Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Genetyka > Wrodzone błędy metabolizmu > Flashcards

Wrodzone błędy metabolizmu Flashcards

1
Q

O co chodzi w błędach metabolizmu?

A

Ograniczenie lub brak aktywności jakiegoś enzymu -> jakaś substancja chemiczna jest w nadmiarze lub jej brakuje (akumulacja substratu i niedobór produktu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Skąd bierzemy energię?

A

I-Glukoza we krwi (1. po posiłku, 2.rozkład glikogenu w wątrobie)

II-Zaczynamy rozkładać tłuszcze (-> acetyl-CoA, ciała ketonowe, glukoza)

III - rozkład białek (-> ciała ketonowe, glukoza), a że tu każdy aminokwas ma swój własny szlak i enzymy, to dużo może się zepsuć :<

Po wysiłku fizycznym - typowe zachowanie - picie wody, rzeczy bogate w węglowodany

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Kiedy katabolizm jest typowy?

A
  1. U noworodków (poród to największy wysiłek w życiu)
    - dziecko ma małe rezerwy glukozy więc musi zacząć rozkładać zapasy
    - jak ma defekt enzymatyczny to pojawiają się problemy, a największy problem jest z aminokwasami
  2. W przebiegu infekcji (np z gorączką, utratą apetytu, wymiotami) - organizm nastawia się na katabolizm
  3. W okresach “poszczenia”, niedożywienia, utraty masy ciała

Katabolizm wyzwala objawy choroby metabolicznej…

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Badania przesiewowe u noworodków

A
  • bardzo czułe, gorzej swoiste
  • służą wykryciu choroby w f. przedklinicznej
  • w 3 d.ż. krew z pięty na bibułkę, musi być porządnie nasączona tą krwią
  • wyniki najwcześniej pod koniec 1.tyg.ż.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wykrywane wady metabolizmu w przesiewie noworodków

A

Aminoacydopatie:

  • fenyloketonuria (PKU) - metodą tandemowej spektrometrii mas (ta metoda w sumie może wykryć wszystko co pływa we krwi w nieprawidłowej ilości)
    (wyst. 1/7tys porodów w PL, ok.60 przypadków rocznie)

Kwasice organiczne

Zab. metabolizmu tłuszczów (też wykrywane metodą tandemowej spektrometrii mas):
-deficyt MCAD
-deficyt LCHAD
-deficyt VLCAD
te 3 deficyty objawiają się dramatycznie, pierwszy objaw to może być zgon dziecka, dlatego robimy przesiewówkę żeby im pomóc

NIE MA BADAŃ W KIERUNKU ZABURZEŃ WĘGLOWODANÓW

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Użyteczne badania laboratoryjne w wrodzonych błędach metabolizmu:

A

Gazometria

Kw. mlekowy

Glukoza

Amoniak

(ale one nie wykryją chorób lizosomalnych, tylko że to mała grupka)
(wykryją błędy metabolizmu poj. aminokwasów, węglowodanów prostych i tłuszczów)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Badania specjalne z nazwą typu sci-fi <3 w wrodzonych błędach metabolizmu:

A

Tandemowa spektrometria mas (MS/MS) - do potwierdzania i monitorowania przebiegu choroby metabolicznej; badamy biochemię SUCHEJ KROPLI KRWI
POTĘŻNA METODA, ale problem żeby zrozumieć wynik :-)

GC/MS moczu = badanie chromatografii gazowej sprzężonej ze spektrometrią masową PRÓBKI MOCZU - wykrywanie metabolitów substancji ulegających przemianie np. w wątrobie a wydalanych w moczu (uzupełnienie tandemowej spektrometrii mas)

Badania aktywności enzymatycznej

Badania DNA - potwierdzają mutację zazwyczaj dwóch mutacji powodujących wystąpienie choroby

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jak mamy podejrzenie o chorobę metaboliczną to jakie dwa badania z działu sci-fi robimy?

A

Tandemową spektrometrię mas i GC/MS moczu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Co się dzieje z fenyloalaniną w fenyloketonurii?

