Week 3 - Hc. 7: Afbraak van nutriënten in de tractus digestivus

Question 1

Nut van spijsvertering

Answer 1

• Nodig voor afbraak van macromoleculen tot transporteerbare brokstukken
• Voorkomt antilichaamvorming tegen dieet eiwit
• Garandeert soort specifieke resynthese van “lichaamseigen” macromoleculen (eiwitten, glycoproteïnen, DNA, RNA)

Question 2

Spijsverteringsenzymen

Answer 2

-> Zijn hydrolases: Gebruiken H2O bij het splitsen van substraat. Hydrolyse levert energie op in de vorm van warmte

Question 3

Soorten spijsverteringsenzymen

Answer 3

• Glycosidase: verbreken koolhydraten
• Esterase: verbreken esterbindingen van vetten
• Amidase: verbreken amidebindingen van eiwitten

Question 4

4 vormen koolhydraten in ons lichaam

Answer 4

• Zetmeel
• Glycogeen
• Saccharose
• Lactose

Question 5

Zetmeel

Answer 5

• Amylose: D-glucose; a-1,4
• Amylopectine: D-glucose; a-1,4; a-1,6 5%

Question 6

Glycogeen

Answer 6

D-glucose; a-1,4; a-1,6 10%

Question 7

Saccharose

Answer 7

Glucose / fructose; a-1,2

Question 8

Lactose

Answer 8

Glucose / galactose; B-1,4

Question 9

Afbraak van zetmeel door a-amylase

Answer 9

• Wordt afgegeven in de mond: speeksel
• Wordt ook door de pancreas afgegeven omdat het a-amylase uit de mond kapot gaat in de maag
• A-amylase is in staat de a-1,4 binding te verbreken
• Niet alle a-1,4: Niet eindstandig en niet naast a-1,6

Question 10

Splitsing van oligo- tri- en disacchariden aan het dunne darmoppervalk

Answer 10

Hier zitten 3 enzymen
- Glucoamylase
- Sucrase-isomaltase: Sucrase kan a-1,4 en a-1,2 verbreken en isomaltase kan a-1,6 verbreken; Alles wordt niet afgebroken tot glucose en fructose
- Lactase: breekt lactose af in glucose en galactose

Question 11

Transporteurs van vrije suiker moleculen

Answer 11

• SGLT-1: kan glucose en galactose naar binnen krijgen door gebruik te maken van de natrium gradiënt
• GLUT-5 is een passieve transporteur voor fructose

Question 12

Positie suiker transporters

Answer 12

Direct naar de enzymen die de suikers breken
- Positionering hydrolases naast de transporters vermindert de osmotische belasting

Question 13

3 enzymen voor de afbraak van eiwitten

Answer 13

• Endopeptidases
• Carboxypeptidases
• Aminopeptidases

Question 14

Endopeptidases

Answer 14

• Deze enzymen worden door de maag (pepsine) en pancreas (trypsine, chymotrypsine en elastase) uitgescheiden
• Deze kunnen in het midden van de peptiden knippen. Op deze manier verhogen ze het substraat aanbod voor carboxy- en aminopeptidases
• Endopeptidases knippen specifiek achter bepaalde aminozuren

Question 15

Achter welke soort eiwitten knippen de verschillende endopeptidases

Answer 15

• Pepsine: na zure aminozuren
• Trypsine: na basische aminozuren
• Chymotrypsine: na een hydrofoob aminozuur
• Elastase: na een klein aminozuur

Question 16

Triglyceriden

Answer 16

Hebben 3 vetzuurstaarten gebonden aan één glycerolmolecuul

Question 17

a-lipase

Answer 17

Hydrolyseert alleen de buitenste vetzuren, waardoor één monoglyceride en twee vrij vetzuren ontstaan

a-lipase is afkomstig van de pancreas en is pas werkzaam met een colipase

Question 18

Maaglipase

Answer 18

Is afkomstig uit de hoofdcel van de maag en wordt afgegeven bij een verhoogde concentratie gastrine. Maaglipase werkt bij een zure pH, is pepsine resistent, trypsine gevoelig en voorziet in 15-30% van de afbraak van vetten

Question 19

Melklipase

Answer 19

Zit in moedermelk
- Is HCl resistent, werkt het best in een alkalisch milieu en is onafhankelijk van galzouten voor een goede werking
- Werkt in de darm van een kind
- Zorgt voor CCK-secretie door de I-cellen van de duodenum
- Essentieel voor de vetverterking van zuiglingen, omdat de pancreassecretie bij hen lager is

Question 20

Pancreaslipase

Answer 20

Wordt niet als zymogeen uitgescheiden en zorgt toch niet voor schade, omdat het pas werkzaam is in combinatie met colipase
- Actief colipase ontstaat uit inactief pro-colipase door trypsine splitsing in de duodenum
- Zorgt voor binding van pancreaslipase op het oppervlak van de vetdruppels en voorkomt inactivatie van lipase door galzouten

Question 21

3 stadia van lipolyse

Answer 21

1. Een vetbol wordt mechanisch geëmulgeerd
2. De emulsie vormt lipide vesicles
3. De lipide vesicles vormen gemengde micellen (galzouten zijn hier essentieel

Question 22

Opname van lipide vesicles in de dunne darm

Answer 22

• Een Na-H-exchanger pomt H+ het lumen in waardoor er een pH-gradiënt ontstaat: vetzuren wordt geprotoneer en neutraal
• Hierdoor kunne de vrije vetzuren en monoglyceriden door het membraan van de enterocyt heen
• Uiteindelijk blijft er een micel over die enkel uit galzouten bestaat

Question 23

Verwerking van vetzuren en monoglyceriden in de enterocyt

Answer 23

In de enterocyt vindt resynthese van triglyceriden plaats. Hier worden eiwitten (lipoproteïnen) toegevoegd, waardoor een chylomicron (blaasje) ontstaat. Dit wordt getransporteerd via de lymfevaten naar de lever

Question 24

MCT

Answer 24

Midketen lange triglyceriden (C6-C10). Ze hebben een korte vetzuurstaart
- MCT’s kunnen in het lumen van de darm blijven bestaan en gaan passief de cel in
- In de cel worden MCT’s door esterases afgebroken waarbij 3 vrije vetzuren en 1 glycerol ontstaan (geen galzouten of lipases nodig)

Question 25

Stoornissen in koolhydraat afbraak

Answer 25

Lactose malabsorptie
- Lactose komt door malabsorptie in het colon terecht en zorgt voor H2-productie
- Therapie: lactose-arm/vrij dieet

Sucrase-isomaltase deficiëntie
- Therapie: sucrose-vrij dieet

p-Amylase tekort bij pancreasdysfunctie
- Therapie: oraal pancreatine in zuurresistente capsules

Question 26

Symptomen van stoornissen in koolhydraat afbraak

Answer 26

• Osmotische diarree door onverteerd lactose
• Flatulentie en H2 gas in uitademingslucht
• Zure faeces

Question 27

Stoornissen van eiwitafbraak

Answer 27

Pancreasinsufficiëntie door bijv. CF
- Er dient ten behoeve van de eiwitafbraak ook oraal pancreatine ingenomen te worden

Enterokinase deficiëntie
- Er dient oraal enterokinase ingenomen te worden
- Bij afwezigheid van enterokinase kan trypsinogeen en daarmee alle andere spijsverteringsenzymen niet geactiveerd worden
- Komt zelden voor

Question 28

Stoornissen in de vetafbraak

Answer 28

Leiden tot steatorroe; kan 2 oorzaken hebben:

Verminderde lipase activiteit
- De behandeling bestaat uit orale pancreasenzymen en een dieet met MCT’s

Verminderde galzoutsecretie
- De behandeling bestaat uit een MCT-dieet icm essentiële vetzuren, vet-oplosbare vitamines en eventueel aangevuld met ursodeoxycholaat