Układ oddechowy Flashcards
1
Q
Drogi oddechowe
A
- Nabłonek wielorzędowy z rzęskami
- Komórki:
- kom. z rzęskami
- kom. kubkowe
- kom. podstawne
- kom. szczoteczkowe
- kom. dokrewne (DNES)
- kom. Langerhansa
- Funkcja:
- samooczyszczanie dróg oddechowych
- rzęski przesuwają śluz z zanieczyszczeniami
- śluz ślizga się po warstwie wodnistego płynu i dostaje się do jamy gardłowej i jest połykany
2
Q
Ciałka neuroepitelialne
A
- Grupy kom. DNES z aferntnymi zakończeniami nerwowymi w nabłonku dróg oddechowych
- Funkcja:
- reakcja na poziom O2 i CO2 w wdychanym powietrzu
- wydzielanie neuroprzekaźników
- wpływanie na ośrodek oddechowy
- najliczniejsz u noworodków (zastępują kłębki szyjne)
3
Q
Jama nosowa i zatoki
A
- Obszar oddechowy
- Obszar węchowy
- Błona śluzowa:
- nabłonek (oddechowy lub węchowy)
- blaszka właściwa
4
Q
Błona śluzowa oddechowa
A
- Budowa:
- bogate unaczynienie
- liczne mieszane gruczoły w blaszce właściwej
- pojedyncze grudki chłonne
- ciałka obrzękowe
- Funkcje:
- ogrzewanie powietrza (naczynia krwionośne)
- nawilżanie powietrza (gruczoły)
- Błona śluzowa zatok:
- cienka
- liczne kom. kubkowe
5
Q
Błona węchowa
A
- Budowa:
- bardzo wysoki wielorzędowy nabłonek węchowy
- gruczoły węchowy (Bowmana) w blaszce właściwej
- liczne pęczki nerwowe w blaszce właściwej
- Gruczoł węchowy (Bowmana):
- surowiczy
- produkcja: białko wiążące hydrofobowe substancje zapachowe, lizozym
- wydzielanie IgA
- wydzielina pokrywa nabłonek węchowy i jest rozpuszczalnikiem dla substancji zapachowych
6
Q
Nabłonek węchowy
A
- Kom. podstawne (macierzyste):
- nabłonkowe KM (komórki podporowe
- neuralne KM (kom. węchowe)
- Kom. podporowe:
- jądra w górnej części
- mikrokosmki
- cytoszkielet
- ziarna lipofuscyny
- połączenia międzykomórkowe
- Kom. węchowe:
- dwubiegunowy neuron
- zmodyfikowany dedryt
- 10-20 nieruchomych ręsek
- w błonie rzęsek receptory wiążące substancje zapachowe
7
Q
Zasada działania węchu
A
- Substacje chem. rozpuszczają się w płynnej wydzielinie gruczołów węchowych
- Cząsteczki wiążą się z receptorami w błonie rzęsek, aktywując białka G
- Otwarcie kanałów sodowych i depolaryzacja komórki węchowej
- Potencjał czynnościowy przesyłany do kłębków (synapsy z kom. mitralnymi opuszki węchowej)
- Kombinacja sygnałów z ok. 1000 kłębków powoduje wrażenie zapachowe (ok. 10 000 zapachów)
8
Q
Węchowe kom. osłonkowe
A
- Szczególne kom. glejowe tworzące osłonkę wokół aksonów kom. węchowych
- Jedyne kom. glejowe występujące w OUN i ObUN
- Pobudzają ukierunkowany wzrost aksonów
9
Q
Narząd przylemieszowy (Jacobsona)
A
- U człowieka szczątkowy
- Rurkowate wpuklenie błony śluzowej w przegrodzie nosowej
- Kom. podporowe i zmysłowe
- Połączenie z podwzgórzem
- Reakcja na niektóre substancje (pochodne hormonów steroidowych)
10
Q
Jama gardłowa (cz. oddechowa)
A
- Nabłonek dróg oddechowych
- Gruczoły gardłowe w blaszce właściwej
- Tkanka limfoidalna (migdałek gardłowy i trąbkowe)
11
Q
Krtań
A
- Nabłonek dróg oddechowych i wielowarstwowy płaski
- Gruczoły krtaniowe w blaszce właściwej
- Wewnątrzkrtaniowe mięśnie szkieletowe
- Rusztowanie z chrząstki szklistej i sprężystej (utrzymanie drożności)
12
Q
Tchawica
A
- Błona śluzowa:
- nabłonek dróg oddechowych
- blaszka właściwa
- blaszka sprężysta
- Błona podśluzowa z gruczołami tchawiczymi
- Podkowy chrzęstne połączone wł. kolagenowymi (część tylna: brak chrząstki, mięśnie gładkie)
- Zewn. warstwa włóknista
13
Q
Drzewo oskrzelowe (histologiczne)
A
- Oskrzela główe (budowa jak tchawica)
- Oskrzela (wewnątrzpłucne)
- Oskrzeliki
- Oskrzeliki końcowe
- Oskrzeliki oddechowe
14
Q
Oskrzela
A
