Week 2 - Hc. 4 Regulatie en mechanisme van maagzuursecretie Flashcards
Nut van maagzuur (HCl) secretie
- Destructie van pathogene bacteriën en virussen en denaturatie van toxische eiwitten
- Verbreking van waterstofbruggen in voedingseiwitten -> ontvouwing (denaturatie) -> bevordert hydrolyse door proteases in maag en darm
- Activering van pepsinogeen tot pepsine en van maag lipase (pH optimum 2-3)
- Co-secretie intrinsic factor (IF), nodig voor vitamine B12 absorptie
Pernicieuze anemie
Vitamine B12 tekort door auto-immuun gastritis
Soorten cellen in maagputje
- Muceuze cellen (slijmnapcellen)
- Mestcellen (histamineproductie)
- Pariëtale cellen
- Hoofdcellen
- Enterochromaffiene cellen
Regulatie van HCl secretie in de maag
Stimulatie secretie:
- Histamine
- Gastrine
Remming secretie
- Somatostatine
Stimulatie van HCl secretie
Histamine: de centrale fysiologische stimulator (afgifte gestimuleerd door gastrine en ACh)
Gastrine (afgegeven door de G-cellen): verzorgt de communicatie tussen antrum en fundus/corpus (endocrien) en stimuleert de pariëtale cel direct en indirect (via histamine)
Beste stimulatie van HCl secretie
Via de EC cel
- Gastrine stimuleert de EC cel
- Cholinerge neuronen stimuleren de EC cel (n. vagus)
Somatostatine
Uit de D-cellen in het antrum is de centrale fysiologische remmer (naast PGE2 secretie, GIP, CCK)
Remt de afgifte van histamine door de EC cel. Ook hier is via de EC cel efficiënter dan de directe remming
Remming van HCl secretie vanuit de duodenum
Wanneer de duodenum zuurder wordt, geeft deze 2 hormonen af:
- Secretine en Gastric Inhibitory peptide (GIP): remmen direct de zoutzuur productie van de pariëtale cel
- CCK wordt ook afgegeven door de duodenum, maar dan aan het bloed. Komt via daar bij de D-cel -> stimuleert de D-cel tot afgifte van somatostatine
PGE2
Lokaal hormoon dat wordt afgegeven en is gemaakt uit meervoudige onverzadigde vetzuren. Dit hormoon is in staat om de pariëtale cellen te remmen
Regulatie van gastrine secretie in het antrium
De G-cel wordt neuronaal aangestuurd door de n. Vagus en door vulling van de maag
Regulatie van somatostatine secretie in het antrum
De D-cel wordt geactiveerd door protonen en door CCK uit de duodenum.
Helicobacter pylori en D-cel
H. Pylori remt de D-cel waardoor de productie van zoutzuur niet wordt geremd. De bacterie heeft er belang bij dat het milieu zuur is. De maaginhoud wordt in rust lager bij een infectie doordat de remming van het maagzuur gedeeltelijk wegvalt
3 fasen fysiologische stimulatie en remming van maagzuur secretie
- Cefale fase
- Gastrische fase
- Intestinale fase
Cefale fase
Wanneer je voedsel ziet, ruikt, proeft. Er komt zuur in de maag, dit gebeurt door de n. vagus. Stimuleert zowel de afgifte van gastrine als de EC-cellen
Gastrische fase
- Het effect van voedsel in de maag
- Zorgt voor afgifte van gastrine en een signaal gaat naar de hersenen door de rek van de maagwand gemeten door spanningssensoren. Komt terug via de n. vagus
Intestinale fase
Vooral een rol in het remmen van de maagzuur secretie door de afgifte van secretine en CCK
Tubulo-vesiculaire systeem
Wanneer zoutzuur secretie wordt gestimuleerd gaan deze blaasjes met elkaar fuseren: het wordt 1 groot compartiment:
- Histamine zorgt voor activatie van deze reactie
- Gastrine en ACh zorgen ervoor dat de reactie sterker wordt
Stappen van kanaal vorming tubulo-vesiculaire systeem
- Fosforylering
- Vesicle fusie
- Kanaal activering
Histamine/H2-receptor antagonisten
Ranitidine, Zantac
- Blokkeert alleen histamine H2 receptoren
- Minder effectief dan proton pomp remmers (PPI’s) -> niet bruikbaar bij Zollinger-Ellison syndroom, omdat gastrine ook direct de pariëtale cel kan stimuleren tot de productie van zoutzuur
- Remt groei H. Pylorim maar grote kans op recidive bij beëindiging therapie
Proton pomp remmers (PPI’s_
Omeprazol (Losec)
- Alleen effect op proton pomp in de maag omdat de pH daar zo laag is (daarom bijv. niet in de nier omdat Omeprazol alleen werkzaam is bij een lage pH
- Het is een pro-druk. Wanneer het zich in een zuur milieu bevindt kan het een H+ binden waardoor het molecuul zijn actieve werking krijgt omdat het molecuul dan instabiel wordt en het een 4 ring structuur wordt ipv een 3 ring structuur
- De actieve vorm kan binden aan de protonpomp, permanent. Een reactie geïnduceerd door het hele zure milieu. De protonpomp is inactief en zal het ook nooit meer doen. Er zullen nieuwe protonpompen aangemaakt moeten worden om weer H+ uit te kunnen scheiden
- Halfwaardetijd ~18 uur dus allen maar 1x per dag een pil nodig
NSAID’s
Niet-Steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen
Bescherming van de maagwand tegen HCl en pepsine
- Vrije diffusie wordt geremd door een muceuze laag
- Ook wordt er bicarbonaat afgegeven om het zuur te compenseren waardoor het milieu direct boven het membraan niet zo zuur is
Beschermende effecten van prostaglandine E2
- Mucine secretie omhoog
- HCO3- secretie omhoog
- HCl secretie omlaag
- Lokale bloed flow omhoog
- Celproliferatie omhoog
Gevolg van lage pH op NSAID’s
- NSAID’s zijn zwak zuur: verlies van negatieve lading bij lage pH
- Zolang ze de negatieve lading hebben kunnen ze het membraan niet passeren
- Wanneer ze de lading kwijt zijn zal het de cel in kunnen gaan
- Je “trapt”de NSAID en de H+ in de cel
Werking NSAID’s in maagepitheel
NSAID’s remmen COX1: COX1 zorgt voor de productie van PGE2; de bescherming van het maagepitheel wordt minder; maagzweren kunnen hierdoor ontstaan
