Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Historia > Europa i świat w XVI-XVII w. > Flashcards

Europa i świat w XVI-XVII w. Flashcards

1
Q

gdzie mieszkali rdzenni mieszkańcy Ameryk

A

w Mezoameryce (od środkowego Meksyku do Panamy)
na zachodnim wybrzeżu Ameryki Południowej
rozsiani po Ameryce Północnej i wokół Amazonii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

najstarsze cywilizacje prekolumbijskie

A

kultura Olmeków, kultura Zapoteków, kultura Tolteków (II tys. lat p.n.e)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

jakie cywilizacje prekolumbijskie były rozwinięte w XV w.

A

Majowie, Aztecy i Inkowie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

główne zajęcia prekolumbijskich cywilizacji

A

rolnictwo (kukurydza, fasola, ziemniaki)
rzemiosło

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

jak wyglądała organizacja polityczna i społeczna w cywilizacjach prekolumbijskich

A

w większości były to luźno powiązane plemiona/miasta-państwa, czasami z centralnym władcą, wyjątkiem są Inkowie, którzy mieli scentralizowaną władzę ze stolicą w Cuzco

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

osiągnięcia cywilizacji prekolumbijskich

A

ceramika, obróbka metalu, pismo (różne języki), irygacja, szlaki komunikacyjne, monumentalne budowle, rozwinięta medycyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

jakie zwierzęta udomowione miały cywilizacje prekolumbijskie

A

psy, lamy, indyki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

w jakich bogów wierzyli Aztekowie

A

w Huitzilopochtli, dla którego składali ofiary z ludzi i Quetzalcoatl

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

jaki bóg był najważniejszy dla Inków

A

bóg słońca, którego wcieleniem był król nazywany inką (wiara zbliżona do monoteizmu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

kto wyruszył na wschód na przełomie XIII i XIV w.

A

Marco Polo, wenecki kupiec, a przed nim jeszcze jego ojciec i stryj

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

kto wyruszył na wschód na przełomie XIII i XIV w.

A

Marco Polo, wenecki kupiec, a przed nim jeszcze jego ojciec i stryj

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

jaka księga przyczyniła się do zainteresowania się teorią o kulistości Ziemi

A

“Geografia” Ptolemeusza, przetłumaczona na łacinę w XV w.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

przyczyny ekonomiczne odkryć geograficznych

A

legendy o bogactwach Chin i Indii
nadzieja na odkrycie morskiej drogi do Indii i ominięcie państw arabskich
deficyt złota i srebra

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

przyczyny społeczne odkryć geograficznych

A

koniec rekonkwisty (1492 r. upada Grenada)
przemiany w budownictwie okrętowym- karawele i karaki
rozwój nawigacji (busola, kwadrant, astrolabium)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

wyprawa Bartolomeu Diasa (Portugalia)

A

1488 r., wyprawa wzdłuż zachodniego brzegu Afryki aż do Przylądka Dobrej Nadziei

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

wyprawa Krzysztofa Kolumba (Genueńczyk na zlecenie Królestwa Hiszpanii)

A

1492 r., dotarł do Wysp Kanaryjskich

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

wyprawa Amerigo Vespucciego (Hiszpania)

A

1501-1502, wyprawa wzdłuż wybrzeży Ameryk (północ Południowej do Kuby)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

wyprawa Ferdynanda Magellana/Juana Sebastiana Elcano (Hiszpania)

A

1519-1522 r., wyprawa dookoła świata, sam Magellan umarł na Filipinach, więc dalszą część jako kapitan przepłynął Juan Sebastian Elcano

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

wyprawa Vasco da Gamy

A

1498 r. odkrycie drogi morskiej do Indii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

co Europejczycy zakładali w koloniach

A

faktorie handlowe, osady, miasta i plantacje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

czym uzasadniano podbój cywilizacji Ameryk

A

konkwistę uzasadniano krzewieniem wiary chrześcijańskiej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

co sprzyjało konkwistadorom w podboju plemion

A

konflikty między plemionami, przeświadczenie o półboskości Europejczyków, podatność ludności atuochotnonicznej na europejskie choroby jak dżuma czy tyfus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

podbój państwa Azteków

A

1519-1521 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

kto prowadził podbój Azteków

A

Hernan Cortes wraz z 500 żołnierzami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

podbój imperium Inków

A

1530-1533 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

kto prowadził podbój imperium Inków

A

Francisco Pizarro ze 180 żołnierzami hiszpańskimi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

jak podzielono ziemie zajęte przez Hiszpanów po podboju Azteków i Inków

A

na wicekrólestwa- Nową Hiszpanię i Peru

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

układ w Tordesillas

A

1494 r., układ dzielił świat na strefy wpływów Portugalii i Hiszpanii. Hiszpania miała Amerykę Środkową, a Portugalia Afrykę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

jakie państwa miały swoje kolonie w XVI i XVII w.

A

Portugalia, Hiszpania, Francja, Holandia, Anglia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

kolonie hiszpańskie

A

Ameryki: Karaiby, Meksyk, Gwatemala, Panama, Peru, Chile, Ekwador, Argentyna
Azja: Filipiny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

kolonie portugalskie

A

Brazylia, część Indii, zachodnie wybrzeże Afryki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

kolonie Francuskie

A

teren nad Rzeką św. Wawrzyńca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

kolonie holenderskie

A

teren nad rzeką Hudson, Indonezja, Kraj Przylądkowy (południe Afryki)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

kolonie angielskie

A

Nowa Anglia w Am. Płn., część Indii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

skutki odkryć geograficznych w Ameryce

A

upadek cywilizacji prekolumbijskich
wyludnienie Ameryki (80-90%)
rozwój niewolnictwa (przywieziono 12-15 mln Afrykanów)
Chrystianizacja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

skutki odkryć geograficznych w Europie

A

przyśpieszenie rozwoju gospodarczego
przesunięcie głównych szlaków handlowych
nowe rośliny
wzrost znaczenia Hiszpanii i Portugalii
rywalizacja kolonialna
rozwój wiedzy geograficznej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

ramy epoki renesansu

A

XV i XVI w.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

dlaczego renesans kształtował się we Włoszech

A

bo:
dostęp do materiałów ze starożytność i zainteresowanie nimi
coraz lepsza dostępność i znajomość dzieł starożytnych filozofów głównie dzięki uczonym uciekającym z Bizancjum
handel ze Wschodem (Wenecja, Genua, Mediolan, Florencja)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

najsłynniejsze rody patrycjuszowskie

A

Medyceusze z Florencji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

kto sprawował mecenat nad artystami

A

rody patrycjuszowskie, rody królewskie, Kościół

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

jakie było podejście do artysty w renesansie

A

stawiano na indywidualizm, zapewnienie artystom swobody, pojawiła się koncepcja artystycznego geniuszu, czyli daru od Boga

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

kogo wspierał Kosma Medyceusz Starszy

A

Donatella, Filippa
Bruneleschiego, ufundował Akademię Florencką

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

co było najważniejsze w renesansie

A

humanizm, który propagował antropocentryzm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

kto wypowiedział słowa “Człowiekiem jestem i sądzę, że nic, co ludzkie, nie jest mi obce”

A

Terencjusz, starożytny komediopisarz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

czołowi humaniści renesansu

A

Erazm z Rotterdamu
Giovanni Pico della Mirandola
Michael de Montaigne
Thomas More (Morus)
Leonardo da Vinci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

jakie gałęzie nauki rozwijały się w renesansie

A

filologia (łacina, greka, hebrajski)
medycyna
fizyka, chemia, astronomia
matematyka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

jakie szkoły zakładano w dobie renesansu

A

uniwersytety i akademie, szkoły elementarne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

najwybitniejsi uczeni epoki

A

Miguel Servet- opisał mały obieg krwi
Paracelsus- badał procesy chemiczne zachodzące w ciele człowieka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

jaka teoria związana z astronomią zrewolucjonizowała naukę

A

heliocentryczna teoria budowy Układu Słonecznego opracowana przez Mikołaja Kopernika

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

jakie wydarzenie miało ogromny wpływ na rozwój literatury

A

wynalezienie druku przez Jana Gutenberga w połowie XV w.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

kto mierzył się z zagadnieniem prawa i teorii państwa

A

Niccolo Machiavelli w dziele “Książę”
Jean Bodin pisząc o absolutyzmie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

najwybitniejsi światowi twórcy renesansu

A

Dante Alighieri “Boska Komedia”
Giovanni Boccaccio “Dekameron”
Francesco Petrarka “Sonety do Laury”
Francois Rabelais “Gargantua i Pantagruel”
Miguel de Cervantes “Don Kichot”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

polscy twórcy okresu renesansu

A

Jan Kochanowski
Mikołaj Rej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

przełomowy okres rozwoju teatru w renesansie

A

okres teatru elżbietańskiego i twórczości Williama Szekspira

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

jakie gatunki obrazów najczęściej powstawały w renesansie

A

oprócz obrazów religijnych także portrety, akty, pejzaże, sceny rodzajowe i mitologiczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

cechy malarstwa renesansowego

A

odkrycie zasad perspektywy linearnej
statyczna kompozycja
idealizacja postaci ludzkich
delikatny światłocień

