Nagoni i poremećaji nagona

Question 1

definicija nagona?

Answer 1

motivacija je svaki postupak vođen “pokretačkom snagom, nagonskom silom” koji ima oslonac u neizbježnim potrebama koje imaju težnju ka zadovoljenju ili izbjegavanju nezadovoljstva

Question 2

instinkti?

Answer 2

• podrazumijevaju urođeno, naslijeđeno, biološki adaptivno i nenaučeno ponašanje, specifično za određenu vrstu
• obrasci ponašanja koji potiču od instinkta se mogu mijenjati u interesu adaptacije na spoljašnje uslove i stečena iskustva (plastičnost instinkta)

Question 3

nagoni?

Answer 3

• potrebe živog organizma koje su, bilo za jedinku, bilo za njenu vrstu, od vitalnog značaja
• dodatna afektivna komponenta procesa usmjerenog ka cilju
• biološki smisao nagona nije primarno dat svijesti čovjeka - data je samo želja, potreba, a čovjek je svjesan samo te želje/potrebe
• težnja za zadovoljenjem nagona se može sprovoditi ogromnom silinom
• zadovoljenje nagona - osjećanje prijatnosti i spokojstva, sa postizanjem uspješne biološke i socijalne adaptacije
• nezadovoljenje nagona - frustracija, osjećanje nemira, razdraženja, straha

Question 4

morfološka podloga nagona?

Answer 4

• značaj aktivnosti limbičkih struktura - motivaciona komponenta
• hipotalamus - održavanje biološke homeostaze i produženja vrste
• diencefalon - bazični mehanizmi motivacije (nagon za ishranom, seksualni nagon)
• integracija aktivnosti struktura diencefalona, limbičkih struktura i neokorteksa - složeniji socijalni motivi, planiranje, odlaganje

Question 5

podjela vitalnih nagona?

Answer 5

nagon samoodržanja:
- nagon za življenjem
- nutricioni nagon (nagon za ishranom)

nagon održanja vrste:
- seksualni nagon
- roditeljski nagon

Question 6

nagon za življenjem?

Answer 6

• podstiče čovjeka da se bez obzira na okolnosti bori za svoju biološku egzistenciju
• podrazumijeva izbjegavanje po život opasnih situacija, odbranu protiv prijetnje vitalnim interesima njegove ličnosti
• nutricioni nagon podrazumijeva zadovoljenje žeđi i gladi unošenjem vode i hrane u cilju obezbjeđenja biološke egzistencije

Question 7

nagon održanja vrste?

Answer 7

1. seksualni nagon
   - doživljava se kao potreba koja teži da bude zadovoljena u cilju nestanka napetosti i doživljaja prijatnosti
   - potreba za reprodukcijom nije čovjeku svjesno data
   - energetski shvaćen seksualni nagon - libido - ima svoj cilj (zadovoljenje, doživljaj prijatnosti), objekat (osoba odgovarajućeg uzrasta) i put (koitus=spajanje) kojim se dolazi do cilja
   - libido predstavlja životnu, pokretačku energiju koja upliviše na sve sfere života jedinke
2. roditeljski nagon
   - podrazumijeva želju za potomstvom i brigu o djetetu

Question 8

poremećaji nagona?

Answer 8

• poremećaj nagona za življenjem
• poremećaji nagona za ishranom
• poremećaji seksualnog nagona

Question 9

poremećaj nagona za življenjem?

Answer 9

manifestuje se kao sniženje ili potupno gašenje nagona, a ispoljava se kao:
- suicidalna (samoubilačka) ideja
- suicidalna namjera
- pokušaj samoubistva (tentamen suicid)
- namjerno oduzimanje sopstvenog života - realizovano samoubistvo (suicid)

• najčešće se javlja u depresiji, shizofreniji, u raznim oblicima reaktivnih stanja depresivne ili druge etiologije, poremećajima ličnosti, bolesti zavisnosti…
• uzrokovano je različitim motivima (racionalno, bilansirano)

Question 10

pokušaj samoubistva?

Answer 10

svaki akt samooštećenja koji je preuzet sa samoubilačkim namjerama

Question 11

parasuicid?

Answer 11

namjerno samopovrijeđivanje uz dovoljno čvrst ubjeđenje da će ostati u životu

Question 12

lični i demografski faktori rizika od suicida?

Answer 12

• depresija (50%)
• bolesti zavisnosti (25%)
• pospartalna psihoza
• psihoze - shizofrenija
• psihotična depresija
• poremećaji ličnosti
• profesija: zubari, advokati, muzičari, ljekari (anesteziolozi, psihijatri, oftamolozi)
• zdravstveni status: hronični bol, hronična bolest, nedavna operacija, terminalna bolest, mentalni poremećaji

Question 13

presuicidalni sindrom?

