zrezygnować z potomstwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

jak Kościół zareagował na ruch Katarów

A

organizował przeciw nim krucjaty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

czym są zakony żebracze

A

zakony które utrzymują się z jałmużny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

czym zajmowali się członkowie zakonów żebraczych

A

wędrownym kaznodziejstwem, wykładanem na uniwersytetach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

kto założył zakon Franciszkanów (Zakon Braci Mniejszych)

A

św. Franciszek z Asyżu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

kto założył zakon Dominikanów (Zakon Kaznodziejski)

A

św. Dominik (Guzman)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

czym charakteryzował się zakon Franciszkanów

A

był to zakon żebraczy, żyli ubogo, skupiali się na kwestiach moralnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

czym charakteryzował się zakon Dominikanów

A

nauczali wśród albigensów (Katarzy) i przyjęli ich ascetyzm, ich misją było tłumaczenie nauk Kościoła wiernym, musieli mieć wykształcenie teologiczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

jaki sobór rozszerzył postanowienia konkordatu wormackiego na całą Europę

A

I sobór laterański w 1123 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

jakie były przyczyny wypraw krzyżowych (krucjat)

A

szerzenie religii chrześcijańskiej
agresywna polityka Turków seldżuckich w Świętej Ziemi
wzrost zagrożenia tureckiego dla cesarstwa bizantyjskiego
ukształtowanie się rycerstwa
wojny między chrześcijanami są niedopuszczalne
konflikt cesarstwa z papiestwem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

jaka była bezpośrednia przyczyna krucjat

A

apel papieża Urbana II w 1095 r. na synodzie w Clermont, w którym wezwał chrześcijan do wyzwolenie Ziemi Świętej spod panowania muzułmanów i pomoc Bizancjum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Krucjata ludowa

A

1096 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

co stało się z uczestnikami Krucjaty ludowej

A

zostali rozbici przez Węgrów a potem przez Turków w Azji Mniejszej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

I krucjata

A

1096-1099 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

co zrobili uczestnicy I krucjaty

A

zdobyli Jerozolimę i utworzyli hrabstwo Trypolisu, księstwo Antiochii i hrabstwo Edessy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

II krucjata

A

1147-1149 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

co stało się podczas II krucjaty

A

wyprawa do odbicia hrabstwa Edessy zakończyła się klęską

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

III krucjata

A

1189-1192 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

jaka była przyczyna III krucjaty

A

zdobycie Jerozolimy przez armię sułtana Saladyna w 1187 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

kto poprowadził III krucjatę

A

król Francji Filip II August
król Anglii Ryszard Lwie Serce
cesarz niemiecki Fryderyk I Barbarossa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

jaki był skutek III krucjaty

A

nie udało się zdobyć Jerozolimy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

IV krucjata

A

1202-1204 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

co zrobili krzyżowcy podczas IV krucjaty

A

nie mieli jak zapłacić Wenecjanom za transport więc zdobyli jedno z miast w Dalmacji dla nich

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

w których roku Krzyżowcy zdobyli Konstantynopol

A

w 1204 r., utworzyli Cesarstwo Łacińskie, które przetrwało do 1261 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

upadek Akki

A

1291 r., koniec krucjat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

czym była Akka

A

ostatnia twierdza krzyżowców w Jerozolimie, zdobyta przez muzułmanów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

krucjaty mapa

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

skutki polityczne krucjat

A

antagonizmy między chrześcijanami i muzułmanami i prawosławnymi
wzrost znaczenia papieża i Kościoła

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

skutki gospodarcze krucjat

A

wzrost znaczenia i rozwój włoskich miast
rozwój handlu, gospodarki towarowo-pieniężnej i żeglugi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
74
Q

skutki kulturowe krucjat

A

zapożyczenia z kultur Wschodu
poznanie przez Europejczyków nowych kultur
osiedlanie się grup ludności z Europy na Bliskim Wschodie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
75
Q

skutki militarne krucjat

A

powstanie zakonów rycerskich
zmiany w sztuce wojennej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
76
Q

kiedy powstał zakon templariuszy

A

w 1118 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
77
Q

kiedy powstał zakon joannitów

A

w 1113 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
78
Q

kiedy powstał zakon Krzyżaków

A

w 1191 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
79
Q

gdzie przeniosły się zakony rycerskie po zakończeniu krucjat

A

do Europy
Krzyżacy nad Bałtyk
Templariusze do Francji
Joannici (Zakon Maltański) do Europy Zachodniej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
80
Q

symbol Zakony Maltańskiego (joannitów)

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
81
Q

symbol zakonu templariuszy

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
82
Q

symbol zakonu krzyżackiego

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
83
Q

przeciwko komu organizowano krucjaty (oprócz muzułmanów)

A

ludom pogańskim (krucjaty północne, XII-XIV w.), heretykom i Turkom (XV w.)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
84
Q

gdzie w Europie toczyły się walki z muzułmanami

A

na Półwyspie Iberyskim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
85
Q

co utworzyli muzułmanie na terenachprzejętych od Wizygotów

A

kalifat kordobański (VIII w.)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
86
Q

czym jest rekonkwista

A

walka chrześcijan o wyparcie Arabów z Półwyspu Iberyjskiego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
87
Q

kiedy powstała Portugalia

A

w 1139 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
88
Q

kiedy powstała Hiszpania

A

w 1479 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
89
Q

kto przejął inicjatywę w walce z Maurami (hiszpańscy muzułmanie) w XII w.

