TẠO MÁU Flashcards
rối loạn cấu tạo máu gồm mấy phần? đó là gì
2 phần:
- rối loạn các thành phần hữu hình ( hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu)
- rối loạn các thành phần của huyết tương
quá trình trưởng thành của hồng cầu diễn ra từ
nguyên mô bào máu
hồng cầu dạng nào có khả năng phân bào & biệt hóa
hồng cầu dạng blast
các giai đoạn trưởng thành của hồng cầu
tiền nguyên hồng cầu → nguyên hồng cầu ưa bz → nguyên hồng cầu đa sắc → nguyên hồng cầu bình sắc → hồng cầu lưới → hồng cầu trưởng thành
hồng cầu dạng nào chỉ còn khả năng biệt hóa
hồng cầu dạng cyte
số lượng hồng cầu trung bình trong máu
4,5 - 5 T/l
hồng cầu lưới là
những hồng cầu thể trung gian giữa non & trưởng thành
chỉ có loại hồng cầu nào có khả năng phân bào
proerythroblast
nếu số lượng loại hồng cầu nào tăng chứng tỏ tổ chức hồng cầu tăng sinh
hồng cầu lưới
hồng cầu trưởng thành trong máu ngoại vi có đời sống bao nhiêu ngày
100 - 120 ngày
haptoglobin là
alpha 2 globulin
nếu số lượng hồng cầu lưới tăng chứng tỏ
tổ chức hồng cầu tăng sinh
trung bình mỗi ngày cơ thể hủy khoảng bao nhiêu ml máu
40ml máu
trung bình mỗi ngày cơ thể hủy khoảng 40 ml máu tại đâu
tại hệ võng mạc nội mô ( gan, lách, tủy xương)
BFU - E biệt hóa thành cái gì? nhờ vào chất nào
biệt hóa thành CFU - E phụ thuộc vào IL -3 GM - CSF & IL -4
thiếu máu là
tình trạng giảm số lượng hồng cầu hoặc hemoglobin trong đơn vị máu
Hb giải phóng ra sẽ kết hợp với cái gì đưa đến tủy xương để tạo hồng cầu mới
kết hợp với haptoglobin
sau khi hồng cầu bị phá hủy các sản phẩm đó được sử dụng như thế nào
nhân hem bị thoái hóa thành billirubin
sắt giải phóng được tủy xương tái sử dụng
rối loạn cân bằng số lượng hồng cầu sẽ dẫn đến
các bệnh lý tăng sinh hồng cầu ( ít gặp), giảm sinh hồng cầu ( thiếu máu)
CFU - E biệt hóa dần thành cái gì? nhờ chất nào
biệt hóa dần thành hồng cầu nhờ erythropoietin
thiếu máu do chảy máu ra ngoài lòng mạch gồm mấy loại? là gì
2 loại: do mất máu cấp, do mất máu mạn
mất máu mạn tính là
mất máu từ từ, từng ít một, kéo dài
khi bị mất máu cấp, cơ thể thích nghi bằng cách nào
co mạch da, tăng nhịp tim & sức bóp của tim, phân bố lại máu & hô hấp
phân loại thiếu máu theo nguyên nhân gồm mấy loại? đó là
4 loại
- thiếu máu do chảy máu ra ngoài lòng mạch
- thiếu máu do tan máu
- thiếu máu do bệnh lý của tủy xương
- thiếu máu do thiếu các nguyên liệu cần cho tạo máu
mất máu cấp là tình trạng
mất máu nhanh & nhiều
nếu mất máu quá lớn ( 30-40% tổng lượng máu) thì có thể bị
shock hoặc trụy mạch
các bệnh gây mất máu mạn
trĩ, giun móc, rong kinh, chảy máu cam
khi mất máu mạn tính, cơ thể thích nghi bằng cách
tăng sinh hồng cầu
khi cơ thể tăng sinh hồng cầu trong mất máu mạn tính, có mấy trường hợp có thể xảy ra? đó là
3 trường hợp có thể xảy ra:
- hết hoặc không thiếu máu ( bù đắp hoàn toàn)
- thiếu máu ít tiến triển ( bù đắp không hoàn toàn)
- thiếu máu nặng lên ( không đủ bù đắp)
các đặc điểm của thiếu máu do mất máu mạn
- sắt trong huyết thanh giảm
- thiếu máu nhược sắc
- tủy xương tăng sinh
- máu ngoại vi nhiều hồng cầu lưới, hồng cầu non & đa cỡ
thiếu máu nhược sắc là
hồng cầu nhạt màu, chỉ số nhiễm sắc < 1
thiếu máu do tan máu là
tình trạng hồng cầu bị vỡ trong lòng mạch sớm hơn bình thường
tại sao hồng câu nhỏ làm thiếu máu tan máu
vì hồng cầu nhỏ, 2 mặt phồng làm khó biến hình khi qua mao mạch nhỏ & dễ bị các đại thực bào ở lách bắt giữ & tiêu hủy
nguyên nhân thiếu máu do tan máu
bệnh lý của bản thân hồng cầu
trong huyết tương xuất hiện các chất làm vỡ hồng cầu
các bệnh lý nào của hồng cầu có thể gây tan máu?
rối loạn cấu tạo hồng cầu
rối loạn enzym của hồng cầu
hồng cầu chứa Hb bệnh lý
các rối loạn cấu tạo hồng cầu gây tan máu là
hồng cầu nhỏ, 2 mặt phồng
hồng cầu bầu dục di chuyển
bệnh hồng cầu nhỏ, 2 mặt hồng còn được gọi là
HS
bệnh hồng cầu bầu dục di chuyển do đâu
do dospectin của màng hồng cầu lẽ ra ở dạng tetrameric thì lại ở dạng dimetric
các rối loạn enzym ở hồng cầu gây tan máu là
G6PD, thiếu enzym PK
Hồng cầu có chức năng mang oxy nhưng nó cần một cơ chế chống lại sự
Oxh do chính lượng oxy này để tránh sinh ra quá nhiều gốc tự do
Cơ chế giúp hồng cầu chống lại sự oxh
Chu trình hexose monophosphat
Nếu có sai sót trong quá trình khử độc các gốc tự do sẽ dẫn đến
Tan huyết do oxh và tủa hemoglobin
Enzym chống oxh G6PD có vai trò
Biến từ dạng của oxh ( NADH+) thành dạng khử
Huyết tán nặng do thiếu G6PD có thể vì
Bẩm sinh hoặc dùng một số thuốc như thuốc chống sốt rét ( primaquin), sulfonamide,…
Huyết tán do thiếu loại enzym nào hiếm gặp hơn
Enzym PK
Enzym PK ( pyruvat kinase) có tác dụng gì
Thuỷ phân glucid cho phản ứng quan trọng tạo ra năng lượng cho các hồng cầu đã trưởng thành
Các hồng cầu trưởng thành cần một phản ứng tạo năng lượng vì
Chúng không còn ty lạp thể
Loại hồng cầu nào có thể khai thác năng lượng từ lipid, aa,…? Tại sao?
Hồng cầu chưa trưởng thành vì chúng còn ty lạp thể
Hồng cầu trưởng thành chỉ khai thác chất nào để có năng lượng hoạt động
Glucid
Khi thiếu enzym PK thì điều gì sẽ xảy ra
Hồng cầu trưởng thành thiếu ATP ➡️ các bơm trên màng hồng cầu hoạt động không hiệu quả ➡️ biến dạng ➡️ dễ bị huỷ ở lách
Hemoglobin gồm
Nhân hem & globin
Globin có bản chất là
Protein gồm 2 chuỗi alpha & 2 chuỗi beta
Sự bất thường của Hb nằm ở phần globin do
Sự sai sót gen cấu trúc ở nhân tb
Thai nhi từ tuần thứ bao nhiêu có Hb bào thai ( HbF)
2-12
Khi nào thì một người bắt đầu xuất hiện HbA
3 tháng cuối thai kỳ
Bệnh do sai sót cấu trúc Hb thường rơi vào chuỗi nào
Chuỗi beta
HbS gây bệnh gì
Thiếu máu hồng cầu hình liềm
Bệnh hồng cầu hình liềm là
Ở vị tri thứ 6 chuỗi beta, glutamin bị thay thế thành valin làm HbA biến thành HbS
Tại sao HbS lại dễ kết tụ & tan trong các vi mạch
Vì HbS trùng hợp lại thành các sợi xoắn khi không mang oxy, dễ kết tinh tạo thành hồng cầu hình liềm
Đặc điểm của bệnh hồng cầu hình liềm
Là bệnh di truyền
Dị hợp tử thì thiếu máu nhẹ & sống lâu
Nếu là đồng hợp tử thì nặng, khó sống
HbE là do
Glutamin ở vị trí thứ 26 của chuỗi beta bị thay bằng lysin
HbC là do
Glutamin ở vị trí thứ 6 của chuỗi beta bị thay bằng lysin
HbC gây
Thiếu máu nhẹ, lách to
Huyết sắc tố niệu kịch phát về đêm ( PNH) xuất hiện ở những BN nào
BN có hồng cầu đặc biệt nhạy cảm với bổ thể, nhất là khi pH giảm ( về đêm)
Huyết sắc tố niệu kịch phát về đêm do
Những đột biến thân ( soma) của hồng cầu trong tuỷ khiến hồng cầu thiếu nhiều loại protein màng
Trong huyết sắc tố niệu kịch phát về đêm, hồng cầu thiếu đặc biệt là loại protein màng nào
Loại có chức năng bất hoạt thành phần bổ thể C8
Huyết sắc tố niệu kịch phát về đêm dẫn đến
Sự quá mẫn bất thường của một số hồng cầu dưới tác dụng của bổ thể gây huyết tán
Có mối quan hệ giữa đái huyết sắc tố về đêm và
Thiếu máu bất sản tuỷ
Tan máu do khác nhóm máu ABO giữa mẹ và thai có đặc điểm gì
Thường nhẹ
Tan máu do khác nhóm máu ABO giữa mẹ & thai hay gặp ở
Những mẹ có nhóm máu O và thai thuộc nhóm A hoặc B
Tan máu do truyền nhóm máu O “nguy hiểm” là
Là nhóm máu có hiệu giá kháng thể chống A và B rất cao nên nếu được truyền vào những cơ thể mang nhóm máu khác có thể gây tai biến
Trong trường hợp nào có thể gây tan huyết bào thai do nhóm máu RH
Mẹ là RH (-), thai là RH (+) do di truyền từ cha
Nếu mẹ là Rh (-), thai là Rh (+) tại sao lại có thể gây tan huyết bào thai
Vì khi một số hồng cầu từ thai qua mẹ sẽ kích thích cơ thể mẹ sinh kháng thể ➡️ từ lần sinh thứ 2 trở đi kháng thể của mẹ vào máu thai nhi Rh (+) gây tan huyết bào thai
Nếu thai nhi bị tan huyết thì sao
Nhẹ thì vàng da & gây độc cho não
Nặng thì sảy thai hoặc chết lưu
hồng cầu có thể đi từ thai nhi qua mẹ khi nào
khi bánh rau bị tổn thương khi đẻ
thiếu máu huyết tán tự miễn có thể xảy ra khi
rối loạn chức năng tb T ức chế
hội chứng suy giảm miễn dịch
suy giảm chức năng tuyến ức
lupus ban đỏ