Answer 13

• neurotski razvoj
• suicidalne fantazije
• nesposobnost da se agresija oslobađa na društveno prihvatljiv način

Question 14

protektivni faktori suicidu?

Answer 14

• bračni status (ili stabilna partnerska veza)
• zapolenje
• postoji sistem podrške (porodica, prijatelji, socijalna sredina, crkva)
• imaju djecu mlađu od 18 godina
• konstruktivno provođenje slobodnog vremena, socijalni život
• generalni smisao življenja
• uključenost u sistem zdravstvene njege
• efektivne vještine rješavanja problema
• religija, kultura, etika

Question 15

poremećaji nagona za ishranom?

Answer 15

• kvalitativni
• kvantitativni

Question 16

kvantativni poremećaji nagona za ishranom?

Answer 16

• sniženje ili povišenje nutricionog nagona
• inapeticija - sniženje nagona za ishranom
• anoreksija - potpuni gubitak nagona za ishranom
• mentalna anoreksija (anoreksija nervoza) - shizofrenija, depresija, depresivna epizoda BAPa
• bulimija - stanje bolesne proždrljivosti
• polidipsija - pojačana potreba za unošenjem tečnosti
• polifagija - pojačana potreba za unošenjem hrane
• polidipsija i polifagija - kod oligofrenije, demencije, tumora mozga
• vučija glad i konjska žeđ - kod temporalne epilepsije

Question 17

kvalitativni poremećaji nagona za ishranom?

Answer 17

• averzija prema nekim namirnicama (zbog vaspitanja, kuluralnog obrasca, kod sumanutih psihoza)
• unošenje nenutritivnih materija:
  a) koprofagija - unošenje fekalija
  b) antropofagija (kanibalizam) - jedenje ljudskog mesa
  c) nekrofagija - jedenje mesa sa leševa
• ovo su rijetki poremećaji i javljaju se u teškim oblicima shizofrenije i demencije

Question 18

poremećaji seksualnog nagona - klasifikacija MKB10?

Answer 18

F52 - psihoseksualne disfunkcije - poremećaji seksualne želje, seksualnog uzbuđenja i orgazma (kvantitativni poremećaji)

F64 - poremećaji polnog identiteta
- transseksualizam - želja da se živi i bude prihvaćen kao osoba suprotnog pola
- transvetizam - sa dvostrukom ulogom (transseksualni transvetizam)

F65 - poremećaji seksualne preference - parafilije

F66 - psihološki poremećaji i poremećaji ponašanja sa seksualnim razvojem i orijentacijom
- ego distona seksualna orijentacija - u vezi sa polnim identitetom ili seksualnom preferencom, ali bi osoba željela da je drugačija zbog udrženih psiholoških i bihejvioralnih poremećaja

Question 19

poremećaji seksualnog nagona - stara klasifikacija?

Answer 19

• kvantitativni poremećaji
• kvalitativni poremećaji (parafilije)
  a) seksualne inverzije - pogrešan izbor seksualnog partnera - homoseksualizam, pedofilija, zoofilija
  b) seksualne perverzije - neuobičajena realizacija seksualnog nagona - sadizam, mazohizam, voajerizam, egzibicionizam…

Question 20

kvantitativni poremećaji seksualnog nagona?

Answer 20

• poremećaj seksualne želje, seksualnog uzbuđenja ili poremećaj orgazma
• satrijaza - povišenje seksualnog nagona kod muškaraca
• nimfomanija - povišenje seksualnog nagona kod žena
• impotencija - nemogućnost muškarca da realizuje seksualni akt
• frigidnost - smanjenje seksualnog nagona kod žena
• anorgazmija - nemogućnost doživljavanja orgazma, bez obzira na postojanje želje

Question 21

parafilije (kvalitativni poremećaji seksualnog nagona/seksualne inverzije)?

Answer 21

• kvalitativni poremećaji seksualnog nagona
• ispoljavaju se kroz poremećen izbor seksualnog objekta
• seksualne inverzije - neadekvatan izbor seksualnog partnera
• seksualne perverzije - neadekvatan način realizacije polnog nagona

Question 22

seksualne inverzije (parafilije)?

Answer 22

• pedofilija - objekat je dijete prepubertetskog ili ranog pubertetskog uzrasta
• zoofilija - objekat je životinja
• gerontofilija - objekat je stara osoba
• nekrofilija - objekat je leš

Question 23

seksualne perverzije?