A

Królestwo Kastylii, Króestwo Aragonii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
90
Q

bitwy pod Las Navas de Tolosa

A

1212 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
91
Q

kiedy została zdobyta Grenada (ostatnia twierdza muzłumańska)

A

w 1492 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
92
Q

kim byli mamelucy

A

niewolnicy w kalifacie kairskim wykorzystywani przez dowódców elitarnych jednostek wojskowych do walki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
93
Q

emir

A

głowa prownicji w kalifacie arabskim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
94
Q

skąd pochodzili Turkowie seldżuccy

A

z Azji Środkowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
95
Q

bitwa pod Manzikertem

A

1071 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
96
Q

kto walczył w bitwie pod Manzikertem

A

Turkowie seldżuccy i Bizancjum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
97
Q

co oznacza treuga Dei

A

pokój boży

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
98
Q

gdzie swoje faktorie założyły miasta włoskie

A

na wybrzeżach Morza Śródziemnego i Morza Czarnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
99
Q

jakie były przyczyny wzrostu ludności w Europie w IX w.

A

koniec najazdów Normanów, Węgrów i Arabów
ograniczenie samowoli feudałów i ustabilizowanie monarchii
ocieplenie klimatu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
100
Q

jakie zaszyły zmiany w rolnictwie w Europie Zachodniej

A

zmiany na narzędzia metalowe
zastosowanie nowych wynalazków: pługa i chomąta
nowy model gospodarowania na roli: trójpolówka
zaczęto używać żyta i owsa
więcej ziem do uprawiania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
101
Q

jak wyglądał podział pola wedle schematu trójpolówki

A

na 1/3 pola było kolejno zboże ozime (na jesień/zimę), zboże jare (na wiosnę/lato) i ugór, czyli ziemia odpoczywająca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
102
Q

jakie tereny kolonizowano w X-XIV w. w Europie

A

z Europy Zachodniej ludność przenosiła się na wschód i południe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
103
Q

jak działali osadnicy w ramach kolonizacji

A

zgodnie z wolą i planem właściciela ziemi, budowali osady na nowych terenach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
104
Q

co robili właściciele ziem w zamian za pomoc w kolonizacji

A

nadawali osadom lokalne przywileje np. zwolnienie z podatków i possług na określony czas (wolnizna), stała wysokość czynszu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
105
Q

co robili właściciele ziem w zamian za pomoc w kolonizacji

A

nadawali osadom lokalne przywileje np. zwolnienie z podatków i posług na określony czas (wolnizna), stała wysokość czynszu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
106
Q

jakie były skutki kolonizacji

A

podnoszenie się poziomu gospodarczego
wzrost liczny miast, wsi i ludności
polepszenie sytuacji poddanych
utrata władzy sądowniczej przez panów ziemskich
zmiana krajobrazu Europy na bardziej rolniczy i ze zwartą zabudową

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
107
Q

czego ośrodkami były miasta

A

rzemiosła i handlu (targi i jarmarki)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
108
Q

dlaczego miasta zaczęły znów się rozwijać

A

z powodu zmian w rolnictwie, nadwyżki produkcyjnej, wzrost liczby ludności i migracje do miast

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
109
Q

jakie były prawa lokowania miast

A

prawo lubeckie (od miasta Lubeka)
prawo magdeburskie
prawo pruskie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
110
Q

czym jest prawo lokacyjne

A

średniowieczne zbiory przywilejów i statutów, jakimi podmiot lokujący obdarzał założone miasto lub wieś. Zwykle poszczególne lokacje dokonywały się w oparciu o pewien wzorcowy wypracowany w jakimś innym miejscu model

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
111
Q

przykład planu miasta lokowanego na prawie magdeburskim

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
112
Q

przykład planu miasta lokowanego na prawie lubeckim

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
113
Q

co robiła rada miejska

A

uchwały, podatki, reprezentowała miasto

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
114
Q

co robiła ława miejska

A

sądownictwo, rejestr umów i testamenty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
115
Q

jak nazywały się organizacje zawodowe rzemieślników

A

cechy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
116
Q

jak nazywały się organizacje zawodowe kupców

A

gildie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
117
Q

kim byli partacze

A

rzemieślnicy nie skupieni w cechu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
118
Q

jakie funkcje pełnił cech rzemieślniczy

A

skupiał przedstawicieli jednego zawodu
określał organizację produkcji i cenę
bronił interesów członków
eliminował konkurencję przez ograniczony dostęp do zwodu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
119
Q

jakie funkcje pełniły gildie

A

ułatwiały biznes
chroniły członków
ograniczały możliwość działania obcych kupców w mieście

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
120
Q

jakie miasta były najsilniejsze

A

włoskie i flandryjskie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
121
Q

jakie miasta włoskie stały się samodzielną siłą polityczna

A

Wenecja, Genua

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
122
Q

czym były hanzy

A

związki miast prowadzące wspólną politykę i eliminujące konkurencję

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
123
Q

kiedy zaczęły powstawać hanzy

A

w XII w.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
124
Q

Związek Hanzeatycki

A

w XIV i XV w. skupiał większość miast na wybrzeżach Morza Bałtyckiego oraz Morza Północnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
125
Q

jaki nowy stan powstał w wyniku rozwoju miast

A

mieszczaństwo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
126
Q

jakie były grupy żyjące w mieście średniowiecznym

A

Patrycjat, pospólstwo, plebs

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
127
Q

charakterystyka patrycjatu

A

najmożniejsi obywatele, najmniej liczna grupa, zasiadali w instytucjach, kupcy i bogaci rzemieślnicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
128
Q

charakterystyka pospólstwa

A

najliczniejsza grupa, część praw miejskich, średniozamożni rzemieślnicy i drobni kupcy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
129
Q

charakterystyka plebsu

A

najbiedniejsza grupa ludności miejskiej, pozbawieni większości praw, czeladnicy, służba domowa, żebracy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
130
Q

jakie były problemy z monetami

A

zaniżana wartość monet srebrnych, w obiegu były monety arabskie czy bizantyjskie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
131
Q

jak reformy monetarne XIII w. wpłynęły na wartość pieniądza

A

pozytywnie, monety o wyższej zawartości złota oraz złote monety dały stabliność

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
132
Q

gdzie powstały pierwsze banki

A

w Italii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
133
Q

czym są weksle

A

pisemne potwierdzenie wpłaty odpowiedniej kwoty do banku. Dzięki nim można było otrzymać gotówkę w innym mieście co ograniczało kłopoty związane z przewożeniem dużych sum pieniędzy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
134
Q

jakie były podziały mieszkańców Europy we wczesnym średniowieczu

A

wolni i niewolni
możni i ubodzy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
135
Q

jakie trzy grupy społeczne powstały w IX-X w.

