Svijest i poremećaji svijesti Flashcards
svijest - osnovno?
- rezultat najsloženijih integrativnih procesa
- najviši nivo funkcionalnosti
- svjesnost o sebi i okolini
- različiti modaliteti svijesti
izraz najvišeg integrativnog procesa u kojem subjektivno odražava realnost i saznaje unutrašnji i spoljašnji svijet
aspekti svijesti?
- kvantitativni
- kvalitativni
kvantitativni aspekti svijesti?
stanje budnosti:
- kvantitativni stupanj energetizacije - retikularna formacija moždanog stabla
- fiziološka - bazična
kvalitativni aspekti svijesti?
sposobnost orijentacije u odnosu na sebe i okružujući svijet (ličnost, vrijeme, prostor)
koje informacije formiraju svijest?
interceptivne informacije
- odslikavanje tjelesne sheme
- obezbjeđuju doživljavanje vremenskog kontinuuma
eksteroceptivne informacije
- podatke o okružujućem svijetu:
a) analiziraju
b) određuju poziciju osobe u odnosu na druge osobe, u odnosu na prostor i vrijeme
c) dopunjuju se sa biološkim časovnikom
uloge svijesti?
- integrativna uloga - harmonično funkcionisanje svih djelova ličnosti (nagonsko-emocionalnog, saznajnog, motornog)
- omogućava saznanje o odvijanju ostalih psihičkih funkcija (svjestan sam da sam tužan ili srećan, govorim…)
- najviša saznajna funkcija
- sudi o ponašanju sa aspekta logike i morala
- obezbjeđuje doživljaj sopstvenog identiteta u istorijskom kontinuitetu
- obezbjeđuje doživljaj sopstvenog integriteta u odnosu na spoljašnji svijet
- upravlja cjelokupnim ponašanjem unutar volje (odlaže zadovoljenje motiva dobacujući one koji nisu u skladu sa socijalnim normama, a zadovoljava one koji su lično i društveno korisni, koči pretjerane emocije…)
ključne komponente svjesnosti o sebi?
- realnost i integritet ličnosti (ja sam jedna jedina osoba)
- kontinuitet ličnosti (ja sam ista ona osoba od ranije i biću ista osoba i u budućnosti)
- granice ličnosti (mogu da razlikujem sebe od ostatka svijeta koji nije ja)
- aktivnosti ličnosti (ja koji mislim, osjećam, djelam…)
dodatne komponente:
- tjelesna shema - mentalna reprezentacija sopstvenog tijela
- različite samoprocjene
- poremećaji ove integrativne uloge svijesti rezultuje dezintegracijom ličnosti (disocijacija)
poremećaji svijesti?
- kvantitativni poremećaji - oštećenja budnog stanja
- kvalitativni poremećaji - pomućenja i suženja svijesti, i poremećaji integrativne funkcije svijesti
oštećenja budnog stanja?
- javljaju se kod afekcije centra budnog stanja u moždanog -stabla
- sreću se kod tumora mozga, subarhanoidnog krvarenja, intoksikacija (barbiturati, alkohol), edema mozga, metaboličkih poremećaja (dijabeta, uremija…)
- somnolencija (patološka pospanost)
- sopor
- torpor
- koma
- krize svijesti
pomućenje svijesti?
- mentalna konfuzija
- delirijum
- amentni sindrom
suženje svijesti?
- sumračna stanja
- fuge
- psihogene fuge
- somnoambulizam (kretanje u snu)
- hipnoza
- post hipnotička amnezija
poremećaji integrativne funkcije svijesti?
- depersonalizacija
- derealizacija
- prolazne epizode depersonalizacije i derealizacije
- transformacija ličnosti
- disocijacija
- disocijativna stanja
modaliteti svijesti?
- u fiziološkom smislu - stanje budnosti (kvantitativni stupanj energetizacije)
- sposobnost određivanja sopstvene pozicije u okružujućem svijetu
- svijest kao izraz najvišeg integrativnog procesa u kojem subjektivno odražava realnost i saznaje unutrašnji i spoljašnji svijet
- rezultatna je sveukupne mentalne aktivnosti i sinteze modaliteta psihičkog funkcionisanja
stanje budnosti?
- podloga sveukupne aktivnosti centralnog nervnog sistema
- obezbjeđuje ga retikularna formacija moždanog stabla
šta dovodi do kvalitativnog poremećaja svijesti i orijentacije?
oštećenja CNSa koja zahvataju strukture moždanog stabla i korteksa
do čega dovodi dezintegracija integrativne funkcije?
do depersonalizacije i derealizacije
koji je osnovni modalitet integrativne funkcije?
održavanje kontinuiranog kontakta sa sopstvenom unutrašnjom strukturom i sa spoljašnjim svijetom
šta omogućavaju interceptivne informacije?
- odslikavanje tjelesne sheme
- kroz fuziju sa iskustvo obezbjeđuju doživljavanje vremenskog kontinuuma
šta rade eksteroceptivne informacije?
daju podatke o okružujućem svijetu koji se analiziraju i određuju poziciju u odnosu na osobe, prostor i vrijeme, čiji je protok dodatno procjenjivan funkcijom biološkog časovnika (cirkadijalnih ritmova)
šta omogućava svijest?
- saznanje o odvijanju ostalih psihičkih funkcija (svojstveno samo čovjeku)
- evidentira ponašanje i o njemu sudi sa aspekta logike i morala
somnolencija (patološka pospanost)?
- poremećaj budnog stanja
- spora reakcija na spoljne draži
- opažanje i shvatanje su otežani
- reakciono vrijeme je produženo
sopor?
- poremećaj budnog stanja
- sa bolesnikom je teško uspostaviti kontakt
- reakcija samo na jake bolne draži
- oštećena prostorno-vremenska orijentacija, očuvana prema sebi i drugima
torpor?
- poremećaj budnog stanja
- dremljiv, lako zaspi, sužene percepcije i usporenog mišljenja
koma?
- poremećaj budnog stanja
- ne reaguje ni na kakve draži, nema mentalne aktivnosti
- akinetski mutizam (koma vigile) - pacijent izgleda budan sa otvorenim očima, ali nema znakove svijesti (duboke lezije moždanog stabla)
- očuvane su samo vitalne funkcije
krize svijesti?
- poremećaj budnog stanja
- aka prekidi svijesti
- kratkotrajni prekidi kontinuiteta svijesti
- vaskularni ili epileptični fenomeni
kvalitativni poremećaji svijesti?
- pomućenje svijesti
- suženje svijesti
mentalna konfuzija?
- dezorijentacija
- zbunjenost
- najčešće u vremenu i prostoru, zatim prema drugim ličnostima, a najrjeđe prema sebi
delirijum?
- akutno konfuzno stanje pomućene svijesti
- iznenadni nastanak i kratko trajanje
- nivo svijesti je snižen i flukturira
- dezorijentacija
- smanjena i fragmentisana pažnja, poremećaj pamćenja, perceptivni i kognitivni poremećaj (iluzije, halucinacije i sumanutosti) sa intenzivnim strahom, poremćaj spavanja
- autonomna disfunkcija (tahikardija, groznica, povišena temperatura, povišen pritisak, dijaforeza, dilatacija zjenica, T, TA…)
- uzroci - sistemski poremećaji, metabolički disbalans, infekcije, intrakranijalne traume, intoksikacije i apstinencijalni sindrom
- tipično motorno ponašanje uključuje povećanje opšeg nemiran, finog i grubog tremora, miokloničnih grčeva
amentni sindrom?
- nesposobnost shvatanja cjeline
- opažanje je očuvano, ali ne postoji shvatanje o povezanosti između opaženih informacija, pa zbog toga ni razumijevanje njihovog kauzaliteta sintezom
bunovna stanja?
- diplopija svijesti
- stanja u kojima potoje ostrvca očuvane i ostrvca izmijenjene svijesti
sumračna stanja?
- aka twilight state
- suženje svijesti koje nastaje naglo, naglo prestaje (jasan prekid kontinuiteta normalne svijesti)
- obično se završava terminalnim snom
- posle sna postoji potpuna amnezija za period sumračnog stanja
- strah i iluzije, napadi bijesa, nasilno ponašanje, dezorganizacija, pogrešne interpetacije
- ovakva stanja remete tok konverzacije, a mogu se pojavljivati i napadi bijesa ili violentnog ponašanja
fuge?
- osoba ne zna gdje je bila i šta je radila tokom nekog perioda
- neurološke bolesti (epilepsija, tumor mozga, demencija, trauma glave)
psihogene fuge?
- iznenadna putovanja van uobičajenog mjesta sa preuzimanjem novog identiteta i amnezijom za prošlost
- disocijativna stanja su obično blisko povezana (rascjep ponašanja, misli, osjećanja) i sa selektivnom amnezijom
- ove fuge nisu povezane sa neurološkim poremećajima
somnambulizam?
- somnus ambulare
- kretanje u snu
- osoba se diže iz kreveta, zbunjeno tumara, nekad izlazi na ulicu, luta
- probuđena iz tog stanja, odlazi ošamućena u krevet i nastavlja da spava
- diskordinacija između stanja svijesti i motornog sistema
- djeca, epilepsija, histerija
hipnoza?
- selektivna pažnja, sugestibilnost, disocijacija
- hipnotički fenomeni: hipnotička anestezija, motorna ponašanja i snaga van uobičajenih kapaciteta, poremećaj pamćenja (hipermnezija i amnezija)
- moguća u stanjima povišene selektivne pažnje (povišena koncentracija), a ne snižene - zato se javljaju neuobičajeni nivoi senzornih i motornih manifestacija
post-hipnotička amnezija?
- funkcionalna amnezija
- osoba se ne sjeća događaja ili instrukcija tokom hipnoze
depersonalizacija?
- izmjena u doživljaju i svjesnosti sebe
- dovodi do osjećanja nestvarnosti, odvojenosti, otuđenosti od sopstvenog tijela
- neprijatna je, teško se opisuje kad nije praćena psihotičnim mišljenjem
- često je udružena sa žalbama na gubitak svih osjećanja i senzornih doživljaja
- gubi svoj identitet (to više nisam ja)
- može imati doživljaj da kad se gleda u ogledalo ne vidi svoj odgovarajući odraz, ili kao da živi u nekom potpuno različitom “paralelnom” svijetu
- u mnogim neurološkim i psihijatrijskim bolestima (kompleksni parcijalni napadi, shizofrenija, depresivni, disocijatvni poremećaji, PL…)
prožimajuća (preplavljujuća) depersonalizacija?
- neprijatna
- teško se opisuje, posebno kad nije praćena psihotičnim mišljenjem
- pacijenti ne mogu da objasne utisak da se nešto promijenilo i postalo drugačije
- svjesni su da se nešto promijenilo u značajnoj mjeri, ali ne mogu da objasne na koji način - što ih čini uznemirenim
- pacijent doživljava otuđenost svojih mentalnih aktivnosti, mišljenja i osjećanja, gubi svoj identiet
- često smatraju da je to nagovještaj psihoze i plaše se da će poludjeti
derealizacija?
- promjene u svjesnosti o spoljašnjem svijetu (doživljava da je okolina nestvarna)
- sve izgleda obezbojeno, izvještačeno, izobličeno (npr. ljudi ne djeluju stvarni, doživljavaju se čudno…)
- često uporedo sa depersonalizacijom
prolazne epizode depersonalizacije i dereailzacije?
- često tokom umora, deprivacije spavanja i u akutnim stresnim situacijama (npr. žalost ili saznanje o nečijoj bolesti)
- u mnogim neurološkim i psihijatrijskim bolestima (kompleksni parcijalni napadi, shizofrenija, depresivni, anksiozni, disocijatvni poremećaji, PL…)
transformacija ličnosti?
- doživljaj sebe kao druge ličnosti ili životinje
- ponašanje je adekvatno izmijenjenom doživljaju sebe
disocijacija?
- rascjep između dvije stvari koje su uobičajeno blisko povezane (mišljenje, osjećanje, ponašanje…)
- gubitak integracije između sjećanja na prošle događaje, svjesnosti o spostvenom identitetu i neposrednih senzacija
- amnezija je ključni simptom
disocijativna stanja?
- suženje svijesti koje služi nesvjesnim ciljevima i praćeno je selektivnom amnezijom
- uključuje:
a) fuge
b) prekide filma (blackouts) - periodi amnezije u alkoholizmu, intoksikacijama, posttraumatski
c) stanje transa
