ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT - SỐT Flashcards
tại sao động vật có vú & chim lại được gọi là động vật máu nóng
vì thân nhiệt của động vật có vú & chim cao hơn nhiệt độ môi trường
năng lượng trong cơ thể được sử dụng như thế nào
50% được tích lũy dưới dạng ATP
50% được biến đổi thành nhiệt
trung tâm điều hòa thân nhiệt nằm ở
phía trước vùng dưới đồi
trung tâm điều hòa thân nhiệt gồm mấy phần? là gì?
2 phần: chỉ huy tạo nhiệt & chỉ huy thải nhiệt
khi kích thích phần chỉ huy tạo nhiệt thì làm tăng chuyển hóa và tạo nhiệt thông qua
hệ giao cảm, tủy thượng thận & tuyến giáp
khi kích thích phần phần chỉ huy thải nhiệt làm thải nhiệt thông qua
hệ phó giao cảm, dãn mạch da và toát mồ hôi
trung tâm điều hòa nhiệt dựa vào mấy nguồn thông tin? là gì?
2 nguồn thông tin:
- nhiệt độ môi trường tác động lên bộ phận thụ cảm ở da & sâu bên trong
- nhiệt độ dòng máu đi qua trung tâm
trong sốt, điểm đặt nhiệt bị
tác nhân gây sốt vặn cho tăng lên
trong sốt, quá trình thải & tạo nhiệt như thế nào
vẫn cân bằng
sản nhiệt được thực hiện bằng
biện pháp hóa học phụ thuộc vào tình trạng cơ thể nghỉ hoặc hoạt động
cơ quan nào là cơ quan chủ yếu sinh nhiệt của cơ thể
gan
khi cần sử dụng năng lượng ở mức cao hơn thì nơi tạo nhiệt là
cơ
nếu cần tạo nhiệt khẩn cấp để bù đắp lượng nhiệt quá lớn thì
thyroxin & noandrenalin sẽ kích thích để oxh các chất trực tiếp tạo ra nhiệt mà không qua khâu tích lũy vào ATP
tại sao ở trẻ nhỏ lại không run khi nhiễm lạnh & sốt
vì thyroxin chưa có vai trò đáng kể trong tạo nhiệt mà chủ yếu là noandrenalin
gồm có mấy biện pháp vật lý giúp thải nhiệt? đó là gì
3 biện pháp vật lý giúp thải nhiệt:
- truyền nhiệt
- khuếch tán nhiệt ( bức xạ nhiệt)
- bốc hơi nước ( bốc nhiệt)
truyền nhiệt là
sự trao đổi nhiệt giữa 2 vật tiếp xúc với nhau cho tới khi nhiệt 2 bên ngang nhau
biện pháp truyền nhiệt càng có hiệu quả nếu
các vật tiếp xúc có nhiệt thấp hơn so với thân nhiệt
bức xạ nhiệt là
sự phát các tia nhiệt từ 1 vật ra môi trường xung quanh, không cần qua tiếp xúc giúp vật này mất bớt nhiệt
nhiệt của mặt trời tải xuống trái đất dưới dạng
tia nhiệt ( cùng bản chất với ánh sáng, tia X,..) chính là bức xạ nhiệt
1 vật phát ra tia nhiệt nhiều hoặc ít phụ thuộc vào
nhiệt và khối lượng của bản thân nó
trong bức xạ nhiệt, ta có thể thải nhiệt ở mức dương hoặc âm tùy thuộc vào
nhiệt độ các vật quanh ta
thải nhiệt & khuếch tán nhiệt phụ thuộc vào
nhiệt độ môi trường
bốc hơi nước là biện pháp thải nhiệt qua
da & đường hô hấp
khi nào thì phương pháp bốc hơi sẽ trở thành phương pháp thải nhiệt chủ yếu
khi nhiệt độ môi trường xung quanh cao hơn nhiệt độ cơ thể
khi nào thì hiệu quả thải nhiệt trong phương pháp bốc hơi giảm sút
khi độ ẩm trong không khí cao khiến mồ hôi tiết ra khó bốc hơi
tăng hoặc thải thân nhiệt thụ động là
sự thay đổi thân nhiệt không phải do rối loạn hoạt động của trung tâm điều hòa nhiệt mà do những thay đổi ngoài trung tâm khiến trung tâm không còn đủ các điều kiện cần thiết để điều chỉnh & duy trì
cái gì ảnh hưởng thứ phát đến chức năng điều hòa nhiệt của trung tâm
thân nhiệt tăng quá cao hoặc quá thấp một cách thụ động
thân nhiệt đo ở bề mặt cơ thể thường
nhỏ hơn 37 độ C
gọi là giảm thân nhiệt khi nào
khi nhiệt độ trung tâm giảm nhiều hơn 1-2 độ C
giảm thân nhiệt sinh lý gặp ở
những động vật ngủ đông
khi ngủ đông, các quá trình trong cơ thể diễn ra như thế nào?
não & các trung tâm bị ức chế dần → sự dẫn truyền các tín hiệu về nhiệt độ tới trung tâm bị ngừng trệ, thân nhiệt giảm dần nhưng con vật không có phản ứng tạo nhiệt → hấp thu O2 rất thấp
giảm thân nhiệt sinh lý ở người già là
thân nhiệt bình thường giảm nhẹ do mức chuyển hóa cơ bản hơi giảm
thân nhiệt sinh lý ở người già làm
cơ thể kém phản ứng với lạnh → dễ nhiễm lạnh dù nhiệt độ môi trường giảm không quá nhiều
dùng các loại thuốc nào có thể đưa động vật có vú vào trạng thái ngủ đông
thuốc phong bế hạch thần kinh, ức chế tk trung ương và hạ thân nhiệt
tại sao có thể áp dụng biện pháp ngủ đông nhân tạo trong khi chờ đợi các biện pháp cứu chữa thích hợp
vì cơ thể chỉ dùng năng lượng ở mức tối thiểu nên dễ dàng chịu đựng được các tình trạng thiếu O2, tụt huyết áp, mất máu nặng, chấn thương nặng, sốc, uốn ván
muốn đưa 1 cơ thể ngủ đông nhân tạo ra khỏi giấc ngủ cần
làm tăng thân nhiệt dần dần phù hợp với sự ra khỏi ức chế của vỏ não
nếu đưa 1 cơ thể ngủ đông nhân tạo ra khỏi ức chế quá sớm trong khi thân nhiệt chưa tăng kịp sẽ gây
rét run, tăng chuyển hóa giống như phản ứng của cơ thể bị nhiễm lạnh
giảm thân nhiệt địa phương gồm mấy loại? là gì
4 loại: nẻ, cước, tê cóng, cảm mạo
nẻ là
da nứt do tiếp xúc với lạnh và khô hanh
cước là
phù, ngứa, có thể đau buốt tại vùng lạnh, thường là đầu các ngón
tê cóng là
tình trạng nặng hơn cước, có thể đau buốt, giảm cảm giác nông, thiếu O2 tại chỗ do co mạch
nếu thiếu O2 tại chỗ do co mạch trong tê cóng nặng & kéo dài mà đột ngột tăng nhiệt độ thì
có thể dẫn đến hoại tử
cảm mạo thực chất là
siêu vi khuẩn kí sinh ở mũi họng trở nên hoạt động khi cơ thể gặp lạnh gây viêm đường hô hấp trên, có thể có sốt
giảm thân nhiệt bệnh lý gồm mấy loại? là gì?
2 loại: địa phương & toàn thân
giảm thân nhiệt toàn thân gặp trong những bệnh nào
xơ gan, tiểu đường, suy dinh dưỡng, thận nhiễm mỡ
các bệnh xơ gan, tiểu đường, suy dinh dưỡng, thận nhiễm mỡ làm giảm thân nhiệt toàn thân do
lượng dự trữ thấp → khả năng tạo nhiệt của cơ thể giảm sút
nhiễm lạnh là
bệnh lý làm thân nhiệt giảm do mất nhiệt mà không bù đắp nổi
giai đoạn đầu của nhiễm lạnh là
phản ứng tăng thân nhiệt ( rùng mình, tăng chuyển hóa, run cơ + hạn chế mất nhiệt)
nhiễm lạnh gồm có mấy giai đoạn?
2
giai đoạn 2 của nhiễm lạnh là
thân nhiệt giảm ( buồn ngủ, hết run, giảm phản xạ, thiếp đi)
trong giai đoạn 2 của nhiễm lạnh có còn cứu được nữa không
còn cấp cứu được
tăng thân nhiệt do hạn chế thải nhiệt gặp khi
nhiệt độ môi trường quá cao, độ ẩm cao, không khí kém lưu thông
khi nào các biện pháp điều hòa thân nhiệt vật lý kém hiệu quả hoặc vô hiệu
khi nhiệt độ môi trường quá cao, độ ẩm cao, không khí kém lưu thông
say nóng là
tình trạng tăng thân nhiệt kéo dài + mất muối mất nước & rối loạn thứ phát chức năng trung tâm điều hòa nhiệt
say nắng =
say nóng + bức xạ sóng ngắn của mặt trời
khi thân nhiệt tăng đến mức nào thì có rối loạn trung tâm điều hòa nhiệt
khi thân nhiệt vượt quá 41,5 độ C
rối loạn trung tâm điều hòa nhiệt khi thân nhiệt vượt quá 41,5 độ C có biểu hiện như thế nào
thân nhiệt tăng nhanh dù đã rời môi trường nóng, mất muối & mất nước nặng, có biểu hiện thần kinh như say nóng
bệnh nhân say nóng có cảm giác như thế nào
rất nóng, hốt hoảng, thở nhanh & nông; mạch nhanh yếu; huyết áp hạ → uể oải, vật vã, co giật & hôn mê
say nóng làm nhiễm
toan, nhiễm độc nặng
cứu chữa BN say nóng bằng cách nào
= cách hạ thân nhiệt, bù muối & nước, trợ tim
say nắng xuất hiện do
các tb trung tâm ở trung não & hành não bị kích thích mạnh làm rối loạn chức năng
các tb tk ở đâu nhạy cảm với nhiệt & tia sóng ngắn của mặt trời
ở trung não & hành não
các triệu chứng của say nắng như thế nào so với say nóng
đến sớm hơn so với say nóng
triệu chứng của say nắng
mệt mỏi, chóng mặt, buồn nôn, ù tai, hoa mắt, vã nhiều mồ hôi, tim đập nhanh & yếu; hô hấp nông & hổn hển, thân nhiệt cao
nếu say nắng có kèm theo say nóng thì sẽ kèm theo hiện tượng gì
mất muối & nước
sốt là
trạng thái tăng thân nhiệt chủ động do trung tâm điều hòa nhiệt bị rối loạn trước tác động của các chất gây sốt
các chất gây sốt ngoại sinh đặc biệt rõ nhất:
các pyrogen, độc tố & sản phẩm của vi khuẩn