A

wojownicy, duchowni i poddani (pracujący)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
136
Q

jakie społeczeństwo powstało między XI a XIII w.

A

społeczeństwo stanowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
137
Q

co miało wpływ na powstanie społeczeństwa stanowego

A

reformy gregoriańskie, znaczące wyłączenie duchowiństwa spod prawa królewskiego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
138
Q

co ukształtowało się w społeczeństwie stanowym Europy

A

ukształtowały się stany: duchowieństwo, rycerstwo i możnowładztwo, mieszczaństwo, chłopstwo

139
Q

jak działały stany w Europie

A

każdy stan różnił się położeniem prawnym, miał własny system sądownictwa, samorządy, a także przywileje

140
Q

czy przynależność do stanu była dziedziczna

A

w większości przypadków tak, wyjątkiem było duchowieństwo, a czasami ludzie nobilitowany (przyjęci do stanu szlacheckiego) lub ci, którzy otrzymali obywatelstwo mieszczańskie

141
Q

czym charakteryzował się stan duchowieństwa

A

był odrębny (reformy gregoriańskie), podlegał prawu kanonicznemu

142
Q

czym charakteryzował się stan rycerstwa i możnowładców

A

mieli zagwarantowaną dziedziczność ziem
stanowili samorząd ziemski
byli zwolnieni od płacenia podatków
mieli obowiązek uczestnictwa w pospolitym ruszeniu i obronie państwa

143
Q

czym charakteryzowało się mieszczaństwo

A

miało własny samorząd i sądownictwo
mieli prawa miejskie regulujące działalność gospodarczą i gwarantujące własność
wolność osobista

144
Q

czym charakteryzowało się chłopstwo

A

nieliczne prawa
mieli przywileje w czasach kolonizacji (stała wysokość renty feudalnej, samorząd wiejski, czasowe zwolnienie od podatków)

145
Q

czym jest renta feudalna

A

świadczenie poddanych chłopów na rzecz feudała w zamian za prawo użytkowania ziemi. Wynikała z tytułu zwierzchniej własności ziemskiej. jest to np. pańszczyzna, czynsz

146
Q

jaki ustrój polityczny powstał na skutek utworzenia się stanów

A

monarchia stanowa

147
Q

czym jest monarchia stanowa

A

Monarchia stanowa jest formą ustroju wewnątrzpaństwowego, w której monarcha oddaje część swojej władzy przedstawicielom poszczególnych stanów; jego władza z reguły zostaje ograniczona na rzecz stanów wyższych. Reprezentanci stanów uczestniczą w polityce państwowej głównie poprzez udział w zgromadzeniach stanowych (z czasem przekształciły się one w parlamenty) oraz organach będących formą samorządu (wiece, zjazdy, sejmiki).

148
Q

czym była rada królewska

A

w średniowiecznych monarchiach europejskich grupa najwyższych urzędników państwowych; panujący podejmował w ich gronie najważniejsze decyzje; w jej skład wchodzili też przedstawiciele poszczególnych stanów; w wielu krajach przeobraziła się w wyższą izbę parlamentu

149
Q

kogo reprezentowała izba niższa (póżniejszy sejm)

A

rycerstwo (później szlachtę) i miasta

150
Q

do czego uprawnienia miały parlamenty w średniowieczu

A

polityki fiskalnej i prowadzenia wojny, wpływ miały na ustawodawstwo

151
Q

co robili monarchowie aby ograniczyć wpływy feudów w monarchii stanowej

A

zawierali sojusze z mieszczaństwem (np. Francja)

152
Q

kto zjednoczył plemiona mongolskie w XIII w.

A

wódz Temudżyn

153
Q

kiedy Temudżyn został ogłoszony chanem podczas kurułtaju (zgromadzenie wodzów)

A

w 1206 r.

154
Q

jakie imię przyją Temudżyn

A

Czyngis-chan

155
Q

od jakich terenów zaczęły się podboje Mongołów

A

od środkowej Azji (J. Bajkał) na zachód, południe i wschód

156
Q

jakie były przyczyny powstania imperium mongolskiego

A

zorganizowane i zdyscyplinowana armia

157
Q

jakie były przyczyny powstania imperium mongolskiego

A

zorganizowane i zdyscyplinowana armia
nauka technik walki ich przeciwników

158
Q

kiedy umiera Czyngis-chan

A

w 1227 r.

159
Q

co dzieje się z imperium mongolskim po śmierci Czyngis-chana

A

jego synowie i wnukowie kontynuują jego dzieło, ale z powodu konfliktów wewnętrznych państwo rozpada się

160
Q

jakie tereny znalazły się pod panowaniem Mongołów

A

Chiny (Wielki Mur Chiński), Środkowa Azja do Uralu, Europa Wschodnia, Bliski Wschód (do Eufratu)

161
Q

jakiego państwa nie udało się podbić Mongołom mim 2 wypraw

A

Japonii (1274 i 1281)

162
Q

jak nazywano Mongołów w Europie

A

nazywano ich Tatarami

163
Q

kiedy Mongołowie pojawili się po raz pierwszy w Europie

A

podczas podboju Chorezmu

164
Q

jakie ludy połączyły siły w walce przeciwko Mongołom

A

Połowcy (Chorezm) i książęta ruscy

165
Q

bitwa nad rzeką Kałką (kto vs kto i rok)

A

Połowcy i Ruś vs Mongołowie, 1223 r. wygrali Mongołowie, ale wycofali się

166
Q

kto poprowadził wyprawę przeciw państwom europejskim

A

Batu-chan (wnuk Czyngis-chana)

167
Q

jakie tereny w Europie Mongołowie z Batu-chanem na czele zajęli najpierw

A

północno-wschodnią Ruś z Moskwą, a pozostałe części północnej Rusi uznało zwierzchnictwo najeźdźców

168
Q

kiedy Mongołowie zdobyli Kijów i południową Ruś

A

w 1240 r., był to koniec podbojów Rusi

169
Q

co stało się z władcami księstw ruskich podczas najazdów mongoliskich

A

byli na tronie ale musieli uzyskać jarłyk (zgodę), a także płacić daninę

170
Q

z jakiego państwa mongolskiego w Europie Mongołowie wyruszyli dalej na zachód i południe?