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

sławne obrazy renesansu

A

Mona Lisa, Dama z gronostajem, Ostatnia Wieczerza- L. da Vinci
Szkoła ateńska- Rafael Santi
Wiosna, narodziny Wenus- Sandro Botticelli
freski w kaplicy Sykstyńskiej- Michał Anioł

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

sławni niewłoscy malarze

A

Jan van Eyck
Pieter Bruegel Starszy
Albrecht Durer
Hans Holbein Młodszy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

jakie zmiany zaszły w rzeźbie w czasie renesansu

A

rzeźba przestała być tylko elementem architektury, popularne stały się akty, posągi konne i popiersia, dążono do wiernego odwzorowania ludzkiego ciała i stosowano kontrapost

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

najwybitniejsi rzeźbiarze

A

Donatello (“Dawid”)
Michał Anioł (“Pieta”, Dawid”)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

ludzie renesansu, czyli ludzie szeroko uzdolnieni

A

Leonardo da Vinci
Michał Anioł
Rafael Santi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

gdzie narodził się styl renesansowy w architekturze

A

we Florencji w XIV w.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

do czego dążyli architekci renesansowi

A

do piękna i harmonii wynikających z symetrii i określonych proporcji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

jaka starożytna postać inspirowała renesansowych architektów

A

Witruwiusz (traktat “O atchitekturze”)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

co chętnie stosowano w budowlach renesansowych

A

Plan centralny (plan koła, kwadraty lub krzyża)
łuk pełny
kolumny i pilastry
tympanony
gzymsy i freski
kopuły
sklepienia beczkowe
wielki porządek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

jaka dziedzina architektury rozwijała się

A

urbanistyka, architekci tworzyli tzw. koncepcje miasta idealnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

najwybitniejsi renesansowi architekci

A

Filippo Brunelleschi
Donato Bramante
Adrea Palladio

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

czym jest reformacja

A

ruch społeczno-religijny zainicjowany przez Marcina Lutra w 1517 r., którego celem była odnowa życia religijnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

przyczyna reformacji

A

spadek autorytetu papiestwa i duchowieństwa, fiskalizm papiestwa, rozwiązły tryb życia dostojników Kościoła, nepotyzm, symonia, handel odpustami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

co sprzyjało reformacji

A

działania humanistów, tłumaczenie Biblii na języki narodowe
dążenie władców europejskich do zajęcia majątków kościelnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

gdzie i kiedy Marcin Luter ogłosił swoje tezy

A

1517 r. w katedrze w Wittenberdze wywiesił 95 tez

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

jaka była odpowiedź papieża na tezy Lutra?

A

wysłanie papieskiej bulli, która potępiała jego poglądy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

co stało się z Marcinem Lutrem po ogłoszeniu tez

A

został ekskomunikowany i uznany za heretyka, a schronienie znalazł w Wartenbergu gdzie przetłumaczył biblię na język niemiecki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
74
Q

skąd pochodzi nazwa protestantyzm

A

protestantami nazwano ludzi, którzy w 1529 r. sprzeciwili się decyzji sejmu Rzeszy co do zakazania głoszenia idei reformacji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
75
Q

pokój w Augsburgu

A

1555 r., zasada “Czyja władza tego wyznanie”, zakończenie walk między katolikami i protestantami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
76
Q

kto był pierwszym protestanckim reformatorem w Szwajcarii

A

Urlich Zwingli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
77
Q

kiedy swoją działalność rozpoczął Jan Kalwin

A

w 1536 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
78
Q

jak nazywa się kalwinizm

A

wyznanie ewangelicko-reformowane

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
79
Q

jak nazywa się luteranizm

A

wyznanie ewangelicko-augsburskie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
80
Q

dlaczego Henryk VIII odwrócił się od papieża i katolicyzmu

A

ponieważ papież nie chciał dać mu rozwodu (jego żona “nie urodziła mu” syna)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
81
Q

kiedy Henryk VIII zmusił biskupów angielskich do uznania go za głowę Kościoła

A

w 1531 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
82
Q

kiedy Henryk VIII wydał akt supremacji w wyniku czego powstał Kościół anglikański

A

w 1534 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
83
Q

gdzie dominował luteranizm

A

w Prusach Książęcych, Danii, Norwegii, Inflantach i Szwecji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
84
Q

gdzie dominował kalwinizm

A

w Niderlandach, Francji, Szkocji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
85
Q

cechy wspólne wyznań protestankich

A

dwa sakramenty: chrzest i komunia święta (dwie postacie)
liturgia w językach narodowych
zlikwidowano zakony
zniesiono celibat i odebrano Kościołowi majątki ziemskie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
86
Q

zasady luteranizmu

A

Pismo Święte jest źródłem poznania Boga
zbawienie zależy od wiary oraz łaski Boga
pośrednikiem między człowiekiem i Bogiem jest Chrystus
głową jest władca państwa
odrzucono kult Matki Boskiej, relikwii, świętych
ograniczono wystrój zborów (kościołów)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
87
Q

zasady wiary kalwinizmu

A

predestynacja (o zbawieniu decyduje Bóg bez znaczenia na zachowanie człowieka)
hierarchię tworzą gminy wyznaniowe
odrzucenie kultu Matki Boskiej, relikwii, świętych
ograniczenie wystrój zborów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
88
Q

cechy anglikanizmu

A

czerpał z luteranizmu, kalwinizmu i katolicyzmu
odrzucono zwierzchnictwo papieża, głową Kościoła stał się król Anglii, ale zachowano hierarchię kościelną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
89
Q

skutki reformacji

A

powstanie nowych wyznań
podział Europy (katolicyzm vs protestantyzm)
reforma w Kościele katolickim
wybuch wojen religijnych w Europie
zanik uniwersalizmu kulturowego
przyśpieszenie przemian kapitalistycznych dzięki protestanckiej etyce pracy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
90
Q

jaka była przyczyna zwołania soboru trydenckiego

A

napięcia religijne, masowe opuszczanie Kościoła, niedoskonałość Kościoła

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
91
Q

jakie były dwa stanowiska naprawy problemów w Kościele katolickim podczas soboru trydenckiego

A
  1. zbliżenie się do protestantów i wprowadzenie reform doktrynalnych
  2. walka z innowiercami
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
92
Q

sobór trydencki

A

1545-1563 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
93
Q

jakie elementy katolicyzmu pozostały bez zmian

A

źródła wiary to Biblia i tradycja katolicka
duchowni objaśniają Biblię
wszystkie sakramenty są ważne
święci, Matka Boska i relikwie są ważne
zbawienie zapewniają wiara, dobre uczynki i odpusty
potępienie predestynacji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
94
Q

jakie zmiany nastąpiły w Kościele katolickim po soborze trydenckim

A

zakazano łączenia wielu urzędów
biskupi mieli zostać w swoich diecezjach, robić wizytacje i regularne synody
zaczęto tworzyć seminaria duchowne
zaczęto używać ksiąg metrykalnych
wprowadzono sutanny i celibat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
95
Q

kiedy stworzono Towarzystwo Jezusowe (zakon jezuitów)

A

1534 r., na czele stał Ignacy Loyola

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
96
Q

jak nazywały się jezuickie szkoły średnie

A

kolegia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
97
Q

powołanie Świętego Oficjum

A

1542 r. we Włoszech (stała na czele inkwizycji)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
98
Q

ogłoszenie indeksu ksiąg zakazanych

A

1559 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
99
Q

wielka wojna chłopska w Niemczech

A

1525-1526 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
100
Q

kto stał na czele chłopów w czasie wielkiej wojny chłopskiej w Niemczech

A

Thomas Munzer

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
101
Q

jaki charakter miała wielka wojna chłopska w Niemczech

A

antyfeudalny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
102
Q

kiedy powstał Związek Szmalkaldzki

A

1531 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
103
Q

I wojna szmalkaldzka (katolicy vs protestanci)

A

1546-1547 r., wygrali katolicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
104
Q

II wojna szmalkaldzka

A

1551-1552 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
105
Q

skutek II wojny szmalkaldzkiej

A

pokój augsburski w 1555 r. i wprowadzenie zasady “czyja władza tego wyznanie”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
106
Q

jak we Francji byli nazywani kalwini

A

hugenoci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
107
Q

komu sprzyjali Walezjusze a komu Burboni

A

Walezjusze- katolicyzm
Burbonowie- hugenotom (kalwinizm)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
108
Q

kto dopuścił do rzezi hugenotów z Wassy w 1562 r.

