stoornissen die ontstaan tijdens de kindertijd & adolescentie Flashcards
wat zijn stoornissen die ontstaan in de kindertijd en adolescentie?
=> neurobiologische stoornissen: sprake van afwijkingen in de hersenontwikkeling of hersengebieden die betrokken zijn bij cognitieve - emotionele of sociale functies
=> type stoornissen
1) autisme spectrum stoornis
2) verstandelijke beperking
3) specifieke leerstoornis
4) communicatiestoornis
5) aandacht deficiëntie/ hyperactiviteitsstoornis
wat is het autisme spectrumstoornis?
Pervasieve ontwikkelingsstoornis die wordt gekenmerkt door significante beperkingen in sociale communicatie, interactie, beperkte, repititieve gedragspatronen en interesses of activiteiten.
Is een stoornis op een spectrum => ernst van de symptomen kunnen sterk variëren van persoon tot persoon
waarom is er de voorbije jaren een stijging van de prevalentie van ASS?
Vermoeden dat betere diagnostische werkwijzen en verhoogde waakzaamheid van professionals hieraan bijdragen
welke veranderingen zijn er bij ASS in de dsm?
DSM 5 groepeert stoornissen (asperger en klassiek autisme) die voorheen afzonderlijk werden gezien onder ASS
syndroom van Asperger
Afwijkend gedrag: repitief gedrag en behoefte aan routine, belemmeringen in sociale interacties
MAAR geen significante cognitieve of geen taalachterstand => meestal normale tot hoge intelligentie
Klassiek autisme => taal en cognitieve achterstanden en ernstigere sociale beperkingen en meer uitgesproken repititieve gedragingen
wat zijn de gemeenschappelijke gedragskenmerken van ASS?
1) verstoorde sociale communicatie en interactie
2) Beperkte, repetitieve patronen in gedrag, interesses en activiteiten
wat is verstoorde sociale communicatie en interactie?
zowel recent als in het verleden aanwezig zijn geweest:
Problemen met communicatie:
=> Moeite met het voeren van gesprekken of delen van emoties en interesses.
=> Taalgebruik kan sterk variëren: Van helemaal niet spreken (MUTISME) tot vertraging in het leren spreken. Soms vloeiend spreken, maar vaak zonder het sociale gebruik van taal goed te begrijpen.
=> Moeite met non-verbale communicatie:
Weinig of geen oogcontact/ geen gezichtsexpressie. Vreemd of ongebruikelijk gebruik van gebaren.
Problemen met sociale relaties: Moeite met het aangaan, begrijpen en onderhouden van relaties.
Gedrag niet kunnen aanpassen aan de sociale context.
Onvermogen om fantasierijke of denkbeeldige spelletjes te spelen.
wat zijn beperkte repitieve patronen in gedrag interessen en activiteiten?
Stereotiep en repetitief gedrag:
Herhaalde bewegingen (bijvoorbeeld fladderen met de handen) of ongebruikelijk
Repetitief taalgebruik (zoals echolalie of het herhalen van dezelfde woorden of zinnen).
Hevige behoefte aan voorspelbaarheid:
Vasthouden aan routines en rituelen (zowel in gedrag als communicatie).
Stress of angst of driftbuien bij veranderingen.
Beperkte interesses:
Gefixeerde, intense interesses in specifieke onderwerpen of ongebruikelijke voorwerpen.
Over- of ondergevoeligheid voor prikkels:
Reacties variëren sterk:
Totaal geen reactie op prikkels. Of juist extreem gevoelig reageren op licht, geluid, aanrakingen, geuren of smaken.
Aanvullende kenmerken
Symptomen zichtbaar vanaf vroege ontwikkelingsfase.
De symptomen veroorzaken aanzienlijke beperkingen in het dagelijkse leven, zoals op sociaal of professioneel vlak.
De problemen worden niet volledig verklaard door een verstandelijke beperking
wat valt op aan autisme?
Gedrag: Problemen in communicatie, sociaal gedrag en flexibiliteit in denken en handelen.
Sociale interacties: Moeite met het begrijpen en volgen van sociale regels, omdat deze vaak wisselen en onzichtbaar zijn. Contacten verlopen stroef, vreemd en oppervlakkig => gebrek aan intuitieve sociale vaardigheden
wat zijn verklaringen van ASS?
=> geen oorzaken wel aanwijzingen van neurologische basis
aanwijzingen van Afwijkingen in hersenen => abnormale hersenontwikkeling
Hersendelen voor taal en sociaal gedrag groeien wss langzamer
Prenatale invloeden leiden tot afwijkende verbindingen in neuronale netwerken => dus al voor de geboorte abnormale hersenontwikkeling
Het is een combinatie van genetische factoren & tot op heden onbekende omgevingsfactoren
Gemuteerde genen uiten zich ook in de werking van de hersenen
Omgeving: toxische stoffen/ virussen/ prenatale invloeden
wat is de behandeling bij autisme?
