hoofdstuk 11; schizofrenie spectrumstoornis Flashcards
wat is schizofreniespectrumstoornis?
=> verschillende vormen en gradaties van symptomen
=> verschillenden graden in ernst en verlopen van de stoornis.
=> symptomen zijn niet uniform
=> zijn een continuüm: milde tot ernstige gevallen.
wat is een psychose? en wat is het verschil met schizofrenie?
is op zich zelf geen stoornis, is een symptoom waarbij er verlies is van contact met realiteit => moeite met het onderscheid tussen echt en onecht
=> werking van de hersenen is verstoord
=> Hallucinaties – wanen – verward denken
=> Psychose kan tijdelijk zijn en optreden bij verschillende oorzaken, bv bij gebruik van drugs of een acute stressreactie of trauma
=> Vaak is herstel mogelijk
wat is schizofrenie?
Schizofrenie is een chronische psychische stoornis gekenmerkt door de positieve symptomen + negatieve symptomen – cognitieve symptomen
Is niet slechts tijdelijk => langdurig en grote impact op het functioneren
Vaak genetische aanleg
Herstel is niet mogelijk maar wel beheersing van de symptomen
hoe is het schizofreen proces? ziekteverloop?
premorbide fase
=> afnemende sociale activiteiten
=> Subtiele symptomen met ongewone gedachten of waarnemen maar geen directe wanen of hallucinaties
=> Problemen om dagelijkse activiteiten te voldoen
=> Spraak vaag en onsamenhangend
=> Desinteresse in zelfverzorging
Prodromale fase
1ste verschijnselen
Daling van sociale activiteiten en verantwoordelijkheid
Daling zelfzorg
Verminderde cognitieve activiteiten
Symptomen kunnen zeer geleidelijk zijn waardoor omgeving niet direct door heeft => tot opeens duidelijk psychotisch gedrag
=> acute fase van de stoornis
Psychotische symptomen: hallucinaties – wanen en gedesorganiseerd gedrag
Acute episodes; zijn een breuk met de realiteit
restperiode=> na acute fase
Gedrag keert terug naar niveau van prodromale fase, maar patiënt wordt nog steeds belemmerd op cognitieve sociaal en emotioneel vlak
wat zijn vroege tekenen van de stoornis in vroege jeugd?
Vertragingen in bereiken van ontwikkelingsstappen zoals zindelijkheid/ lopen
wat is criteria voor schizofrenie?
Criterium A:
2 van de 5 symptomen zijn de hele tijd aanwezig en ten minste één is één van de eerste drie
symptomen de stoornis min 6 maand aanwezig en min 1 maand waarin kernsymptoom aanwezig is
1) Waanideeën (cognitie)
=> Inhoudelijke denkstoornis
=> Foutieve overtuigingen die niet overeenkomen met de realiteit
2) Hallucinaties (waarneming stoornis)
=> Zintuigelijke waarnemingen zonder externe prikkels
=> Auditief of visueel
3) Praten in wartaal of op een vreemde manier zonder intonatie (emotionele stoornis)
=> Incoherente spraak
4) Ernstig gedesorganiseerd gedrag (motorische stoornis)
=> Vreemd en warrig gedrag of ineens niet meer bewegen
5) Negatieve symptomen
=> Verminderde emotionele expressie
=> Gebrek aan motivatie
=> spraakarmoede
=> Anhedonie: onvermogen tot plezier
bijkomende symptomen => stoornissen in de cognitieve functies: concentratie - planning - probleemoplossend geheugen
het functioneren is op belangrijke levensdomeinen belemmerd: werk - relaties - persoonlijke verzorging
door wat mag schizofrenie niet verklaard worden?
=> mag niet verklaard worden door middelengebruik/ somatische aandoening zoals hersentumor of door andere psychotische stoornissen zoals schizoaffectieve stoornis/ stemmingsstoornis met psychotische kenmerken
wat zijn positieve symptomen en wat zijn negatieve symptomen?
=> positieve symptomen: voegen iets toe aan gedrag en meestal breuk met de realiteit: wanen/ hallucinaties/ etc..