A

ze Złotej Ordy w 1241 r.

171
Q

lata najazdy Mongołów na ziemie Węgierskie i Polskie pod panowaniem Batu-chana

A

1241-1242 r.

172
Q

jakie państwo Mongołowie zajęli jako pierwsze w 1241 r.

A

Węgry (bitwa na równinie Mchi)

173
Q

jakie miejsca na ziemiach Polskich ucierpiały z powodu najazdu Mongołów w 1241 r.

A

Kraków (spalono), Śląsk (bitwa pod Legnicą)

174
Q

kiedy i dlaczego Mongołowie wycofali się z Europy

A

w 1242 r. przez walki o władze po śmierci wielkiego chana Ugedeja

175
Q

jakie były skutki najazdów mongolskich

A

zacofanie Rusi przez odcięcie jej od reszty Europy
zniszczenia terenów dotkniętych najazdami
zależność księstw ruskich od Mongołów do XIV w.
zdobycie ziemi przez Litwę (słaba Ruś)
wzrost znaczenia Moskwy, bo inne ośrodki na Rusi zostały zniszczone
schematyczne łupieżcze najazdy Tatarów

176
Q

kiedy Mongołowie zajęli Pekin

A

w 1219 r.

177
Q

kiedy Mongołowie zajęli Bagdad

A

w 1258 r.

178
Q

czego domagali się reprezentanci stanów pod koniec XII w.

A

zagwarantowania praw
udziału w rządzeniu państwem
możliwości kontroli polityki władcy

179
Q

dlaczego władcy od XII w. byli w coraz gorszej pozycji

A

z powodu postępującej feudalizacji i nacisku poszczególnych stanów, które skutkowały otrzymaniem przywilei generalnych

180
Q

kto jako pierwszy wydał przywileje generalne

A

król Leonu Alfons I w 1188 r.

181
Q

czym są przywileje generalne

A

prawo (dokument) lub ugoda w prawie nadane przez monarchę określonej grupie społecznej (stanowi) obowiązujące na danej ziemi lub w całym kraju. Przywileje najczęściej miały formę zrzeczenia się przez monarchę pewnych swoich kompetencji na rzecz wymienionych adresatów przywileju.

182
Q

kiedy król Anglii Jan bez Ziemi wydał Wielką Kartę Swobód

A

w 1215 r.

183
Q

jaka była przyczyna wydania Wielkiej Karty Swobód

A

słaba sytuacja gospodarcza po panowaniu Ryszarda Lwie Serce, która zmusiła Jana bez Ziemi do podniesienia podatku tarczowego
utrata posiadłości na rzecz Francji na kontynencie
w efekcie: bunt baronów, mieszczan, rycerstwa, duchowieństwa

184
Q

kto został cesarzem w Chinach po obaleniu ostatniego przedstawiciela dynastii Song

A

Kubilaj, który zapoczątkował panowanie dynastii Yuan

185
Q

jakie były skutki podpisania Wielkiej Karty Swobód

A

Anglia stała się pierwszym państwem, w którym władza monarchy była tak ograniczona, był to początek parlamentu

186
Q

jak nazywano parlament we Francji

A

były to Stany Generalne

187
Q

w którym roku i przez kogo wprowadzono Stany Generalne we Francji

A

w 1302 r. przez Filipa IV Pięknego

188
Q

kiedy po raz pierwszy zwołano parlament angielski

A

w 1264 r.

189
Q

z czego składał się parlament

A

z izby wyższej (dawna rada królewska, najwyżsi przedstawiciele stanów) i z izby niższej (przedstawiciele rycerstwa i miast)

190
Q

o czym decydował parlament w Anglii

A

o polityce władców, o podatkach, o nowych prawach

191
Q

jak w Hiszpanii nazywano parlament

A

Kortezy Generalne

192
Q

jak w Rzeszy niemieckiej nazywano parlament

A

Hoftag (od XV w. Reichstag)

193
Q

jak nazywano parlament w Polsce

A

sejm walny, czyli senat i izba poselska

194
Q

jak wyglądał parlament w Anglii

A

składał się z Izby Lordów (izba wyższa) i Izby Gmin (izba niższa)

195
Q

kiedy była wojna stuletnia

A

1337 r. do 1453 r.

196
Q

przyczyny wojny stuletniej

A

kryzys dynastyczny we Francji (koniec linii Kapetyngów, Walezjusze na tronie)
pretensje Edwarda III, króla Anglii do tronu francuskiego
posiadłości lenne królów angielskich we Francji (Edward III wymówił Filipowi VI posłuszeństwo)
umacnianie przez Anglików wrogości mieszkańców Flandrii
pomoc Francuzów dla Szkotów

197
Q

jaka dynastia panowała w Anglii podczas wojny stuletniej

A

Plantengentów

198
Q

czy wojna stuletnia to jeden konflikt między Anglią i Francją?

A

nie, to kilka konfliktów toczonych w lata 1337-1453, które przerywały długoletnie okresy zawieszenia broni i pokoju

199
Q

gdzie toczyła się wojna stuletnia

A

na terenie Francji

200
Q

bitwa pod Crecy

A

1346 r., klęska Francji

201
Q

kiedy do wojny stuletniej przyłączyła się Joanna d’Arc

A

w 1429 r., mając. ok 17 lat

202
Q

gdzie Joanna d’Arc pokonała Anglików

A

w bitwie pod Orleanem w 1429 r.

