Mišljenje i poremećaji mišljenja Flashcards
1
Q
šta je mišljenje? šta omogućava? šta uključuje?
A
- visoko diferencirana kognitivna funkcija
- nadograđuje se na čulno saznanje
- omogućava posredno saznavanje realnosti, shvatanje odnosa između pojava, uočavanje uzroka i utvrđivanje veze između uzorka i posljedice (kauzalni princip), čiji je rezultat realno orijentisan zaključak
- posredno i uopšteno doživljavanje objektivnog svijeta
- uključuje ogroman broj kognitivnih operacija (računanje, razumijevanje, rasuđivanje, formiranje koncepata, izdvajanje iz cjeline, uopštavanje, organizovanje, planiranje, identifikacija, rješavanje problema…)
2
Q
šta je pojam? šta odražava?
A
- osnovni instrument mišljenja
- pojam odražava bitna i opšta svojstva pojedinih predmeta i pojava, najvažnije osobine određene klase objekata na koju se odnosi
3
Q
tipovi mišljenja?
A
- konkretno (bezpojmovno) mišljenje
- apstraktno (pojmovno) mišljenje
4
Q
konkretno mišljenje?
A
- očigledno, opažajno, situaciono, bezpojmovno, arhajsko, primitivno, prelogičko, predstavno
- poremećaj sposobnosti stvaranja apstraktnih koncepata (upotreba pojmova), bukvalno mišljenje, nesposobnost da se izdvoje bitna i zajednička svojstva članova neke grupe (npr. da je zajedničko muvi i hrastu da su živa bića)
- odnosi se na rješavanje problema pri čemu se koriste uglavnom elementi u opažajno polju ili konkretne predstave
- može da shvati značenja samo ukoliko su ona povezana sa neposrednim iskustvom i opažanjem istih; predmet i njegova slika su jedno
- osoba nije u stanju da se oslobodi bukvalnog i površnog značenja riječi, da apstraktno misli
- simboličnu stvarnost brka sa konkretnim realitetom
- metaforu i figurativno tumači bukvalno
- zanemaruje logiku i linearni tok vremena, dozvoljava kontradikciju
- ima magijski karakter - u smislu primitivnog mišljenja, koje se ispoljava u vidu pretjeranog fantaziranja ili magijske upotrebe riječi ili govora
5
Q
gdje se javlja konkretno mišljenje?
A
- normalno predominira u ranom djetinjstvu i primitivnim zajednicama
- u patološkim stanjima se srijeće kod osoba niske inteligencije, organskih mentalnih poremećaja i nekih shizofrenih bolesnika (zanemaruju logiku i linearni tok vremena, upotreba simbola, metafora, slikovitosti, kondenzacija događaja sa stvaranjem zbrkanog stila mišljenja)
6
Q
apstraktno mišljenje?
A
- sinonimi: pojmovno, logičko, produktivno
- onaj oblik mišljenja u kojem se elementi problema ne nalaze u opažajnom polju niti su dati u obliku konkretnih predstava, već se kao osnovna sredstva mišljenja pojavljuju simboli
- sposobnost da se izdvoje opšta, zajednička i bitna svojstva informacije (upotreba pojmova)
- da se u mišljenju istovremeno zadrže svi aspekti kompleksne situacije, sa uvažavanjem linearnog vremenskog toka, jasno opisanim apstraktnim kategorijama, sa predviđanjem i planiranjem
- adekvatno korišćenje misaonih operacija - misli imaju smisla za slušaoca
- filogenetski novi i za čovjeka specifičan kvalitet
- preovlađujući način mišljenja odraslih, inteligentnih, zdravih osoba
7
Q
sinkretičko mišljenje?
A
pripisivanje svojstava živih bića spoljnim objektima (djeca)
8
Q
autistično (dereistično) mišljenje?
A
- prevaga primarnog procesa mišljenja i lične, personalizovane realnosti nad opšte potvrđenom, objektivnom realnošću
- stvaranje imaginativnog svijeta na podlozi želja, fantazija (shizofrenija)
- misaoni sadržaji u kojima dominira unutrašnja, idiosinkratska ili personalizovana realnost nad opšte potvrđenom spoljašnjom realnošću
9
Q
koje su intelektualne operacije?