- Błona śluzowa (nabłonek oddechowy, blaszka właściwa)
- Warsta mięśniówki gładkiej
- Błona podśluzowa z gruczołami oskrzelowymi
- Płytki chrzęstne połączone wł. kolagenowymi
- Zewn. warstwa włóknista
15
Q
Oskrzeliki
A
- Brak chrząstki i błony podśluzowej z gruczołami
- Nabłonek wielorzędowy -> nabłonek jednowarstwowy walcowaty
- Kom. kubkowe zastąpione przez kom. oskrzelikowe (Clary)
- Warstwy ściany: błona śluzowa, warstwa mięśniówki gładkiej, zewn. warstwa włóknista
16
Q
Kom. oskrzelikowe (Clary)
A
- Budowa:
- szorstka i gładka siateczka
- ziarna wydzielnicze
- liczne, duże mitochondria
- specyficzne enzymy (oksydazy, antyproteazy)
- Funkcje:
- neutralizacja wdychanych trucizn i karcinogenów
- ochrona przed POChP (rozedma płuc)
- produkcja białka ochronnego (CC16)
- produkcja białek surfaktantu i śluzu
- możliwość różnicowania się w inne kom. nabłonka oskrzelików
17
Q
Oskrzeliki końcowe i oddechowe
A
- Oskrzeliki końcowe:
- cienka ściana
- nabłonek jednowarstwowy sześcienny z kom. migawkowymi i oskrzelikowymi
- Oskrzeliki oddechowe:
* nieciągła ściana, częściowo z pęcherzyków płucnych
18
Q
Pęcherzyki płucne
A
- Budowa:
- średnica - 0,2 mm
- 300 mln
- 140 m2
- połączone otworkami w przegrodach
- Przegrody międzypęcherzykowe:
- włókna spręzyste
- włókna srebrochłonnych
- fibroblasty
- makrofagi
- naczynia włosowate (ściana ciągła)
- wyściółka nabłonkowa (pneumocyty typu I i II)
19
Q
Pneumocyty typu I
A
- Spłaszczone, łączą się strefami zamykającymi (uniemożliwienie przechodzenia wody do światła pęcherzyków)
- Wchodzą w skład bariery krew-powietrze
20
Q
Bariera krew-powietrze
A
- Warstwy:
- cytoplazma pneumocytu typu I
- zespolone blaszki podstawne pneumocytu i kapilary
- cytoplazma kom. śródbłonkowej kapilary
21
Q
Pneumocyt typu II
A
- Budowa:
- mikrokosmki
- gładka i szorstka siateczka, aparat Golgiego
- charakterystyczne pęcherzyki wydzielnicze (ciałka blaszkowate)
- Funkcja:
* produkcja i wydzielanie surfaktantu (białka i lipidy), pokrywającego pow. wewn. pęcherzyków płucnych
22
Q
Surfaktant
A
- Skład:
- fosfolipdy: dwupalmitynian fosfatydylocholiny (DPPC)
- białka
- Warstwa zewn.:
- hydrofobowa, monowarstwa DPPC z grupami hydrofobowymi skierowanymi do światła pęcherzyka płucnego
- obniża napięcie powierzchniowe, zapobiega zapadaniu się pęcherzyków, ułatwia poszerzanie
- Warstwa wewn. (białka):
- A (SP-A) - najpowszechniejsze, regulacja syntezy i wydzielaia surfaktantu, moduluje odpowiedź obronną przeciw mikroorganizmom
- B (SP-B) - przemiana ciał blaszkowatych w cienką warstwę surfaktantu
- C (SP-C) - pomaga w ułożeniu DPPC na powierzchni surfaktantu (z SP-B)
- D (SP-D) - własności obronne, wiąże mikroorganizmy, współpracuje z limfocytami, ostra odpowiedź zapalna, z SP-A moduluje odpowiedź na wziewne antygeny
23
Q
KM płuc
A
- Oskrzelikowo-pęcherzykowe KM:
- zlokalizowane na pograniczu oskrzelików i pęcherzyków płucnych
- różnicują się w oba typy pneumocytów i wszystkie typy komórek nabłonka oskrzelika
24
Q
Makrofagi pęcherzykowe
A
- Przyczepione do wewn. powierzchni pęcherzyków płucnych
- Fagocytują cząstki pyłów, mikroorganizmy oraz eliminują nadmiar surfaktantu
- Wędrówki makrofagów (obładowane pyłami):
- transportowane do jamy gardłowej
- przechodzą przez ściany małych oskrzelików i dostają się do płucnych węzłów plucnych
25
Naczynia płucne
1. Odgałęzienia t. płucnej:
* wzdłuż oskrzeli i większych oskrzelików
* stosunkowo cienka ściana
2. Odgałęzienia ż. płucnych:
* mniejsze, cienka ściana
* przebiegają w miąższu płucnym bez związku z drzewem oskrzelowym
3. Odgałęzienia t. oskrzelowych:
* małe
* w ścianie oskrzeli i oskrzelików
