Jama ustna, ślinianki Flashcards

1
Q

Ściany układu pokarmowego

A
  1. Błona śluzowa (stale wilgotna):
  • nabłonek
  • blaszka właściwa - tkanka łączna wiotka/zbita, naczynia, włókna nerwowe, małe gruczoły, grudki chłonne
  1. Błona podśluzowa: j.w., czasem, ruchomość blaszki właściwej względem podłoża
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Czerwień wargowa

A
  1. Cienki naskórek
  2. Brak warstwy ziarnistej
  3. Brak tworów skórnych
  4. Podnabłonkowe naczynia krwionośne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Błona śluzowa jamy ustnej

A
  1. Nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący lub nierogowaciejący
  2. Blaszka właściwa - w. brodawkowa i siateczkowa
  3. Błona podśluzowa (czasem blaszka właściwa) zawiera małe gruczoły ślinowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Obszary błony śluzowej jamy ustnej

A
  1. Obszary żucia (dziąsła, podniebienie twarde, górna powierzchnia języka):
  • nabłonek rogowaciejący
  • brak błony podśluzowej
  1. Pozostałe obszary:
  • nabłonek nierogowaciejący
  • obecna błona podśluzowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Nabłonek jamy ustnej

A
  1. Rogowaciejący:
  • podobny do naskórka
  • brak w. jasnej
  • cienka w. zrogowaciała
  • parakeratynizacja (obecne jądra, brak w. ziarnistej)
  1. Nierogowaciejący:
  • wszystkie kom. żywe
  • mniej filamentów pośrednich
  • brak białek i lipidów procesu rogowacenia
  • warstwy: podstawna, kolczysta, powierzchowna
  1. Oba typy:
  • melanocyty, kom. Langerhansa, kom. Merkla
  • szybka odnowa (5-8 dni)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Ząb

A
  1. Elementy zmineralizowane:
  • szkliwo
  • zębina
  • cement
  1. Elementy niezmineralizowane:
  • miazga zęba
  • ozębna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Szkliwo

A
  1. 96% składników mineralnych (hydroksyapatyty - HA)
  2. Glikoproteidy (enameliny)
  3. Jednostka strukturalna - pryzmat szkliwny
  4. Najtwardsza tkanka organizmu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Zębina

A
  1. 70% składników mineralnych (HA)
  2. Włókna kolagenowe I
  3. Substancja podstawowa
  4. Kanaliki zębinowe zawierające:
  • wypustki odontoblastów
  • niezmielinizowane włókna nerwowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Cement

A
  1. 60% składników mineralnych (HA)
  2. Włókna kolagenowe I
  3. Substancja podstawowa
  4. Cement bezkomórkowy - tylko substancja międzykomórkowa
  5. Cement komórkowy - jamki i kanaliki z ciałami i wypustkami cementocytów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Miazga

A
  1. Bogatokomórkowa tkanka łączna galaretowata
  2. Warstwa odontoblastów na granicy z zębiną
  3. Naczynia krwionośne
  4. Włókna nerwowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Ozębna

A
  1. “Więzadła” zęba - pęczki włókien kolagenowych, łączą cement z kością zębodołu
  2. Tkanka łączna wiotka, naczynia, włókna nerwowe, ciałka Ruffiniego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Język

A
  1. Rdzeń - mięśnie szkieletowe
  2. Pow. dolna:
  • cienka błona śluzowa
  • sploty naczyniowe
  1. Pow. górna:
  • brodawki
  • brak błony podśluzowej
  1. Brodawki:
  • mechaniczne - nitkowate
  • zmysłowe - grzybowate, liściaste, okolone
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Brodawka nitkowata

A
  1. Najliczniejsze (90%)
  2. Ostro zakończone
  3. Rogowaciejący nabłonek
  4. Brak kubków smakowych
  5. Szorstkość języka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Brodawka grzybowata

A
  1. Rozszerzona część górna
  2. Nierogowaciejący (czasem słabo rogowaciejący) nabłonek
  3. Kilka kubków smakowych na górnej pow.
  4. Pomiędzy brodawkami nitkowatymi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Brodawka liściasta

A
  1. Kształt fałdów
  2. Na tylnej części języka
  3. Nierogowaciejący nabłonek
  4. 3 regularne brodawki wtórne
  5. Kubki smakowe w nabłonku bocznej pow.
  6. Z wiekiem zanikają
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Brodawka okolona

A
  1. Największa (2-3 mm)
  2. Otoczona rowkiem okołobrodawkowym
  3. Nierogowaciejący (czasem słabo rogowaciejący) nabłonek
  4. Brodawki wtórne na górnej pow.
  5. Kubki smakowe na bocznych pow.
  6. Na granicy trzonu i korzenia języka
17
Q

Gruczoły von Ebnera (językowe tylne)

A
  1. Złożone, surowicze
  2. Głęboko, między mięśniami języka
  3. Przewody uchodzą w rowku okołobrodawkowym
  4. Produkcja lipazy
  5. Oczyszczanie i opłukiwanie kubków smakowych
18
Q