A

Katarzyna Medycejska

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
109
Q

co miało zakończyć wojnę domową we Francji po rzezi hugenotów w 1562 r.

A

małżeństwo siostry króla (katoliczka) z Henrykiem Burbonem (protestantyzm)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
110
Q

noc św. Bartłomieja

A

23/24 sierpnia 1572 r., noc ślubu Henryka Burbona z Małgorzatą de Valois, rzeź hugenotów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
111
Q

skutek nocy św. Bartłomieja i śmierci Karola IX

A

wybuch wojny trzech Henryków (Henryk Gwizjusz- katolicy; Henryk Burbon- kalwini; Henryk III Walezjusz- próbował utrzymać tron)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
112
Q

koniec wojny trzech Henryków

A

1594 r., Henryk Burbon zasiada na tronie, przechodni na katolicyzm ale wydaje edykt nantejski

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
113
Q

wydanie edyktu nantejskiego

A

1598 r., wolność wyznania dla hugenotów, prawo piastowania urzędów, dostali kilka twierdz np. La Rochelle

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
114
Q

kto stał na czele kalwińskiej opozycji w Niderlandach

A

Wilhelm Orański

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
115
Q

kto panował w Niderlandach od 1477 r. (od 1556 r. lokalna linia tej dynastii)

A

Habsburgowie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
116
Q

wystąpienia protestantów w Niderlandach

A

1556 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
117
Q

wkroczenie Wilhelma Orańskiego od północy do Niderlandów

A

1572 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
118
Q

zawiązanie unii w Utrechcie

A

1579 r., zagwarantowanie równości wyznań w 7 północnych prowincjach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
119
Q

proklamowanie Republiki Zjednoczonych Prowincji Niderlandów

A

1588 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
120
Q

co stało się z prowincjami południowymi Niderlandów

A

pozostały pod wpływami Hiszpanii i Habsburgów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
121
Q

ile ludzi zamieszkiwało Europę w XVI w. i pierwszej połowie XVII w.

A

85-90 mln ludzi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
122
Q

przyczyny wzrostu demograficznego w Europie w XVI i XVII w.

A

poprawa zaopatrzenia w żywność, usprawnienie transportu, poprawa warunków higienicznych i mieszkalnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
123
Q

przyczyny mobilności społecznej w XVI i XVII w.

A

wojny i prześladowania religijne
zmiany polityczne np. na Węgrzech z powodu Turków
odkrycia geograficzne i kolonizacja
transport wiedzy i upowszechnianie nowych sposobów upraw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
124
Q

jakie miasto było największe w XVI i XVII w.

A

Londyn, 200 tys. ludzi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
125
Q

jakie miasta rozwijały się najbardziej w XVI i XVII w.

A

miasta włoskie jak Wenecja, Mediolan; Antwerpia; Amsterdam; Sewilla; Lyon; Augsburg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
126
Q

jakie miasta straciły na znaczeniu w XVI i XVII w.

A

miast należące do hanzy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
127
Q

na jakie strefy handlowe dzielił się handel europejski w XVI w.

A

atlantycką, bałtycką (+M. Północne), śródziemnomorską

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
128
Q

kto dominował handel atlantycki

A

Hiszpania i Portugalia (porty w Lizbonie, Kadyksie, Sewilli)- sprowadzanie złota i srebra a także surowce np tytoń

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
129
Q

kto zdominował handel bałtycki

A

Holandia- sprowadzała zboże, drewno i inne produkty leśne z Królestwa Polskiego i Litwy do swoich portów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
130
Q

co stało się z handlem śródziemnomorskim (lewantyński)

A

stracił na znaczeniu z powodu nowych szlaków handlowych do Indii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
131
Q

z jakim państwem handlowali Holendrzy

A

Indonezja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
132
Q

jakie państwa odgrywały ważną rolę w handlu kontynentalnym w XVI w.

A

KP, Węgry, Mołdawia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
133
Q

co przyczyniło się do rozwoju transakcji finansowych

A

upowszechnienie się weksli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
134
Q

co tworzono przy okazji wypraw dalekomorskich

A

spółki, czyli organizacje tworzone przez kupców, bankierów i armatorów, w których dzielili się zyskiem z wypraw i rozkładali na siebie koszty wypraw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
135
Q

jakie miejsca rozwijały się dzięki wyprawom dalekomorskim i rozwojowi handlu

A

giełdy (np. Antwerpia)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
136
Q

jakie kompanie handlowe odegrały największą rolę w XVI w.

A

Angielska Kompania Wschodnioindyjska (1600 r.)
Holenderska Kompania Wschodnioindyjska (1602 r.)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
137
Q

jakie nowe formy produkcji pojawiły się w XVI w.

A

system nakładczy (chałupnictwo)
manufaktury

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
138
Q

na czym polegał system nakładczy (chałupnictwo)

A

kupcy nabywali niezbędne surowce, przekazywali je rzemieślnikom, którzy pracowali we własnych domach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
139
Q

na czym polegały manufaktury

A

były to zamiejskie zakłady produkcyjne, w których właściciel dostarczał surowców i narzędzia, a pracownicy mieli na określonych stanowiskach stworzyć odpowiedni element produktu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
140
Q

do czego doprowadził masowy import kruszców do Europy

A

do inflacji, wzrostu cen żywności i trudnej sytuacji rzemieślników i pracowników najemnych, ale też do bogacenia się chłopów i ubożenia szlachty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
141
Q

jaki proces gospodarczy był charakterystyczny dla Wysp Brytyjskich

A

proces grodzenia, czyli wykupywania małych gospodarstw chłopskich przez szlachtę tak aby tam prowadzić hodowlę owiec

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
142
Q

skutki grodzenia na Wyspach Brytyjskich

A

intensyfikacja produkcji rolnej
wzrost dochodów szlachty
migrację ze wsi do miast

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
143
Q

jakie typ gospodarstwa dominował na wschodzie Europy

A

folwarki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
144
Q

co hamowało rozwój wsi i miast we Wschodniej Europie

A

pańszczyzna i przywileje szlacheckie, które prowadziły do ubożenia wsi i zaniku wymiany wieś-miasto

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
145
Q

jak podzielona była Europa w kwestii gospodarczej

A

wystąpił tzw. dualizm gospodarczy
na zachodzie panowała gospodarka rynkowa (kapitalistyczna)
na wschodnie rozwinęła się gospodarka folwarczno-pańszczyźniana

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
146
Q

gdzie biegła granica między dwoma systemami gospodarczymi w Europie

A

na rzece Łabie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
147
Q

przyczyny kryzysu monarchii stanowych

A

upadek znaczenia rycerstwa
osłabienie pozycji Kościoła
aspiracje monarchów do centralizacji władzy
rozwój miast

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
148
Q

co monarchowie robili z dzięki zasobom finansowych od mieszczaństwa

A

znosili niezależność możnowładców i ich ziem przez rozbudowę administracji terenowej
ograniczali kompetencje urzędów dworskich
zmniejszali znaczenie zgromadzeń stanowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
149
Q

jaki tym monarchii stał się dominujący w XVII w.

A

monarchia absolutna- monarcha dysponował pełnią władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
150
Q

gdzie władali Habsburgowie w XIII i XVI w.

A

w Austrii, Styrii i Karyntii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
151
Q

kiedy Fryderyk III Habsburg został wybrany królem Niemiec

A

1440 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
152
Q

kiedy Fryderyk III Habsburg koronował się na cesarza rzymskiego

A

w 1452 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
153
Q

kto zbudował potęgę Habsburgów

A

Maksymilian I Habsburg (syn Fryderyka III)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
154
Q

jakie tereny obejmowało państwo Maksymiliana I Habsburga w 1477 r.

A

dzięki małżeństwie z Marią Burgundzką do imperium Habsburgów dołączyły Niderlandy, Flandria i hrabstwo Burgundii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
155
Q

w którym roku Habsburgowie zasiadli na tronie Królestwa Hiszpanii

A

w 1496 r. dzięki małżeństwu Filipa Pięknego i Joanny Szalonej, dziedziczki tronu Kastylii i Aragonii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
156
Q

jakie tereny włączono do imperium Habsburgów za panowania syna Maksymiliana I, Filipa Pięknego

A

Hiszpanię i jej tereny zamorskie, Neapol, Sycylię i Sardynię (od 1504 r.)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
157
Q

kiedy wnuk Maksymiliana I, Ferdynand I, został królem Czech i Węgier

A

na skutek postanowień zjazdy wiedeńskiego w 1515 r., po śmierci Ludwika Jagiellończyka w 1526 r. na tron wstąpił Ferdynand

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
158
Q

za panowanie jakiego króla imperium Habsburgów osiągnęło swój szczyt

A

za panowania innego wnuka Maksymiliana I, Karola V, który odziedziczył Hiszpanię a w 1519 r. koronował się na cesarza rzymskiego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
159
Q

do czego chciał doprowadzić Karol V Habsburg

A

do stworzenia monarchii uniwersalistycznej opartej na wierze chrześcijańskiej (dlatego walczył z reformacją i Turkami)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
160
Q

skutki działań Karola V przeciwko protestantom i Turkom

A

podział imperium w 1556 r. (po pokoju augsburskim) na dwie części
- brat Ferdynand I zasiadał na tronie cesarskim
- syn Filip II Habsburg został królem Hiszpanii, Królestwa Neapolu i Niderlandów (aż do ich odłączenia)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
161
Q

jaki ród panujący we Francji doprowadził do rozwoju gospodarczego

A

ród Walezjuszów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
162
Q

jakie ziemie dołączono do Francji pod koniec XV w.