=> negatieve symptomen:
verlies van normale functies
bv: affectvervlakking/ anhedonie/ avolitie (verlies van motivatie
wat zijn wanen?
Wanen: inhoudelijke valse aanname van de realiteit met vaak een onlogische basis, zijn niet corrigeerbaar ondanks bewijs dat deze overtuiging fout is
wat zijn soorten wanen?
Soorten wanen
Paranoïde wanen
=> Geloof in samenzweringen/ bespioneerd te worden/ achtervolging => iemand wil op een op andere manier schade toebrengen aan de persoon
Grootheidswaan
persoon gelooft dat ze meer macht/ kennis/ eigenwaarden hebben dan in werkelijkheid
Betrekkingswaan
Bepaalde gebeurtenissen/ geluiden/ handelingen zijn betrokken bij de persoon => nieuwsbericht is speciaal voor de persoon
Vb: Erotomanie : Overtuiging dat beroemde persoon verliefd is op hem/ haar
Somatische waan
Persoon gelooft dat er iets mis is met lichaam/ wegrot door een ziekte
Controlewanen
Overtuiging dat gedachten/ acties worden aangestuurd door externe krachten
Wordt gedwongen te handelen door buitenaardse wezens
thought interference: externe krachten verstoren de eigen gedachten
thought broadcasting: eigen gedachten worden gehoord alsof zij worden uitgezonden
thought withdrawal: gedachten worden uit de geest verwijderd door externe kracht
thought insertion: de gedachten zijn niet van de eigen persoon, maar worden in zijn geest geplaatst
wat zijn formele denkstoornissen?
denken op een onlogische, onsamenhangende manier, vreemde associaties
inhoud – vorm – structuur van gedacht processen zijn verstoord => leiden tot formele denkstoornissen
Spraakpatroon => chaotisch en incoherent: delen van woorden worden op onsamenhangende wijze gecombineerd
Zelf niet bewust dat gedachten vreemd overkomen
wat zijn aandachtstoornissen bij schizofrenie?
Concentratie=> vermogen om je op relevante prikkels te focussen en irrelevante te negeren
Bij schizofrenie => afwijkingen in de hersenschors => hierdoor moeilijk om irrelevante prikkels te fileren en hyperwaakzaam tijdens de acute fases
wat zijn de waarnemingsstoornissen?
Hallucinaties: zintuigelijke waarnemingen in afwezigheid van externe prikkel
Visuele
Auditieve: komt het meeste voor
Opdrachthallucinaties: stemmen die de opdracht geven om bepaalde handelingen uit te voeren => worden vaak opgenomen uit angst dat ze zich zelf of anderen kwaad doen => 4/5 doen ook de opdracht
Tactiele: tintelen/ branderig gevoel/ electrische gevoelens
Olfactorische: smaak
Mensen met ernstige depressie hebben ook hallucinaties en manische episodes
Hypothese dat patient innerlijke spraak verwart met externe geluiden => auditieve cortex is actief tijdens de auditieve hallucinaties
wat zijn geen pathologische hallucinaties?
Geen pathologische hallucinaties => zijn tijdelijk + persoon zelf beseft dat ze niet echt zijn => Bij koorts
Bij rouw: horen van de stem van de overledene
Ongebruikelijke lage sensorische stimulatie (langdurig geluiddichte ruimte/ monotonie
Door LSD (bij schizofrenie zij hallucinaties wel complexer)
Bij onthouding door alcoholisme (delirium tendens => zien van insecten op de huid)
Bijwerkingen door medicatie van parkinson
wat zijn emotionele stoornissen bij schizofrenie?
Afgevlakte affect
Afwezigheid van emotionele expressie: gezicht en stem
Masker => uitdrukkingsloos gezicht
Geen intonatie
Incongruentie: mimiek en emoties komen niet overeen
Kunnen wel emoties ervaren terwijl expressie beperkt blijft
Sociale recognitie:
Het herkennen en waarnemen van emoties in anderen => leidt tot moeilijkheden in sociale relaties
Ontwijken dan sociale activiteiten
Of klampen zich vast aan één persoon
