Wirusy : HSV, VZV, CMV Flashcards
1
Q
ACYKLOWIR
A
- analog guanozyny –> ulega potrójnej fosforylacji i hamuje syntezę DNA przez konkurowanie z deoksyGTP
- pierwsza fosforylacja z udziałem kinazy wirusowej UL97 –> dlatego aktywny tylko w komórkach zakażonych wirusem
(mutacja lub delecja kinazy - mechanizm oporności, która ma postać krzyżową z innymi lekami wymagającymi fosforylacji) - działa na: HSV1 i 2 , VZV oraz słabiej EBV, CMV, HHV-6
- penetruje do OUN
- po podaniu doustnym biodostępność 20%
- miejscowo –> opryszczka wargowa
- miejscowo i ogólnie –> opryszczka narządów płciowych
- doustnie –> ospa wietrzna i półpasiec, profilkatyka reaktywacji HSV po transplantacji
- dożylnie - zapalenie mózgu spowodowane HSV, zakażenie HSV u dzieci oraz ciężkie zakażenia Herpes u osób immunodekadentnych
Niepożądane:
- nudności, wymioty, biegunka, bóle głowy
- odwracalne uszkodzenie nerek (krystalizacja w cewkach –> zapobieganie dobrym nawodnieniem
- zaburzenia neurologiczne
2
Q
WALACYKLOWIR
A
- ester L-walylowy ACYKLOWIRU - szybki metabolizm w jeitach i wątrobie do ACYKLOWIRU
- lepsza biodostępność po podaniu p.o.
- leczenie opryszczki narządów płciowych i jednodniowa terapia opryszczki wargowe
- leczenie półpaśca
- zapobieganie CMV u chorych po transplantacji
Niepożądane:
- zaburzenia neurologiczne
- cechy uszkodzenia wątroby
- rzadko: niedokrwistość, granulocytopenia
- po długiej terapii –> dolegliwości żołądkowe jelitowe i dolegliwości bedące wynikiem mikroangiopatii (zakrzepowa plamica małopłytkowa, HUS)
3
Q
FAMCYKLOWIR
A
- p.o. –> przekształcenie do PENCYKLOWIRU –> hamowanie polimerazy DNA po potrójnej fosforylacji
- hamowanie polimerazy w innym mechanizmie niż ACYKLOWIR, nieco słabiej, ale dłuższe działanie
- krzyżowa oporność z ACYKLOWIREM
- doustnie w opryszczce narz płciowych, półpaśca, jednodniowej terapii opryszczki wargowej
Niepożądane:
- nudności, wymioty, biegunka
- u szczurów –> uszkodzenie jąder, zanik spermatogenezy, wzrost zachorowań na raka sutka
4
Q
PENCYKLOWIR
A
- metabolit FAMCYKLOWIRU
- miejscowo - krem w leczeniu opryszczki wargowej
- bez niepożądanych
5
Q
BRYWUDYNA, SORYWUDYNA, EPERWUDYNA
A
- analogi nukleozydu tymidylowego
- ulegają potrójnej fosforylacji –> hamują polimerazę DNA HSV i VZV
- SORYWUDYNA - mało dziąłań niepożądanych - testowana w zak Herpes u dzieci
- nasilają toksyczność fluorowanych pirymidyn (np. FLUOROURACYL)
- EPERWUDYNA - miejscowe leczenie opryszczki wargowej i narządów płciowych
- BRYWUDYNA - potencjalnie pozytywne dziąłanie w raku trzustki
6
Q
IBACYTABINA
A
- analog nukleozydowy
- hamuje polimerazę HSV
- miejscowe leczenie opryszczki wargowej
7
Q
DENOTYWIR
A
- pochodna izotiazolowa
- przeciwwirusowo (HSV, VZV)
- słabo przeciwbakteryjnie (głównie Gram-dodatnie)
- słabo przeciwzapalnie
- niejasny mechanizm działania
- leczenie miejscowe opryszczki wargowej
8
Q
TROMANTADYNA
A
- pochodna adamantanu - działa na wirusy opryszczki
- miejscowe leczenie opryszczki wargowej