A

Andegawenię, Burgundię, Prowansję, Brytanię

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
163
Q

kto walczył o hegemonię w Europie

A

Habsburgowie i Francja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
164
Q

wojny włoskie

A

1494-1559

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
165
Q

przyczyny wybuchu wojen włoskich

A

skonfliktowane państwa włoskie były łatwym i pożądanym kąskiem dla potęg europejskich. Kiedy w 1496 r. król Francji Karol VIII podjął się wyprawy na Neapol i zajął najważniejsze miasta do konfliktu włączyło się Cesarstwo Habsburgów a z czasem też Anglia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
166
Q

bitwa pod Marignano (wojny włoskie)

A

1515 r., zwycięstwo Francji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
167
Q

bitwa pod Pawią (wojny włoskie)

A

1525, wygrana Cesarstwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
168
Q

Sacco di Roma (wojny włoskie)

A

1527 r., złupienie Rzymu przez wojska Cesarstwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
169
Q

pokój w Cateau-Cambresis (wojny włoskie) i postanowienia

A

1559 r., Francuzi utracili posiadłości włoskie ale zyskali angielski przyczółek na kontynencie- Calais; Hiszpania utrzymała Królestwo Neapolu i Królestwo Mediolanu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
170
Q

kto objął rządy w Anglii w 1558 r.

A

Elżbieta I Wielka

171
Q

jakie działania podjęła Elżbieta I Tudor

A

uporządkowała kwestię wyznań i politykę wewnętrzną
za cel ustanowiła uzyskanie kolonii zamorskich

172
Q

z kim Anglia rozpoczęła handel w 1552 r.

A

dzięki dotarciu do Archangielska w poszukiwaniu drogi do Indii, rozpoczęli handel z Moskwą

173
Q

czym zajmowały się okręty angielskie na Atlantyku

A

korsarstwem czyli napadaniem i łupieniem statków hiszpańskich i portugalskich

174
Q

z kim handel zamorski prowadziła Anglia

A

z Afryką i Indiami (założono faktorie) i tym samym łamała monopol Portugalii i Hiszpanii

175
Q

kto rządził w Anglii przed Elżbietą II

A

jej siostra Maria I Tudor, która próbowała zrekatolicyzować Anglię po śmierci ojca Henryka i stąd dostała przydomek Krwawej Marii

176
Q

jakie podłoże miały spięcia między Anglią i Hiszpanią

A

religijno-polityczne, Anglia wspierała protestantów z Niderlandów w ich walce przeciwko katolickim Hiszpanom

177
Q

kto panował w Hiszpanii w okresie konfliktu angielsko-hiszpańskiego

A

Filip II Habsburg, który nie był w stanie wykorzystać niestabilnej sytuacji we Francji i przegrał z protestantami w Niderlandach

178
Q

z kim chciał związać się Filip II Habsburg

A

najpierw z Elżbietą I, która odrzuciła go, a następnie z królową Szkocji, Marią Stuart

179
Q

przyczyna konfliktu między Anglią i Hiszpanią pod koniec lat 80 XVI w.

A

stracenie Marii Stuart, która uciekła do Anglii przed protestantami ze Szkocji (była katoliczką i walczyła przeciwko nim)

180
Q

wyprawa Wielkiej Armady na Wyspy Brytyjskie

A

1588 r., z powodu okropnej pogody Wielka Armada musiała porzucić plany ataku i poniosła klęskę

181
Q

koniec konfliktu między Anglią i Hiszpanią

182
Q

jakie państwo zaczęło panować na morzach po klęsce Wielkiej Armady

183
Q

jakie tereny opanowali Turcy po zdobyciu Konstantynopola w 1453 r.

A

Syrię i Egipt (północ Afryki i Bliski Wschód)

184
Q

kto wznowił działania tureckie w Europie

A

sułtan Sulejman II Wspaniały

185
Q

panowanie Sulejmana II Wspaniałego

A

1520-1566 r., wprowadził liczne reformy, był mecenasem sztuki i przywrócił jedność światu muzułmańskiemu

186
Q

wyprawa Sulejmana II Wspaniałego na Węgry i Belgrad

187
Q

bitwa pod Mohaczem

A

1526 r., śmierć poniósł król Węgier Ludwik Jagiellończyk (wnuk Kazimierza Jagiellończyka), zwycięstwo Turków

188
Q

jak podzielono Węgry po latach walki o tron

A

podzielono na trzy części
część Centralna- Imperium Osmańskie
Północny-zachód (Królestwo Węgierskie)- Habsburgowie (wedle postanowień zjazdu wiedeńskiego 1515 r.)
Księstwo Siedmiogrodzkie stało się lennem osmańskim (władcą był Jan Zygmunt, syn Jana Zapolyi)

189
Q

osiągnięcia terytorialne i militarne Turków w XVI w.

A

Rodos (1522 r.), Cypr (1571 r.), rozbicie floty Hiszpanii, Wenecji i Genui pod Prevezą w 1538 r.

190
Q

jaki teren Turcy próbowali przejąć ale im się nie udałow

A

w 1565 r. próbowali zdobyć Maltę (siedzibę joannitów)

191
Q

jaka była reakcja państw europejskich na ekspansję turecką

A

utworzenie Ligi Świętej w 1571 r. z inicjatywy papieża

192
Q

bitwa morska pod Lepanto (Liga Święta vs Imperium Osmańskie)

A

1571 r., wygrana Ligi Świętej

193
Q

skutek utworzenia Ligi Świętej

A

zahamowanie ekspansji tureckiej

194
Q

kiedy państwo moskiewskie wyzwoliło się spod zależności tatarskiej (Złota Orda)

A

pod koniec XV w.

195
Q

kto panował w państwie moskiewskim pod koniec XV w.

A

Iwan III Srogi

196
Q

z czego składa się duma bojarska

A

z kniaziów (książąt) i z bojarów (szlachty)

197
Q

co zwoływał Iwan III Srogi co jakiś czas

A

sobór ziemski, czyli parlament złożony z mieszczan, duchowieństwa i szlachty

198
Q

co wprowadzono za czasów Iwana III Srogiego

A

jednolity system podatkowy dla bojarów i obowiązek służby wojskowej dla bojarów, a także wprowadzono sądzenie szlachty przez władcę

199
Q

jakie rządy wprowadził Iwan IV Groźny (wnuk Iwana III) od lat 60. XVI w.

A

rządy absolutne zwane samodzierżawiem

200
Q

jaką politykę wewnętrzną prowadził Iwan IV Groźny

A

był bardzo surowy wobec bojarów, a po porażce z państwem polsko-litewskim wdrożył politykę opriczniny, czyli jeszcze większe ograniczenie bojarów (wysokie podatki, deportacje, mordy)

201
Q

jakie tereny przyłączył do swojego księstwa Iwan III Srogi

A

księstwa jarosławskie i rostowskie oraz Nowogród Wielki i Twer

202
Q

kiedy Moskwę zaczęto nazywać “trzecim Rzymem”

A

kiedy Iwan III poślubił ostatnią krewną cesarza bizantyjskiego Zoe Paleolog

203
Q

jak zaczął tytułować się Iwan III Srogi po ślubie z Zoe Paleolog

A

jako wielki książę Wszechrusi i zaczął zgłaszać pretensje do Wielkiego Księstwa Litewskiego

204
Q

jakie tereny zajął Wasyl III, syn Iwana III

A

Psków, księstwo Riazańskie i ziemie Litwy w tym Smoleńsk

205
Q

kto jako pierwszy koronował się na cara Wszechrusi

A

Iwan IV Groźny w 1547 r.

206
Q

z kim Iwan IV Groźny toczył I wojnę o Inflanty (1563-1570)

A

z Litwą, KP, Szwecją i Danią

207
Q

wyprawa Stefana Batorego na Moskwę

A

1577-1582 r.