A

nie jesteśmy w stanie jej przerobić, zaczyna interferować w działanie neuroprzekaźników w mózgu,
jest deficyt dopaminy (bo ona jest z tyrozyny która powstaje z fenyloalaniny, no a ten szlak jest zahamowany)

->musk sie psuje po miesiącach-latach (demielinizacja istoty białej)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Na czym polega leczenie aminoacylopatii? (np. fenyloketonurii=PKU)

A
  • dieta!! zjeść tylko tyle fenyloalaniny która jest potrzebna na bieżące problemy (ale nie może to być dieta bez fenyloalaniny bo to a.egzogenny)
  • > trochę białka naturalnego + syntetyczne bez fenyloalaniny

NIE WOLNO JEŚĆ mleka, jogurt, mięso, ryby, ser, jajko (wysokobiałkowe rzeczy)
może jeść owoce, warzywa, tłuszcze, węglowodany

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Pierwsze dni życia dziecka z fenyloketonurią

A

Rodzi się zdrowe (bo mama załatwia nadmiar fenyloalaniny)

Po urodzeniu dostaje mleko… a tam jest dużo białka…

w 3 dniu życia badanka - wychodzi podwyższona fenyloalanina w surowicy -> na oddział -> dajemy mleko odpowiednie do wieku -> jak znowu wychodzi podwyższona to wiemy że jest hiperfenyloalaninemia i w 99% to klasyczna fenyloketonuria

+oznaczamy w moczu metabolity = tzw. bioptery - bo może być niedobór BH4 (koenzym do metabolizowania fenyloalaniny lub tyrozyny) - jest hydroksylaza fenyloalaninowa, ale ma problem żeby ruszyć bo nie ma tego koenzymu (BH4) - to jest ATYPOWA fenyloketonuria

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Dziecko w szpitalu, ma wysoką fenyloalaninę i co dalej?

A

Wdrożyć dietę niskofenyloalaninową (ale normalnobiałkową i normalnokaloryczną!!!)
Metodą prób i błędów dochodzimy do takiej ilości białka naturalnego z którą dziecko sobie poradzi (np.20%) - tolerancja fenyloalaniny (zależy od mutacji)

Wypisik do domu po ustaleniu diety

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Leczenie całożyciowe osoby z fenyloketonurią

A

Regularne kontrole stężenia fenyloalaniny we krwi, stała dieta fenyloalaninowa
!! cel - stężenie fenyloalaniny we krwi do 12 r.ż. 2-6mg%=mg/l
>12r.ż. 2-10mg/l
(po 12 r.ż. trochę więcej luzu bo musk urus)

Regularne wizyty w poradni

Dieta jest na całe życie….

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Problem w leczeniu fenyloketonurii

A

Niski compliance i pacjenci znikają po 18 r.ż.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Rokowanie w fenyloketonurii

A

Łagodniejsze postaci - niepełny blok metaboliczny, 30% w PL - rozwój prawidłowy nawet jeżeli są okresy złego prowadzenia diety

Całkowity blok metaboliczny - 70% w PL - tylko porządnie prowadzona dieta gwarantuje normalny rozwój umysłowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Nowe formy leczenia PKU

A
  • podaż BH4 (b.drogie) - w niepełnym bloku (u tych 30%) normalizuje stężenie fenyloalaniny - nie tylko w atypowej PKU! (w atypowej PKU możemy jeszcze dodać prekursory neuroprzekaźników)
  • liaza fenyloalaninowa (b.b.drogi lek) - enzym rozkładający fenyloalaninę, parenteralnie, stos. jak dorośli mają problem z dietą
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Zespół matczynej fenyloketonurii

A
  • jak matka ma PKU
  • dziecko ma małogłowie(uszk. mózgu) + wadę serca(rzadziej)
  • RYGORYSTYCZNA dieta u matki w ciąży, jeszcze przed ciążą (<6mg% fenyloalaniny w surowicy)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Co nas niepokoi u noworodka w kontekście pierwszych objawów wrodzonych błędów metabolicznych?

A

Dziecko urodziło się donoszone i zdrowe, zaczęło jeść
Nagle (po 1-3 dniach) dziwne objawy - dziecko mało żywotne, słabo ssie, nie da się go dobudzić do karmienia, pojawiają się bezdechy i drgawki

-myślimy o posocznicy, ale też o wrodzonym błędzie metabolizmu!! musimy zacząć leczyć bo w kilka h może już być za późno

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hiperamonemia

A

można rozpoznać gdy stęż. amoniaku w surowicy >60-80mmol/l (u wcześniaków >120mmol/l)

stężenia amoniaku:
<500 umol/l - postępowanie zachowawcze (wstrzymać podaż białka - nie karmimy, nie dajemy osocza, albumin)
>500 umol/l - rozpocząć dializę lub hemodiafiltrację
>1000 umol/l przez >24h to prawie zawsze dochodzi do nieodwracalnych uszkodzeń mózgu

20
Q

Hiperamonemia - co możemy zrobić?

A
  • wspomaganie niewydolnego cyklu mocznikowego - podajemy argininę
  • alternatywny szlak przemiany amoniaku (sprzęganie z benzoesanem lub fenylomaślanem sodu - podajemy to)
  • wstrzymanie podaży białka (obniżenie endogennej produkcji amoniaku)
  • podaż >100kcal/kg/d (glukoza 20% 20ml/kg m.c.)