Kubek smakowy

A
  1. Grupa walcowatych kom. nabłonkowych otoczona nabłonkiem wielowarstwowym płaskim
  2. Komórki:
  • podstawne (macierzyste)
  • zmysłowe typu 1, 2, 3
  • zakończenia nerwowe
  1. Typ 1:
  • 60%
  • ciemna cytoplazma
  • mikrokosmki
  • ziarna wydzielnicze
  1. Typ 2:
  • jasna cytoplazma
  • mikrokosmki
  • siateczka gładka
  • pęcherzyki z neuroprzekaźnikiem (ATP)
  1. Typ 3:
  • ciemna cytoplazma
  • grube wypustki szczytowe
  • pęcherzyki z neuroprzekaźnikiem (ATP)
  • kontakt z zakończeniami nerwowymi
19
Q

Działanie kubka smakowego

A
  1. Związki chemiczne pokarmu łączą się z receptorami kubka pokrywającymi mikrokosmki/wypustki
  2. Otwarcie/zamknięcie kanałów jonowych lub aktywacja białek G (wzrost poziomu Ca2+)
  3. Komórki 3 i 2 wydzielają neuroprzekaźnik
  4. Przekazanie sygnału do OUN
20
Q

Receptory smakowe

A
  1. Smak słony - kanały sodowe
  2. Smak kwaśny - kanały jonowe aktywowane przez H+
  3. Smak słodki, gorzki, umami - receptory białek G
21
Q

Ślinianki

A
  1. Złożone gruczoły o budowie zrazikowej
  2. Budowa:
  • odcinki wydzielnicze (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe)
  • przewody wyprowadzające
  • przestrzenie pomiędzy strukturami - sieć naczyń włosowatych, autonomiczne włókna nerwowe
22
Q

Skład śliny

A
  1. H2O
  2. Jony (K+, Cl-, Na+, HCO3-, rodanki)
  3. Enzymy:
  • amylaza ślinowa
  • lipaza
  • peroksydaza
  • kalikreiny
  1. Białka antybakteryjne:
  • lizozym
  • laktoferyna
  • histatyna
  • cystatyna
  • białka bogate w prolinę
  • IgA
  1. Czynniki wzrostowe (EGF)
  2. Śluz (glikoproteidy bogate w cukrowce)
23
Q

Pęcherzyk surowiczy

A
  1. Komórki wydzielnicze (surowicze=białkowe):
  • piramidowe
  • zasadochłonne
  • kuliste jądra
  • szorstka siateczka, aparat Golgiego, ziarna wydzielnicze
  • kanaliki międzykomórkowe
  1. Komórki mioepitelialne
  2. Blaszka podstawna
  3. Wydzielina:
    * woda, jony, białka
24
Q

Cewka śluzowa

A
  1. Komórki wydzielnicze śluzowe:
  • przypodstawnie spłasczone jądra
  • szorstka siateczka, aparat Golgiego, ziarna wydzielnicze
  1. Komórki wydzielnicze surowicze (półksiężyc surowiczy)
  2. Komórki mioepitelialne
  3. Blaszka podstawna
  4. Wydzielina:
  • gęsta, lepka
  • woda, jony, mucyny
25
Q

Półksięzyc surowiczy

A
  1. “Czapeczka” z komórek surowiczych na końcu cewki śluzowej
  2. Produkcja białek (m. in. lizozym, EGF)
  3. Powstawanie:
  • wynik procesu rozwojowego - kom. śluzowe z wstawki, pierwotny pęcherzyk tworzy półksiężyc
  • artefakt będący skutkiem utrwalania
26
Q

Wewnątrzzrazikowe przewody wyprowadzające

A
  1. Wstawka:
  • nabłonek jednowarstwowy sześcienny
  • wymiana Cl-/HCO3-
  • produkcja laktoferyny, lizozymu i EGF
  1. Przewód prążkowany:
  • nabłonek jednowarstwowy walcowaty
  • prążkowanie przypodstawne
  • wymiana Na+/K+ i Cl-/HCO3-
  • wydzielanie jonów metali ciężkich, rodankowych i IgA
  • produkcja laktoferyny, kalikrein i EGF
27
Q

Zewnątrzzrazikowe przewody wyprowadzające

A
  1. Przewód międzyzrazikowy
    * nabłonek jednowarstowy walcowaty -> wielorzędowy
  2. Przewód główny:
    * nabłonek wielorzędowy -> wielowarstwowy walcowaty -> wielowarstwowy płaski
28
Q

Ślinianka przyuszna

A
  1. Surowicza
  2. Długie wstawki
  3. Nieliczne grupy adipocytów
29
Q

Ślinianka podjęzykowa

A
  1. Mieszana z przewagą komponenty śluzowej
  2. Słabo rozwinięte półksiężyce surowicze
  3. W przewodach prążkowanych najsłabsze prążkowanie lub brak
30
Q

Ślinianka podżuchwowa

A
  1. Mieszana z przewagą komponenty surowiczej
  2. Dobrze rozwinięte półksiężyce surowicze
  3. Długie przewody prążkowane
  4. Wysepki tkanki tłuszczowej
31
Q

Małe gruczoły ślinowe

A
  1. Charakterystyka:
  • w błonie podśluzowej
  • złożone
  • brak budowy zrazikowej, bez torebki łącznotkankowej
  • surowicze, śluzowe, mieszane
  • wstawki i przewody wyprowadzające (nabłonek jednowarstwowy walcowaty)
  1. Surowicze - gruczoły von Ebnera
  2. Śluzowe - pozostałe gruczoły językowe i gruczoły podniebienne
  3. Mieszane - gruczoły wargowe i policzkowe