203
Q

jakie były skutki wojny stuletniej

A

zniszczenie na terenie Francji
powstania ludności zmęczonej konfliktem
chaos polityczny i konflikty wewnętrzne
wojna domowa w Anglii (1455-1485) zwana wojną Dwóch Róż i początek dynastii Tudorów
zjednoczenie terytorium Francji
utrata prawie wszystkich posiadłości na kontynencie przez Anglię (z wyjątkiem Calais)

204
Q

wojna stuletnia mapa

A
205
Q

traktaty zawarte w czasie wojny stuletniej

A

Bretigny (1360)
Troyes (1420)
Arras (1435)

206
Q

wielkie bezkrólewie (Rzesza/cesastwo)

A

okres od 1250 do 1273 r., po śmierci Fryderyka II, którego skutkiem jest dojście Habsburgów do władzy

207
Q

jakie dynastie liczyły się w walce o tron cesarski na początku XIV w.

A

Habsburgowie, Luksembergowie i Wittelsbachowie

208
Q

kto i kiedy wydał Złotą bullę

A

Karol IV z dynastii Luksemburgów w 1356 r.

209
Q

co wprowadzała Złota bulla

A

elektorami są arcybiskupi Kolonii, Trewiru i Nadrenii oraz 4 władcy świeccy (król Czech, władca Palatynu, książę Saksonii i margrabia Brandenburgii)
elektorzy podejmowali decyzję większością głosów

210
Q

gdzie odbywało się elekcje, gdzie koronacje na królów, a gdzie na cesarzy cesarzy po XIV w.

A

we Frankfurcie nad Menem elekcje
w Akwizgranie koronacje na króla
w Rzymie koronacje na cesarza

211
Q

kto był ostatnim przedstawicielem dynastii Luksemburgów i kto zajął po nim miejsce cesarza

A

Zygmunt Luksemburski, a po nim był Albrecht II Habsburg

212
Q

jaki był skutek wojen szwajcarskich w XIV i XV w.

A

odłączenie się Szwajcarii od państwa Habsburgów

213
Q

kiedy znaczenie Czech zaczęło rosnąć

A

w XII i XIII w.

214
Q

w skład czego wchodziły Czechy

A

w skład Rzeszy

215
Q

w jaki sposób wpływ Czech zwiększył się w Rzeszy

A

królowie z dynastii Przemyślidów weszli w skład kolegium elektorów,
cesarz nadał Przemysłowi Ottokarowi dziedziczny tytuł królewski

216
Q

dlaczego Czechy rozwijały się gospodarczo w XII i XIII w.

A

przez proces kolonizacji i szlaki handlowe

217
Q

jaki władca z dynastii Przemyślidów zasiadał na tronie Czech i Polski

A

Wacław II w 1300 r.

218
Q

królem jakich państw był syn Wacława II, Wacław III (do 1306 r.)

A

Czech, Polski i Węgier

219
Q

jak dynastia zasiadała na tronie Czech po dynastii Przemyślidów

A

Luksemburgowie, do początku XV w.

220
Q

kto ybł przywódcą Husytów

A

Jan Hus

221
Q

gdzie rozwinął się ruch husycki w XII i XIV w.

A

w Pradze

222
Q

kiedy Jan Hus zostaje spalony na stosie za herezje

A

w 1415 r.

223
Q

jakie były przyczyny wojen husyckich

A

religijne (wzrost poparcia dla husytyzmu)
ekonomiczne (chęć podziału majątku kościelnego w ramach idei ubóstwa)
narodowościowe (konflikt Czechów i Niemców)

224
Q

kiedy dochodzi do pierwszych walk wojen husyckich

A

w 1419 r.

225
Q

kto umiera bezpotomnie na początku wojen husyckich (1419 r.)

A

Wacław IV

226
Q

jaki skutek miała śmierć Wacława IV w 1419 r.

A

Zygmunt Luksemburski zgłosił pretensje do tronu, ale to on był odpowiedzialny za spalenie Jana Husa, przez co napotkał sprzeciw Czechów

227
Q

kiedy powstają cztery artykuły praskie

A

w 1420 r.

228
Q

co zakładały 4 artykuły praskie z 1420 r.

A

prawo do swobodnego głoszenia Słowa Bożego
komunia pod wieloma postaciami
karanie za grzechy śmiertelne świeckich i duchownych
odebranie duchowieństwu władzy świeckiej

229
Q

co zorganizował Zygmunt Luksemburski przeciw Husytom

A

krucjatę, która skończyła się klęską

230
Q

kto zawarł umowę Zygmuntem Luksemburskim przeciwko Husytom

A

Utrakwiści

231
Q

kim byli utrakwiści

A

Utrakwiści, także kalikstyni, pierwotnie określenie wszystkich husytów, później umiarkowany ich odłam z głównym ośrodkiem życia religijnego w Pradze.
Utrakwiści rekrutowali się z mieszczaństwa i rycerstwa. W odróżnieniu od radykalnych ruchów husyckich stawiali na umiarkowaną społecznie i politycznie reformę kościelną.

232
Q

kim byli taboryci

A

najbardziej radykalny odłam husytyzmu powstały po rozpadzie głównego nurtu na początku lat 20. XV wieku skupiający chłopów, mieszczan i część ubogiej szlachty, propagujący gruntowne reformy doktryny i organizacji Kościoła oraz stosunków społecznych i politycznych

232
Q

bitwa pod Lipanami (wojny husyckie)

A

1434 r.

233
Q

kiedy zawarto kompakty praskie (kompromis między husytami i Zygm. Lukseburskim)

A

1436 r.