208
Q

kiedy wygasła dynastia Rurykowiczów

A

w 1598 r. po śmierci Fiodora I (syn Iwana IV)

209
Q

kto zasiadł na tronie po Fiodorze I Rurykowiczu

A

Bory Godunow

210
Q

jak nazywa się okres chaosu między wygaśnięciem dynastii Rurykowiczów a początkiem dynastii Romanowów w Rosji

A

Wielka Smuta

211
Q

czym były dymitrady

A

próby przejęcia tronu moskiewskiego przez polskich magnatów

212
Q

bitwa pod Kłuszynem i jej skutki

A

1610 r., zajęcie Moskwy przez polskie wojka

213
Q

kiedy zaczyna się linia Romanowów w Moskwie

A

w 1613 r.na tronie zasiada Michał I Romanow

214
Q

kto uderzył na Rzeczpospolitą w 1654 r.

A

car Aleksy I

215
Q

antyduńskie powstanie w Szwecji

A

1520 r., na czele stał Gustaw Eriksson Waza

216
Q

koronowanie Gustawa I Wazę na króla Szwecji

217
Q

jaką religie przyjął Gustaw I Waza

A

luteranizm

218
Q

jak nazywała się instytucja stanowa w Szwecji

A

Riksdag, pomagał królowi

219
Q

co uzyskała Szwecja na skutek I wojny północnej

220
Q

jakie nowe warstwy społeczne powstały w Anglii

A

mieszczaństwo (kupcy i bankierzy) i tzw. nowa szlachta- gentry

221
Q

dzięki czemu mieszczaństwo i gentry w Anglii stawały się zamożniejsze w XVI w.

A

dzięki rozwojowi górnictwa, metalurgii, sukiennictwa. Stawiali oni manufaktury na obrzeżach miast i inwestowali w wyprawy morskie

222
Q

co hamowało działalność gospodarczą w Anglii w XVI w.

A

pozostałości po systemie feudalnym- cechy, cła wewnątrzpaństwowe, poddaństwo i ograniczenia w handlu ziemią i towarami

223
Q

jak nazywali się zwolennicy przemian w systemie gospodarczym Anglii w XVI w.

A

wolni chłopi tzw. yeomeni

224
Q

kto sprzeciwiał się zmianom w systemie gosp. w Anglii w XVI w.

A

arystokracja

225
Q

czego domagali się radykalni anglikanie

A

zmian i osiągnięcia czystości doktrynalnej

226
Q

jaki nurt rozwinął się w XVI w. w Anglii

A

purytanizm, który czerpał z kalwinizmu. Dążył do uniezależnienia Kościoła od władcy

227
Q

do czego doprowadziła walka purytanów o zmianę w władzy

A

do emigracji części z nich do Europy i Ameryki Północnej

228
Q

kiedy umiera Elżbieta I Tudor

229
Q

kto zostaje władcą Anglii po Elżbiecie I

A

król Szkocji Jakub IV Stuart, w Anglii panował jako Jakub I

230
Q

jakie poglądy miał Jakub IV (I) Stuart

A

był katolikiem i swoją władze opierał na arystokracji angielskiej i szkockiej, a z powodu absolutystycznych pobudek ograniczał rolę parlamentu

231
Q

co stało się ośrodkiem opozycji antykrólewskiej w Anglii

A

Izba Gmin, w której zasiadali głównie mieszczanie i szlachta

232
Q

kto objął tron Anglii po Jakubie IV (I) Stuarcie

A

Karol I Stuart (od 1625 r.)

233
Q

jaką politykę prowadził Karol I Stuart

A

wspierał francuskich hugenotów, nie przeprowadzał reform wewnętrznych, przestał zwoływać parlament i od 1629 r. wprowadził właściwie tyranię

234
Q

jak nazywa się okres panowania Karola I Stuarta w Anglii

A

jedenastoletni okres tyranii, ponieważ król finansował swoją politykę dzięki sciąganiu zapomnianych opłat i sprzedawaniu tytułów arystokratycznych i monopoli gospodarczych

235
Q

powstanie w Szkocji (przeciwko narzucenia Szkotom anglikanizmu przez króla)

236
Q

zwołanie parlamentu przez Karola I w celu uzyskania funduszy na walkę

237
Q

jak nazywa się parlament zwołany w 1640 r. i dlaczego

A

wtedy odbył się tzw. Krótki Parlament, ponieważ w czasie powstania Szkotów (od 1637 r.) król próbował uzyskać pieniądze, ale przeciwny mu parlament zaczął pertraktować z powstańcami

238
Q

kiedy trwał tzw. Długi Parlament

A

od 1640 do 1660 r., został zwołany jeszcze tego samego roku cu Krótki Parlament i rozwiązać go można było jedynie za zgodą członków

239
Q

kto przewodził radykalnym purytanom

A

John Pym i Oliver Cromwell

240
Q

kiedy John Pym i Olicer Cromwell ogłosili Wielką remonstrację i czym ona była

A

w 1641 r., jest to lista nadużyć króla z czasów jego rządów osobistych oraz postulatów reform, politycznych i religijnych

241
Q

jaki był skutek ogłoszenia Wielkiej remonstracji w Anglii

A

rozłam wśród opozycji (mimo uchwalenia jej przez Izbę Gmin)

242
Q

wybuch powstania w Irlandii

243
Q

początek wojny domowej w Anglii

244
Q

przyczyna wojny domowej w Anglii

A

ucieczka Karola I Stuarta z Londynu w obliczu powstania w Irlandii i możliwego buntu mieszkańców

245
Q

angielska wojna domowa

A

1642-1648 r.

246
Q

strony wojny domowej w Anglii

A

rojaliści- arystokracja, duchowieństwo anglikańskie i katolickie (północ kraju)
opozycja- gentry, mieszczaństwo i yeomeni

247
Q

dzięki komu opozycja antykrólewska w Anglii zyskała przewagę

A

dzięki Oliverowi Cromwellowi i jego armii- Armii Nowego Wzoru, którą cechowała żelazna dyscyplina i religijna żarliwość

248
Q

bitwa pod Naseby

A

1645 r., wygrana opozycji

249
Q

bitwa pod Preston

A

1648 r., Szkoci zostali rozbici przez armię Cromwella

250
Q

czym był Parlament Kadłubowy

A

po zajęciu Londynu i aresztowaniu niektórych członków Izby Gmin Cromwell i jego zwolennicy zwołali okrojone zgromadzenie, które orzekło, że Karol I dopuścił się zdrady stanu

251
Q

stracenie Karola I Stuarta

A

30 stycznia 1649 r.

252
Q

republika angielska

A

1649-1660 r.

253
Q

kiedy armia Cromwella tłumiła bunty rojalistów w Irlandii i Szkocji

A

od 1649 do 1658 r.

254
Q

kiedy Cromwell mianował się lordem protektorem

A

w 1653 r., tym samym wprowadził dyktaturę wojskową

255
Q

kto miał zostać następcą Olivera Cromwella

A

jego syn Ryszard

256
Q

polityka wewnętrzna Cromwella

A

początkowo był bardzo surowy wobec opozycji, ale z czasem przywrócił Izbę Lordów i zarządził zwrot majątków rojalistom

257
Q

polityka zagraniczna Cromwella

A

aktywa polityka kolonizacyjna i rozwój kolonii zamorskich

258
Q

uchwalenie Aktu nawigacyjnego

259
Q

czego dotyczył akt nawigacyjny

A

zezwalał na import towarów do Anglii tylko na statkach angielskich lub okrętach z państwa, z którego pochodził towar. Uderzało to w handel holenderski

260
Q

do czego doprowadził Akt nawigacyjny wydany w Anglii

A

do wojny angielsko-holenderskiej trwającej od 1651 r. do 1654 r.

261
Q

z kim Cromwell budował sojusz jako władca Anglii

A

z państwami protestanckimi np. Szwecją którą wspierał w ataku na Rzeczpospolitą w 1655 r.

262
Q

co stało się po śmierci Olivera Cromwella

A

jego syn został szybko odsunięty od władzy, a przedstawiciele gentry opowiedzieli się za restauracją monarchii

263
Q

kto został królem Anglii w 1660 r.

A

Karol II Stuart

264
Q

co obiecał Karol II Stuart

A

prowadził politykę restauracji, nie prześladował zwolenników Cromwella a nawet kontynuował jego politykę kolonizacyjną

265
Q

jakie obawy miał parlament w związku z bezpotomnością Karola II Stuarta

A

że władzę przejmie jego brat Jakub, który był katolikiem i zwolennikiem absolutyzmu, a także sojusznikiem Ludwika XIV (król Francji)

266
Q

jakie dwie frakcje wyłoniły się w parlamencie Angielskim za czasów Karola II Stuarta

A

torysi- konserwatyści, dziedziczność i nienaruszalność władzy królewskiej
wigowie- liberałowie, dopuszczali możliwość wypowiedzenia królowi posłuszeństwa przez poddanych

267
Q

podpisanie Habeas Corpus Act

A

1679 r., dzięki wigom król zgodził się na ustawę gwarantującą nietykalność osobistą, dzięki czemu nikt nie mógł być aresztowany bez wyroku sądu

268
Q

chwalebna rewolucjia

269
Q

kto wstępuje na tron Anglii po śmierci Karola II w 1685 r.

