Emocije i poremećaji emocija Flashcards
1
Q
emocija u kliničkoj praksi?
A
- sinonim za osjećanje
- specifičan način reagovanja na neku informaciju posebnim doživljajem
- lat. emotio = uzbuđenje
2
Q
šta su osjećanja?
A
- raspoloženja i afekat povezan sa određenim mislima ili fizičkim senzacijama istih
- specifičan način reagovanja na neku informaciju posebnim doživljajem
- obezbjeđuju subjektivni doživljaj realnosti
3
Q
razumijevanje i značaj emocija - multiperspektivnost?
A
- filogenetska/ontogenetska perspektiva - funkcionalna adaptacija, priprema za akciju - preživljavanje i reprodukcija
- etološka - ključne za komunikaciju/verbalni, neverbalni nivo
- sociološka - oblikuju ponašanje, regulišu socijalne interakcije
- oblikuju (određuju?) rane interakcije dijete-odrasli i razvoj individue
4
Q
emocionalna inteligencija?
A
sposobnost praćenja i razlikovanja sopstvenih i tuđih osjećaja i emocija, i korišćenja tih informacija kao vodiča za mišljenje i ponašanje
5
Q
kriterijumi definisanja emocionalne inteligencije?
A
- svjesno prepoznavanje sopstvenih emocija
- kapacitet za prepoznavanje emocija drugih i adekvatan odgovor na njih
- vještine pregovaranja u bliskim interpresonalnim odnosima
- kapacitet za odlaganje gratifikacije
6
Q
model emocionalne inteligencije?
A
- djeca sa razvijenom empatijom postižu bolji školski uspjeh od inteligentnije djece
- značaj EE i emocionalnih interakcija za razvoj individue i zadovoljstvo odnosom
- značaj u psihoterapiji
7
Q
4 komponente emocija?
A
- osjećanja
- socijalna ekspresija
- svrha
- aktivacija tijela
8
Q
komponenta osjećanja?
A
- prijatno vs neprijatno
- subjektivni doživljaj emocija
- značenje i lični značaj, osjećanje posebnosti
- razlikuju se po intenzitetu i kvalitetu
9
Q
kako se opisuju emocije?
A
- stenične - stimulišuće, pokretačke
- astenične - snižavaju pokretačku energiju
- prijatne - radost, zadovoljstvo
- neprijatne - žalost, strah
- primarne
- složene (izvedene) - ljubav, zavist, mržnja, stid…
10
Q
primarne emocije?
A
- radost - zadovoljstvo zbog postizanja željenog cilja
- ljutnja, bijes - blokiranje postizanja cilja zbog sredinske ili personalne frustracjie i konflikta motiva
- tuga - gubitak voljenog objekta - osobe, posjeda, zdravlja, samopoštovanja…
- strah - fokusiran na svjesno prepoznatu realnu prijetnju ili opasnost (izvor prijetnje je sasvim jasan i dobro poznat)
- iznenađenje
- gađenje
- razvijaju se iz nediferenciranih emocionalnih odgovora novorođenčeta zadovoljstva i nezadovoljstva (prijatnost i neprijatnost)
11
Q
raspoloženje?
A
- aka timija - preovlađujuće stanje emocija ili ton osjećanja koje pacijent doživljava
- ima dvije komponente:
a) subjektivnu - procjena od strane samog pacijenta
b) objektivnu - procjena od strane drugih
12
Q
diencefalon?
A
- emocionalni doživljaj je rezultat interakcije diencefalona i kore mozga
- diencefalon je viši centar - vegetativne, hormonske i metaboličke aktivnosti (zato se u trenutku nastanka emocija javljaju i tjelesne manifestacije)
13
Q
karakteristike raspoloženja?
A
- stabilnost - konzistentnost raspoloženja tokom dana
- reaktivnost - zavisnost promjene raspoloženja kao odgovora na spoljašnje događaje
- trajanje - postojanost raspoloženja se mjeri danima, nedeljama ili čak godinama (od velikog dijagnostičkog značaja)
14
Q
trajanje raspoloženja?