234
Q

postanowienia kompaktów praskich

A

utrakwiści uznają prawo Zygmunta Luksemburskiego do korony Czech
utrakwiści uznają władzę papieską
husyci zyskują autonomię religijną (komunia pod 2 postaciami, liturgia po czesku)

235
Q

jakie były skutki wojen husyckich

A

husytyzm stał się rzeczywistości czeskim kościołem narodowym, który istniał do wojny trzydziestoletniej
osłabienie pozycji Kościoła katolickiego

236
Q

gdzie najpierw Krzyżacy chcieli stworzyć swoje państwo

A

w Siedmiogrodzie (wschodnia część Węgier)

237
Q

kto pomógł Krzyżakom osiedlić się w Europie

A

książę Konrad Mazowiecki, który zaproponował im lenno ziemi chełmińskiej w zamian za walkę z poganami

238
Q

kiedy Krzyżacy przybyli na ziemie polskie

A

w 1228 r.

239
Q

kiedy zaczął się podbój pogańskich Prus

A

w 1283 r.

240
Q

dokąd przeniesiono siedzibę Krzyżaków z Wenecji 1309 r.

A

do twierdzy w Malborku (Marienburgu)

241
Q

kiedy Krzyżacy połączyli się z zakonem kawalerów mieczowych w Inflantach

A

w 1237 r.

242
Q

kogo Krzyżacy sprowadzali do Prus

A

kolonistów z Rzeszy

243
Q

na jakie tereny zaczęli najeżdżać Krzyżacy po podboju Prus

A

na pogańską Litwę (Wielkie Księstwo Litewskie) i na Pomorze Gdańskie, Kujawy i ziemię dobrzyńską

244
Q

do jakiej grupy ludnościowej zaliczali się Litwini

A

do Bałtów

245
Q

gdzie i kiedy powstało państwo litewskie

A

w XII/XIII w. na obszarze Auksztoty

246
Q

kiedy książę litewski Mendog przyjął chrzest

A

w 1251 r., ale po jego śmierci powrócono do wiary pogańskiej

247
Q

kto zjednoczył ziemie litewskie w XIV w.

A

Giedymin

248
Q

od kogo wywodzili się Jagiellonowie

A

od Giedymińczyków (Jagiełło był wnukiem Giedymina)

249
Q

kiedy na Rusi trwało rozbicie dzielnicowe

A

od XI w. do XIII w., czyli do najazdu tatarów

250
Q

jakie ośrodki na terenie Rusi zyskały na znaczeniu podczas rozbicia dzielnicowego

A

Psków i Nowogród Wielki

251
Q

od kiedy władcy Moskwy nosili tytuł wielkiego księcia

A

od XIV w.

252
Q

bitwa na Kulikowym Polu (ks. Moskiewskie vs Złota Orda.Tatarzy)

A

1380 r., książę Dymitr Doński rozbija siły Tatarskie

253
Q

kiedy w księstwie moskiewskim panował Iwan III Srogi

A

1462-1505 r.

254
Q

do czego doprowadził Iwan III Srogi

A

wyzwolił ziemie ruskie spod Tatarów
kontynuował podbój księstw ruskich (w efekcie wojna z państwem litewskim)
jego żoną była krewna ostatniego cesarza bizantyjskiego (tak powstała koncepcja trzeciego Rzymu)

255
Q

kiedy wygasa węgierska dynastia Arpadów

A

w 1301 r.

256
Q

kto zasiada na tronie węgierskim po dynastii Arpadów

A

Karol Robert z dynastii Andegawenów w 1308 r.

257
Q

z kim spowinowacił się Karol Robert Andegaweńczyk

A

z Piastami (poślubił Elżbietę Łokietkównę)

258
Q

co dzieje się z tronem węgierskim po śmierci Ludwika Wielkiego pod koniec XIV w.

A

pozostaje w rękach wielu innych dynastii np. Luksemburgów, Habsburgów czy Jagiellonów

259
Q

celem jakiego państwa stają się Węgry pod koniec XIV w.

A

Imperium Osmańskiego

260
Q

kiedy powstaje uniwersytet w Pradze

A

w 1380 r.

261
Q

Europa Środkowa i Wschodnia w XV w. mapa

A
262
Q

jak nazywa się epidemie dżumy z XIV w.

A

czarna śmierć

263
Q

kiedy Dżuma dotarła do Europy i z jakiego miejsca się rozprzestrzeniła

A

w 1347 r. z Kaffy (faktorii handlowej na Krymie)

264
Q

co sprzyjało rozprzestrzenianiu się czarnej śmierci

A

gęsta zabudowa miast, wszechobecny brud, brak higieny i bezradność ówczesnej medycyny

265
Q

kiedy wygasła epidemia dżumy

A

w 1352 r., ale powracała jeszcze w XIV w. i XV w.

266
Q

kiedy wygasła epidemia dżumy

A

w 1352 r., ale powracała jeszcze w XIV w. i XV w.

267
Q

skutki ekonomiczne epidemii dżumy

A

brak pracowników
upadek rolnictwa i klęska głodu
spadek cen za produkty, czynsze, ziem
upadek rzemiosła i handlu
monety tracą na wartości
bankructwo baków we Włoszech

268
Q

skutki społeczne epidemii dżumy

A

naruszony został system społeczeństwa feudalnego (każdy jest równy wobec śmierci)
pesymizm społeczeństwa

269
Q

skutki religijne epidemii dżumy

A

krytyka Kościoła
rozwój nowych form religii
pogromy ludności żydowskiej, oskarżanej o sprowadzenie epidemii

270
Q

skutki demograficzne epidemii dżumy

A

śmierć ponosi ok. 1/3 ludności Europy
wyludnienie miast i olbrzymich obszarów państw

271
Q

przyczyny radykalizacji społeczeństwa i buntów

A

kryzys gospodarczy (niska wydajność rolnictwa i oziębienie klimatu)
epidemia dżumy
klęski głodu wojny

271
Q

przyczyny radykalizacji społeczeństwa i buntów

A

kryzys gospodarczy (niska wydajność rolnictwa i oziębienie klimatu)
epidemia dżumy
klęski głodu wojny

272
Q

kiedy był bunt ludności we Flandrii

A

1323-1328 r.

