HEMATOLOJİ Flashcards
demir eksikliği anemisi tanı
KAN
*mikrositoz
*RDW artar
BK
*serum demir düşer
*transferrin düşer (ENFEKSİYON/KRONİK HASTALIK VARSA DUYARLI)
*ferritin<12 (DİĞER DURUMLARDA DUYARLI)
*demir bağlama kapasitesi artar
ELİSA
*transferrin reseptör miktarında ARTIŞ
Kİ ASPİRASYONU: AS
*prusya mavisi ile boyama
HÜCREDE
*IRP artar
demir eksikliği anemisi tedavi
3 AY SÜRER. 1. AY SONUNDA->HB NORMALE DÖNER, 3. AY SONUNDA->DEPOLAR DOLAR
ORAL FE: aç karna/bol su ile/dişlere değdirmeden
*küçük çocuk: 4-6mg/kg/gün
*büyük çocuk: 200mg/gün
IV FE: emilim bozukluğu varsa
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER:
*aç karna alınmalı
*dişlere değdirilmemeli
*enfeksiyon durumunda durdurulmalı
*mutlaka bol su ile verilmeli
*inek sütü maks 500 ml verilmeli
*6. aydan sonra diyete 1 yemek kaşığı kıyma ekle
demir eksikliği anemisi profilaksi
!!4 ay-2 yaş arasında koşulsuz şartsız KESİNLİKLE demir verilmelidir. 4 aya kadar vücuttaki demir miktarı değişmediği için ilk 4 ay verilmez.
TERM BEBEK: 1mg/kg
PRETERM BEBEK: 2mg/kg
++++++++++++++++++++++++++++++
BESLENME ÖNERİLERİ:
*1 yaşından sonra günde max 500 ml inek sütü verilebilir->fazlası demir eksikliği yapar
*6. aydan sonra diyete 1 yemek kaşığı kırmızı et ekle
*umblikal kordun geç klemplenmesi: min 30 sn, mümkünse 60 sn
demir eksikliği anemisi klinik
solukluk: palmar/konjunktival
termoregülasyon bozukluğu
*hücresel immün sistem bozukluğu
*mental fonskiyonlarda bozulma
*okul başarısında düşme
*fizik performansta bozulma
*kardiyak: sistolik üfürümler / taşikardi**
*düz/atrofik glossit
*angüler stomatit
*kaşık tırnak
*pica
*kurşun/kadmiyum emiliminde artış
*mavi sklera
*huzursuz bacak
mikrositik anemi nedir
*MCV<80 fL
1-demir eksikliği anemisi
2-kronik hastalık anemisi
3-talasemi
4-heterozigot beta talesemi taşıyıcıları
5-sideroblastik anemi
6-kurşun zehirlenmesine bağlı anemi
7-cu/zn/b6 eksikliğine bağlı anemi
makrositik anemi nedir
*MCV>95fL
*yenidoğanda fizyolojik olarak görülür
*ikiye ayrılır: 1-megaloblastik, 2-nonmegaloblastik
*retikülositoza bağlı görülebilir
MEGALOBLASTİK
1-B12/folik asit eksikliği
2-konjenital dna hastalıkları
3-akkiz dna hastalıkları: RT/KT
NONMEGALOBLASTİK
1-aplastik anemi
2-pure red cell anemi
3-myelodisplazik sendrom
4-kc hastalıkları
5-hipotiroidi
6-alkolizm
normositik anemi nedir
MCV: 80-95
*aynı anda hem demir hem b12 eksikliğinin göründüğü durumlarda olur: vejeteryanlık, malabsorbsiyon
*yapım/yıkım arası dengesizlikten kaynaklanır
1-aplastik anemi (retikülosit düşük
2-lösemi (retikülosit düşük
ekstrakorpüsküler hemolitik anemi nedir
*eritrosit dışı problemlere dayanan aneni tipidir
*coombs+/- olabilir
A)İMMÜN HEMOLİTİK ANEMİ
1-İZOİMMÜN
*rh uyumsuzluğu
*abo uyumsuzluğu
2-ALLOİMMÜN
*subgrup uyumsuzluğu
3-OTOİMMÜN (ayrım: 37 derece)
*sıcak antikor: ıgG-ekstravasküler (GENELLİKLE)
*soğuk antikor: ıgM-intravasküler
*paroksismal soğuk hemoglobinüri
B)FRAGMANTASYON
*dik
*hüs
*yanık
C)HİPERSPLENİZM
D)PLAZMA FAKTÖRLERİNE BAĞLI
*abetalipoproteinemi
*enfeksiyon
korpüsküler hemolitik anemi nedir
*eritrosit ile alakalı problemlere dayanan anemi tipidir
*coombs-‘tir
1-eritrosit membran defektleri: herediter sferositoz/eliptositoz/stomatositoz
2-hemoglobinopati: orak hücreli anemi/talasemi
3-enzim eksiklikleri: g6p, pirüvat kinaz, hekzokinaz
herediter sferositoz tanı
KAN:
*normokrom normositer anemi
*MCHC yüksek
*retikülositoz
*sferosit>%15-20
*polikromazi - hiperkromik
BK
*indirekt hiperbilirubinemi
