Različita određenja normalnosti i mentalnog zdravlja

Question 1

šta je norma?

Answer 1

član vrste u poređenju sa kojim se opisuju drugi članovi

Question 2

šta je abnormalno?

Answer 2

ono što odstupa od ponašanja koje društvo u kojem ispitanik živi ili teorija koju naučnik smatra normalnim

Question 3

šta je normalnost?

Answer 3

• višeznačni pojam
• “definisan” složenom međuigrom bioloških, psiholoških, socioloških, kulturoloških…faktora
• definicija mora biti univerzalna, a potom primjerena grupnim i individualnim razlikama

Question 4

kako psihoanaliza definiše normalno?

Answer 4

• kao zrelo
• kao ideal koji treba dostići/genitalni karakter
• Frojd: normalan ego je kao normalnost uopšte, idealna fikcija

Question 5

modeli normalnosti?

Answer 5

• normalnost kao zdravlje
• normalnost kao prosječnost
• normalnost kao optimalno
• normalnost kao sistem transakcija

Question 6

normalnost kao zdravlje?

Answer 6

bazira se na medicinsko-psihijatrijskom modelu koji pojedinca vidi kao zdravog ukoliko ne ispoljava neki simptom ili poremećaj

Question 7

normalnost kao prosječnost?

Answer 7

normalan je pojedinac koji je tipičan i uklapa se u očekivane standarde u datom kontekstu - statistički model

Question 8

normalnost kao optimalno?

Answer 8

• predstavlja utopijski konstrukt, zasnovan na psihoanalitičkim stavovima
• funkcionalan je pojedinac koji je ostvario sve svoje potencijale, dostigao pun razvoj i lični rast
• normalnost kao harmonično i optimalno uklapanje različitih elemenata psihičkog aparata, čija je kulminacija optimalno funkcionisanje

Question 9

normalnost kao sistem transakcija?

Answer 9

• normalan pojedinac je onaj koji “uspješno putuje kroz vrijeme”, raspolaže funkcionalnim kapacitetima za adaptaciju na promjene
• normalno ponašanje je razultat uspješne integracije biološke, socijalne i psihološke varijabilnosti - sistemska perspektiva

Question 10

kriterijumi normalnosti/mentalnog zdravlja?

Answer 10

• sposobnost realnog sagledavanja sebe
• maksimalno ostvarivanje sopstvenih potencijala
• efikasna samokontrola
• autonomija, nezavisnost
• odsustvo distorzije u percepciji
• adaptabilnost na problemske situacije
• socijalni senzibilitet

Question 11

šta je zrelost?

Answer 11

• ravnoteža između identiteta i integriteta osobe: bitna svojstva osobe (identitet) usklađena (integrisana) sa socijalnim zahtjevima
• fizička, seksualna, emocionalna, socijalna, moralna, intelektualna
• stepen ravnoteže između potencijala ličnosti i zahtjeva situacije

Question 12

šta je identitet?

Answer 12

dostizanje optimalnog nivoa razvoja sposobnosti i funkcija

Question 13

integritet?

Answer 13

usklađenost u jedinstvenu cjelinu sposobnosti i funkcija

Question 14

kakva je zrela osoba?

Answer 14

• sposobna za rad i ljubav
• tolerantna na frustracije
• ne eksploatiše niti dozvoljava da bude eksploatisana
• sposobna da prihvata obaveze i odgovornosti
• sposobna da se široko prilagođava na životne promjene
• realna u procjeni situacije, izboru partnera, prijatelja i saradnika
• sposobna da se odmara i uživa

Question 15

definicije mentalnog zdravlja?

Answer 15

• stanje kompletnog fizičkog, mentalnog i socijalnog blagostanja, a ne samo odsustvo bolesti ili invaliditeta
• stanje blagostanja u kojem pojedinac realizuje svoje sposobnosti, može da se nosi sa normalnim stresovima života, može da produktivno radi i zarađuje i u stanju je da da doprinos zajednici u kojoj živi

Question 16

biološki pristup normalnosti?

Answer 16

• evoluciono objašnjenje
• integracija filogenetske i ontogenetske perspektive
• integracija neurobiohemijske, neuroendokrinoimune, genetičke…perspektive
• epigenetička tumačenja - susret različitih perspektiva

Question 17

psihološki pristup normalnosti?