9
Q
MOROKSYDYNA
A
- biguanid
- działa na HSV, VZV, wirusy grypy typu A (słabe działanie przeciwwirusowe
- rzadko - ogólne leczenie HSV i VZV, profilaktyka grypy
Niepożądane:
- działanie cholinolityczne (zaburzenie akomodacji, suchość w ustach, retencja moczu)
10
Q
DOKOZANOL
A
- alkohol alifatyczny - hamuje łączenie wirsua HSV z błoną komórkową i ich wnikanie do wnętrza komórki
- 10% krem na opryszczkę wargową (skuteczny tylko do 12 h od wystąpienia objawów prodromalnych)
- brak poważnych działań niepożądanych
11
Q
TRYFLURYDYNA
A
- fluorowana pirymidyna
- dwukrotna fosforylacja –. hamowanie polimerazy DNA
- działa na HSV 1 i 2 , wirusa ospy krowiej i niektóre adenowirusy
- działa na komórki zarówno zakażone jak i zdrowe - dlatego tylko miejscowo
- 1 % krem na opryszczkowe zapalenie rogówki
- w preparacie łączonym TRYFLURYDYNA + TIPIRACYL –> leczenie zaawansowanego raka okrężnicy
12
Q
IDOKSURYDYNA
A
- jodowany analog deoksyurydyny
- trzykrotna fosforylacja –> wbudowanie w DNA i hamowanie polimerazy w HSV 1 i 2 oraz VZV
- silnie kardiotoksyczny - dlatego tylko miejscowo
- opryszczkowe zapalenia rogówki
13
Q
WIDARABINA
A
- analog nukleozydu adenylowego
- trzykrotna fosforylacja i hamowanie polimerazy HSv 1 i 2 , VZV i niektórych rodzin wirusów (Hepadnaviridae, Poxviridae, Rhabdoviridae)
- hamowanie replikacji retrowirusów
- miejscowo w opryszczkowym zapaleniu rogówki
- rzadko półpasiec u pacjentów z AIDS
Niepożądane:
- miejscowo brak
- ogólnie: nudności, wymioty, biegunka, uszkodzenie szpiku
14
Q
GANCYKLOWIR
A
- acykliczny analog guanozyny (podobnie jak ACYKLOWIR) –> tak samo ulega potrójnej fosforylacj z czego pierwsza katalizowana przez kinazę wirusową UL97
- działa na : CMV, HSV 1 i 2 , VZV, EBV, HHV-6 i KSHV
- oporność kryżowa z FOSKARNETEM i CYDOFOWIREM
- dobrze penetruje do OUN
- doustnie (15% biodostępności)
- dożylnie - we wszystkich postaciach zakażenia CMV (często skojarzenie z FOSKARNETEM i immunoglobuliną przeciw CMV)
- implanty do oka lub wstrzyknięcia do ciała szklistego - w retinitis spowodowanym CMV (równocześnie z lekiem i.v.)
- stosowany długo zmniejsza ryzyko mięsaka Kaposiego u osób chorych na AIDS
Niepożądane:
- mielosupresja
- nudności, wymioty, biegunka
- bezsenność
- neuropatia obwodowa
- rzadziej objawy neurologiczne (splątanie, drgawki)
- uszkodzenie wątroby
- odklejenie siatkówki (terapia retinitis)
- u zwierząt: zaburza spermatogenezę, działa teratogennie i karcynogennie (jak ACYKLOWIR)
15
Q
WALGANCYKLOWIR
A
- ester L-walylowy GANCYKLOWIRU - szybki metabolizm w jelitach i wątrobie do leku macierzystego
- lepsza biodostępność po podaniu doustnym
- trzeba podawać z pożywieniem
- leczenie retinitis spowodowanego CMV u pacjentów z AIDS
- profilaktyka zakażenia CMV po transplantacjach
Niepożądane (jak GANCYKLOWIR)
- mielosupresja
- nudności, wymioty, biegunka
- neuropatia obwodowa
- objawy neurologiczne
- uszkodzenie wątroby
- odklejenie siatkówki