*haptoglobulinde azalma
OSMOTİK FRAJİLİTE TESTİ: AS
USG
*kolelitiazis
orak hücreli anemi tanı
HEMOGLOBİN ELEKTROFOREZİ: AS
*HbS>%90
KAN
*orak hücreler
*target hücreler
*poikilositler
*nükleuslu eritrositler
*howell jolly cisimcikleri
*lökositoz - trombositoz - retikülositoz
BK
*esh azalır
GRAFİ
*osteoporoz
*ki genişlemesi
orak hücreli anemi nedir
*niteliksel hemoglobinopatidir-> GLOBİLİN VAR AMA YAPISI BOZUK
*yapısındaki beta zincirinin 6. pozisyonunda GLUTAMAT bulunması gerekirken VALİN bulunması sonucu HbS zinciri bulunduran hastalık
primer pıhtılaşma nedir
GÖREVLİLER:
-damarlar
-trombositler
-vWF
1-damar hasarlanır ve subendotelyal kollajen açığa çıkar
2-trombositler VON WİLLEBRAND FAKTÖR aracılığı ile kollajene tutunurlar
3-bağlanma gerçekleşince mediatör salınımı olur
4-mediatörler diğer trombositleri de hasar bölgesine çağırır ve trombosit agregasyonu gerçekleşir–> primer tıkaç oluşur
PRİMER TIKACIN ömrü 3-5 saattir.
sekonder pıhtılaşma nedir
GÖREVLİLER:
-koagülasyon faktörleri
-fibrin
-trombin
-fibrinojen
1-primer hemostazda oluşturulan trombosit kümesi(tıkaç), FİBRİN ile sağlamlaştırılır
2-oluşan yeni tıkaç, damar kendisini iyileştirene kadar kalır, ardından fibrinolizis ile eritilir
**fibrinojen—–trombin——–>fibrin
antikoagülanlar
-protein c
-protein s
-antitrombin3
-plazmin: fibrini yıkılyor
hemostaz bozukluğu düşünülen hastada neleri sorgulayalım
*kanama semptomlarının başlama yaşı
*cerrahi girişim öyküsü
*diş çekimi öyküsü
*menstruasyon öyküsü
*ilaç öyküsü
*ailede kanama öyküsü
primer hemostaz bozukluğu tanı
pateşi
ekimoz
epistaksis
menoraji
gis kanamaları
KANAMA ZAMANI:4-8 dk üzeri
*platelet fonksiyonunu / damar duvarı ile etkileşimini değerlendirir
PLATELET SAYIMI
150k> trombositopeni
100k> travma sonrası kanama: KZ artmış
50k> spontan kanama
20k> intrakranial kanama-> MORTAL
PFA100 TESTİ
sekonder hemostaz bozukluğu tanı
hemartroz
hematom
yaygın ekimoz
PT: PROTROMBİN ZAMANI: ekstrensek yolak-> F3-7: 10-13sn üzeri
aPTT: AKTİVE PARSİYEL TROMBOPLASTİN ZAMANI: intrensek yolak-> F8-9-10-12: 25-40 sn üzeri
pt / aptt uzun gelirse DİREKT TANI KONULMAZ. direkt faktör eksikliğidir de DİYEMEYİZ
1-testi tekrarla: mavi sitratlı tüple
-kan yanlış alınmış olabilir
-lipomik serum olabilir
2-karışım testi uygula:
-test plazması ile karışınca aptt ve pt düzeliyorsa: FAKTÖR EKSİKLİĞİ
-düzelmiyorsa: LUPUS ANTİKOAGÜLANI / ANTİFOSFOLİPİD ANTİKORU / ANTİKARDİYOLİPİN ANTİKORU / FAKTÖRE AİT SPESİFİK İNHİBİTÖR
PT uzaması nedenleri
*F7 eksikliği
*Kvit eksikliği
immun trombositopenik purpura nedir
*trombositlere karşı oluşan oto antikor gelişimine bağlı olarak yıkım artışı olur
*2-4 hafta öncesinde geçirilen ateşli hastalığa takiben bulguyu verir-> MAX:EBV
*primer hemostaz bozukluğuna bağlı bulgular ön plandadır: semptomsuz çocukta yaygın pateşi/purpuralar–> BAŞKA KLİNİK BULGU NADİRDİR.
*mortal komp: intrakranial kanama
immun trombositopenik purpura tanı
KAN
-izole trombositopeni < 20k
-dev trombositler
-ki’de megakaryosit artışı
immun trombositopenik purpura tedavi
*steroid
*IVIg
*anti-d immunglobulin
*trombosit süspansiyonu: acil durumlarda
*splenektomi: tedaviye dirençlı/trombosit<10k
von willebrand hastalığı nedir
*en sık rastlanan kalıtsal hemorojik hastalıktır
*bir trombosit adezyon bozukluğudur
*vWF: endotel hüc / megakaryositlerce sentezlenir
*OR
*k>e
*maks klinik: menoraji / diş çekiminde yoğun kanama
*en sık formu: tip1
*kanama zamanı / PTT uzayabilir ancak uzamaması tanıyı ekarte ETTİRMEZ.
