Uređivanje šuma dan učenja 2 (6 kartica)

Question 1

7. Šire proizvodno ekološke klasifikacione jedinice + 28. Šire ekološko-proizvodne klasifikacione jedinice?

Answer 1

7. 7. Obzirom da su u šumama BiH, u velikoj mjeri očuvane njihove prirodne karakteristike, kao osnov
      za razvrstavanje šuma na šire klasifikacione jedinice koristimo izdvojene i opisane regionalne
      vegetacijske zajednice šuma, s tim da se vrši dodatna diferencijacija na visoke i izdanačke šume
      (Matić, 1977).
      Uobičajeno, za šire
      ekološko proizvodne klasifikacione jedinice, do sada smo koristili sljedeće nazive:
      VISOKE
      a) Visoke brdske (montane ) šume bukve,
      b) Subalpske visoke šume bukve,
      c) Mješovite šume bukve, jele i smrče, i šume prelaznog stadija (u sukcesiji ka
      šumama bukve, jele i smrče),
      d) Trajne borove šume,
      e) Hrastove šume (uglavnom kinjaka i lužnjaka),
      f) Termofilne hrastove šume,
      g) Poplavne i priobalne visoke šume,
      h) Ostale visoke šume,
      IZDANAČKE
      a) Brdske izdanačke šume bukve,
      b) termofilne hrastove izdanačke šume,
      c) Izdanačke hrastove šume (uglavnom kinjaka i lužnjaka),
      d) Poplavne i priobalne izdanačke šume,
      e) Ostale izdanačke šume,
      VJEŠTAČKI PODIGNUTI:
      a) Zasadi četinara (u određenom vegetacijskom pojasu).
      b) Zasadi lišćara (u određenom vegetacijskom pojasu).
      Prilikom formiranja ovih jedinica imale su se u vidu prvenstveno šume proizvodnog karaktera, ali
      ista klasifikacija se primjenjuje i za šume veoma loših privrednih uslova, zaštitnih šuma, kao i goleti
      u arealu šuma s tim da se one razvrstavaju prema šumama čijom su devastacijom nastale.
      Ekološko proizvodna klasifikacija prosjeka, stalnih čistina i goleti iznad gornje granice šume se ne
      vrši, jer je bespredmetna.

Question 2

8. Uzorci za utvrđivanje nekih taksacionih elemenata sastojina visokih šuma?

Answer 2

8. 8. Da bi se što više smanjio obim terenskih radova a time i troškova koji ih prate trebaju, pri primjeni istog broja primjernih ploha za utvrđivanje više različitih taksacionih elemenata sa zadovoljavajućom tačnošću, biti manje površine ploha (time i broj uzoraka u cjelini) ako je varijabilitet taksacionog elementa manji.
      Ovo je iz razloga što su po pravilu tanja stabla brojnija i homogenije raspoređena po površini sastojine čime je manje variranje njihove zapremine po pojedinim dijelovima sastojine. Time dolazimo do forme kompleksnog uzorka za sve taksacione elemente u formi koncentričnih krugova (više ploha različitog radijusa za različite taksacione elemente, sa centrom na istom mjestu).
      Pošto ne mijenjamo broj ploha, to znači da pojedinačne primjerne plohe moraju biti veće površine.
      Na osnovu izvršenih analiza prilikom izrade metodike inventure šuma velikih teritorijalnih jedinica, Matić je došao do zaključka da bi, za procjenu broja biljaka i stabalaca podmladka odgovarali sljedeći radijusi kružnih ploha:
      Podmladak visina (debljine)
      0,-0,5m radijus kruga 0,70m,
      0,5-1,30m radijus kruga 0,90m
      0-5cm prs. vis. radijus kruga 1,20m
      Za procjenu zalihe, obima sječa sa stanovišta principa kontinuiteta produkcije te za procjenu tekućeg zapreminskog prirasta, stabala sastojina iznad taksacionog praga od 5 cm, odgovarali bi sljedeći radijusi kružnih ploha.Ovaj sistem radijusa se počeo primjenjivati prvi put u Sarajevskom Kantonu u FBiH od 2012 godine.
      U radijus kruga 2.5m spada debljinska klasa 5-9cm,
      u radijus 4.5m 10-19cm,
      u radijus kruga 5.50m 20-29cm,
      u radijus 9m spada 30-49cm,
      u radijus 15m spada 50-69cm,
      u radijus 25m spada 70+cm. Radijusi krugova za različite debljinske klase se mogu mijenjati tj prilagođavati strukturi šuma nekog područja.

Question 3

9. Plan iskorišćavanja šuma?

Answer 3

9. 9. Svaki od ova dva plana može se podijeliti na dva dijela:
      a) Plan iskorišćavanja glavnih šumskih proizvoda,
      b) Plan iskorišćavanja sporednih (specijalnih) šumskih proizvoda.
      Plan iskorišćavanja glavnih šumskih proizvoda (šumskih drvnih sortimenata) utvrđuje se za
      šumskogospodarsko područje kao cjelinu, gospodarske jedinice i područja općina na osnovu
      planiranog obima sječa za te jedinice. Plan iskorišćavanja šuma za navedene prostorne uređajne
      jedinice sadrži:
      a) Obim i strukturu šumskih drvnih sortimenata, odnosno asortiman proizvoda koji se mogu
      izraditi racionalnim iskorištenjem planirane drvne mase za sječu (etata). Ovaj asortiman
      direktno je ovisan od veličine ali i utvrđenog kvaliteta etata po tehničkim kvalitetnim
      klasama stabala (primjer na sl. Stranici).
      b) Tehnološku strukturu šuma, tj; površine šuma razvrstane prema tehnološkoj tipizaciji
      šuma (od čega ovisi izbor optimalne tehnologije rada u iskorišćavanju šuma);
      c) Preporuke u pogledu unapređenja proizvodnje;
      d) Načine sekundarnog otvaranja šuma (projektant preporučuje gustinu mreže puteva
      sekundarnog otvaranja šuma za svaki tehnološki tip posebno, osim toga preporučuje i vrstu
      saobraćajnica na osnovu optimalne tehnologije rada po pojedinim tehnološkim tipovima);
      e) Plan sredstava rada potrebnih za realizaciju planirane proizvodnje. Polazeći od preporučenih
      tehnologija rada, za pojedine tipove šuma tehnološke tipizacije i zastupljenosti tih tipova,
      projektant može cijeniti koja su sredstva rada i u kojoj količini potrebna za izvršenje plana;
      f) Plan nabavke opreme i izgradnje potrebnih objekata visokogradnje se prikazuje na
      uobičajeni način. Unose se potrebni objekti vosokogradnje trajnog karaktera tj; objekti čiji
      troškovi nemaju proizvodni karakter;
      g) Predračun direktnih troškova.
      Plan iskorišćavanja sporednih (specijalnih) šumskih proizvoda se izrađuje za šumskogospodarsko
      područje kao cjelinu. On sadrži vrste i količine proizvoda koje se planiraju koristiti i uslove koje je
      potrebno obezbijediti za izvršenje tog plana.

Question 4

10. Uslovljenost i međuzavisnost svih funkcija šuma?

Answer 4

10. Iako će značaj kompleksa tzv. opštekorisnih funkcija šuma u budućnosti da raste, značaj
    proizvodne funkcije se neće smanjivati nego će, takođe da se povećava i to ne zbog toga što korišćenje proizvodne funkcije daje značajan doprinos materijalnoj strani standarda već, prije svega, zbog toga što je drvo kao materijal na mnogim mjestima upotrebe nezamjenljivo.
    Proizvodna funkcija se zbog toga pojavljuje kao “opštekorisna”, dok su opštekorisne funkcije u isto vrijeme veoma “privredne” i to zbog svog mnogostrukog pozitivnog uticaja na uslove života i rada čovjeka. Opštekorisne funkcije šuma su, ustvari, rezultanta funkcionisanja šume kao ekosistema i, u suštini, posljedica proizvodne funkcije. Nesporna je, naime, međusobna uslovljenost i međuzavisnost svih funkcija šuma, jer samo vitalna šuma (ekonomski vrijedna tj. privredna šuma) pretpostavlja i viši kvalitet opštekorisnih funkcija šuma. Zbog toga će sve šume, kao obnovljiv prirodni resurs, i u budućnosti služiti za proizvodnju drvne mase u cilju zadovoljenja društvenih potreba u drvetu, jer se ne može zamisliti društvo ni u budućnosti kome drvo neće biti potrebno.
    Ulaganjem u razvoj i unapređenjem proizvodnih funkcija šuma istovremeno postižemo i
    unapređivanje drugih brojnih funkcija šuma, kojima one doprinose stvaranju stabilne i
    zdrave životne sredine.

Question 5

11. Finansijski produkcioni period?

Answer 5

11. Definisan je onom starošću sastojine pri kojoj kulminira tzv. čista zemljišna renta.
    U toku produkcionog perioda od “u” godina neke jednodobne sastojine koja je podignuta vještačkim putem, imaćemo prihode i rashode. Prihodi će se sastojati od:
    a) Prihoda od prorednog materijala,
    b) Prihoda od glavne sječe
    Rashodi će se sastojat iz:
    a) Troškova pošumljavanja, na početku produkcionog perioda i
    b) Otpadajućih svakogodišnjih upravnih troškova (troškova za održavanje šuma), u toku trajanja produkcionog perioda.
    Produkcioni period “u1” pri kojem se javlja kulminacija zemljišne rente, naziva se, finansijskim produkcionim periodom, a za sastojinu koja je dosegla odgovarajuću starost kaže se da je dosegla finansijsku zrelost.

Question 6

12. Vrste sječa?

Answer 6

12. Razlikujemo
    a) Golu sječu, kada sva stabla odjednom uklonimo sa površine koju podmlađujemo
    (podmlađivanje se odvija na goloj površini). Ova sječa ima karakter sječe korištenja sastojine.
    b) Oplodnu sječu, U nekoliko sijekova uklanjamo stabla stare (matične sastojine). Prvo
    posiječemo dio stabala stare sastojine, radi stvaranja uslova za plodonošenje i pojavu nove
    generacije stabala (nove sastojine). Postepenim uklanjanjem u stabala stare sastojine, postepeno oslobađamo novonastalu sastojinu. Dinamika oslobađanja ovisi od biloških osobina pojedinih vrsta drveća. Period od početka do završetka uklanjanja stabala stare
    matične sastojine nazivamo podmladnim razdobljem.
    Oplodna sječa ima karakter sječe korištenja i obnove sastojine istovremeno.
    c) Prebornu sječu, kada na čitavoj površini sastojine siječemo ona stabla koja su “zrela” (dostigla završni debljinski stepen do kojeg ih je racionalno uzgajati datom staništu) ili ih moramo posjeći zbog drugih razloga, kao što su: bolest, oštećenost, ili zbog podmlađivanja,
    formiranja preborne strukture ili konkurencjje kvalitetnijem stablu, odnosno po principu pozitivne selekcije stabala. Sječom takvih stabala oslobađamo stabala koja su boljeg kvaliteta, formiramo raznodobnu - prebornu strukturu stastojine, što sve omogućava
    kontinuiranu sječu i i kontinuirano obnavljanje. Znači da preborna sječa ima karakter i sječe korištenja, obnove i nege sastojine istoivremeno na istom prostoru.
    d) Proredne sječe, (prorede) provode se u cilju njege sastojine, ne i njene obnove. U principu
    se provodi sječom onih stabala koja ometaju razvoj susjednih kvalitetnijih stabala, po principu pozitivne selekcije stabala.
    e) Skupinasta sječa, podrazumijeva obnovu sastojine na malim površinama, (po skupinama)
    na kojima se kombinuju gole ili oplodne sječe. Trajanje podmađivanja svih skupina (cijele
    sastojine) naziva se općim podmladnim razdobljem.