Streptococcus pyogenes

Question 1

• Taxonomie en morfologie

Answer 1

o Genus Streptococcus (heterogene groep van bacteriën met daarin species die mens en dier kunnen koloniseren en infecteren)
o Karakteristieken
 Grampositieve onbeweeglijke kokken, katalyse negatief en groeien per 2 of in korte ketens
 Fermentatief (anaeroob) metabolisme
 Voedingsvereisten zijn complex en voor groei in vitro zijn met bloed verrijkte voedingsbodems nodig

Question 2

• Classificaties:

Answer 2

o Hemolysepatroon: groei op ondoorzichtige bloedagar
 α-hemolyse: rond kolonies van sommige streptokokken een zone van groenachtige verkleuring onstaat = (gedeeltelijke hemolyse van de RBC uit de agar door enzymen van de streptokokken  viridans streptokokken)
 β-hemolyse: rond andere kolonies een heldere ontkleurende zone door volledige hemolyse van het bloed
 Y-hemolytisch: kolonies die niet omgeven worden door een anders gekleurde zone (afwezigheid van hemolyse)
o Lancefieldgroepen: serologische indeling op basis van aanwezigheid in de celwand van bepaalde antigenisch verschillende koolhydraten of teichoïnezuren (A tot H en K tot V)
o Species: op basis van metabole reacties ten opzichte van verschillende substraten

Question 3

• Vindplaats en epidemiologie

Answer 3

o In kleine aantallen in de orofarynx en op de huid
o Dragerschap bij 15-20% van de gezonde kinderen en jonge volwassenen vooral in de wintermaanden

Question 4

• Virulentiefactoren

Answer 4

o Groep A : kapsel van hyaluronzuur met eronder peptidoglycaanlaag die bacterie vorm en stevigheid geeft  kapsel heeft antifagocytaire eigenschappen (komt gemakkelijk los —> moeilijk vast te houden)
o Peptidoglycaan met (lipo)teichoïnezuur
o M-proteïne:
 Op membraan, steekt door peptidoglycaanlaag en kapsel naar buiten —> zorgt dat er geen alternatieve complement activatie optreedt
 Wel opsonisatie mogelijk op M-proteïne -> is dan weer een bevordering voor macrofagen
!! bij jonge kinderen staat die antilichaam-opsonisatie nog niet op punt -> gevoeliger
o Productie van pyrogene toxinen → zorgen voor shock inducerende cytokines en minder B-cel activitiet
o Productie enzymen (verantwoordelijk voor de B-hemolyse)
 Streptolysine S -> lysis van erythrocyten, leukocyten en plaatjes
 Streptolysine O -> lysis van leukocyten
 Streptokinasen -> kunnen bloedklonters oplossen en zo verspreiding bevorderen

Question 5

• Pathogenese

Answer 5

o Verspreiding: asymptomatisch via droplets of via huid- en hand-mondcontact
o Adherentie aan epitheel zodat de organismen zich kunnen vermenigvuldigen zonder weggespoeld te worden  via lipoteichoïnezuren
o Verspreiding: afhankelijk van hoe de infectie werd verworven (oppervlakkig blijft goed gelokaliseerd en wanneer in omliggende weefsels wel snel verspreiding)
o Eenmaal in weefsels : fagocytose voorkomen
o Snelle weefselschade en veroorzaken intense ontstekingsreactie omdat ze vele stoffen produceren die menselijke cellen beschadigen of fagocyten en lymfocyten activeren (chemotaxis)

Question 6

• Ziektebeelden

Answer 6

o Acuut
 Gematigde klimaten: nasofaryngeale infecties vooral in de winter die overgedragen worden via speekseldruppels
 Warme klimaten en lage hygiëne: besmettelijke huidinfecties + wondinfecties
o Postinfectieus
 Acute reuma:
* Door M-serotypen wanneer faryngitis optreedt tussen 5 en 15 jaar
* Klinische verschijnselen: koorts en afwijkingen aan de grote gewrichten, hart en huid (1 – 4 weken na faryngitis)
* Meer in ontwikkelingslanden
* Pathogenese: (bv. schade aan hart tijdens keelontsteking): immuunsysteem speelt een grote rol: antistoffen
 Acute glomerulonefritis:
* Na een S. pyogenes-faryngitis, maar ook na een impetigo van de huid met een beperkt aantal nefritogene M-typen.
* Oedeem, hypertensie, hematurie en proteïnurie (bij ouderen verlies van nierfunctie)
* Pathogenese: ontstaan inflammatie door immuuncomplexen in de nier

Question 7

• Diagnose:

Answer 7

o Bacteriële faryngitis (angina) moeilijk van viraal te onderscheiden -> diagnose door aanwezigheid streptococcus pyogenes (maar dit kan ook dragerschap zijn, is niet per see oorzaak van infectie)
o Acuut reuma: aantonen van een voorafgaande infectie van streptococcus pylogenes door aanwezigheid anitlichamen