hoofdstuk 12: persoonlijkheidsstoornissen Flashcards
wat zijn persoonlijkheidsstoornissen?
=> excessieve karaktertrekken of rigide gedragspatronen die leiden tot significant lijden of belemmeringen in het functioneren
=> door de rigiditeit kunnen ze zich niet aanpassen aan de externe eisen (werk en school)
=> zien vaak de gevolgen van eigen gedrag niet => externaliseren heel veel
=> ontwikkeling in de adolescentie of vroege volwassenheid
wat zijn de diagnostische criteria bij een persoonlijkheidsstoornis?
1) patroon van gedrag en denken dat sterk afwijkt van de normen van de SL
=> patroon dat symptomen omvat op vlak van: impulsbeheersing, cognities, affect, relaties
=> het is een star patroon van lange duur dat in veel sociale en persoonlijke situatie te zien zijn => treedt niet later dan de adolescentie
=> veroorzaak lijden en beperkingen in het functioneren
=> geen effect van ziekte of andere psychologische stoornis
welke drie clusters bestaan er?
cluster A: vreemd en afwijkend
cluster B: dramatisch/ emotioneel of impulsief
cluster C: nerveus of angstig
uit wat bestaat cluster A?
=> vreemde aard van symptomen
=> problemen met relaties of geen interesse in ontwikkelen van sociale relaties
=> 3 soorten
1) paranoïde pers. stoornis
2) schizoïde pers. stoornis
3) schizotypische pers. stoornis
wat is de paranoïde persoonlijkheidsstoornis?
=> algemeen patroon van onterecht wantrouwen omtrent motieven van anderen
=> maar niet zo sterk dat men aan een waan heeft
=> extreem waakzaam voor bedreigende signalen
=> nooit behandeling want externaliseren
wat is een schizoïde persoonlijkheidsstoornis?
=> patroon van blijvend gebrek aan interesse in sociale relaties
=> emotioneel afgevlakt
=> zijn liever alleen
wat is het verschil tussen schizoïde persoonlijkheidsstoornis en ASS en schizofrenie?
bij ASS aanwezig vanaf de geboorte en schizoïde ontwikkelt zich pas vanaf de adolescentie
bij schizoïde is de emotionele communicatie beperkt maar de taal en spraak op zich zijn normaal
het verschil met schizofrenie is dat zij het contact met de werkelijkheid behhouden
wat is schizotypische persoonlijkheidsstoornis?
=> vreemde overtuigingen
=> vreemde gedachten
=> vreemde gedragingen
=> vreemde sensaties
geen psychotische kenmerken! en kunnen op zich nog redelijk functioneren
wat is cluster B
=> gekenmerkt door dramatisch - emotioneel of impulsief gedrag
=> belemmeringen in aangaan of onderhouden van relaties
=> zeer excessieve aard van de symptomen
1) anti sociale persoonlijkheidsstoornis
2) borderline persoonlijkheidsstoornis
3) histrionische persoonlijkheidsstoornis
4) narcistische persoonlijkheidsstoornis
wat is de anti-sociale persoonlijkheidsstoornis?
=> negeren van rechten en gevoelens van anderen en negeren van verplichtingen
=> manipulatief en gewetenloosgedrag
=> gebrek aan spijt
=> hoeft niet te resulteren in crimineel gedrag => kunnen sociaal geaccepteerd gedrag vertonen maar nog steeds egocentrisch en manipulaitief => witteboorden criminaliteit
=> is een spectrum: zeer afwijkend => mild
wat is een borderline persoonlijkheid?
=> ontwikkeling al in vroege volwassenheid en uiting in diverse situaties maar pas later gediagnosticeerd
=> patroon van instabiliteit in:
1) relaties:
extreme handelingen => iemand opeens helemaal idealiseren en opeens als ze gevoel hebben dat ze tekortschieten dan gaan ze persoon minachtend behandelen
krampachtig proberen voorkomen om verlaten te worden => overdreven afhankelijkheid en veeleisend => zijn hypergevoelig voor afwijzing en worden extreem woedend
2) stemmingswisselingen: hoge en lage pieken zonder duidelijke redenen & moeilijke emotieregulatie
3) verlies van zelfbeeld/ identiteitsstoornis: op vlak van carriere, waarden en doelen - periodes dat ze niet goed weten wie ze zijn of belangrijk vinden - gevoelens van leegte en verveling
4) onvoorspelbaar en impulsief gedrag => nemen risico’s: ongecontroleerd geld uitgeven/ roekeloos gedrag/ onveilig seks
5) terugkerende suicidale gedachten of automutilatie
6) chronisch gevoel van leegte
7) inadequate intense woede en moeite om kwaadheid te beheersen
8) tijdens stress kunnen mensen met BPS paranoida gedachten of dissocieren
9) externaliseren vn gevolgen en moeilijke zelfreflectie
10) affectlabiliteit: dagen van depressie, angst prikkelbaar
wat is een histrionische persoonlijkheidsstoornis?
=> patroon van grote behoefte aan aandacht/ lof/ goedkeuring
=> extreem gedrag vertonen om aandacht te krijgen => eisen die: slachtofferrol
=> onstabiele relaties: snel idealiseren en dan weer deevalueren / teveel bezig met zich zelf om intieme relaties te ontwikkelen
=> extreem gevoelig voor afwijzing & geen verdagingen van uitstel van beloning
narcistische persoonlijkheidsstoornis
=> opgeblazen zelfbeeld & eisen dat andere aandacht geven/ bewonderen
=> geen empathie => mensen zijn instrumenten die enkel dienen om superioriteit te bevestigen
=> extreem gevoelig voor kritiek => is verlies van eigenwaarde
=> blijvens gekwetst en waardeloos na falen
=> instabiele relaties door gebrek aan empatie=> eenzijdige relatie
=> zijn beter in het organiseren van gedrag dan BPS
wat is cluster C?
=> angst en nervositeit
=> vermijdende - afhankelijke en dwangmatige type
wat is de vermijdende persoonlijkheidsstoornis?
vermijden van sociale relaties als gevolg van angst voor afwijzing
maar hebben wel de behoefte aan affectie en acceptatie