A
- od velikog dijagnostičkog značaja
- depresivno raspoloženje može da traje 2 ili više mjeseci u velikom depresivnom poremećaju ili može da traje godinama (npr. distimija)
15
Q
afekat?
A
- intenzivno, kratkotrajno stanje osjećanja
- mijenja se kao odgovor na različite situacije i objekte
- lako je uočljiv
- može se opservirati zbog izražajnosti i tjelesnih manifestacija
- uključuje osjećanja kao što su bijes, strah, uzbuđenje
16
Q
šta obuhvata opis afekta?
A
- opseg - potpuno izražen, stegnut
- promjene - fluidan, monoton, labilan
- podesnost - neodgovarajući afekat (ako nije u skladu sa sadržajima mišljenja ili ako se veoma razlikuje od onoga što se očekuje od osobe, imajući u vidu njenu starosnu dob i socijalni status)
- intenzitet ekspresije afekta - zaravnjen ili bezosjećajan (ukoliko je emocionalna ekspresija odsutna ili značajno smanjena)
- uspostavljanje odnosa - sposobnost da se interpersonalno uspostavi odnos sa ispitivačem
17
Q
na koje psihičke funkcije djeluje afekat?
A
na sve:
- svijest - suženje ili gubitak svijesti
- mišljenje - remeti logičko mišljenje i zaključivanje
- pažnju
- volju
- nagone
- opažanje - iluzije usljed dejstva afekta
18
Q
ishod afekta (način obrade)?
A
- pražnjenje
- svjesno prigušivanje afekta
- potiskivanje neprijatnih sadržaja u nesvjesno
- projekcija
- kumulacija afekta
- iradijacija afekta
- privremeno odlaganje afekta
19
Q
podjela poremećaja emocija?
A
- kvantitativni
- kvalitativni
20
Q
šta je eutimija?
A
osjećanje emocionalnog i fizičkog blagostanja
21
Q
kvantitativni poremećaji emocija?
A
- sniženje ili povišenje raspoloženja
- nesklad između intenziteta stimulusa i afektivne reakcije
22
Q
hipertimije?
A
- depresija - negativno polarisana
- euforija - pozitivno polarisana
23
Q
depresija?
A
- emocionalno stanje intenzivne tuge, žalosti, bola, koje se javlja bez jasnog povoda ili uzroka
- dužina trajanja i intenzitet ovakvog stanja prevazilazi normalno tugovanje zbog gubitka
- definiše se kao bolesno tugovanje
- javlja se u poremećajima raspoloženja (afektivnim poremećajima) - bipolarni poremećaj, involutivna melanholija, teška unipolarna depresija, rekurentni depresivni poremećaj, distimija…
24
Q
euforija?
A
- povišeno raspoloženje koje karakterišu pretjerano ushićenje, oduševljenje, razdraganost, pretjerano samopouzdanje i optimizam, osjećanja moći, posebnih sposobnosti
- ne odgovara situaciji
- traje duže nego što bi se očekivalo u skladu sa okolnostima ili se smatra neprimjerenim
- teži oblici: hipomanija i manija
- najčešće se javlja u maniji - samostalno ili u okviru bipolarnog poremećaja raspoloženja
- egzaltacija - kombinacija euforije sa izraženim uzbuđenjem
25
hipotimija?
- zaravnjenost afekta, afektivna tupost
- nepromjenljivost izraza lica
- smanjenje spontanih pokreta
- siromaštvo izražajnih gestova
- gubitak kontakta očima
- afektivna neresponzivnost
- nedostatak vokalne modulacije
- siromaštvo emocionalnog odgovora
- ograničen opseg emocionalne ekspresije
- javlja se kod shizofrenije
- manifestuje se karakterističnim siromaštvom emocionalnog odgovora i ograničenim opsegom emocionalne ekspresije
26
apatija?
- kompletan gubitak afektivne osjetljivosti
- javlja se kod shizofrenije i pacijenata sa organskim moždanim sindromima (MOPS)
- ima relativno lošu prognozu
- nije isto što i gubitak emocija
27
anksioznost?
- patološko doživljavanje neodređenog straha
- neprijatno emocionalno stanje u kome postoje osjećanja prijeteće, neposredne opasnosti, bez konkretnog objekta ili ideje
- obilježena je "lebdećom", nejasnom, difuznom napetošću, uznemirenošću, zebnjom, nelagodnošću, strahom (bojazan)
- opasnost je unutrašnja, intrapsihička i prijeti da ugrozi ličnost
28
strah?
- emocionalna reakcija koja se karakteriše intenzivnim osjećanjem nelagodnosti i napetosti
- javlja se pod uticajem opasnosti koja je realna (spoljašnja, može da se objektivizira)
- predstavlja normalnu emocionalnu reakciju
- nalazi se u službi funkcije prilagođavanja
- traje kratko vrijeme
- ima tjelesne korelate
29
emocionalna labilnost?
- pretjerana osjetljivost u sferi emocija, zbog izražene fluktuacije osjećanja
- karakteriše se brzim i pretjeranim promjenama afekta
- javlja se normalno kod djece nižeg uzrasta
- kao patološki fenomen kod MOPS-a (arteriosklerotična demencija i sl.) - zbog slabljenja kortikalne inhibicije
- emocionalna inkontinencija - teži oblik
30
emocionalna razdražljivost?
- veoma burno i brzo reagovanje na minimalnu provokaciju, sa nemogućnošću odlaganja emocionalnog reagovanja
- javlja se kod: poremećaja ličnosti, alkoholnog napitog stanja, organskih moždanih sindroma
31
patološki afekat?
- ekstremno izražena patološka razdražljivost, sa upadljivim neskladom između stimulusa i reakcije
- osoba reaguje izuzetno burno, neadekvatno, bez latentnog perioda, sa velikim motornim pražnjenjem (reakcija kratkog spoja)
- utiče na stanje svijesti u smislu suženja svijesti, sa djelimičnom amnezijom
- javlja se kod: epilepsije, intoksikacija, nekih poremećaja ličnosti
- ima veliki značaj u forenzičkoj (sudskoj) psihijatriji
32
kvalitativni poremećaji emocija?
- disharmonija ili disocijacija u ispoljavanju emocija
- postoji neadekvatan emocionalni odogovor
- oblik nesklada između ideacije, emocija i ponašanja
- karakteristični za shizofreniju
33
paratimija?
- ideo-afektivna disocijacija - nesklad između sadržaja mišljenja ili onoga što se govori i emocionalnog doživljaja (ekspresije osjećanja)
- paradoksalno afektivno reagovanje
- ono što bi trebalo da izazove žalost izaziva radost, i obrnuto
34
paramimija?
- afektivno-mimička disocijacija
- bolesnik se smije, a ima emociju tuge
- osjećanja su adekvatna, ali je njihovo ispoljavanje paradoksalno
35
defekt emocionalne rezonance?
- emocije bolesnika ne prelaze na okolinu i obrnuto
- bolesnik ostaje u svom emocionalnom stanju, bez obzira na okolinu
36
disforično raspoloženje?
neprijatno stanje u kojem osoba osjeća unutrašnju napetost, nelagodnost i neprijatnost, sa elementima ljutnje
37
anhedonija?
- nemogućnost doživljaja zadovoljstva
- izražava se kroz:
a) gubitak interesa u aktivnostima koje donose zadovoljstvo
b) neuključivanje u odnose sa ljudima
c) izbjegavanje socijalnih kontakata
38
aleksitimija?
- ograničena sposobnost ispoljavanja osjećanja
- teškoća u prepoznavanju, identifikovanju i opisivanju osjećanja
- teškoće u razlikovanju između osjećanja i fizičkih senzacija
- karakteristično za psihosomatske poremećaje (dijabetes, bolesti štitne žlijezde, koronarna bolest...)
39
emocionalni život čovjeka?
- odvija se na fonu bazičnog afektiviteta
- taj osnovni ton raspoloženja (biotonus, životni elan, predstavlja osnovu za nastajanje raspoloženja) je regulisan na nivou moždanog stabla sa aktivacijom mehanizama apetitivnog (prijatnog) i averzivnog (neprijatnog)
- osjećajni život čovjeka je vrlo raznolik, "boji" njegovo mišljenje, postupke i cjelokupno ponašanje
40
strukturna podloga za organizaciju emocija?
- traži se u formacijama limbičkog sistema
- iako emocionalnost proističe iz starijih organizacionih struktura, ona istovremeno utiče na neokortikalne strukture i bitno mijenja njihovu funkciju
41
za formiranje čega je emocionalnost neophodna?
- za formiranje strukture Ja
- duboko nazire u nesvjesno i omogućava razvoj kontrolnih mehanizama
- ponirući u samu srž živog kao biološke kategorije, modulirajući i integrišući daje podlogu za najviše oblike integrativne aktivnosti, svijest i voljnu djelatnost
42
šta uključuje kategorija emocija?
- procjenu pacijentovog raspoloženja i afekta
- timija (raspoloženje) je pretežno, preovladavajuće stanje emocija ili ton osjećanja, ili niz tonova, odnosno nijansi, koje pacijent doživljava
43
uticaj afekta na druge psihičke funkcije?
- afekti remete druge psihičke funkcije
- ispoljavaju sintimno i katatimno dejstvo
44
sintimno dejstvo afekta?
psihički sadržaj (mišljenje) je pod dejstvom opšteg raspoloženja
45
katatimno dejstvo afekta?
mišljenje je pod uticajem jedne ideje, čvrsto vezane sa afektom
46
pražnjenje afekta (abreagovanje)?
- kroz motornu ili verbalnu aktivnost (pražnjenje) - najzdraviji način pražnjenja
- u određenim situacijama se može modifikovati i kanalisati zahvaljujući kontrolnim instancama, inhibiciji i logičnom mišljenju
- intelektualna obrada je najviši oblik modifikacije pražnjenja afekta
47
svjesno prigušivanje afekta?
zbog disfunkcije vegetativnog sistema učestvuje u nastanku psihosomatskih oboljenja
48
potiskivanje afekta?
potiskivanje neprijatnih sadržaja u nesvjesno - afekat nije zaboravljen i ne "mirjue" (osnovni mehanizam nastanka neurotičnih poremećaja)
49
iradijacija afekta?
povezivanje afekta sa predstavama kojima nije prvobitno pripadao
50
projekcija afekta?
neopravdano, nesvjesno premještanje (lokalizovanje) sopstvenog afekta u spoljašnji svijet (na druge ljude i predmete iz okoline)
51
kumulacija afekta?
nagomilavanje istih ili sličnih afekata na naglim pražnjenjem u jednom trenutku
52
privremeno odlaganje afekta?
odlaganje afekta da bi se afektivno pražnjenje kasnije pojavilo (ima zaštitnu funkciju od preplavljivanja emocijama)
53
gubitak emocija?
- subjektivni doživljaj osobe da je izgubila sposobnost da doživi emociju
- kod poremećaja ličnosti i hroničnr "depresivne" apatije
54
anksioznost?
- neprijatno emocionalno stanje u kojem postoje osjećanja prijeteće, neposedne opasnosti, bez konkretnog objekta ili ideje
- obilježena "lebdećom", nejasnom, difuznom napetošću, uznemirenošću, zebnjom, nelagodnošću, strahom (bojazan)