A
- komparacija - poređenje
- analiza - misaono razlaganje cjeline na sastavne djelove
- sinteza - misaono sjedinjavanje djelova u cjelinu
- apstrakcija - izdvajanje jednog dijela iz cjeline i razmišljanje samo o tom dijelu
- konkretizacija - suprotno: razmišljanje o složenoj pojavi kao cjelini
- indukcija - na osnovu pojedinačnih podataka se donosi opšti zaključak
- dedukcija - suprotno: donošenje posebnog zaključka na osnovu opšte poznatog i priznatog svojstva
10
Q
neurofiziološke osnove mišljenja?
A
poremećaji različitih aspekata mišljenja:
- poremećaj sposobnosti da se zadatak zadrži u sjećanju
- impulsivno reagovanje bez orijentacije u uslovima zadatka
- poremećaj sposobnosti stvaranja hipoteza
- nesposobnost korišćenja nekih misaonih operacija
…
- kod svih ovih poremećaja se srijeću oštećenja različitih djelova kore velikog mozga (npr. sy frontalnog režnja)
- značaj prefrontalnih djelova mozga i sljepoočno-tjemeno-potiljačne tromeđe, naročito lijeve hemisfere u procesima mišljenja
- za mišljenje su odgovorne asocijativne zone kore velikog mozga
- asocijativna zona tromeđe lijeve hemisfere je zadužena za logičko i analitičko mišljenje, brojeve i sve što je vezano za govor
- desna hemisfera je zadužena za ritam, shvatanje prostornih odnosa, sintezu (geštalt cjelovitost), imaginaciju
11
Q
podjela poremećaja mišljenja?
A
- poremećaji mišljenja po formi (formalni poremećaji)
- poremećaji mišljenja po sadržaju (sadržajni poremećaji)
12
Q
poremećaji mišljenja po formi?
A
mogu biti poremećeni:
- brzina misaonog toka
- kontinuitet mišljenja
- način formiranja misli
- povezanost djelova misli
- pravilna upotreba pojmova
- mišljenje izraženo kroz govor pokazuje različite oblike asocijativnih nenormalnosti
13
Q
poremećaji brzine misaonog toka?
A
- usporeno mišljenje
- misaoni blok (blok misli)
- ubrzano mišljenje
- bujica ideja
14
Q
poremećaji kontinuiteta mišljenja?
A
patološka opširnost:
- prepoširno mišljenje, ali logično organizovano
- ne pravi razliku između bitnog i nebitnog
- veliki uvod, gubi determinišuću tendencu
- kod oligofrenije, demencije, hipomanije, epilepsije
poremećaj ciljne predstave:
- cirkumstancijalno mišljenje - digresije, gubitak cjeline predstave, tj. determinišuće tendence, uz mogućost vraćanja na početnu temu
- tangencijalno mišljenje - nikada ne stiže do cilja, sve više se udaljava od glavne teme i nikada se ne vraća na nju; na ponovljeno pitanje osoba se čak i ne sjeća prvobitne teme
15
Q
poremećaji izraženi kroz način formiranja i povezanost djelova misli?
A
- disocirano mišljenje
- inkoherentno mišljenje
- rasulo misli/salata od riječi/shizophasia
- neologizmi
16
Q
verbigeracija?
A
- stereotipno, besmisleno ponavljanje riječi ili rečenica sa nestankom razumljivog govora
- kod katatone shizofrenije
17
Q
perseveracija?
A
- stereotipno, bolesno, besciljno, nevoljno ponavljanje riječi ili rečenica koje su upravo čuli ili kazali (može i motornog odgovora)
- tipično za organske sindrome
18
Q
eholalija?
A
- kao element ehopatija, koje se ubrajaju u poremećaje volje
- ponavljanje onoga što je ispitivač rekao
19
Q
palilalija?
A
- ponavljanje samo posljednje riječi ili iskaza koji je neko rekao
- ubraja se u poremećaje volje
20
Q
alogia?
A
- grk. a=ne i logos=misao, mišljenje
- poremećaj mišljenja po formi
- osiromašeno mišljenje i kognicija koje se najčešće javlja kod shizofrenih pacijenata
- misaoni procesi izgledaju prazno, suvoparno ili usporeno
- o mišljenju se zaključuje na osnovu govora
21
Q
glavne manifestacije alogije?