*FVIII ve vWF düşüktür
*vWF aynı zamanda akut faz proteini-> major travmada ARTIYOR-> dolayısıyla major cerrahide hasta semptomsuz olabilir
AS TEST: agregometri
von willebrand hastalığı tedavi
*desmopressin
*FVIII-vWF konsantresi
*östrojen
hemofili çeşitleri
*HEMOFİLİ A: F8 eksikliği
*HEMOFİLİ B: F9 eksikliği
*HEMOFİLİ C: F11 eksikliği
aPTT uzama nedenleri
*hemofili
tromboz risk faktörleri
EDİNSEL
*santral venöz katater
*malignite
*enfeksiyon
*immobilizasyon
*dehidratasyon
*nefrotik sendrom
*SLE - behçet
*TPN
*oral kontraseptif
*polistemi
*
KALITSAL
*faktör5 leiden mutasyonu: apc direnci
*protein c/s eksikliği
*F8-9 fazlalığı
*hiperhomosisteinemi
hemoglobinopati nedir
*globilin zincirinde sorun vardır
a-niteliksel: globin zinciri var ama yapısı bozuk–>oha
b-niceliksel: zincir yok/çok az–>talasemi
hemoglobin yapısı ve çeşitleri
Hb: 4hem+4globulin
1-HbA->2alfa+2beta
2-HbF->2alfa+2gama
3-HbA2->2alfa+2delta
talasemi nedir
*niteliksel hemoglobinopati: GLOBİLİN AZ/YOK
*alfa/beta/gama/delta olarak tanımlanan hb zincirlerinin eksik yapılması ya da hiç yapılamamasıdır
*ÖRNEK: beta globulin zincir sentezinin olmaması sonucu hemoglobin içinde eşsiz kalan alfa globulinler ÇÖKER ve eritrosite hasar verir
*oluşan bozuk eritrositler hemolize uğrar-> hemolize uğradıkça yeni eritrositler sentezlenmeye çalışılır ama yeni eritrositler de bozuktur: İNEFEKTİF HEMATOPOEZ———–>MİKROSİTİK ANEMİ+HEMOLİZ
*OR
*talasemi taşıyıcısı olmak malarya enfeksiyonuna karşı koruma sağlamaktadır
HOMOZİGOT RESESİF:
1-talasemi major: ağır ve transfüzyona bağımlı form
2-talasemi intermedia: daha hafif, transfüzyona ihtiyacı olmayan form
HETEROZİGOT
1-talasemi minor: taşıyıcıdır, hasta değildir.
talasemi major klinik
BULGULAR 6. AYDAN SONRA GÖRÜLMEYE BAŞLAR, beta globulin eksikliği o zaman ortaya çıkıyor çünkü.
*solukluk
*sarılık / yeşilimsi kahverengi deri
*hsm
*kardiak dekompanzasyon: inatçı aritmi / ky–> MORTALİTE BELİRLEYİCİSİ
*talasemik yüz: maksiller hiperplazi, burun kökü basıklığı, dişlerde maloklüzyon
*patolojik kemik kırıkları
*hipotiroidi - hipoparatiroidi - hipogonadotropik hipogonadizm - dm
talasemi major tanı
KAN: hb<5
*hipokrom mikrositer anemi
*target cell
*normoblast: çekirdekli eritrosit
*rdw YÜKSEK
*retikülositoz (%6<, %8>)
*fragmante poikilosit
BK: hemoliz bulguları
*fe yüksek
*ferritin-transferrin yüksek
*LDH artar
*AST artar
*indirekt bilirubin artar
HEMOGLOBİN ELEKTROFOREZİ:
*HbF>%80
talasemi major tedavi
TRANSFÜZYON: ihtiyaç 2ay-2yaş arası başlar
*asıl amaç anemiyi düzeltmek değil, inefektif eritropoezi engelleyerek hsm’nin önüne geçmektir
*ömür boyu 3-4 haftada bir yapılmalıdır.
*hb’yi 9’un altına DÜŞÜRMEYİZ->düşerse, EPO salgılanır ve bu da ki’nin genişleyip hsm açığa çıkmasına sebep olur
ŞELASYON
*ferritin1000ng/ml’ye ulaşınca tedavi yapılır
-deferoksamin
Kİ NAKLİ: tek küratif tedavisi
talesemi major komplikasyonları
*hemosiderozis
*şelasyon yan etkileri
*trannsfüzyon komplikasyonları
*splenektomi
orak hücreli anemi klinik
*enfeksiyona yatkınlık/ateş
*akut daktilit: max ilk semptom
*splenik sekestrasyon krizi
*akut ağrılı epizodlar: en belirgin/en sık
*priapizm
*inme
*akut göğüs sendromu