273
Q

jakie były przyczyny buntu ludności we Flandrii, Francji i Anglii

A

podwyższenie podatków
(Anglia i Francja z powodu wojny stuletniej)

274
Q

co stało się podczas buntu ludności we Flandrii

A

chłopi i najemni robotnicy przegrali w bitwie pod Cassel, tym samym przegrywając walkę

275
Q

kiedy był bunt we Francji

A

1358 r.

276
Q

jak nazwano bunt ludności we Francji

A

żakerią, od potocznego określenia francuskiego chłopa Jacques

277
Q

co stało się podczas buntu ludności we Francji

A

atakowano szlachtę i jej posiadłości, bunt został krwawo stłumiony

278
Q

kto był przywódcą buntu ludności w Anglii

A

Wat Tyler

279
Q

kto wspierał ludność buntującą się w Anglii

A

chłopów poparli kaznodzieje

280
Q

czego domagali się buntownicy z Anglii w 1381 r.

A

zniesienia poddaństwa i zmniejszenia daniny
wyższych wynagrodzeń i parcelacji kościelnych majątków ziemskich

281
Q

jak skończył się bunt w Anglii w 1381 r.

A

Tyler został zamordowany a powstanie stłumione

282
Q

co miało wpływ na zmniejszenie znaczenia rycerstwa u schyłku średniowiecza

A

inny sposób walki- wzrosła rola piechoty, zwiększał się udział wojsk zaciężnych
inne formacje zyskiwały przewagę nad rycerstwem
nowe rodzaje broni no. palna

283
Q

jakie były gospodarcze skutki zubożenia rycerstwa

A

spadek wartości czynszów chłopskich
bunty chłopów
spadek liczby ludności

284
Q

z kim konflikt miał Filip IV Piękny

A

z papieżem Bonifacym VIII chodziło o uzyskanie wyższości

285
Q

kto zyskał przewagę w kolegium kardynalskim po śmierci Bonifacego VIII i jaki był tego skutek

A

francuscy biskupi zyskali przewagę i wybierali na papieży swoich rodaków

286
Q

kiedy miejsce miała niewola awiniońska papieży

A

w latach 1309-1377 r.

287
Q

na czym polegała niewola awiniońska papieży

A

na przeniesieniu siedziby biskupa Rzymu do Awinionu

288
Q

kiedy miejsce miała wielka schizma zachodnia

A

od 1378 r. do 1417 r.

289
Q

na czym polegała wielka schizma zachodnia

A

po powrocie biskupstwa Rzymu do Rzymu w 1377 r., na papieża wybrano dwóch ludzi- jeden urzędował w Rzymie a drugi w Awinionie, a czasami urzędowało nawet trzech

290
Q

co zakończyło wielką schizmę zachodnią

A

sobór w Konstancji (1414-1418 r.), podczas którego wybrano na papieża Marcina Vi zmuszono do abdykacji trzech innych konkurentów

291
Q

jakie nowe ruchy pojawiły się w Kościele w XIV i XV w.

A

nowa pobożność (devotio moderna)- odwołanie się do mistyki, osobista pobożność,

292
Q

jakie nowe ruchy pojawiły się w Kościele w XIV i XV w.

A

nowa pobożność (devotio moderna)- odwołanie się do mistyki, osobista pobożność, krytyka racjonalizmu
rozwój pielgrzymek i sprzedaż odpustów
niektóre chciały reformować kościół od wewnątrz

293
Q

dwaj reformatorzy wieku XIV/XV

A

John Wiklef- teolog i profesor Oksfordu
Jan Hus- duchowny i profesor uniwersytety w Pradze

294
Q

jakie były poglądy Johna Wiklefa (reformator Kościoła)

A

komentarze Kościoła do Biblii są zbędne
krytyka hierarchiczności Kościoła
potępiał odpusty
głosił sekularyzację

295
Q

jakie były poglądy Jana Husa

A

występował przeciwko rozwiązłości duchowieństwa, sprzedawaniu stanowisk czy bogaceniu się duchownych
domagał się respektowania podstawowych zasad ewangelicznych, dycsypliny

296
Q

gdzie został zaproszony Jan Hus i jakie to miało skutki

A

został zaproszony dna sobór w Konstancji, gdzie Zygmunt Luksemburski zagwarantował mu nietykalność listem żelaznym
po soborze został spalony na stosie za herezje co wywołało wojny husyckie w Czechach

297
Q

kto zaczął jednoczyć emiraty tureckiego państwa Seldżuków w Anatolii w XIII w.

A

emir Osman (stąd nazwa “imperium osmańskie), który ogłosił się sułtanem

298
Q

jaka była cecha charakterystyczna armii imperium osmańskiego

A

janczarowie, regularna jedostka piechoty

299
Q

kiedy była bitwa na Kosowym Polu (Imperium Osmańskie vs Serbowie, Bośniacy i Bułgarzy)

A

w 1389 r., zwycięstwo Imperium

300
Q

wyprawa antyturecka europejskiego rycerstwa pod Nikipolis

A

1396 r., zorganizowana przez ZYgmunta Luksemburskiego

301
Q

wyprawa antyturecka europejskiego rycerstwa pod Warną

A

1444 r., zginął w niej król Polski i Węgier Władysław Warneńczyk

302
Q

kiedy Turcy zdobywają Konstantynopol

A

w 1453 r., był to ostateczny upadek Bizancjum

303
Q

skutki podbojów tureckich dla Europy

A

upadek cesarstwa bizantyjskiego
wzrost potęgi państwa islamskiego
zagrożenie dla państw Europy Środkowej
zmiana sytuacji w basenie Morza Śródziemnego (ekspansja Turków)
ujawnienie się pretendentów do schedy po cesarstwie bizantyjskim (Turcja i Rosja)

304
Q

jakie były typy wsi

A

owalnice (zabudowa wokół charakterystycznego placu),
okolnice (domy ustawione wokół wewnętrznego placu lub jeziora)
ulicówki (domy wzdłuż dróg)

305
Q

czym był ratusz w mieście

A

siedzibą władz miejskich, zazwyczaj w centralnej części rynku

306
Q

czym była waga miejska

A

miejsce w którym ważono towar, zazwyczaj budynek na rynku.