=> is niet genezen, maar op ondersteunen/ verminderen van uitdagingen door symptomen en bevorderen van levenskwaliteit van de persoon
Een vroege diagnose en de juiste diagnose kan veel doen => vroege interventies => meer invloed op de hersenen die nog volop in ontwikkeling zijn
wat zijn effectieve interventies bij ASS?
Intensieve gedragstherapie: gericht op gedragsverandering met technieken zoals positieve bekrachtiging
Educaieve programmas: teach programma, met visuele schema’s en ondersteuning bij dagelijkse structuren
Sociaal-communicatieve programma’s: gericht op verbetering van interactie en communicatievaardigheden
Gezinsondersteuning: ouders en gezinsleden begeleiden bij omgaan met kinderen ASS
Multidisciplinaire aanpak: combinatie van therapieën, aangepast onderwijs en individuele begeleiding
wat zijn 8 werkzame elementen voor behandeling?
1) Psycho-educatie: uitleg rond ASS aan de omgevingsleden over wat het is/ hoe het werkt/ specifieke behoeften => begrip bevordering
Bv: uitleggen dat kind moeite heeft met onverwachte veranderingen => visueel schema gebruiken om kind voor te bereiden op verandering/ of wrm prikkelverwerking anders verloopt en kind een koptelefoon nodig heeft
2) Integrale aanpak: samenwerking tussen verschillende domeinen: thuis, werk, school, vrije tijd => overal dezelfde aanpak en ondersteuning aanbieden
bv: Schoolbegeleider, logopedist, thuisbegeleider, sporttrainer => werken samen
3) Gezinsbetrokkenheid:
het gezin wordt actief betrokken zodat de vaardigheden die kind leert in therapie ook thuis toepast
4) Ondersteuning op individueel niveau:
Interventies worden aangepast aan de interesse an capaciteiten van persoon met ASS => motivatie en betrokkenheid
5) Structureren van omgeving en visualiseren: teach programma
Visuele hulpmiddelen: pictogrammen, schema’s en vaste structuren voor voorspelbaarheid
6) Interventies afgestemd op doelen:Specifieke haalbare doelen gericht op behalen ervan en wordt systematisch geevalueerd
7) Aanpakken van beperkingen in sociale communicatie
Zoals het leren herkennen van emoties of leren van sociale regels en Leren oogcontact maken
8) Functionele analyse van probleem gedrag
Begrijpen waarom bepaald probleemgedrag plaatsvindt en interventies aanpassen aan de oorzaak van gedrag
bv: Wrm krijgt het kind driftbui? Analyseren en gebruiken van communicatiemiddel? Miss teveel prikkels?
welke medicatie voor ASS?
o Antipsychotica ter behandeling van ernstig storend gedrag
wat is ADHD?
ADHD: neurobiologische ontwikkelingsstoornis die wordt gekenmerkt door problemen met aandacht, hyperactiviteit en impulsiviteit
ADHD: bestaat uit drie domeinen
1) Onoplettendheid => min 6 gedurende 6 maanden
=> Vaak slordige fouten maken in schoolwerk door gebrek aan aandacht voor details
=> Moeite hebben met aandacht vasthouden bij taken/ spelactiviteiten
=> Niet lijken te luisteren wnr direct wordt aangesproken
=> Instructies niet opvolgen en daardoor taken niet afmaken
=> Moeite met organiseren van taken/ activiteiten
=> Regelmatig dingen vermijden/ tegenzin om taken te maken die langdurige mentale inspanning vragen
=> Dingen kwijt raken die nodig zijn voor taken
=> Gemakkelijk afgeleid door externe prikkels
=> Vergeetachtig in dagelijkse activiteiten
2) Hyperactiviteit: extreme rusteloosheid
=> Friemelen van handen of vouten/ wiebelen op de stoel
=> Opstaan wnr die moet zitten
=> Veel lopen/ klimmen
=> Moeilijk rustig spelen
3) Impulsiviteit => moeite om impulsen te beheersen
=> Veel praten
=> vaak vinger in de klas opsteken
=> niet op zijn beurt wachten in de rij
=> antwoorden eruit flappen/ onderbreken/ zich opdringen
aanvullende diagnostische criteria
symptomen manifesteren zich voor de leeftijd van 12 jaar + 6 maanden aanwezig zijn
in sommige gevallen => hyperactiviteit/ impulsiefgedrag op de voorgrond en bij andere aandacht deficiëntie op de voorgrond
waar is de grens met normale activiteit?
Normale overactiviteit: kinderen kunnen gedrag doelgericht aansturen
Hyperactiviteit: zonder reden en lijken niet in staat gedrag aan te passen aan de externe eisen van de omgeving
