Week 4 - Hc. 6: Fysiologie van bloedaanmaak Flashcards
Functie erytrocyten
- Zuurstof transport van longen naar de weefsels
- Ery’s bevatten hemoglobine moleculen die zuurstof kunnen binden en afgeven
Thallasemie
Tekort aan a- of B-ketens: a-thallasemie/B-thallasemie
Opname en afgifte van O2 afhankelijk van:
- O2 spanning
- pH
- Temperatuur
- 2,3-DiPhosphoGlyceraat concentratie (2,3-DPG)
Embryonaal/Foetaal erytropoiese: localisatie
- 3e week: dooierzak, chorion
- 6e week: Lever, milt
- 5e maand: beenmerg
Erytropoiese kind
Wervels; platten beenderen (bekken; ribben; sternum), lange pijpbeenderen
Humorale factoren erytropoiese
- EPO: productie in de nier
- Overige hemopoetische groeifactoren: bijv interleukine-3 (IL-3)
- Schildklier hormoon
- Testosteron: hierdoor mannen hoger Hb dan vrouwen
Reticulocyten
Jonge rode bloedcellen - Restjes RNA, verdwijnt binnen 1-2 dagen in PB, normaal zijn 1-2% reticulocyten in bloed aanwezig
Hemoglobine normaalwaarden
- Man: 8,6-10,5 mmol/L
- Vrouw: 7,5-9,5 mmol/L
- Zwanger: > 6,5 mmol/L
Elementaire bouwstenen EPO
- IJzer
- Vitamine B12
- Foliumzuur (vitamine B11)
Foliumzuur
- Bronnen: bladgroenten, orgaanvlees, bonen, noten
- Normaal dieet > 50 mcg (dagelijkse behoefte: 50 mcg, hoger bij kinderen, adolescenten en zwangeren)
- Resorptie: jejunum
- Opslag: divers o.a. in lever (voldoende voor enkele weken)
Erytropoiese volwassene
Wervels; platte beenderen (bekken, ribben, sternum); bovenste gedeelte humerus en femur
Hematologische parameters
- Hemoglobine
- Hematocriet
- Erytrocyten
- Mean Corpuscular Volume (MCV)
- Red cell distribution width
- Mean corposcular hemoglobin (MCH)
- Mean corposcular Hb concentration (MCHC)
Vitamine B12
- Bronnen: vlees, eieren, zuivelproducten
- Normaal dieet: > 5 mcg (dagelijkse behoeft 2-5 mcg)
- Resorptie: terminale ileum
- Opslag: voorraad in lever -> voldoende voor enkele jaren
Hematocriet normaalwaarden
- Man 0,40-0,50 L/L
- Vrouw: 0,36-0,46 L/L
Erytrocyten normaalwaarde in x10^12/L
- Man: 4,5-5,6
- Vrouw: 3,9-4,9
MCV normaalwaarde in fL
- Gemiddeld volume van de erytrocyten
- MCV=Ht/aantal ery’s per liter
- Normaal 80-100 fL
Red cell distribution width (RDW) normaalwaarde
- maat voor de spreiding van de erygrootte
- Normaal: 11,5-16%
MCH formule
MCH=Hb/Ery’s
MCHC formule
MCHC=Hb/Ht
Anemie
Te lage hemoglobine concentratie i.v.m. de normaal
Incidentie anemie
- Mannen 4%
- Vrouwen 8%
Symptomen van anemie
- Moeheid
- Bleek zien
- POB
- Kortademigheid
- Hartkloppingen
- Klachten passend bij hartfalen
- Duizeligheid
Indeling van anemie
- Indeling naar oorzaak
- Indeling naar grootte van erytrocyten
Indeling naar oorzaak anemie
- Probleem met aanmaak van ery’s/Hb
- Verlies van ery’s
- Verhoogd verbruik/afbraak van ery’s (hemolyse)
Indeling naar grootte van erytrocyten anemie
- Microcytaire anemie (MCV < 80 fL)
- Normocytaire anemie (MCV 80-100 fL)
- Macrocytaire anemie (MCV > 100 fL)
Problemen met aanmaak van ery’s
- BM ziekte (MDS, aplastische anemie, leukemie, infiltratie door maligniteit)
- Gebrek aan bouwstoffen (tekort aan Fe, foliumzuur, vitamine B12, Epo, TSH
Verlies van ery’s
- Acuut bloedverlies: aanvankelijk Hb nog normaal, maar daalt pas bij verdunning (plasma expansie)
- Chronisch bloedverlies: bv. hevige menstruatie, gastro-intestinaal bloedverlies: Uiteindelijk Fe-tekort
Oorzaken hemolyse
- Corpusculaire defecten
- Extracorpusculaire defecten
Corpusculaire defecten ery’s
- Afwijkingen in Hb productie: Hb-pathie
- Membraan afwijkingen: bijv. sferocytose
- Erytrocytaire enzym deficiënties: G6PD-deficiëntie
Extracorpusculaire defecten
- (auto/allo) antistoffen
- Mechanisch: hartklep, diffuus intravasale stolling (DIS)
Microcytaire anemie
- Fe-gebrek: reticulocyten verlaagd
- Hb-pathie: Thalassemie: reticulocyten normaal of verhoogd
- (Anemie) van chronische ziekte: reticulocyten verlaagd)
Normocytaire anemie
- Acute bloeding: reticulocyten normaal
- Nierziekte: reticulocyten verlaagd
- Anemie van de chronische ziekte: reticulocyten verlaagd
- Infiltratie beenmerg door maligniteit: reticulocyten verlaagd
- Myelodysplatisch dysdroom (MDS): reticulocyten verlaagd
- Hemolyse zonder reticulocytose: reticulocyten normaal
- Sikkelcel anemie: reticulocyten verhoogd
- Aplastische anemie: reticulocyten verlaagd
Macrocytaire anemie
- Vitamine B12 deficiëntie: reticulocyten verlaagd
- Foliumzuur deficiëntie: reticulocyten verlaagd
- Alcohol: reticuloycten verlaagd
- Hypothyreoidie: reticulocyten verlaagd
- Myelodysplatisch sysdroom (MDS): reticulocyten verlaagd
- Hemolyse: reticulocyten verhoogd