Answer 23

• voajerizam - seksualno uzbuđenje se doživljava gledanjem seksualnog odnosa
• egzibicionizam - seksualno uzbuđenje osoba doživljava pokazivanjem sopstvenih genitalija nepoznatim osobama
• fetišizam - osobe su seksualno uzbuđene predmetima (koji pripadaju seksualnim objektima)
• sadizam - seksualno zadovoljstvo se postiže nanošenjem fizičkog ili psihičkog bola seksualnom objektu
• mazohizam - seksualno uzbuenje se postiže sopstvenom patnjim, putem učešća u aktivnostima u kojima osoba može da bude fizički i psihički povrijeđena
• fetišistički transvestizam - seksualno uzbuđenje se doživljava odijevanjem u odjeću suprotnog pola
• ovi poremećaji se mogu javiti kao simptomi u sklopu različitih mentalnih oboljenja, ali se javljaju i kao izolovani seksualni poremećaji

Question 24

socijalni motivi?

Answer 24

• socijalne motive je čovjek stekao u fazi evolucije kad je postao socijalno (društveno) biće, u komunikaciji sa ostalim članovima društvene zajednice, zbog čega su oni stečeni (sekundardni)

zadovoljenje socijalnih motiva služi socijalnoj adaptaciji:
- afilijativni motiv (affilliatio = savez)
- motiv za položajem u društvu
- motiv saznanja
- motiv samopotvrđivanja
- altruistički motiv
- motiv za radom

poremećaji se javljaju kod shizofrenije, depresije, nekih poremećaja ličnosti

Question 25

motivacija?

Answer 25

• potreba, želja, težnja koja pokreće a akciju, podsticaj na akciju
• svaki postupak vođen “pokretačkom snagom, nagonskom silom” koji ima oslonac u naizbježnim potrebama koje se karakterišu težnjom ka zadovoljenju ili izbjegavanju nezadovoljstva

Question 26

kako nastaje motivaciona komponenta (obrada i modulacija motivacionih ponašanja)?

Answer 26

aktivnošću limbičkih struktura

Question 27

šta su motivi?

Answer 27

• nagonska regulacija egzistencije
• organizuju se na nivou starijih supkortikalnih struktura - posebno hipotalamusa (kad je u pitanju održavanje biološke homeostaze i produženje vrste)

Question 28

bazični mehanizmi motivacije?

Answer 28

• nagon za ishranom
• seksualni nagon - jedan od najsnažnijih bioloških nagona (jer služi produženju vrste)
• odvijaju se na nivou diencefalona

Question 29

moždana organizacija složenijih, socijalnih motiva?

Answer 29

na višim strukturnim nivoima

Question 30

razlika između instinkata i nagona?

Answer 30

• pod instinktom se podrazumijeva specifičan, čvrsto urezan obrazac postupka
• pod nagonom se podrazumijeva više afektivan proces koji je sa njim skopčan i usmjeren ka nekom cilju

Question 31

vitalni motivi (nagoni)?

Answer 31

• vitalni motivi (nagoni) su složeni, evoluciono naslijeđeni, nenaučeni obrasci ponašanja koju su uslov za biološku egzistenciju jedinke i vrste
• kod životinja su ti obrasci kruti i nezamjenljivi, nemaju sposobnost da odlože zadovoljenje nagonskih potreba
• čovjek je tokom evolucije nagonsko ponašanje stavio pod kontrolu svijesti, sposoban je da modifikuje nagonski obrazac ponašanja, da odloži zadovoljenje nagonske potrebe, prilagodio je svoje nagonsko ponašanje zahtjevima svoje društvene sredine

Question 32

afilijativni motiv?

Answer 32

aka gregarni motiv - ljudska potreba da se udružuje sa drugim ljudsima u zajednicu i teži da zajednica opstane i razvija se

Question 33

motiv za položajem u društvu?

Answer 33

svaki član grupe ima svoj status koji donosi ulogu u društvenoj podjeli rada, zbog čega teži da postigne društveni statu koji je više vrjednovan

Question 34

motiv saznanja?

Answer 34

težnja da se saznanje o sebi i svijetu proširi i produbi

Question 35

motiv samopotvrđivanja?

Answer 35

da se kroz autoafirmaciju postigne gratifikacija

Question 36

altruistički motiv?

Answer 36

sposobnost podnošenja žrtve u interesu bliske osobe ili zajednice

Question 37

motiv za radom?

Answer 37

ogleda se kroz zadovoljenje potrebe za radom da bi se doživjelo zadovoljstvo