A
nefluentan prazan govor:
- siromaštvo govora - osoba ne odgovara na pitanja, moraju se postaviti više puta, odgovori su oskudni, kratki, konkretni, neprodubljeni - telegramski stil, smanjena količina spontanog govora
fluentan prazan govor:
- siromaštvo sadržaja govora - količina govora je adekvatna, jer su odgovori dovoljno dugački, ali u njima je malo informacija, jezik je repetitivan, stereotipan, nejasan, neodređen, predugi odgovori se u suštini mogu svesti u jednu ili dvije rečenice
22
Q
poremećaji mišljenja po sadržaju?
A
- neka vrsta mentalne preokupacije, što znači manje ili više ponavljanog mišljenja, “obuzetosti” specifičnim sadržajem
podjela:
- prisilne misli (opsesije)
- precijenjene ideje (fiks-ideje)
- sumanute ideje
23
Q
prisilne misli - opsesije?
A
- perzistirajuće, prisilne i neželjene misli ili slike
- misli koje se suprotstavljaju svjesnom otporu i nameću protiv volje
- osoba zna da su misli besmislene i iracionalne, svjesna ih je i aktivno se bori protiv njih (za razliku od sumanutih ideja)
- ne mogu se voljno zaustaviti (pojavljuju se repetitivno) ili eliminisati logikom ili rasuđivanjem
- često su praćene prisilnim radnjama (kompulzije)
- javljaju se kod opsesivno-kompulzivnog poremećaja, shizofrenije
24
Q
precijenjene misli - fiks-ideje?
A
- ideje u vezi sa mentalnom preokupacijom koja je od izuzetnog emocionalnog značaja za oboljelog
- misli koje kraće ili duže vrijeme vladaju mišljenjem i upravljaju postupcima
- osoba tumačenje znatnog broja pojava podvrgava sadržaju precijene misli (vegetarijanstvo, da su bolesti psihogeno uslovljeve)
25
sumanute ideje?
- zablude nastale na bolesnoj osnovi (uzrok: duševna bolest)
- zablude su neistinita, nerealna uvjerenja (uzrok: neinformisanost, primitivizam, vradžbine, bajanje), ali je ličnost očuvana
- ekstremne devijacije u sadržaju mišljenja, patognomonične za psihoze
- fiksirana pogrešna, uvjerenja, nepodložna korekciji, idiosinkratična (jedino ta osoba vjeruje u njihovu istinitost)
- održavaju se uprkos sasvim objektivnim dokazima i logičnim argumentima koji govore suprotno (osoba ih doživljava kao apsolutno istinite, ili ih brani sa te pozicije)
- sadržajno izlaze van socijalnog, religijskog ili kulturološkog okvira osobe i mogu se njime objasniti
- javljaju se ka prolazan fenomen akutnih psihoza, a kao glavni simptom sumanutih psihoza
26
prisilna misao vs. sumanuta ideja?
- prisilnu misao bolesnik doživljava kao stranu, nametnutu, bolesnu i aktivno se bori protiv nje, traži stručnu pomoć
- sumanutu ideju bolesnik doživljava kao svoje uvjerenje, ponaša se u skladu sa njom, bori se da je realizuje, doživljava je kao apsolutno istinitu ili je "brani" sa te pozicije
27
analiza sumanutog sindroma?
- mehanizam nastanka sumanutosti
- struktura sumanutosti
- tema (sadržaj) sumanutosti
28
mehanizam nastanka sumanutosti?
- interpretativni
- intuitivni
- imaginativni (fabulatorni)
- halucinatorni
29
interpretativni mehanizam nastanka sumanutosti?
- normalno opažanje predmeta i pojava, ali pogrešno shvatane značenja tih predmeta i pojava
- pogrešno povezivanje i interpretacija - pogrešan zaključak
- posebno pogrešno shvatanje namjera i stavova okoline prema njima
- npr. sve što se zbiva odnosi se na njega, ništa nije slučajno...ima to veze....
30
intuitivni mehanizam nastanka sumanutosti?
- postoji unaprijed stvoren sud, predosjećaj, predubjeđenje (bez realnih dokaza)
- intuitivno vjerovanje u ideje koje se doživljavaju kao aksiomi
- najčešće kod patološke ljubomore
31
halucinatorni mehanizam nastanka sumanutosti?
- podloga za nastanak sumanutosti su halucinacije
- najčešće slušne (glasovi)
32
imaginativni mehanizam nastanka sumanutosti?
- lat. imaginare=maštati
- projekcija sopstvenog maštanja u spoljašnju stvarnost
- gubi se granica između subjektivnog i objektivnog svijeta
33
struktura sumanutosti?
- paranoično strukturisane sistematizovane sumanutosti
- paranoično strukturisane nesistematizovane sumanutosti
34
paranoično strukturisane sistematizovane sumanutosti?
- ideje su visoko sistematizovane
- jedna misao logičko proizilazi iz druge
- obično ograničene na određene oblasti, pacijenta ne ometaju previše u svakodnevnom životu
- odsustvo halucinacija
- čvrst ideo-afektivni blok
- samo prva karika je pogrešna u lancu - lančana struktura
35
paranoidne strukturisane nesistematizovane sumanutosti?
- sumanute ideje su nesistematizovane
- nelogične su
- ideo-afektivni blok je labav
- sumanutosti su proširene na mnoge oblasti života, kao i na nove ljude i situacije (obično postoje i halucinacije) - mrežasta struktura
- loše socijalno funkcionisanje i ponašanje u skladu sa sumanutim vjerovanjima
36
tema (sadržaj) sumanutosti?
- sumanute ideje odnosa
- sumanute ideje veličine
- religiozne sumanute ideje
- depresivne sumanute ideje
- sumanute ideje proganjanja
- sumanute ideje ljubomore
- erotomanska sumanutost (erotomanija)
- sumanutosti kontrole ili uticaja
- sumanutosti čitanja misli
37
sumanute ideje odnosa?
- vjerovanje oboljelog da slučajni ili nepovezani događaji imaju određeno posebno značenje u vezi sa njim
- lažne (pogrešne) personalizovane interpretacije aktuelnih događaja - osoba vjeruje da se neka pojava ili beznačajni znaci, iskazi ili događaji odnose specifično na nju, i da imaju specijalno značenje, iako sa njom nemaju nikakve veze
- primarne - svi događaji se odnose na oboljelog lično, imaju posebno značenje i nema uvida da taj doživljaj potiče iz njega samog (već potiče iz spoljašnje sredine)
- sekundarne - zasnovane na osjećanju krivice (da ga ljudi zbog nečega optužuju, ili ga posmatraju zato što je neka posebna ličnost)
38
sumanute ideje veličine?
- ekspanzivne, megalomanske
- nerealna vjerovanja u sopstveni značaj, važnost, bogatsvo, moć, znanje, slavu, poseban identitet, porijeklo
- vjeruje da ima specijalne moći ili sposobnosti, koje nisu svojstvene "običnim" ljudima, da je odabran od strane neke sile ili sudbine za neku posebnu misiju ili svrhu
- sumnjičav prema svima, misleći da žele da mu oduzmu ideju, i može biti veoma razdražljiv ukoliko se sumnja u njegove sposobnosti
- karakteristične su za maniju, ali su takođe i loši znaci shizofrenije i organskih sindroma
39
religiozne sumanute ideje?
- preokupiran pogrešnim vjerovanjima religiozne prirode
- nekada u kontekstu konvencionalnih religioznih sistema, a nekada mogu da uključuju sasvim nov religiozni sistem ili mješavinu vjerovanja iz različitih religija
- mogu biti kombinovane sa idejama veličine (da je religiozni vođa, svetac, da ima posebne spiritualne moći...), idejama krivice ili idejama kontrole
40
depresivne sumanute ideje?
aka sumanutosti grešnosti ili krivice
- ideje krivice i samooptuživanja
- hipohondrijske ideje
- ideje ekonomske propasti
- nihilističke ideje
- zasnovano na depresivnom raspoloženju
- osoba vjeruje da je počinila užasan grijeh ili da je uradila nešto neoprostivo, preokupirana je ponekad stvarima koje je činila u djetinjstvu (npr. masturbaciju) ili se osjeća odgovornim za neki događaj (npr. požar, saobraćajnu nesreću)
- ponekad su ove sumanutosti religiozno obojene (vjeruje da je grijeh neoprostiv i da će ga bog zauvjek kažnjavati)
- ispovijeda se i priznaje krivicu svakome ko hoće da ga sluša
- vjeruje da zaslužuje kaznu zbog svojih grehova
- generalizuje osjećaj samooptuživanja na skoro sve što se dešava u njenoj okolini
- vjeruje da je odgovorna za sve loše što se u svijetu dešava
- nema uvid da ovakvo osjećanje potiče iz njenog uma
- Kotar-ov sindrom - pacijent vjeruje da nema mozak već šupljivnu, da u njegovoj glavi nema misli, da se njegovo tijelo raspada, čad sa su dio njega ili on u cjelini ili dio njegove porodice uopšte ne postoji, može da vjeruje da je već mrtav
- sumanutosti krivice, samooptuživanja (autoakuzacija), bezvrijednosti, katastroge (da je došao sudnji dan, da se sve raspada i truili...), ekonomske propasti i siromaštva su karakteristične za depresivne psihoze
41
sumanute idje proganjanja?
aka sumanutosti persekucije
- vjerovanje da jedna ili više osoba ili neka organizacija pokušava da mu naudi
- na neki način ga proganjaju, napadaju, uznemiravaju, varaju, kuju zavjeru ili izbjegavaju da bi mu naudili
- vjerovanje da je praćen, da mu se otvara pošta, da su postavljeni prisluškivači,...
- persekutorni sadržaji su nekad izolovani ili fragmentisani, ili organizovani u složeni sistem koji uključuje vjerovanje da postoji organizovana zavjera i uključuju nekoliko persekutivnih sumanutosti (složene sumanutosti)
- najčešće ideje
- najteža forma: sindrom uticaja
42
erotomanska sumanutost (erotomanija)?
oboljeli vjeruje da su u njega zaljubljene poznate osobe
43
sumanutosti kontrole ili uticaja?
-pogrešna vjerovanja o magijskoj ili telepatskoj komunikaciji i kontroli misli i ponašanja osobe od strane drugih
- subjektivni doživljaj da su njegova osjećanja ili akcije kontrolisane spoljašnjim silama
- često kod shizofrenije
- posebni tipovi sumanutosti pasivne kontrole su:
a) umetanje misli - vjerovanje da su misli umetnute, nisu njegove, umetnute su spolja, putem telepatije, radara ili nekim drugim načinom
b) oduzivanje misli - vjerovanje da mu neko ili neka spoljašnja sila oduzima misli
c) emitovanje misli - "čujne misli", vjerovanje da su nečije misli "glasne", da se emituju tako da ih drugi mogu čuti
d) eho misli - pacijent doživljava svoje misli kao eho, sa kratkim intervalom između njegove misli i eha
44
sumanutosti čitanja misli?
- pacijent vjeruje da ljudi mogu da čitaju njegove misli ili da znaju šta on misli
- razlikuje se od emitovanja misli tako što pacijent ima subjektivni doživljaj i prepoznaje da drugi znaju šta misli, ali ne misli da se njegove misli mogu čuti naglas
45
šta omogućava mišljenje?
- da se svijet doživljava kao smisleno i ekspresivno organizovan
46
kad mišljenje dolazi do izražaja? proces mišljenja?
- pri upotrebi znakova i simbola (govor)
- putem poređenja različitih iskustava uspostavljamo veze i izvodimo zaključke oslanjajući se stalno na percepciju ili sadržaje u svijesti (mišljenje) koji dolaze iz bliže ili dalje prošlosti (pamćenje)
- ova kognitivna obrada informacija nam služi za prilagođavanje novonastalim situacijama i rješavanje novonastalih problema (inteligencija)
- proces mišljenja se odvija putem misaonih procesa (upoređivanje, apstrakcija, konkretizacija, analiza, sinteza, indukcija, dedukcija, stvaranje hipoteza...)
47
na kom nivou se odvijaju misaoni procesi?
- na nivou asocijativnih polja neokorteksa - posebno kad je u pitanju verbalno-logičko, apstraktno mišljenje
- ne postoje morfološki centri mišljenja - mišljenje je aktivnost cijelog mozga i prkosi lokalizaciji
48
usporeno mišljenje?
- ka cilju usmjereno mišljenje, ali sa malo inicijative ili planiranja
- odgovori na pitanja pokazuju dugačku latencu odgovora
- bradilalia - usporen govor sa dugim pauzama (osoba često prestane pa mora da se sjeti gdje je stala)
- depresivni poremećaji, moždana oštećenja (Tu, encefalit, vaskularne lezije)
49
blok misli?
- potpuni iznenadni prekid misaonog toka ili govora
- nakon perioda tišine (od nekoliko sekundi ili minuta) osoba se ne sjeća šta je htjela da kaže, ni o čemu je pričala - produžena latenca govora
- potrebno je previše vremena da se odgovori na uobičajena pitanja
- može nastati:
a) u stanjima intenzivnog šoka
b) kod stuporozne depresije - sve veće usporenje misaonog toka
c) kod shizofrenije - nagli prekid misaonog toka
- u teškom obliku se može ispoljiti mutizmom (kod depresivnih, retardiranih ili shizofrenih bolesnika)
50
ubrzano mišljenje?
- povećana količina spontanog govora (min. 150 riječi u minutu) u poređenju sa onim što je socijalno prihvatljivo
- govori brzo, preglasno, dodaje nepotrebne riječi, mnogo skače sa teme na temu, izgleda kao da je pod pritiskom da iskaže riječi i teško ga je prekinuti
- rečenice su nedovršene zbog želje da se što prije iskaže, govori bez obzira na okolnosti
- nastavlja da govori čak iako se prekine
- ubrzano mišljenje praćeno je ubrzanim govorom - logoreja
- u maničnim fazama bipolarnog poremećaja raspoloženja, hipomaniji, intoksikacija stimulansima, ponekad anksioznost
51
bujica ideja?
- nastaje kada brzina toka misli toliko poraste da se često i brzo mijenja pravac mišljenja i može da rezultira bijegom ideja - fuga idearum
- liči na mišljenje kod shizofrenije
- opservira se kontinuirano veoma ubrzani tok govora, koji postaje fragmentisan ili nelogičan, kako postaje sve brži i brži
- tangencijalne asocijacije su česte, mogu dovesti do gubitka ciljne predstave
- u maničnim fazama bipolarnog poremećaja raspoloženja, u kojima tangencijalne asocijacije mogu dovesti do rimovanja, igre riječi i zvučne (eho) aoscijacije u kojima novi pravac za mišljenje i govor potiče od zvučnosti riječi, a ne od njihovog značenja
- riječi su neskladno povezane, zbog značenja ili rimovanja, tako da govor gubi ciljnu predstavu i pacijent se udaljava od glavne teme
- uz veliki napor, asocijativne teme mogu biti razumljive za slušaoca, ali je skoro nemoguće voditi smislen razgovor
52
kontinuitet mišljenja?
- mišljenje može biti opširno ili preopširno (suvini detalji), ali i dalje logično organizovano - patološka opširnost
- preopširno mišljenje - irelevantno asociranje, podrazumijeva nesposobnost da se isključe nebitni i sporedni sadržaji iz asocijacija i govora
53
cirkumstancijalnost?
- poremećaj u ciljnoj predstavi
- česte digresije i iznošenja nebitnog i sporednog
- asocijacije su udaljene od glavne teme, sa velikim brojem nepotrebnih detalja
- ali se govornik može vratiti na inicijalnu temu bez posticanja slušaoca (ako mu se dozvoli da govori dovoljno dugo)
54
tangencijalno mišljenje?
- poremećaj u ciljnoj predstavi
- osoba ne stiže do cilja, sve više se udaljava od glavne teme i nikad se ne vraća na nju
- ako je neko pita, ona se čak ni ne sjeća prvobitne teme
55
teški poremećaji asocijativnog mišljenja?
- nepovezane, dezorganizovane, skokovite, "labave" asocijacije
- tok ideja više nije razumljiv za slušaoca
- misli više nemaju logičnih veza
- neki smatraju da je ovo jedna od glavnih oznaka shizofrenije
- razni, neočekivani, bizarni skokovi u mišljenju
- u jednom trenutku može izgledati kao da postoji određena veza između ideja na osnovu ranijeg slučajnog istovremenog pojavljivanja ili sličnosti između sadržaja mišljenja
- u ekstremnim slučajevima - rečenice i riječi su potpuno nerazmljive, i sintaksa - gramatička pravila pomoću kojih se riječi organizuju u rečenice je potpuno poremećena
56
shizophasia?
- rasulo misli ili salata od riječi
- nizanje riječi koje međusobno nemaju logičnu vezu, mješavina neologizama ili nepovezanih, nerazumljivih slogova, riječi ili djelova rečenice kojima nedostaje organizacija i logično značenje
- nizanje riječi koje međusobno nemaju logičnu vezu, mješavina nelogizama
- nedostaje organizacija i logično značenje
57
neologizmi?
- idiosinkratske, novoformirane riječi koje se formiraju kondenzacijom dva ili više koncepata, koji na prvi pogled mogu izgledati smijeno i zabavno
- stvara ih sam pacijent i nemaju uobičajeno uopšteno prihvatljivo značenje
- vrlo indikativno za shizofreniju
58
inkoherentno mišljenje?
- logična organizacija mišljenja je nepravilna, a za slušaoca su sadržaj i govor nerazumljivi
- rečenice i riječi u njima su nepovezane
- u stanjima pomućene svijesti, kod moždanih organskih psihosindroma (delirijum, demencija)
- rečenice su nepotpune, fragmentirane, nerazumljive
- pojedini djelovi rečenice mogu biti logični, ali između njih ne postoji logična povezanost
- slično disocijaciji, ali uz poremećaj svijesti
- javlja se u stanjima pomućene svijesti, kod moždanih organskih psihosindroma (delirijum, demencija)
59
disocirano mišljenje?
- asocijacije su nepovezane, dezorganizovane, skokovite, "labave"
- tok ideja više nije razumljiv za slušaoca, jer misli međusobno više nemaju logičkih veza
- viđaju se razni, neočekivani, čudni sve do potpuno bizarnih skokova u mišljenju
- kod shizofrenije - pogrešno povezivanje asocijacija
60
embolusna riječ?
riječ koju je bolesnik izgovorio u trenutku početka cerbralnog insulta i koju kasnije, u afaziji, jedino može da izgovori
61
karakteristike opsesija?
- imaju subjektivni doživljaj prisile, očuvan uvid, pa iako po sadržaju mogu biti bizarne, pacijenti znaju da su iracionalne i da su njihove
- često su praćene prisilnim radnjama (kompulzivno ponašanje - neželjene težnje da se urade specifične stereotipne akcije), koje se tipično konstruišu da ponište efekte misli i obično služe da ublaže anksioznost uzrokovanu opsesijama
- ovi fenomeni mogu biti udruženi sa magijskim mišljenjem
- značajno ometajući kod pacijenata sa OCDom
- mogu dostići intenzitet sumanutosti kod shizofrenih pacijenata
62
sistematizovane sumanutosti?
- paranoično strukturisane
- obično su ograničene na određene oblasti, sa jasno očuvanim senzorijumom i odsustvom halucinacija
- pacijenta ne ometaju previše u svakodnevnom životu
63
nesistematizovane sumanutosti?
- paranoidno strukturisane
- proširene na mnoge oblasti života, kao i na nove ljude i situacije
- pacijenti imaju loše funkcionisanje i ponašaju se u svim domenima u skladu sa svojim sumanutim vjerovanjima
64
sumanutost ljubomore?
- vjeruje, bez jasnog razloga, da je partner nevjeran, da ima vezu sa nekim
- najraznovrsnije informacije se konstruišu u "dokaze"
- osoba se trudi da pronađe i dokaže postojanje navodne veze, tražeći tragove kose, miris losiona ili dima, račune, pravi planove da "ih uhvati na djelu"
65
somatske sumanutosti?
aka hipohondrične
- fiksirana pogrešna vjerovanja koja uključuju strukturu i funkciju sopstvenog tijela
- obično u depresivnim ili shizofrenim psihozama
- pacijent vjeruje da je njegovo tijelo na neki način oboljelo, nenormalno ili promijenjeno
66
nihilističke sumanutosti?
aka Kotarov sindrom
- poseban oblik somatskih sumanutosti
- pacijent vjeruje da nema mozak nego šupljinu, da u njegovoj glavi nema misli, da njegovo tijelo nepostoji, već da je samo sijenka, da dio njega ili on cio ili dio njegove porodice, ili čak čitav svijet ne postoji
- depresivne psihoze
