YENİDOĞAN Flashcards
YD ideal FM bulguları
*kilo: 2500-4000 gr
*boy: 48-52 cm
*baş çevresi: 32-36 cm
*göğüs çevresi: 30-34 cm
YD vital bulgular
*36,5-37,5 derece
*nabız: 120-160/dk
*solunum: 40-60/dk, düzensiz
*O2: 93-94 mmhg
karyoamniyonit nedir
annenin vajen florasında normalde bulunan kolonilerin miktarca artarak bakteriyel vajinozis oluşturmasına bağlı olarak söz konusu mikroorganizmaların plasentada enfeksiyon yapmasına denir
kartoamniyonit klinik
ANNE
*karında hassasiyet
*kasıklarda palpasyonla ağrı
*yüksek ateş
*doğumda kötü kokan plasenta
*bulanık amniyon sıvısı
*doğum sonrası pis kokan akıntı
*ateş
BEBEK
*taşikardi
karyoamniyonit durumunda bebeği enfeksiyona yatkın hale getirebilecek durumlar nelerdir
-gestasyonel yaşın<37 hafta olması
-EMR>18saat
-deri ve mukoza bütünlüğünde bozukluk
-invaziv işlemler
-eşlik eden hastalıklar
-transplasental antikor yetersizliği
-yüksek virülans
-yüksek koloni sayısı
YD bağışıklık sistemindeki problemler nelerdir
*ilk 3 ayda yalnızca doğal bağışıklık, 3 aydan sonra ise hem doğal hem de kazanılmış bağışıklık etkilidir
*kompleman sistemi yetersizdir: C9-> gram negatif bakteri lizisinde zayıflık vardır
*kompleman sistemi klasik yolu kullanmaz, ALTERNATİF YOLU kullanır
*antiinflamatuar sitokinpnömoniye yatkınlık
*pmnl sayısı: normal AMA, şekilleri çomak :(
*selektin - mannoz bağlayıcı lektin AZ-> KEMOTAKSİS bozuk
*IgG geçişi plasental OLUR. IgM ve IgA OLMAZ.
*BPI protein aktivitesi düşüktür
*
SIRS kriterleri
1- vücut ısısı <35 / >38.5
2-SOLUNUM
takipne > 2SD
hipoksi <70 mmhg
3-KARDİYAK
taşikardi > 2SD
kapiller yeniden doluş zamanı > 3sn
hipotansiyon < yaşa göre 2SD
4-PERFÜZYON
laktik asidoz
oligüri
bilinç değişimi
**BELİRTEÇLERİ: IL6-CRP
neonatal sepsis tedavi
DESTEK TEDAVİ
*metabolik asidoz düzeltilir
*hipotansiyon tedavi edilir
*DİK tedavi edilir
*solunum desteği
*sistemik steroid
-AMPİRİK TEDAVİDE; antibiyogram sonucuna göre mümkün olan en DAR spektrumlu ab’yi seçeriz.
-paranteral tedavi
erken: ampisilin + aminoglikozid
geç toplum: ampisilin + 3.k.s
geç hastane: vankomisin + aminoglikozid
antifungal: amfoterisin B
intrapartum ampisilin uygulaması hakkında
*EMR olan annede doğumdan 4 saat önce 2 gr ampisilin enjeksiyonu yapılır ki ERKEN BAŞLANGIÇLI SEPSİS oluşmasın—>S.agalactie
yenidoğanın fokal enfeksiyonları
1-menenjit
2-konjonktuvit
3-omfalit
4-cilt enfeksiyonu
YD konjunktivit profilaksisi
doğum salonunda tetrasiklin sürmek
YD konjunktivit etkenleri
-kimyasal: 6-24 saat
-gonokok: 2-5 gün
-klamidyal: 5-14 gün
-herpes simpleks: 5-14 gün
YD konjunktivit tedavi
*gonokok: seftriakson 7 gün
*klamidya: eritromisin 7 gün
*herpes simpleks: asiklovir 10 gün
ÇIKMIŞ
YD’nin göbeği geç düştüyse neler düşünülebilir
-omfalit: sarı ve kokulu akıntı + ates
-granülom: MAX
-lökosit adezyon defekti
-hipotiroidi
-faktör 13 eksikliği
YD cilt enfeksiyonları nelerdir
*toksik eritem
*mantar dermatiti
*stafilikoksik soyulmuş deri sendromu
YD’da solunum sıkıntısının aşamaları nedir
1-takipne
2-retraksiyon: subkostal / interkostal
3-inleme
4-siyanoz
5-burun kanadı solunumu
6-yardımcı solunum kası kullanımı-> baş sallamalı solunum
7-bilinç bozulması
8-respiratuar asidoz: apneli düzensiz solunum
9-terminal apne
yenidoğanın geçici takipnesi nedir
fetal ac sıvısının emiliminde gecikme sonucu gelişen akciğer ödemi ile karakterli parankimal ac hastalığıdır
*sezeryan doğumlarda yeterli stres hormonlarının salgılanmaması
*ENaC kanalı - NaKAtpaz aktivasyonunda problemler
*yenidoğan göğüs kafesinin yeterli basıya maruz kalmaması
yüzünden olur.
yenidoğanın geçici takipnesi RF
*maternal dm - astma
*sezeryan doğum: stres hormonlarının etkisine maruz kalınamaması
*maternal ilaç kullanımı
*fetal distres
*makrozomi
*erkek
*genetik polimorfizm:
*ANF düşüklüğü
*prematürite:
yenidoğanın geçici takipnesi tanı kriterleri
1-TAKİPNE: 0-6 saat arası başlayıp 6-12 saatten uzun sürmelidir
burun kanadı solunumu
çekilmeler
siyanoz
göğüs ön arka çapında artış
!!!!!hipoksi-hiperkarbi-asidoz genelde GÖRÜLMEZ!!!!
2-AC GRAFİSİNDE TTN BULGULARI
perihiler vasküler çizgilenme
havalanma artışı
interlober aralıkta ödem
periarteriyel lenfatiklerde genişleme
fissürde - kostofrenik açıda sıvı
interkostal aralıkta genişleme
plevral efüzyon
3-YD’DE SOLUNUM SIKINTISI YAPAN DİĞER NEDENLERİN DIŞLANMASI
respiratuar distress sendromu nedir
*yapısal ve fonksiyonel immaturasyon sonucunda oluşur.
*immature tip 2 alveol hücresi sürfaktan sentezi için yetersiz kalınca,
-alveol yüzey gerilimi artar,
-komplians azalır.
*NEDEN BEBEKTE: pulmoner damar yatağı-parankim az gelişmiştir, gaz değişimi içim yüzey alanı azdır. bu da artmış solunum yüküne neden olur
*prematür bebeklerde karşılaşılan maks solunum sıkıntısıdır
*en sık 28 haftadan önce doğanlarda görülür. 34. haftadan sonra risk azalır
*erkek çocuk>
*dm anne>
RDS tanı kriterleri
1-PREMATÜRİTE
2-SOLUNUM SIKINTISI BULGULARI
burun kanadı solunumu
çekilmeler
siyanoz
göğüs ön arka çapında artış
3-AC GRAFİSİNDE RDS BULGULARI
homojen opak infiltratif görünüm
buzlu cam/tuz biber
hava bronkogramı
ac volumunde azalma
RDS profilaksisi
prematür doğum beklenen (23-34 hafta) bebeklerde anneye;
*2x12mg betametazon im
*4x6mg deksametazon im uygula
mekonyum aspirasyon pnömonisi nedir
*inrauterin fetal distres
*hipoksi
sonucu mekonyumun amniyona karışarak bebek tarafından aspire edilmesidir
*doğumların %15inde amniyon mekonyum ile boyalıdır. bunların da %15inde mas gelişir
*term / postterm bebeklerde görülür
*MEKONYUM: amniyon sıvısı, lanugo, epitel, su, safra pigmenti, panlreatik enzim
*amniyon sıvısına karışan mekonyumun lokal irritan ve obstruktif etkisi vardır
mekonyum aspirasyon pnömonisi tanı
GRAFİ
*yama şeklinde infiltrasyon
*atelektazi
*konsolidasyon alanları
*diyafram düzleşmesi
yenidoğanda solunum hastalıklarında tedavi yöntemleri nedir
GENEL:
*neonatal resusitasyon
*doğum salonunda optimal solunum
YENİDOĞANIN GEÇİCİ TAKİPNESİ
*solunum destek
*steroid (elektif sezeryanda)
*furosemid ETKİSİZ
RDS
*solunum destek
*antenatal steroid: (erken doğum tehtidi olan 23-34 haftalık anneler)
*sürfaktan
MAS
*entübasyon / hava yolu temizliği / amniyoinfuzyon / aspirayson YAPMA!!!!!! Mas ve komplikasyonu azaltmada etkisi görülmemiş
PNÖMONİ
*ab
PNÖMOTORAKS
*göğüs tüpü
HİPOKSİK SOLUNUM YETMEZLİĞİ
*ecmo
gestasyonel yaş çeşitleri nelerdir
AŞIRI PRETERM
<28 hafta
ÇOK PRETERM
28-32 hafta
ERKEN PREMATURE
<34 hafta
2-GEÇ PREMATURE
34-37 hafta
3-ILIMLI PREMATURE
32-36 hafta
3-NORMAL
tamamlanmış 37-41 hafta 6 gün
4-POSTTERM
>42 hafta
doğum ağırlığı sınıflandırma
İLERİ DERECE DÜŞÜK
<1000 gr
ÇOK DÜŞÜK
<1500 gr
DÜŞÜK
<2500 gr
NORMAL
2500-4000 gram
major YD ölüm nedenleri
1-prematürite: MAX
2-asfiksi
3-enfeksiyon
yenidoğanda hiperbilirubinemi sınıflandırması
1-ARTMIŞ BİLİRUBİN YÜKÜ
a)HEMOLİTİK NEDENLER
*COOMBS+: rh uyumsuzluğu / ab0 uyumsuzluğu / subgrup uyumsuzluğu
*COOMBS-: eritrosit membran defekti / hemoglobinopati / sepsis / ilaç
b)HEMOLİTİK OLMAYAN NEDENLER
*EKSTRAVASKÜLER NEDENLER: sefal hematom / ekimoz / sss kanaması / yutulmuş kan
*POLİSTEMİ: göbek kordonunun geç klemplenmesi / ikizden ikize transfüzyon / maternofetal transfüzyon
*ARTMIŞ ENTEROHEPATİK SİRKÜLASYON: kf / pilor stenozu / hipotiroidi / anne sütü sarılığı / hirschprung hastalığı
2-YETERSİZ BİLİRUBİN ATILIMI
*BİLİER OBSTRUKSİYON: biliyer atrezi / koledok kisti / psk / dubin johnson / rotor
*ENFEKSİYON: sepsis
*METABOLİK HASTALIKLAR: galaktozemi / kf / alfa1 antitripsin enzim eksikliği / gaucher / hipotiroidi / wilson / glikojen depo hastalıkları
*İLAÇ: asetaminofen
*KROMOZOMAL ANOMALİ: turner
hemolitik nedenlere bağlı hiperbilirubineminin/özellikleri
*indirekt bilirubin artışı
*retikülosit oranı artar (%6<)
*hb<13g/dl düşer
*coombs hem - hem + olabilir
hemolitik nedenlere bağlı olmayan hiperbilirubineminin/özellikleri
*indirekt bilirubin artışı
*retikülosit normaldir
yetersiz bilirubin atılımına bağlı hiperbilirubinemi özellikleri
*hem direkt hem de indirekt bilirubin artar
*coombs -‘tir
*direkt bilirubin>2mg/dl
*direkt bilirubin değeri total bilirubin değerinin>%20si
neonatal enfeksiyonların sınıflandırılması nasıldır
1-ERKEN BAŞLANGIÇLI: ilk 3 gün
2-GEÇ BAŞLANGIÇLI: 3-30 gün
3-ÇOK GEÇ BAŞLANGIÇLI: 30. gün<
perinatal asfiksi tanı nedir
*%90: doğum öncesi, %10 doğum sonrası nedenlere bağlıdır
*YD’de üçüncü ölüm sebebidir
*ET: nöromusküler hastalıklar, uzamış doğumlar, kordon dolanmaları, sefalopelvik uyumsuzluklar
TANI KRİTERLERİ
1-ASİDOZ: ph<7, baz açığı: -12/-16
2-DÜŞÜK APGAR SKORU: 5. dkde 3 veya daha az
3-ERKEN NÖROLOJİK BULGULAR
4-ÇOKLU ORGAN YETMEZLİĞİ
erken başlangıçlı anne sütü sarılığı nedir
*ilk 24-48 sastte anne sütü azdır ve tecrübesizlik de varsa bebek az miktarda süt alarak DEHİDRATASYONA girer
*mekonyum pasajı gecikir
*artmış intestinal geri emilim ve azalmış kalorik alım sonucunda SARILIK oluşur
geç başlangıçlı anne sütü sarılığı nedir
*3-5. günden sonra çıkar
*pik serum bilirubini: 2-3. hafta
*4-12 hafta uzayabilir
*hemoliz bulgusu YOKTUR
*herhangi bir hastalık bulgusu YOKTUR
*etiyoloji: anne sütünde bulunan etkenler, bağırsak emiliminde artışı, gilbert sendromu
*tedavi: anne sütünü kesme, fototerapi başla
neonatal erken başlangıçlı sepsis risk faktörleri nelerdir
*EMR>18 saat
*intrapartum maternal ateş>38
*karyoamniyonit
*yenidoğan taşikardisi
ASLA ATLAMAMAN LAZIM. BEBEK BİRKAÇ SAAT İÇİNDE ÖLEBİLİR
patolojik neonotal sarılık kriterleri nelerdir
*ilk 24 saat ortaya çıkması
*günde 5mg/dl - saatte 0.2-0.5 mg/dl artış
*total bilirubin>95 persentil
*termde>2 hafta, pretermde>3 hafta
*DB>1mg/dl ya da TB>5mg/dl olduğu durumlarda DB oranının>%10 olması
FİZYOLOJİK YD SARILIĞI NEDENLERİ:
*plasentanın ayrılması
*yd eritrosit yaşam süresi kısadır
*yd eritrosit kütlesi fazladır
*düşük serum albumini / bağlama kapasitesi
*yetersiz safra konjugasyonu
*düşük hepatik y proteini
hipoksik iskemik ensefalopati tedavi
*solunum - dolaşım desteği - monitörizasyon
*terapötik hipotermi** AS
-etkili olması için ilk 6 saat başlanmalı
-72 saat sürer
-33-34 derecede kafa/total vücut soğutma
-soğutma hızlı başlanır, hasta yarım saat içinde 33-34 dereceye indirilir. 72 saat burada kaldıktan sonra ise 0.5 C/saat olacak şekilde normotermik ısıya yükseltilir
-0.5C/saat kuralına uyalım ki refleks hipertermi olmasın
*glikoz tedavisi
*sıvı tedavisi: idrar çıkışı+insensibl kayıplar–>dikkatli yapılır, bol keseden verilmez
*periton diyalizi - hemodiyafiltrasyon
*ADJUVAN TEDAVİLER
-erken dönem: iyon kanal blokeri, antioksidan, antiinf, antiapoptotik
-geç dönem: nörotropik ajan, epo, gf, kök hücre nakli
gerçek emzirememe nedenleri
ANNE
-hiv1 - brucella: SAĞARAK VERİLMEZ
-aktif tbc - memede hsv - su çiçeği: SAĞARAK VERİLİR
-madde kullanımı
-kemoterapi
-radyoaktif bileşikler
BEBEK
-galaktozemi
-laktaz eksikliği
DİĞER SEBEPLER
*uygun olmayan teknik - yanlış tutma
*emzirme sıklık ve süresindeki hatalar
*annenin beslenme problemleri
*meme başı hastalıkları
*dış psikolojik faktörler
yenidoğan kabızlığının nedenleri ne olabilir
-hirschprung hastalığı
-intestinal pseudoobstrüksiyon
-hipotiroidi
yenidoğanda nöbet tedavisi
NEDENE YÖNELİK
* glikoz
* elektrolit
ANTİKONVÜLSAN: sırayla yapılır
* fenobarbital
* fenitoin
* midazolam
* levetirasetam
yenidoğanda erken enfeksiyon etkenleri
İNTRAUTERİN
*taksoplazma
*rubella (kızamıkçık)
*cmv
*hsv
*sifiliz
*parvovirüs (eritema enfeksiyozum)
*varisella
*hiv
*hbv-hcv
*tüberküloz
İNTRAPARTUM / ERKEN POSTPARTUM
*hsv
*hiv
*hbv-hcv
*tüberküloz
*listeria
*GBS: S. agalactie
*e.coli
*cmv
*enterekok
yeni doğanda hastane kaynaklı geç enfeksiyon etkenleri
*e.coli
*k.pnömoni
*enterobakter - enterovirüs
*pseudomonas
*enterekok
*mrsa: metisiline dirençli staf aureus
*hav
*cmv
*rotavirus
*influenza virüsü
*rhinovirüs
yeni doğanda toplum kaynaklı geç enfeksiyon etkenleri
*pnömokok
*meningokok
yenidoğanda çok geç başlangıölı enfeksiyon kimlerde görülür
*çok düşük doğum ağırlıklı olanlarda
*prematürelerde
*hastanede yatışı olan termlerde
yenidoğanda SIRS nedenleri nelerdir
*enfeksiyon: MAX
*hemorajik şok
*travma
*nekrotizan enterokolit
*pankreatit
yenidoğan enfeksiyonlarında risk faktörleri neler
*ÇDDA: hastanede yatması gerekeceğinden
*prematürelik
*emr>18 saat
*invaziv işlemler
*deri mukoza bütünlüğünde bozukluk
*eşlik eden hastalık mevcudiyeti
*transplasental antikor yetersizliği
*yüksek virülans-koloni
*ilk hafta kbb’nin çalışmıyor olması: menenjit
yenidoğan enfeksiyonlarında tanı
ANTENATAL
1-FETAL BİYOFİZİK PROFİLİ: <7 ise hem asfiksi hem enfeksiyon için belirteç
2- MATERNAL CRP: 3.trimesterde 2x 40 üzeri, 1x 20 üzeri ölçüldüyse
3-NST: asfiksi-enfeksiyon
4-KÜLTÜR: idrar-amniyon sıvısı
5-KÜLTÜR:
*kan (AS): kan kültürü pozitif gelirse, istisnasız ek olarak LP yap.
*bos
*idrar
6-BACTEC-PCR-MALDITOF
7-HEMATOLOJİ
*lökosit <5k / >25k
*immatur/total pmn: >0,2
*trombositopeni: <100k
*buffy coat
8-BELİRTEÇLER
*crp**
*il6** en iyisi ama pahalı
9-AC GRAFİSİ
10-GASTRİK ASPİRAT İNCELEMESİ
11-PLASENTA PATOLOJİSİ VE KÜLTÜRÜ
1
*SIRS 2 kriter görürsen;
-kültür yap.
-kültür pozitif çıkarsa istisnasız LP yap (menenjit?)
yenidoğanın erken başlangıçlı sepsisi klinik
*siliktir
*fetal taşikardi
*maternal öykü ve risk faktörlerinden yola çıkılır