307
Q

co trzeba było zrobić aby czeladnik stał się mistrzem

A

musiał wykonać majstersztyk, czyli popisowy produkt danego rzemiosła

308
Q

jakie były elementy zabudowy miasta średnioweicznego

A

podwójne pierścienie murów, główna brama miejska strzeżona przez 2 wieże i barbakan, zamek np. przylegający do murów i katedra

309
Q

jakie były elementy zabudowy klasztoru średniowiecznego

A

kościół, budynki nieszklane, zabudowania gospodarcze, pola i sady, czasami mury obronne

310
Q

jaki był najważniejszy ośrodek cystersów

A

ośrodek w Clairvaux założony przez św. Bernerda

311
Q

cechy kultury średniowiecza

A

uniwersalizm (łacina, system edukacji, takie same wzorce)
ponadczasowość
elitarność (duży analfabetyzm)
religijność
ludowość

312
Q

jaką rolę pełnił Kościół w kulturze średniowiecza

A

patron sztuki, nauki i edukacji
określał formy kultu, zasady postępowania, społeczne rytuały
mnisi zachowali klasyczną formę łaciny, tłumaczyli i studiowali antyczne pisma, spisywali księgi i kroniki
powstawały szkoły przy katedrach i klasztorach

313
Q

jakie były okresy trzy okresy odrodzenia w średniowieczu

A

renesans karoliński (VIII-IX w.)
renesans ottoński (X w.)
renesans XII w.

314
Q

co wprowadził renesans karoliński

A

system edukacji- trivium i quadrivium
nowa forma łaciny- minuskuła karolińska
nawiązywano do wzorców rzymskich

315
Q

co wprowadził renesans ottoński

A

czerpano ze wzorców antycznych i wczesnochrześcijańskich,
sztuka była związana z dworem i miała wydźwięk ideologiczny
malarstwo rozwijało się głównie w formie iluminatorstwa

316
Q

o wprowadził renesans XII w.

A

odkryto wiele pism starożytnych dzięki wpływom bizantyjskim i arabskim
rozwój medycyny
pojawiły się idee antyku (wartość człowieka i ziemskiego życia)

317
Q

przykład budowli renesansu karolińskiego

A

katedra w Akwizgranie

318
Q

przykład budowli renesansu ottońskiego

A

kościoły w Kolonii i Hildesheim

319
Q

czym jest etos rycerski

A

zbiór zasad i wartości którymi powinien kierować się idealny rycerz. miał on być wierny, mężny, pobożny, dworny wobec kobiet, wspierający słabszych i pokrzywdzonych

320
Q

kiedy rozwijały się liryki miłosne trubadurów

A

w czasie krucjat

321
Q

czym były turnieje rycerskie

A

popularną rozrywką rycerstwa, podczas których odbywały się pojedynki i walki drużynowe

322
Q

kto należy do przedstawicieli kultury miejskiej

A

Dante Alighieri

323
Q

jakie były najważniejsze budowle miejskie

A

ratusz i kościół

324
Q

do czego przyczynił się rozwój sztuki we włoskich miastach

A

do rozwoju mecenatu i ostatecznie do renesansu

325
Q

jakie były funkcje sztuki

A

dydaktyczna, parenetyczna

326
Q

czym jest Biblia pauperum

A

z łac. Biblia ubogich, czyli przedstawianie treści religijnych w formie obrazków co pozwalało na katechizowanie wiernych-abalfabetów

327
Q

jaka tematyka dominowała w sztuce średniowiecznej

A

tematyka religijna, kult

328
Q

czym są iluminowane manuskrypty

A

rękopisy dekorowane miniaturami które są źródłem poznania różnych aspektów życia ówczesnych ludzi

329
Q

przykład architektury gotyckiej

A
330
Q

cechy architektury gotyckiej

A

strzelistość budowli
sklepienie krzyżowe
system przyporowy
portal (zdobione wejście)
bogato zdobione kościoły np. rozety
używano rzeźb postaci ludzkich

331
Q

przykład architektury romańskiej

A
332
Q

cechy architektury romańskiej

A

masywne budowle
elementy na planie koła (apsydy)
grube mury i kolumny
funkcja obronna
małe okna
płaskorzeźba ozdabiająca świątynie
charakterystyczne dzwonnice

333
Q

kiedy powstają pierwsze uniwersytety

A

w XII i XIII w. (niektóre wyewoluowały ze szkół katedralnych), pojawiają się przede wszystkim we Francji, Włoszech i Anglii

334
Q

co można było studiować po ukończeniu edukacji z nauk wyzwolonych

A

prawo, filozofię, medycynę i teologię

335
Q

co było podstawową metodą naukczania

A

scholastyka

336
Q

czym była scholastyka

A

sposobem nauki i szukania odpowiedzi przez swobodną dyskusję

337
Q

kiedy Jan Gutenberg wynalazł ruchomą czcionkę

A

w 1455 r.

338
Q

trzej główni filozofowie średniowiecza

A

św. Augustyn
św. Tomasz z Akwinu
William Ockham

339
Q

co głosił św. Augustyn

A

poznanie rzeczywistości następuje poprzez iluminację czyli nadprzyrodzone oświecenie umysłu przez Boga
uważał, że człowiek jest w stałym konflikcie ze sobą
inspirował się filozofia Platona

340
Q

co głosił św. Tomasz z Akwinu

A

wykazał 5 argumentów na istnienie Boga
uznał wiarę i rozum jako środki poznania
stworzył drabinę bytów

341
Q

co głosił William Ockham

A

oddzielenie filozofii od teologii
był sceptyczny wobec rozumowego poznania Boga
uważał logikę za kluczową

Historia (19 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions