Svijest i poremećaji svijesti Flashcards
1
Q
svijest - osnovno?
A
- rezultat najsloženijih integrativnih procesa
- najviši nivo funkcionalnosti
- svjesnost o sebi i okolini
- različiti modaliteti svijesti
izraz najvišeg integrativnog procesa u kojem subjektivno odražava realnost i saznaje unutrašnji i spoljašnji svijet
2
Q
aspekti svijesti?
A
- kvantitativni
- kvalitativni
3
Q
kvantitativni aspekti svijesti?
A
stanje budnosti:
- kvantitativni stupanj energetizacije - retikularna formacija moždanog stabla
- fiziološka - bazična
4
Q
kvalitativni aspekti svijesti?
A
sposobnost orijentacije u odnosu na sebe i okružujući svijet (ličnost, vrijeme, prostor)
5
Q
koje informacije formiraju svijest?
A
interceptivne informacije
- odslikavanje tjelesne sheme
- obezbjeđuju doživljavanje vremenskog kontinuuma
eksteroceptivne informacije
- podatke o okružujućem svijetu:
a) analiziraju
b) određuju poziciju osobe u odnosu na druge osobe, u odnosu na prostor i vrijeme
c) dopunjuju se sa biološkim časovnikom
6
Q
uloge svijesti?
A
- integrativna uloga - harmonično funkcionisanje svih djelova ličnosti (nagonsko-emocionalnog, saznajnog, motornog)
- omogućava saznanje o odvijanju ostalih psihičkih funkcija (svjestan sam da sam tužan ili srećan, govorim…)
- najviša saznajna funkcija
- sudi o ponašanju sa aspekta logike i morala
- obezbjeđuje doživljaj sopstvenog identiteta u istorijskom kontinuitetu
- obezbjeđuje doživljaj sopstvenog integriteta u odnosu na spoljašnji svijet
- upravlja cjelokupnim ponašanjem unutar volje (odlaže zadovoljenje motiva dobacujući one koji nisu u skladu sa socijalnim normama, a zadovoljava one koji su lično i društveno korisni, koči pretjerane emocije…)
7
Q
ključne komponente svjesnosti o sebi?
A
- realnost i integritet ličnosti (ja sam jedna jedina osoba)
- kontinuitet ličnosti (ja sam ista ona osoba od ranije i biću ista osoba i u budućnosti)
- granice ličnosti (mogu da razlikujem sebe od ostatka svijeta koji nije ja)
- aktivnosti ličnosti (ja koji mislim, osjećam, djelam…)
dodatne komponente:
- tjelesna shema - mentalna reprezentacija sopstvenog tijela
- različite samoprocjene
- poremećaji ove integrativne uloge svijesti rezultuje dezintegracijom ličnosti (disocijacija)
8
Q
poremećaji svijesti?
A
- kvantitativni poremećaji - oštećenja budnog stanja
- kvalitativni poremećaji - pomućenja i suženja svijesti, i poremećaji integrativne funkcije svijesti
9
Q
oštećenja budnog stanja?
A
- javljaju se kod afekcije centra budnog stanja u moždanog -stabla
- sreću se kod tumora mozga, subarhanoidnog krvarenja, intoksikacija (barbiturati, alkohol), edema mozga, metaboličkih poremećaja (dijabeta, uremija…)
- somnolencija (patološka pospanost)
- sopor
- torpor
- koma
- krize svijesti
10
Q
pomućenje svijesti?
A
- mentalna konfuzija
- delirijum
- amentni sindrom
11
Q
suženje svijesti?
A
- sumračna stanja
- fuge
- psihogene fuge
- somnoambulizam (kretanje u snu)
- hipnoza
- post hipnotička amnezija
12
Q
poremećaji integrativne funkcije svijesti?
A
- depersonalizacija
- derealizacija
- prolazne epizode depersonalizacije i derealizacije
- transformacija ličnosti
- disocijacija
- disocijativna stanja
13
Q
modaliteti svijesti?
A
- u fiziološkom smislu - stanje budnosti (kvantitativni stupanj energetizacije)
- sposobnost određivanja sopstvene pozicije u okružujućem svijetu
- svijest kao izraz najvišeg integrativnog procesa u kojem subjektivno odražava realnost i saznaje unutrašnji i spoljašnji svijet
- rezultatna je sveukupne mentalne aktivnosti i sinteze modaliteta psihičkog funkcionisanja
14
Q
stanje budnosti?
A
- podloga sveukupne aktivnosti centralnog nervnog sistema
- obezbjeđuje ga retikularna formacija moždanog stabla
15
Q
šta dovodi do kvalitativnog poremećaja svijesti i orijentacije?
A
oštećenja CNSa koja zahvataju strukture moždanog stabla i korteksa
16
Q
do čega dovodi dezintegracija integrativne funkcije?
A
do depersonalizacije i derealizacije
17
Q
koji je osnovni modalitet integrativne funkcije?
A
održavanje kontinuiranog kontakta sa sopstvenom unutrašnjom strukturom i sa spoljašnjim svijetom
18
Q
šta omogućavaju interceptivne informacije?
A
- odslikavanje tjelesne sheme
- kroz fuziju sa iskustvo obezbjeđuju doživljavanje vremenskog kontinuuma
19
Q
šta rade eksteroceptivne informacije?
A
daju podatke o okružujućem svijetu koji se analiziraju i određuju poziciju u odnosu na osobe, prostor i vrijeme, čiji je protok dodatno procjenjivan funkcijom biološkog časovnika (cirkadijalnih ritmova)
20
Q
šta omogućava svijest?
A
- saznanje o odvijanju ostalih psihičkih funkcija (svojstveno samo čovjeku)
- evidentira ponašanje i o njemu sudi sa aspekta logike i morala
21
Q
somnolencija (patološka pospanost)?
A
- poremećaj budnog stanja
- spora reakcija na spoljne draži
- opažanje i shvatanje su otežani
- reakciono vrijeme je produženo
22
Q
sopor?
A
- poremećaj budnog stanja
- sa bolesnikom je teško uspostaviti kontakt
- reakcija samo na jake bolne draži
- oštećena prostorno-vremenska orijentacija, očuvana prema sebi i drugima
23
Q
torpor?
A
- poremećaj budnog stanja
- dremljiv, lako zaspi, sužene percepcije i usporenog mišljenja
24
Q
koma?
A
- poremećaj budnog stanja
- ne reaguje ni na kakve draži, nema mentalne aktivnosti
- akinetski mutizam (koma vigile) - pacijent izgleda budan sa otvorenim očima, ali nema znakove svijesti (duboke lezije moždanog stabla)
- očuvane su samo vitalne funkcije
25
krize svijesti?
- poremećaj budnog stanja
- aka prekidi svijesti
- kratkotrajni prekidi kontinuiteta svijesti
- vaskularni ili epileptični fenomeni
26
kvalitativni poremećaji svijesti?
- pomućenje svijesti
- suženje svijesti
27
mentalna konfuzija?
- dezorijentacija
- zbunjenost
- najčešće u vremenu i prostoru, zatim prema drugim ličnostima, a najrjeđe prema sebi
28
delirijum?
- akutno konfuzno stanje pomućene svijesti
- iznenadni nastanak i kratko trajanje
- nivo svijesti je snižen i flukturira
- dezorijentacija
- smanjena i fragmentisana pažnja, poremećaj pamćenja, perceptivni i kognitivni poremećaj (iluzije, halucinacije i sumanutosti) sa intenzivnim strahom, poremćaj spavanja
- autonomna disfunkcija (tahikardija, groznica, povišena temperatura, povišen pritisak, dijaforeza, dilatacija zjenica, T, TA...)
- uzroci - sistemski poremećaji, metabolički disbalans, infekcije, intrakranijalne traume, intoksikacije i apstinencijalni sindrom
- tipično motorno ponašanje uključuje povećanje opšeg nemiran, finog i grubog tremora, miokloničnih grčeva
29
amentni sindrom?
- nesposobnost shvatanja cjeline
- opažanje je očuvano, ali ne postoji shvatanje o povezanosti između opaženih informacija, pa zbog toga ni razumijevanje njihovog kauzaliteta sintezom
30
bunovna stanja?
- diplopija svijesti
- stanja u kojima potoje ostrvca očuvane i ostrvca izmijenjene svijesti
31
sumračna stanja?
- aka twilight state
- suženje svijesti koje nastaje naglo, naglo prestaje (jasan prekid kontinuiteta normalne svijesti)
- obično se završava terminalnim snom
- posle sna postoji potpuna amnezija za period sumračnog stanja
- strah i iluzije, napadi bijesa, nasilno ponašanje, dezorganizacija, pogrešne interpetacije
- ovakva stanja remete tok konverzacije, a mogu se pojavljivati i napadi bijesa ili violentnog ponašanja
32
fuge?
- osoba ne zna gdje je bila i šta je radila tokom nekog perioda
- neurološke bolesti (epilepsija, tumor mozga, demencija, trauma glave)
33
psihogene fuge?
- iznenadna putovanja van uobičajenog mjesta sa preuzimanjem novog identiteta i amnezijom za prošlost
- disocijativna stanja su obično blisko povezana (rascjep ponašanja, misli, osjećanja) i sa selektivnom amnezijom
- ove fuge nisu povezane sa neurološkim poremećajima
34
somnambulizam?
- somnus ambulare
- kretanje u snu
- osoba se diže iz kreveta, zbunjeno tumara, nekad izlazi na ulicu, luta
- probuđena iz tog stanja, odlazi ošamućena u krevet i nastavlja da spava
- diskordinacija između stanja svijesti i motornog sistema
- djeca, epilepsija, histerija
35
hipnoza?
- selektivna pažnja, sugestibilnost, disocijacija
- hipnotički fenomeni: hipnotička anestezija, motorna ponašanja i snaga van uobičajenih kapaciteta, poremećaj pamćenja (hipermnezija i amnezija)
- moguća u stanjima povišene selektivne pažnje (povišena koncentracija), a ne snižene - zato se javljaju neuobičajeni nivoi senzornih i motornih manifestacija
36
post-hipnotička amnezija?
- funkcionalna amnezija
- osoba se ne sjeća događaja ili instrukcija tokom hipnoze
37
depersonalizacija?
- izmjena u doživljaju i svjesnosti sebe
- dovodi do osjećanja nestvarnosti, odvojenosti, otuđenosti od sopstvenog tijela
- neprijatna je, teško se opisuje kad nije praćena psihotičnim mišljenjem
- često je udružena sa žalbama na gubitak svih osjećanja i senzornih doživljaja
- gubi svoj identitet (to više nisam ja)
- može imati doživljaj da kad se gleda u ogledalo ne vidi svoj odgovarajući odraz, ili kao da živi u nekom potpuno različitom "paralelnom" svijetu
- u mnogim neurološkim i psihijatrijskim bolestima (kompleksni parcijalni napadi, shizofrenija, depresivni, disocijatvni poremećaji, PL...)
38
prožimajuća (preplavljujuća) depersonalizacija?
- neprijatna
- teško se opisuje, posebno kad nije praćena psihotičnim mišljenjem
- pacijenti ne mogu da objasne utisak da se nešto promijenilo i postalo drugačije
- svjesni su da se nešto promijenilo u značajnoj mjeri, ali ne mogu da objasne na koji način - što ih čini uznemirenim
- pacijent doživljava otuđenost svojih mentalnih aktivnosti, mišljenja i osjećanja, gubi svoj identiet
- često smatraju da je to nagovještaj psihoze i plaše se da će poludjeti
39
derealizacija?
- promjene u svjesnosti o spoljašnjem svijetu (doživljava da je okolina nestvarna)
- sve izgleda obezbojeno, izvještačeno, izobličeno (npr. ljudi ne djeluju stvarni, doživljavaju se čudno...)
- često uporedo sa depersonalizacijom
40
prolazne epizode depersonalizacije i dereailzacije?
- često tokom umora, deprivacije spavanja i u akutnim stresnim situacijama (npr. žalost ili saznanje o nečijoj bolesti)
- u mnogim neurološkim i psihijatrijskim bolestima (kompleksni parcijalni napadi, shizofrenija, depresivni, anksiozni, disocijatvni poremećaji, PL...)
41
transformacija ličnosti?
- doživljaj sebe kao druge ličnosti ili životinje
- ponašanje je adekvatno izmijenjenom doživljaju sebe
42
disocijacija?
- rascjep između dvije stvari koje su uobičajeno blisko povezane (mišljenje, osjećanje, ponašanje...)
- gubitak integracije između sjećanja na prošle događaje, svjesnosti o spostvenom identitetu i neposrednih senzacija
- amnezija je ključni simptom
43
disocijativna stanja?
- suženje svijesti koje služi nesvjesnim ciljevima i praćeno je selektivnom amnezijom
- uključuje:
a) fuge
b) prekide filma (blackouts) - periodi amnezije u alkoholizmu, intoksikacijama, posttraumatski
c) stanje transa
