Æxlun Flashcards
Hvaða tvenns konar hlutverk hafa eistu?
- Framleiðsla sáðfrumna
- Framleiðsla kynhormóna (aðalega testósterón)
Hvert er hlutverk eistnalyppa og hvar liggja þær?
- Geymsla sáðfrumna
- þroskun sáðfrumna
Hvert er hlutverk sáðrása og hvar liggja þær?
- Rás fyrir sáðfrumur
- þær liggja frá sitthvoru eista, fara meðfram þvagblöðrunni og inn í sáðfallsrás
Hvar er sáðvökvi framleiddur og hvert er hlutverk hans?
Framleiddur í sáðblöðrum og blöðruhálskirtli. Hann nærir sáðfrumur og gerir umhverfið hagstætt fyrir þær.
Hvar í eistum eru sáðfrumur framleiddar?
í sáðpíplum
Hvers konar frumur styðja við framleiðslu sáðfrumna?
Sertólífrumur
Hvenær eru sáðfrumur framleiddar?
Stanslaust í gangi og á hverjum degi verða jafnvel til hunduð milljón sáðfruma.
Hvað eru margir litningar í sáðfrumu?
23
Hvaða frumur framleiða testósterón í eistum?
Leydig frumur
Hvað verður um testósterónið?
Hluti af testósterínu frá Leydig frumum fer út í blóðið og hluti inn í sáðpíplurnar.
Hvaða áhrif hefur testósterón?
- Ýtir undir þroskun kk kynfæra fyrir fæðingu (seytun í pásu fljótlega eftir fæðingu)
- Stækkun og þroskun kynkirtla og kynfæra
- Þroskun sáðfrumna
- Kyneinkenni (hárvöxtur, rödd, þykk húð, líkamsbygging)
- Kynhvöt
- Vöxtur og lokun vaxtarlínu
Hvaða hormón frá undirstúku og fremri heiladingli hafa áhrif á eistu og eggjastokka?
Kisspeptín örvar losun GnRH sem örvar losun LH og FSH
Hvaða tvö hlutverk hafa eggjastokkar?
- Framleiða egg
- Framleiða hormón (estrógen og prógesterón)
Hvert er hlutverk eggjaleiðara og hvar liggja þeir?
þeir leiða egg frá eggjastokkum til legs
Hvert er hlutverk legs?
þar verður bólfesta fjóvgaðs eggs og þroskun fer þar fram.
Hvað er legháls?
- neðsti hluti legs
- tekur við sáðfrumum
- Barn út - leghálsinn víkkar
Hvað myndar fæðingarveg?
Leggöng og legháls.
Við fæðingu þarf legháls að víkka þannig barn komist út.
Hvaða hlutverk hafa estrógen?
- þroskun kynfæra og kyneinkenna við kynþroska
- tíðarhringur og þroskun eggfruma
- áhrif á kynvhöt (ásamt andrógenum)
- ýmiss konar áhrif víða í líkama
Hvaða hlutverk hefur prógesterón?
Tíðarhringur og þungun
Hver er helsti munurinn á þroskun / framleiðslu eggfrumna og sáðfrumna?
Eggfrumur:
- Fyrir fæðingu: forstig eggfrumna verða til, þær hefja skiptinu sem síðan stöðvast.
- við fæðingu: um 2 milljónir 1.stigs eggfrumur - fleiri verða ekki til
- Frumur tapast: um 400 egglos á ævinni
- Eftir kynþroska: ein eggfruma þroskast á mánuði og losnar
- Mikið umfrymi - öðrum frumum hent
- Litningar verða 23 - 23 koma með sáðfrumu
Sáðfrumur:
-1.Mítósa: Frumuskipting þar sem fjöldi litninga helst óbreyttur. í fyrstu mítósu skiptist ein spermatognium fruma í 2 slíkar. önnur þeirra verður eftir og viðheldur þannig fjölda spermatogonium frumna = hægt að mynda fleiri sáðfrumur seinna. Hin dótturfruman heldur áfram og skiptir sér (2 mítósur í viðbót) þannig verða fjórar fyrsta stig sáðfrumur til.
-2. Meiósa: Eftir bæði stig meiósunnar hefur hver fyrsta stigs sáðfruma skilað 4 frumum sem hver hefur 23 litninga. það sett af litningum er sambland af litningum frá móður og föður þess sem myndar sáðfrumurnar (amma og afi barns sem kemur). það eru meira en 8 eggfrumur).
-3. Pökkun: Forstigsfrumum breytt í sáðfrumur. Meirihluta umfrymisisn og ýmsum ónauðsynlegum frumulíffærum er hent við það ferli en sérhæfðir hlutar frumunnar þroskast í staðin.
Hvers konar þroskun fer fram í eggjastokkum á fyrri hluta tíðahrings?
En á seinni hluta tíðahrings?
Fyrri hluti: þroskun eggbús, eitt eggbú nær fullum þroska
Seinni hluti: Gulbú undirbýr fyrir frjóvgun og bólfestu. Ef eggið frjóvgast ekki og nær ekki bólfestu í legi hrörnar gulbúið og blæðingar hefjast
Hvaða hormón framleiðir vaxandi eggbú í miklu magni og hvenær í tíðahring er þetta?
- FSH hormón
- í upphafi tíðarhrings
Hvaða hormón framleiðir gulbú og hvenær í tíðahring er það?
- LH hormón
- Seinni helmingi tíðarhrings (eftir egglos)
Hvaða hormónabreyting er einkum tengd við egglos?
??