-hemodializa/hemodiafiltracja - jeżeli powyższe nie da spadku amoniaku <100umol/l

21
Q

Jaka dializa do hiperamonemii?

A

hemodializa, bo otrzewnowa jest za wolna

22
Q

Jak dziecko po tym ataku hiperamonicznym się obudzi, to co ma robić ze swoim życiem?

A

Unikać sytuacji wywołujących hiperamonemię (katabolizm - infekcje, szczepienia, głodzenie, urazy)

Obniżanie stężenia amoniaku we krwi

To trochę życie na bombie

23
Q

Galaktozemia - jakie objawy?

A

Zdrowy noworodek który robi się żółty
Robi się wiotkie, ma problemy z oddychaniem, duży brzuszek

Zaprzestajemy karmienia mlekiem i po kilku dniach problemy nagle znikają, bo galaktozemia wynika z niemożności metabolizowania galaktozy (składnik laktozy)

24
Q

Galaktozemia - przypadki mniej dynamiczne - jakie objawy?

A
  • niewyjaśniona żółtaczka
  • zaćma (u 10%)
  • uszkodzenie mózgu (opóźnienie rozwojowe)
25
Q

Leczenie galaktozemii

A
  • natychmiast przestać karmić piersią, można dać mleko sojowe
  • diagnostyka enzymatyczna
  • jak potwierdzenie galaktozemii - dieta bez laktozy
26
Q

Zaburzenia b-oksydacji

A

Zaczynają być widoczne jak pacjent nie ma z czego produkować energii, np:
roczne dziecko, ma biegunkę i wymioty, mało je i nagle jest w śpiączce

  • dawniej to był z. Reye’a (stłuszczenie wątroby+śpiączka)
  • zaburzenia najbardziej energożernych narządów (musk, serce, mięśnie, wątroba)
  • deficyt LCHAD, MCAD, VLCAD
27
Q

Co z dzieckiem z zaburzeniami b-oksydacji jak ma atak?

A

OIT, ustabilizować funkcje życiowe

brakuje mu energii - i.v ALE NIE TŁUSZCZE bo to go ZABIJE
Białko też nie bo ma niewyd. wątroby i może mieć hiperamonemię
-> dać GLUKOZĘ 20% WLEW I.V!!! DRAMAT
no i insulinę żeby schować glukozę do komórek i odbić katabolizm

28
Q

Zalecenia na życie z deficytem MCAD

A

karmić dziecko częściej, unikać przerw >8 godzin

29
Q

Lizosomalne choroby spichrzeniowe - czego dotyczą?

A
  • deficytu aktywności poszczególnych enzymów lizosomalnych
  • deficyt enzymu -> gromadzenie się w komórkach “śmieci” (złożonych związków gliko-proteino-lipidowych) zamiast rozłożenia ich na aminokwasy, glukozę itd
30
Q

Kiedy są pierwsze objawy w chorobach lizosomalnych?

A

Po kilku-kilkunastu m-cach (kiedy te związki już się nagromadzą)
-> u noworodka nie ma objawów, wykrywanie zaczyna się koło 3 r.ż.
Przez to narasta niepełnosprawność fizyczna i intelektualna a nieraz zgony

31
Q

Programy lekowe dla chorób spichrzeniowych w PL - jakie choroby? (6)

A
  • ch. Gauchera
  • ch. Pompego (glikogenoza t.II)
  • ch. Fabryego
  • mukopolisacharadozy typu I (z. Hurler-Scheie’a)
    t. II (z. Huntera)
    t. VI (z. Maroteaux-Lamy’ego)

leki co tydzień/dwa tygodnie i.v, bardzo drogie, ale tych pacjentów jest mało c:

32
Q

Ch. Gauchera: objawy, od czego zależy długość życia

A
  • najczęstsza lizosomalna ch. spichrzeniowa
  • nieleczona powoduje: anemię, trombocytopenię(wybroczynki), hepatosplenomegalię, objawy kostne (silny ból, “przełomy”, deformacje kostne)
  • długość życia zależy od nasilenia objawów
  • najlepiej odpowiada na leczenie z ch. lizosomalnych (enzymatyczna terapia substytucyjna ogoloną glukocerebrozydazą - z odsłoniętym łańcuchem mannozowym, dzięki czemu wyłapuje ją makrofag z receptorami mannozo-6-P)
33
Q

Jak mamy pacjenta z hepatosplenomegalią to o jakiej grupie chorób myśleć?

