Vöxtur

Question 1

Hvaða frumur búa til bein?

Answer 1

OsteoBlastar

Question 2

Hvaða frumur brjóta niður bein?

Answer 2

OsteoClastar

Question 3

Hvað er fleira í beinum en kalkaður beinvefur?

Answer 3

osteoblastar, osteoclastar, beinmergur (blóðmndun, fita), æðar og taugafrumur

Question 4

Hvar lengjast löng bein?

Answer 4

í vaxtarlínu

Question 5

Hvernig koma chondrocytes að lengingu langra beina?

Answer 5

þeir skipta sér og þeim fjölgar

Question 6

Hvað kemur í staðin fyrir dauða chondrocytes?

Answer 6

Kalsíumfosfat kristallar setjast á kollagenið (brjóskið). Með öðrum orðum: brjóskið kalkar. Við þetta drepast elstu chondrocytarnir.

Question 7

Hvaða tvö skeið einkennast af hröðustum lengdarvexti?

Answer 7

Á fyrstu tveimur aldursárunum og svo aftur við kynþroska

Question 8

Hvað hefur áhrif á vöxt?

Answer 8

• Erfðaþættir
• Næg næring: prótín, orka, vítamín og steinefni
• Ekki of mikil streita (kortisól(streituhormón) getur hamið vöxt)
• Vaxtarhormón og fleiri hormón

Question 9

Hvaða áhrif hefur vaxtarhormón á efnaskipti fitu og glúkósa?

Answer 9

• Losar fitu út í blóðið úr fituvef
• Hækkar blóðsykur: minnkar upptöku vöðva og eykur losun lifrar.

Question 10

Hvað er átt við með beinum eða óbeinum áhrifum vaxtarhormóns?

Answer 10

GH hefur bein áhrif á frumu –> aukinn vöxtur
Gh örvar myndun IGF 1 –> aukinn vöxtur

Question 11

Hvar er IGF 1 framleitt?

Answer 11

Í lifur.

Question 12

Hvað hefur áhrif á framleiðslu IGF 1?

Answer 12

• Vaxtarhormón (hvetur IGF 1 framleiðslu)
• Næringarástand (gott–> meira IGF1)
• Aldri (hækkar á kynþroskaaldri)
• ýmsu fleiru í mismunandi vefjum.

Question 13

Hvernig er magni GH og IGF 1 stýrt?

Answer 13

Upphaflega stýrt frá undirstúku.
Hún seytir sómotínstatín sem dregur úr losun GH frá heiladingli.
Gh hefur áhrif beint á frumurnar eða þá með því að ýta undir IGF1 framleiðslu í lifur (og IGF1 hefur svo vaxtarhvetjandi áhrif).

Question 14

Hvaða áhrif hafa eftirfarandi hormón á vöxt?
a) skjaldkirtilshormón, b) insúlín, c) kynhormón, d) kortisól

Answer 14

a) Skjaldkirtilshormón: ýtir undir framleiðslu vaxtarhormóns og ýtir beint undir vöxt beina

b) insúlín: Hvetur til uppbyggingar vefja og þess að orka sé sett í geymslu. Einnig bein hvatning ti lfrumuskiptingar í fósturlífi

c) kynhormón:
- Testósterón og estradíól: örva losun vaxtarhormóns og IGF1
- Örva vöxt en stöðva hann svo á endanum (ýta undir lokun vaxtarlínu)
- Testósterón örvar líka vöxt vöðva

d) kortisól: Streituhormón sem getur dregið úr vexti
- hemur DNA myndun
- Ýtir undir niðurbrot prótína
- Hemur beinvöxt