Answer 17

psihodinamsko shvatanje:
- prilikom definisanja mentalnog zdravlja akcentuje dinamiku ličnosti, nesvjesnu motivaciju i rana traumatska iskustva
- zdrav je onaj ko može da radi i voli
- kontinuum normalnog i abnormalnog
- harmonija ida, ega i super-ega = zdrava ličnost
- genitalni karakter

shvatanje E. Froma:
- funkcija društva - osoba je normalna ako ispunjava svoju društvenu ulogu
- zdravlje je najpovoljnije stanje za ostvarivanje ljudskih potencijala (kreativnost, rad, ljubav)
- patologija društva = patologija pojedinca

shvatanje humanističkih psihologa:
- Maslov - samoaktualizacija, hijerarhijska teorija ljudske motivacije postulira da je tek nakon zadovoljavanja bazičnih potreba moguće razvijati više potrebe
- Olport - zrela ličnost
- kriterijumi normalnosti:
a) adekvatna percepcija realnosti
b) posvećenost poslu
c) sposobnost za intimnost
d) jasni životni ciljevi
e) snažno razvijeno osjećanje za humor

Question 18

sociološki pristup normalnosti?

Answer 18

• patološko kao devijantno ili aberalno ponašanje
• patološko kao posljedica nekog socijalnog faktora
• patološko kao društveni fenomen
• primarna devijacija - odstupanje od normi
• sekundarna devijacija - proces stigmatizacije

Question 19

pravni pristup normalnosti?

Answer 19

procjena nenormalnog ponašanja kao neuračunljivog:
- teški duševni poremećaji
- teški poremećaji svijesti
- visok stepen slaboumnosti
- druge teške psihičke aberacije

pravno određenje mentalnog poremećaja je dovoljan razlog za prisilnu hospitalizaciju

Question 20

vrijednosni pristup normalnosti?

Answer 20

• definisanje normalnog kroz kategoriju kvaliteta života
• donja granica praga tolerancije psihičkog poremećaja (reagovanje ljudi u masovnim katastrofama)

Question 21

filozofski pristup normalnosti?

Answer 21

• skepticistička pozicija - teško definisanje normalnosti
• agnostička pozicija - nemoguće definisanje normalnosti
• utopijska pozicija - normalnost je definisana u idealno zamišljenom socijalnom kontekstu
• egzistencijalistička pozicija - individualne vrijednosti, psihičko zdravlje je aspekt poželjne individuacije ili samorealizacije pojedinačne egzistencije

Question 22

epistemološka klasifikacija normalnosti?

Answer 22

• statistički model - normalno je ono čega ima najviše
• medicinski model (klinički) - mentalno zdravlje kao odsustvo bolesti
• socijalni model (normativni) - mentalno zdravlje kao socijalna prihvatljivost, adaptivna sposobnost i prihvatanje socijalnih normi
• operacionalni model - ad hoc definisanje cilja i predmeta naučnog istraživanja; psihički problem kojeg tretiraju profesionalci

Question 23

šta posjeduje ličnost otporna na stres?

Answer 23

• sposobnost vladanja sobom u stresnim situacijama
• kontinuirano angažovanje u aktivnostima
• elastičnu adaptaciju na neočekivane promjene u životu
• spoosbnost korišćenja socijalne podrške
• shvatanje stresa kao izazova, šanse za rast i razvoj
• brigu o tijelu
• život u skladu sa prirodom
• optimizam i humor
• kapacitet za rad i ljubav, razvoj duhovnosti, potragu za smislom

Question 24

šta označava patologija u odnosu na antropološku dimenziju?

Answer 24

regresivno ponašanje, pad ispod postignutog nivoa razvoja

Question 25

šta označava patologija u odnosu na socijalnu dimenziju?

Answer 25

normalnost i patologija se jedino mogu definisati u kontekstu određene kulture i istorijskog trenutka

Question 26

koje su krupne promjene koje su se desile u 20. vijeku?

Answer 26

• 2 glavne: razvoj psihofarmakologije i farmakoterapije i pojava socijalne psihijatrije i socioterapije
• porast interesovanja za problem normalnosti
• porast interesovanja za prevenciju, a ne samo za liječenje
• naglašavanje protektivnih faktora naspram faktora oštećenja, kao i fenomena rezilijentnosti
• pojava zdravstvene psihologije i mentalne higijene
• pojava psihologije u zajednici

Question 27

šta se značajno dešava u 21. vijeku?

Answer 27

• integrativni trend razumijevanja mentalnih poremećaja i njihovog tretmana
• epigenetske studije