A

Jakub II, jego brat

270
Q

co zrobił parlament wobec Jakuba II i jego niechęci do parlamentu

A

w 1688 r. parlament zaproponował tron angielski Marii Stuart (córka Jakuba II) i jej mężowi Wilhelmowi III Orańskiemu (namiestnik republik Zjednoczonych Prowincji)

271
Q

jak nazywano zwolenników Jakuba II Stuarta w walce o tron między nim i Wilhelmem III Orańskim

272
Q

co pozwolono zrobić Jakubowi II po tym jak Wilhelm przejął Londyn w 1688 r.

A

króla wzięto do niewoli jednak pozwolono mu na wyjazd do Francji co było de facto abdykacją

273
Q

kiedy Wilhelm III Orański wydał Bill of Rights (Ustawę o prawach)

274
Q

dlaczego rewolucję 1688-1689 r. nazywana się chwalebną

A

ponieważ była to bezkrwawa zmiana rządzących w Anglii (Wilhelm i Maria zostali koronowani w 1689 r.)

275
Q

wydanie Aktu tolerancyjnego w Anglii

A

1689 r., dawał on swobodę wyznania jednak urzędy i wyższe stopnie wojskowe dalej były zarezerwowane dla anglikanów

276
Q

wydanie Aktu tolerancyjnego w Anglii

A

1689 r., dawał on swobodę wyznania jednak urzędy i wyższe stopnie wojskowe dalej były zarezerwowane dla anglikanów

277
Q

co wprowadzała Ustawa o prawach

A

parlament zyskał na znaczeniu
- miał być zwoływany regularnie, wybierany w wyborach, a podczas obrad miała obowiązywać wolność wypowiedzi
- aby wprowadzić nowe prawo, podatki czy zwołać armię parlament musiał to zatwierdzić

278
Q

kiedy wydano w Anglii Akt o następstwie tronu

279
Q

co wprowadzał Akt o następstwie tronu w Anglii

A

w razie śmierci Anny Stuart, tron przechodził w ręce książąt Hanoweru (odsunięto katolików)
obowiązek kontrasygnaty przez odpowiednich ministrów
odpowiedzialność ministrów przez parlamentem
zwiększał niezależność sądów

280
Q

skutek wprowadzenia Aktu o następstwie tronu

A

Anglia stała się monarchią parlamentarną (głową państwa był król/królowa, ale rzeczywiście rządził parlament i rząd z ministrami)

281
Q

kiedy powstało Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii

A

w 1707 r., kiedy Szkocja zawarła unię realną z Anglią (wcześniej była to unia personalną między Anglią, Szkocją i Irlandią od 1625 r.)

282
Q

kto zasiadał na tronie Francji w 1589 r.

A

Henryk IV Burbon

283
Q

jakie zmiany wprowadził Henryk IV Burbon we Francji

A

ograniczył wpływy arystokracji dzięki mianowaniu intendentów
odbudował gospodarczo kraj co przyczyniło się do polepszenia stanu armii
wprowadził stałe opłaty od urzędów zajmowanych przez szlachtę
zaniechał zwoływania Stanów Generalnych

284
Q

kto objął tron po śmierci Henryka IV Burbona w 1610 r.

A

9-letni syn Ludwik XIII

285
Q

kto był regentem Ludwika XIII

A

jego matka, Maria Medycejska

286
Q

jaki był skutek rozprężenia na tronie francuskim za regencji Marii Medycejskiej

A

w 1614 r. zostały zwołane Stany Generalne

287
Q

kiedy Ludwik XIII rozpoczął samodzielne rządy

288
Q

kto i kiedy został pierwszym ministrem rady królewskiej Ludwika XIII

A

kardynał Armanda de Richelieu w 1624 r.

289
Q

co uważał Armando de Richelieu

A

należy wzmocnić władzę Burbonów
obywatel ma być podporządkowany racji stanu
niezależność hugenotów i arystokracji zagraża integralności państwa

290
Q

dlaczego doszło do wybuchu walk między hugenotami a Richelieu

A

ponieważ ten chciał ograniczyć ich prawa

291
Q

oblężenie i zdobycie twierdzy La Rochelle

A

1628 r., tym samym hugenotów pozbawiono własnych twierdz i oddziałów wojskowych

292
Q

wydanie edyktu łaski we Francji

A

1629 r., utrzymywał wolność wyznania

293
Q

czym byli intendenci

A

urzędnicy nadzorujący prowincje w imieniu monarchy

294
Q

w jaki sposób Richelieu osłabił pozycję arystokracji

A

poszerzył kompetencje intendentów i ich podporządkowanie władzy centralnej
odebrał władzę radzie królewskiej i przekazał ją rządowi złożonemu z ministrów
ograniczono rolę Stanów Generalnych, zgromadzeń prowincji i samorządów miejskich

295
Q

w jaki sposób Armando de Richelieu wspierał rozwój gospodarczy państwa

A

ograniczał import, wspierał maufaktury i rozwój handlu m. in. tworząc kompanie do handlu z Indiami, Ameryką i Moskwą

296
Q

kto zostaje pierwszym ministrem po śmierci Richelieu w 1642 r.

A

kardynał Jules Mazarin

297
Q

kto przejął tron po śmierci Ludwika XIII w 1643 r.

A

4- letni Ludwik XIV

298
Q

kto sprawował władzę zamiast młodocianego Ludwika XIV

A

matka Anna Austriaczka i kardynał Mazarin

299
Q

bunty chłopskie we Francji

A

1643-1645, przeciwko reformom Richelieu i podatkom nałożonym z powodu wojny trzydziestoletniej

300
Q

reformy polityczne parlamentu paryskiego

A

1648 r., parlament chciał uzależnienia podatków od zgody parlamentu, wprowadzenia wolności osobistej i zniesienia urzędów intendentów

301
Q

jaka była reakcja kardynała Mazarina na reformy parlamentu paryskiego

A

chciał rozpędzić zgromadzenie siłą, jednak lud Paryża wsparł parlament, ale w 1649 r. udało się stłumić wystąpienie

302
Q

jak nazwano wydarzenia z Paryża 1648-1649

A

fronda parlamentarna

303
Q

fronda książęca we Francji

A

1649 r. do 1653 r., arystokraci także zostali rozbici przez siły kardynała Julesa Mazarina

304
Q

skutek polityki wewnętrznej Julesa Mazarina i Ludwika XIV

A

absolutyzm we Francji, który był najbardziej optymalny dla mieszczaństwa i średniej szlachty

305
Q

pokój pirenejski między Hiszpanią i Francją

A

1659 r., Francja zyskała nabytki w południowych Niderlandach i północnej Katalonii

306
Q

kiedy Ludwik XIV przejął rządy we Francji

A

w wieku 22 lat, w 1661 r., po śmierci Julesa Mazarina

307
Q

reformy ustrojowe Ludwika XIV

A

decyzje polityki zagr. i wew. to Wysoka Rada (Rada Stanu), czyli 7 ministrów i król
powstanie rady np. Rada Depesz (adm. wewnętrzna)
wzmocnienie pozycji intendentów
urzędy koronne pozbawiono znaczenia

308
Q

jaki stan mógł zajmować najważniejsze urzędy za panowania Ludwika XIV

A

tzw. szlachta urzędnicza, czyli mieszczanie którzy doszli do stany szlacheckiego

309
Q

jaka była pozycja arystokracji w pańśtwie Ludwika XIV

A

arystokracja straciła na znaczeniu a król skupił ja w pałacu w Wersalu, aby tam zajmowała si intrygami

310
Q

polityka i działania wewnętrzne Ludwika XIV

A

usprawnienie sądów i policji ale brak wolności osobistej
częste zmiany urzędników
zniesienie edyktu nantejskiego w 1685 r. i emigracja elity ekonomicznej z państwa

311
Q

kto wprowadził merkantylizm we Francji

A

Jean-Baptiste Colbert, generalny kontroler finansów w 1665 r.