A

Ch. spichrzeniowych

34
Q

Ch. Gauchera - typy

A

-Są 3, zależą od mutacji
-AR
-Typ 1 i 3 - poddają się leczeniu
Typ 2 - najcięższy, dot. głównie mózgu (a enzym podany i.v nie przeniknie do mózgu…) (ostra postać neuronopatyczna, niemowlęca)

  • Typ 1 dotyczy narz. obwodowych
  • Typ 3 dotyczy narz. obwodowych i mózgu (przewlekła postać neuronopatyczna)
35
Q

Efekty leczenia ch. Gauchera w zal. od typu:

A

Typ 1 - bez klinicznych objawów choroby

Typ 3 - poprawa nie dotyczy OUN

36
Q

Ch. Pompego - postaci

A 
2 postaci (zależne od umiejscowienia mutacji, czy jest w regionie krytycznym czy nie):
-niemowlęca=ciężka - postępująca wiotkość mięśniowa, kardiomegalia, niewyd. oddechowa i krążeniowa

-o późnym początku - narastające osłabienie mięśni(głównie ksobnych=proksymalnych), niewyd. oddechowa

(generalnie zajęte mięśnie poprzecznie prążkowane)
Leczenie: enzymatyczna terapia zastępcza

37
Q

Efekty leczenia ch. Pompego w zal. od postaci:

A

Postać niemowlęca:

  • poprawa czynności serca
  • umiarkowana poprawa siły mięśni szkieletowych
  • pacjent zwykle pozostaje niezależny od respiratora (no chyba że już jest na respiratorze, to zwykle na nim zostaje)

O późnym początku:

  • umiarkowana poprawa siły mięśniowej w pierwszym roku leczenia, ograniczenie postępu choroby
  • poprawa jakości życia
38
Q

Mukopolisacharydozy - ogólne postacie

A
  • do rozłożenia potrzeba wielu enzymów

-postacie łagodniejsze - duże różnice między pacjentami, możliwe:
hepatosplenomegalia, zah. wzrostu, pogorszenie ruchomości stawów, postępujące przykurcze mięśniowe, stawowe, pogrubienie rysów twarzy, zajęcie serca(zastawek), niewyd. oddechowa i krążeniowa

  • postać ciężka: to co wyżej + zajęcie OUN, postępująca neurodegeneracja, śmierć w II dekadzie życia
  • może być zmętnienie rogówki
39
Q

Jak wygląda rozwój dzieci z mukopolisacharydozami?

A

Rodzą się duże, koło 4-6r.ż przestają rosnąć!! (i wzrost bardzo <3centyla)

40
Q

Leczenie mukopolisacharydoz t.I, II, VI:

A

enzymatyczna terapia zastępcza:
jak są ciężkie postaci to leczenie nieskuteczne, ale można próbować elaprase:
-zmniejszenie organomegalii, poprawa ruchomości stawów i wydolności oddechowej
-bez wpływu na deformacje kostne i OUN (bo nie przechodzi bariery)

41
Q

Jakie problemy “techniczne” są w leczeniu mukopolisacharydoz?

A

Główne komórki spichrzeniowe w ch. Gauchera(t1) to makrofagi - bezpośredni kontakt z krwioobiegiem, dobre efekty leczenia (makrofagi roznoszą lek po całym ciele)

Reszta chorób - penetracja leku znacznie gorsza (np do chrzątek, a do mózgu żadna penetracja)

Reakcje nadwrażliwości

(Im wcześniej leczenie tym lepiej!!)

42
Q

Rozpoznanie galaktozemii jest stawiane na podstawie:

A

Objawów klinicznych popartych stwierdzeniem obniżonej aktywności enzymu - urydylilotransferazy galaktozo-1-P w erytrocytach

43
Q

Co wykluczyć u dzieci z izolowaną zaćmą?

A

Nieklasyczną galaktozemię - niedobór galaktokinazy
(akumulacja galaktozy w soczewce i redukcja jej do galaktitolu nieodwracalnie uszkadzającego soczewkę)
Zaćma jest jedynym objawem tej choroby!!

44
Q

dziedziczenie fenyloketonurii:

A

AR

45
Q

Ciekawe objawy nieleczonej PKU…….

A

“mysi” zapach moczu : - ) (przez dużą ilość nieprawidł. metabolitów fenyloalaniny)
wysypki skórne i zmniejszenie pigmentacji skóry

46
Q

Stężenia fenyloalaniny w surowicy

A

<10mg% - łagodna fenyloalaninemia
10-20mg% - łagodna fenyloketonuria
>20mg% - ciężka fenyloketonuria

47
Q

Rozpoznanie lizosomalnej ch. spichrzeniowej na podstawie:

A

stwierdzenia obniżonej aktywności specyficznych enzymów lizosomalnych (zazwyczaj w leukocytach)

Genetyka (13 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions