Integrativni pristup mentalnom funkcionisanju - konceptualni modeli od značaja za psihopatologiju Flashcards
šta označava termin konceptualni model?
način razumijevanja i shvatanja onoga što je još nepoznato
šta će nam konceptualni modeli?
- potrebni su naučnim disciplinama koje još nemaju dobru teorijsku osnovu zasnovanu na naučno utvrđenim činjenicama
- oni bi trebalo da pomognu izgranji te naučne osnove
opšti konceptualni model u psihopatologiji (medicinski model) mora da: ?
- sadrži opis simptoma bolesti
- utvrđuje patoanatomske i patofiziološke osnove bolesti
- opisuje prirodni tok i ishod bolesti
- utvrđuje uzročne, predisponirajuće i deklaniširajuće činioce bolesti
- ispituje i utvrđuje patogenezu bolesti
koje konceptualne modele obuhvata medicinski model?
- biomedicinski
- psihomedicinski
- bihejvioralni
- sociodinamski
zašto su konceptualni modeli u psihopatologiji neophodni?
zato što:
- teorijska osnova psihopatologije još uvijek nije dovoljno izgrađena
- manje počiva na naučno utvrđenim činjenicama, a više na hipotezama
mogući rizik?
- čvrsto prihvatanje objašnjenja jednog modela, a sva druga se odbacuju
eklektički pristup?
prihvatanje mješavine objašnjenja različitih konceptualnih modela
šta proučava etiologija?
činioce koji dovode od nastanka mentalnih poremećaja?
kakvi mogu biti činioci mentalnih poremećaja?
- biološki (organski)
- psihološki
- socijalni
etiologija?
- multifaktorska
- izraženiji integrativni pristup nego kod somatskih bolesti
- brojni činioci biološke, psihološke i socijalne prirode svojom interakcijom dovode do mentalnih poremećaja
- to otežava utvrđivanje relativnog značaja svakog pojedinačnog činioca
šta izučava patogeneza?
mehanizme i načine kojima se djelovanje etioloških činilaca pretvara u psihički poremećaj
kakvo dejstvo mogu da imaju činioci koji prethode psihičkim poremećajima?
- uzročno
- predisponirajuće
- precipitirajuće (deklanširajuće) dejstvo
- moguća je i slučajna udruženost ovih činilaca i psihičkog poremećaja koji im slijedi
organski činioci?
- nasljeđe
- traume mozga
- tumori i apscesi mozga
- infektivne bolesti
- intoksikacije
- malnutricija
- endokrini poremećaji
- akutne i hronične somatske bolesti
- generativne faze
- konstitucija
- životna dob
- pol
psihosocijalni činioci?
- psihološki faktori iz ranog djetinjstva
- psihosocijalni faktori tokom života
- stresne i krizne situacije
- život u uslovima emigracije
- elementarne katastorfe
- rat
- sociokulturni uticaji
psihološki faktori koji djeluju u ranom djetinjstvu?
- rani odnos majka-dijete teorije attachment-a
- majka/roditelj/staraoc koji razumije i prepoznaje potrebe djeteta
- hladna i odbacujuća figura
- kvalitet roditeljstva
- potreba za podrškom, razumijevanjem, povjerenjm
- duple poruke
- zlostavljanje i zanemarivanje djece
stresne i krizne situacije?
stresna situacija - jaka i iznenadna djelovanja nepovoljnih psihosocijalnih činilaca, koji narušavaju ravnotežu jedinke
krizna situacija - posebne situacije u životu jedinke, kad se narušava njena ravnoteža (polazak u školu, adolescencija, zasnivanje braka i razvod, zapošljavanje, konflikti na poslu, gubitak posla - nezaposlenost, bolest i smrt člana porodice, menopauza, penzionisanje, ekonomska kriza…)
život u uslovima emigracije?
- nepsihotični poremećaji i ispoljavanja, paranodine reakcije
- elementarne katastrofe, zemljotres, poplave, požari, cunami, zatrpavanje u rudnicima, klizanje zemlje
- rat
sociokulturološki činioci?
- pripadnost jednoj društvenoj grupi i njenoj kulturi utiče na razvoj ličnosti
- svaka kultura propisuje svojim članovima šta treba da uče, kako da se ponašaju, koji su oblici ponašanja prihvatljivi, a koji ne
- svaka kultura ima svoje koncepte o vaspitanju djece i načine kojima to sprovodi - programi socijalizacije
hipoteza o anomiji
- poseban oblik socijalne dezorganizacije
- kriza određene društvene zajednice
- poljuljane i izgubljene vrijednosti i norme
- smanjenje saglasnosti među članovima
- disharmonija u funkcionisanju društvenih institucija
- narušeno porodično funkcionisanje
uticaj dezorganizovane socijalne sredine?
povećava rizik od:
- maladaptivnog, devijantnog, antisocijalnog ponašanja
- regresivnih oblika ponašanja
- konfuznih i bizarnih ponašanja
- raznih mentalnih poremećaja
nasljedni činioci?
nasljedni činioci su odgovorni za predispoziciju (sklonost ka razvoju poremećaja) koja, u interakciji sa nepovoljnim činiocima spoljašnje sredine, dovodi do nastanka bolesti
ispitivanje blizanaca?
- ispituje se stepen podudarnosti (konkordantnost) u obolijevanju kod jednojajčanih i dovjajčanih blizanaca (kad su uslovi razvoja u istoj ili u različitim sredinama)
- visoke stope podudarnosti govore o velikom uticaju nasljeđa
- konkordantnost nikad nije 100% (ni kod jednojajčanih)
traumatske lezije mozga i drugih djelova tijela?
lezije mozga:
- posttraumatska demencija
- posttraumatski delirijum
ozbiljne tjelesne povrede:
- gubitak dijela tijela, pretpljeni strah, promjena sheme tijela
- reaktivni psihički poremećaji
- oštećenje čula (vida, sluha) - česti poremećaji, rizik razvoja sumanutosti
infektivna oboljenja:
- encefalitis, meningitis, sifilis, rubeola, trbušni i pjegavi tifus…
intoksikacije:
- alhkohol, halucinogene droge, trovanje teškim metalima
- uremija, hipoglikemija, hiperglikemija
- oboljenja jetre
…
malnutricija?
- deficit joda - štitina žlijezda
- deficit B kompleksa - encefalopatije, metabolički poremećaji (Wernickeova encefalopatija, pelagra)
- uzimanje određenih ljekova - kortikosteoridi, rezerpin, L-dopa, tuberkulostatici