312
Q

co głosi merkantelizm

A

bogactwo kraju zależy od ilości posiadanego kruszcu

313
Q

jakie działania podejmował Jean-Baptiste Colbert

A

wspierał rozwój manufaktur
ograniczał import towarów luksusowych
hamował eksport zboża
zniósł cła wewnętrzne i dbał o szklaki handlowe
założył kompanie handlowe (lewantyńską, wschodnioindyjską i zachodnioindyjską)

314
Q

czego żądał Ludwik XIV od Hiszpanii

A

w 1667 r. zażądał przekazania Południowych Niderlandów Francji

315
Q

wojna dewolucyjna

A

1667-1668 r. pomiędzy Francją i Hiszpanią o Południowe Niderlandy, zakończyła się pokojem akwizgrańskim i na jego mocy Francja uzyskała niewielkie terytorium wokół Lille

316
Q

wojna Francji z Holandią

A

1672-178/79 r., sojusz angielsko-francuski przeciwko Holandii, skutkiem było zawiązanie antyfrancuskiej koalicji (m. in. Hiszpania)

317
Q

polityka reunionów we Francji

A

lata 80 XVII w., czyli przyłączanie do swojego terytorium pogranicznych ziem Rzeszy Niemieckiej na podstawie orzeczeń trybunałów francuskich

318
Q

skutek polityki reunionów

A

powstanie Ligi Augsburskiej, czyli antyfrancuskiej koalicji państw europejskich i wojna w latach 1689-1697 zakończona pokojem w Rijswijk

319
Q

postulaty pokoju w Rijswijk z 1697 r.

A

Ludwik XIV uznaje Wilhelma III za władcę Anglii (wycofał poparcie dla Jakuba II Stuarta)
Francja zrzekła się Lotaryngii i Luksemburga
Holandia podpisała korzystny traktat handlowy z Francją

320
Q

wojna trzydziestoletnia

321
Q

przyczyny wojny trzydziestoletniej

A

odżywa rywalizacja francusko-habsburska
wzrost napięć religijnych i politycznych w Rzeszy
rywalizacja o dominację na Bałtyku
walka Czech i Habsburgów o swobodę wyznaniową

322
Q

Unia Protestancka w Rzeszy

A

1608 r., niemieckie państwa protestanckie zawarły unię w celu obrony interesów, na jej czele stanął elektor Palatynatu Reńskiego Fryderyk IV

323
Q

kto wspierał Unię Protestancką w Rzeszy

A

Anglia i Francja

324
Q

Liga Katolicka w Rzeszy

A

1609 r., niemieckie państwa katolickie utworzyły ligę z księciem Bawarii Maksymilianem I na czele

325
Q

kto popierał Ligę Katolicką w Rzeszy

A

papież i cesarz (Habsburg)

326
Q

jacy protestanci funkcjonowali w Czechach

A

bracia czescy i luteranie

327
Q

list majestatyczny cesarza Rudolfa II do Czechów

A

1609 r, gwarantował pełną tolerancję wyznaniową w Czechach i powołał urząd defensorów, którzy mieli jej strzec

328
Q

do kiedy trwała wolność wyznaniowa w Czechach

A

do rządów kolejnego cesarza, Macieja I, który w 1617 r. koronę czeską przekazał Ferdynandowi, katolikowi

329
Q

druga defenestracja praska i początek powstania czeskiego

A

1618 r., przedstawiciele czeskich protestantów wyrzucili cesarskich namiestników przez okno zamku w Pradze na Hradczanach

330
Q

okres czesko-palatynacki wojny trzydziestoletniej

A

1618-1624 r.

331
Q

kogo dyrektorium w Czechach wybrało na króla Czech w 1619 r.

A

Fryderyka V Wittelsbacha (przywódca Unii Protestanckiej)

332
Q

antyhabsburskie powstanie na Węgrzech (wojna trzydziestoletnia)

A

jesień 1619 r., dowódcą powstania był książę Siedmiogrodu Gabor Bethlena

333
Q

dlaczego Węgrzy wycofali się spod Wiednia w czasie wojny trzydziestoletniej

A

ponieważ uderzyli na ich kraj lisowczycy wysłani przez Zygmunta III Wazę (I odsiecz wiedeńska)

334
Q

kim byli lisowczycy

A

najemna ochotnicza formacja lekkiej jazdy polskiej stworzona w 1607 roku przez Aleksandra Lisowskiego. Jej zawiązki powstały w czasie służby Lisowskiego u Dymitra II Samozwańca w latach 1607–1611

335
Q

bitwa pod Białą Górą (wojna trzydziestoletnia)

A

1620 r., kontratak Habsburgów na Czechów, który przyniósł im ostatecznie wygraną w tym etapie wojny

336
Q

kiedy wojska cesarskie zajęły Palatynat Reński

A

w 1622 r., tym samym pozbawiono Fryderyka V tytułu elektora, co doprowadziło do osłabienia protestantów i ich zjednoczenia

337
Q

skutki okresu czesko-palatynackiego wojny trzydziestoletniej

A

Czechy straciły autonomię i stały się dziedziczną posiadłością Habsburgów

338
Q

okrest duński wojny trzydziestoletniej

A

1625-1629 r.

339
Q

po której stronie wojny trzydziestoletniej stanęła Dania

A

po stronie protestantów, bo obawiała się, że jej pozycja w basenie M. Bałtyckiego osłabnie na rzecz Habsburgów

340
Q

kto dowodził armię cesarską w okresie duńskim wojny trzydziestoletniej

A

Albrecht von Wallenstein

341
Q

bitwy pod Lutter i pod Dessau

A

1626 r., porażka duńskich, angielskich i holenderskich protestantów

342
Q

bitwa pod Wolgast (Wołgoszcz)

A

1628 r., przegrana duńskich, angielskich i holenderskich protestantów

343
Q

pokój w Lubece

A

1629 r., Dania zachowała granice w zamian za nie wtrącanie się w sprawy Rzeszy i wstrzymanie działań militarnych

344
Q

okres szwedzki

A

1630-1635 r.

345
Q

edykt restytucyjny

A

1629 r., wydany przez cesarza Ferdynanda II, rozkazał on oddanie wszyskich ziem kościelnych zsekularyzowanych w 1552 r.

346
Q

edykt restytucyjny

A

1629 r., wydany przez cesarza Ferdynanda II, rozkazał on oddanie wszystkich ziem kościelnych zsekularyzowanych w 1552 r.

347
Q

Kto był królem Szwecji w czasie woiny trzydziestoletniej

A

Gustaw II Adolf

348
Q

skąd Szwedzi ruszyli w głąb Rzeszy w 1630 r.

A

z Pomorza Zachodniego

349
Q

Rzeź Magdeburga

A

1631 r., Liga Katolicka zdobyła i zniszczyła Magdeburg co sprawiło, że wiele neutralnych państw niemieckich dołączyło do protestantów

350
Q

bitwa pod Breitenfelden

A

1631 r., Szwedzi rozbili siły cesarza

351
Q

bitwa pod Lutzen

A

1632 r., wybrana Szwedów nad cesarstwem, ale zgiął Gustaw II Adolf

352
Q

bitwa pod Nordlingen

A

1634 r., zwycięstwo sił cesarza

353
Q

pokój w Pradze

A

1635 r., protestanci podpisali pokój

354
Q

okres francuski wojny trzydziestoletniej

355
Q

dołączenie się Francji do wojny trzydziestoletniej

A

1635 r., pomimo bycia państwem katolickim, francja dołączyła się do państw protestanckich

356
Q

gdzie prowadzono działania militarne w okresie francuskim wojny trzydziestoletniej

A

w Hiszpanii, Niderlandach hiszpańskich i Niemczech

357
Q

bitwa pod Rocroi

A

1643 r., Francuzi pokonali siły hiszpańskie na pograniczu z Niderlandami i zajęli bawarię

358
Q

bitwa pod Jankovem

A

1645 r., Szwedzi pokonują siły cesarza

359
Q

pokój westfalski

A

rozmowy między Francją, Szwecją i cesarstwem rozpoczęły się już 1644 r., a zakończyły się w 1648 r.

360
Q

postanowienia pokoju westfalskiego

A

Francja przejmuje Alzację
Pomorze Zachodnie dla Szwedów i Brandenburgii
Saksonia uzyskuje Łużyce (kosztem Czech)
przywrócono postanowienia pokoju augsburskiego
przywrócono majątki i przywileje odebrane przez cesarza w 1624 r.
uznanie niepodległości Szwajcarii i Republiki Zjednoczonych Prowincji
wszystkie państwa Rzeszy mogły prowadzić odrębną politykę zagraniczną

361
Q

skutki wojny trzydziestoletniej

A

ogromne straty demograficzne (nawet 60% ludności niektórych rejonów)
osłabienie wpływów Habsburgów w Rzeszy ale umocnienie w Czechach
wzmocnienie pozycji Francji i Szwecji
zakończenie wojen religijnych w Niemczech
przemiany w sztuce wojenej i udoskonalenie armii

362
Q

I wojna angielsko-holenderska

A

1652-1654, pokój na mocy którego Holendrzy zobowiązali się przestrzegać Aktu nawigacyjnego

363
Q

II wojna angielsko-holenderska

A

1665-1666, Holendrzy wygrali i przeprowadzili korzystną dla Holandii rewizję wcześniejszych układów

364
Q

III wojna angielsko-holenderska

A

1672-1678, początkowo to Francja i Anglia walczyły z Holandią, ale po klęsce angielskiej floty Anglicy wspierali Holendrów w walce z francuzami

365
Q

pokój w Nijmegen

A

1678 r., uregulował zasady handlu między Francją i Holandią

366
Q

co przyniosło koniec wojen angielsko-holenderskich

A

chwalebna (sławetna) rewolucja i połączenie tych dwóch państw unią personalną przez Wilhelma III Orańskiego w 1689 r. (do 1702 r.)

367
Q

kogo wspierała Turcja w wojnie trzydziestoletniej

A

w 1619 r. sprzyjała wojskom Siedmiogrodu, które zagroziły Wiedniowi, a po ataku lisowczyków Turcja podjęła wyprawę odwetową na Rzeczpospolitą

368
Q

komu i kiedy Turcja wypowiedziała wojnę (etap podbojów na północy)

A

Rzeczpospolitej (1672 r.) i Moskwie (1674-1681)

369
Q

geneza bitwy pod Wiedniem

A

w 1682 r., Turcy pod wodzą Kara Mustafy wsparli powstanie na Węgrzech

370
Q

bitwa pod Wiedniem (druga odsiecz wiedeńska)

A

12 września 1683 r., wojska niemiecko-polskie (Jan III Sobieski) rozgromiły Turków

371
Q

kiedy powstała Liga Święta

A

w 1684 r., antyturecki sojusz między Rzeczpospolitą, Państwem kościelnym, Wenecją i cesarstwem (później dołącza też Moskwa)

372
Q

bitwa pod Azowem

A

1696 r., wygrana wojsk Moskwy nad Turkami

373
Q

bitwa pod Zentą

A

1697 r., wojska cesarskie zwyciężyły Turków

374
Q

pokój w Karłowicach

A

1699 r., pokój między Ligą Świętą i Imperium Osmańskim

375
Q

postanowienia pokoju w Karłowicach

A

Węgry i Siedmiogród stają się częścią imperium habsburskiego
Polska odzyskuje Podole i część Ukrainy
Wenecja uzyskuje Peloponez i Dalmację
Rosja uzyskała Azow na Morzu Azowskim

376
Q

skutek pokoju w Karłowicach

A

koniec tureckiej potęgi w Europie

376
Q

skutek pokoju w Karłowicach

A

koniec tureckiej potęgi w Europie

377
Q

czym jest manieryzm

A

nurt sztuki, pojawił się w latach 20 XVI we Włoszech. Cechą było to, że artyści mieli bardzo specyficzne style

378
Q

jakie zmiany w sztuce pojawiły się w XVI w.

A

pod wpływem odejścia od renesansu, szukano bardziej dynamicznych form, wyszukanych kompozycji, bogatych dekoracji ornamentalnych. W malarstwie stosowano deformacje postaci i nerealne barwy

379
Q

przykłady manieryzmu w literaturze polskiej

A

twórczość Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i późna twórczość Jana Kochanowskiego

380
Q

przykład obrazu manierystycznego

A

“Obnażenie z szat” El Greco

381
Q

ramy czasowe Baroku

A

od schyłku XVI w. do połowy XVIII w.

382
Q

nazwa epoki barok

A

barocco- z portugalskiego perła o nieregularnym kształcie

383
Q

nazwa epoki barok

A

barocco- z portugalskiego perła o nieregularnym kształcie

384
Q

co wpływało na rozwój sztuki barokowej

A

spory religijne (ruch reformacyjny i kontrreformacyjny)
rozwój monarchii absolutnej
wojny XVI w.

385
Q

jaką rolę miała sztuka w kontrreformacji

A

sztuka miała krzewić wiarę, przybliżać prawdy wiary, a bogato zdobione kościoły miały zachęcić wiernych do pozostania

386
Q

początek architektury barokowej

A

1584 r., zakończenie budowy kościoła zakonu jezuitów II Gesu w Rzymie

387
Q

nurty sztuki barokowej

A

nurt dworsko-katolicki
nurt mieszczańsko-protestancki

388
Q

cechy nurty dworsko-katolickiego

A

bogata architektura, państwa katolickie, potrzeba manifestowania bogactwa i władzy

389
Q

cechy nurtu mieszczańkso-protestanckiego

A

Niderlandy, obrazy służyły dekorowaniu domów

390
Q

gdzie, oprócz Europy, wznoszono budowle barakowe

A

w Ameryce Łacińskiej

391
Q

cechy architektury baroku

A

monumentalizm, dekoracyjność, dynamizm

392
Q

cechy charakterystyczne kościołów barokowych

A

monumentalne fasady, filary, pilastry, gzymsy, bogato zdobione fasady (rzeźby), spływy wolutowe (litera S), jednoprzestrzenne wnętrza, iluzjonizm (iluzja przestrzeni w obrazach i freskach), duże okna i kopuły oświetlające ołtarz

393
Q

jak wyglądały pałace barokowe

A

budowle w kształcie litery U z jednej strony miał y reprezentacyjny dziedziniec a z drugiej bogate, geometryczne ogrody

394
Q

przykłady pałacy barokowych

A

pałac w Wersalu, pałac Schönbrunn, pałac w Wilanowie

395
Q

przykłady pałacy barokowych

A

pałac w Wersalu, pałac Schönbrunn, pałac w Wilanowie

396
Q

Czołowi architekci barokowi

A

Giovanni Bernini (kolumnada na placu św. Piotra w Rzymie), Francesko Borromini

397
Q

Cechy malarstwa barokowego

A

Światłocień, kontrast barw, dynamizm kompozycji, realizm i naturalizm w obrazach religijnych, dążenie do oddania emocji postaci

398
Q

Tematyka malarstwa barokowego sakralnego

A

Mistyczna i martyrologiczna, motyw śmierci i vanitas,l

399
Q

Motywy malarstwa barokowego świeckiego

A

Mitologia, alegorie, historia

400
Q

najwybitniejsi malarze epoki baroku

A

Caravaggio, Peter Raul Rubens, Rembrandt van Rijn, Antoon van Dyck, Diego Velazquez, Jan Vermeer

401
Q

cechy rzeźbiarstwa barokowego

A

dynamiczne kompozycje, teatralne gesty, silne uczucia i emocje

402
Q

rzeźbiarz baroku

A

Giovanni Lorenzo Bernini

403
Q

w jakich państwach rozwijał się teatr

A

w Anglii (teatr elżbietański), w Hiszpanii i we Francji

404
Q

jakie nowe formy muzyczne powstały w okresie baroku

A

oratoria, kantaty, pasje- sakralne
sonaty, koncerty solowe- świeckie

405
Q

najwybitniejsi kompozytorze baroku

A

Jan Sebastian Bach, Georg Friedrich Haendel, Antonio Vivaldi, Telemann

406
Q

jaka foirma muzyczna zyskała popularnośc w XVII wieku

407
Q

pisarze epoli baroku

A

Molier, Pierre Corneille, Jean-Baptiste Racine

408
Q

filozofowie baroku

A

Jean de La Fontaine

409
Q

dramatopisarz baroku

A

Lope de Vega

410
Q

teorie poznania powstałe w XVII w.

A

empiryzm i racjonalizm

411
Q

założenia empiryzmu

A

Francis Bacon (angielski filozof) uważał, że aby poznać świat należy użyć do tego zmysłów

412
Q

założenia reacjonalizmu

A

Kartezjusz uważał, że poznanie rzeczywistości powinno opierać się na użyciu rozumu

413
Q

co jeszcze stworzył Kartezjusz

A

założenia metody naukowej, która opierała się na sceptycyzmie i formułowaniu jasnych wniosków

414
Q

kogo spalono na stosie w 1600 r. na placu Campo di Fiori

A

Giordano Bruno

415
Q

najwybitniejsi naukowcy XVII w.

A

Galileusz- prawo swobodnego spadania ciał
Johannes Kepler - prawo ruchu planet
Izaak Newton- prawo powszechnego ciążenia, prawa dynamiki

416
Q

kiedy powstało naukowe stowarzyszenie Towarzystwo Królewskie (the Royal Society)

417
Q

kiedy powstało naukowe stowarzyszenie Francuska Akademia Nauk

418
Q

prądy umysłowe XVII w.

A

libertynizm i jansenizm

419
Q

na czym polegał libertynizm

A

myśl wg której należy wprowadzić pełną swobodę gospodarczą, obyczajową i religijną

420
Q

na pczym polegał jansenizm

A

ruch religijny powstały na podstawie myśli św. Augustyna, wg której Bóg udziela łaski jedynie wybranym i opowiadał się za rygoryzmem moralnym

421
Q

kiedy rozpoczął się okres rokoko

A

po śmierci Ludwika XIV w 1715 r.

422
Q

co cechowało rokoko

A

lekkość, wykwintność i sielankowość w odróżnieniu do barokowego monumentalizmu

423
Q

cechy rokoko

A

lekkie, dekoracyjne formy i delikatne zdobienia
swobodne kompozycje i płynne linie
asymetria
pastelowe kolory

Historia (19 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions