Sekrecijske funkcije - poglavlje 65 I

Question 1

uloge sekracijskih žlijezdi

Answer 1

• lučit probavne enzime -> za razgradnju
• lučit sluz -> za podmazivanje i zaštitu probavnog sustava

Question 2

vrste žlijezda probavnog sustava 4

Answer 2

1. jednostanične mukozne -> mukozne ili zbog oblika vrčaste -> luče sluz za podmazivanje i zaštitu -> posvuda
2. jamice -> nastale uvrtanjem epitela u sluznicu -> npr u tankom crijevu Lieberkuhnove kripte
3. duboke tubularne žlijezde -> želudac i gornji dvanaesnik -> luči kiselinu i pepsinogen
4. složene žlijezde - slinovnice, gušterača(acinusi, izvan stijenke), jetra -> sekreti za probavu i emulgiranje hrane

Question 3

osnovni mehanizmi podraživanja probavnih žlijezda

Answer 3

1. dodir hrane s epitelom -> izravno podraživanje pov žlijezdanih stanica + aktivacija crijevnog živčanog sustava(dodirom, kem, rastezanje)
2. parasimpatikus -> uvijek pojačava žlijezdano lučenje -> pogotovo gornji dio probavnog sustava(9,10CN) -> slinovnice, jednjak, želudac, gušterača i ostale pod utjecajem parasimp živaca
3. simpatikus -> dvojak učinak -> povećava lučenje žlijezda ali smanjuje protok krvi -> generalno povećava ali kod jakog izlučivanja žlijezdi ->smanjuje zbog vazokontrikcije
4. hormoni -> luče se na poticaj hrane -> krvlju odlaze do žlijezda i poziču njihovo lučenje

Question 4

osnovni mehanizam lučenja žlijezdanih stanica 6 koraka

Answer 4

1. hranjive tvari difundiraju iz kapilare kroz bazalni dio stanice
2. u mitohondriju nastaje ATP
3. energija iz ATP-a + supstrati iz hranjivih tvari = sinteza organskih tvari u enoplazmatskoj mrežici i Golgijevom aparatu
4. sekrecijske tvari se prenose endoplazmatskom mrežicom do G aparata
5. obrada sekrecijskih tvari u G aparatu -> udruživanje zgušnjivanje itd -> otpuštaju se u obliku sekrecijskih mjehurića na apikalnom kraju žlijezdanih stanica
6. mjehurići ostaju pohranjeni do živčanog ili hormonskog signala -> izlučivanjem uz pomoć Ca

Question 5

lučenje vode i elektrolita

Answer 5

• nužno za žlijezdano lučenje
• lučenje slinovnica -> živčanim podražajem voda i elektroliti prolaze kroz žlijezdane stanice -> tako se otplave organske tvari

Question 6

svojstva sluzi

Answer 6

1. adherencija - čvrsto prijanjanje uz hranu i druge čestice
2. ima je dovojno da obloži stijenku crijeva
3. slabo se opire kliženju, čestice lako kliznu niz sluznicu
4. uzrokuje međusobno prijanjanje fekalnih čestica
5. otporna na probavne enzime
6. amofetrna svojstva, mogu neutralizirati manje količine kiselina ili lužina

Question 7

sastav, pH i količina sline

Answer 7

• sastav -> dvije osnovne komponentne: serozni sekret sa ptijalinom(a amilaza, škrob) i mukozni sekret(podmazivanje i zaštita)
• 800-1500mL sline dnevno
• pH = 6-7 -> najpovoljnije za ptijalin

Question 8

žlijezde slinovnice

Answer 8

1. zaušna ili parotidna -> samo serozni sekret
2. submandibularna -> i serozni i mukozi sekret
3. sublingvalna -> i serozni i mukozni sekret
4. bukalne žlijezde -> male -> luče samo sluz

Question 9

ioni u slini

Answer 9

• ima velike količine K i HCO3- iona ali malih konc.
• submandibularna žlijezda -> 2 stadija izlučivanja -> acinusi i odvodni kanali
• acinusi -> primarni sekret -> ptijalin ili mucin ili oba -> konc iona kao u plazmi
• odvodni kanali 1 -> reapsorpcija Na(puno više), secerniranje K -> negativnost -> pasivna reapsorpcija Cl -> smanjuje se konc Na i Cl
• odvodni kanali 2 -> umjesto Cl koji ide van ulazi HCO3-

Question 10

ionski sastav za vrijeme mirovanja i maksimalnog lučenja sline

Answer 10

• mirovanje -> konc Na i Cl se smanjila na 1/7 i 1/10 od plazme, a K i HCO3- za 7 i 3 puta više
• max -> brzina stvaranja primarnog sekreta se poveća 20x -> brzo prolazi ssekret pa nema značajne promijene konc iona ima ali manje neg u miorvanju

Question 11

slina i higijena

Answer 11

• usta -> puna patogena -> slina spriječava štetu
  1. otplavljuje patogene i čestice kojima se hrane
  2. sadrže tiocijanatne ione i enzime - najvažniji lizozim -> uništavaju bakterije
  3. ima protutijela

Question 12

živčana regulacija lučenja sline

Answer 12

• pod nadzorom parasimpatičkih signala iz gornjih i donjih salivacijskih jezgara -> u moždanom deblu -> pobuđuju ih okusni, dodirni podražaji, obli predmeti, koče hrapavi predmeti
• područje apetit + miris + okus -> lučenje sline
• signali iz višeg cns-a -> mogu potaknut ili kočit signale
• signali iz želuca i gornjih crijeva -> nadraživanje
• simp parasimp?

Question 13

lučenje u jednjaku

Answer 13

• luči se sluz iz jednostavnih i složenih mukoznih žlijezdi
• u gornjem dijelu -> zaštita od mehaničkih oštećenja
• u donjem dijelu -> zaštita od kiselinskog sadržaja želuca

Question 14

značajke želučanih lučevina

Answer 14

• mukozne žlijezde -> obavijaju površinu želuca
• dvije vrste tubularnih žlijezda: kiselinske i pilorične
• kiselinske ili gastrične ili oksintične -> solna kiselina, pepsinogen, unutarnji faktor i sluz -> prekriva 80% želuca
• piloriče žlijezde -> sluz i gastrin -> 20% želuca, kod pilorusa

Question 15

građa kiselinskih(gastričnih) žlijezdi

Answer 15

• tri vrste stanice:
  1. mukozne stanice vrata - luče sluz
  2. peptične ili glavne stanice - luče pepsinogen
  3. parijetalne ili obložne ili kiselinske stanice - luče unutarnji faktor i solnu kiselinu

Question 16

osnovni mehanizam lučenja solne kiseline

Answer 16

• iz parijetalnih stanica -> 160mol/L kiseline, 0.8pH
• za tu konc potrebno je 6J energije -> izlučivanje H iona u želudac, HCO3- difundira u krv -> pHvenske krvi je viši od arterijskog
• parijetalna stanica -> ima široke i razgranate intracelularne kanaliće -> na resičastim izdancima unutar kanalića nataje solna kiselina -> pa se kanalićima odvodi do sekrecijskog dijela stanice
• glavni prijenosnik -» H/K crpka

Question 17

koraci stvaranja solne kiseline u parijetalnoj stanici

Answer 17

1. voda u citoplazmi disocira na H i OH -> K ioni ulaze u stanicu na bazolat strani Na/K crpkom i izlaze odmah van niz gradijent, stvara se gradijent za Na koji ulazi u stanicu iz lumena ==» H/K crpka H ide u lumen, K ide u stanicu - Na i K se reapsorbiraju a H ide van
2. nakuplja se OH ion koji reagira s CO2(metabolički produkt ili iz krvi -> nastaje HCO3- koji izlazi na bazolat strani a ulazi Cl -> Cl niz gradijent bježži van => u lumenu kanalića imamo Cl i H
3. budući da se secerniraju ioni -> ione prati vodaa

Question 18

želučana zapreka

Answer 18

• za stavranje velike koc H iona u želucu -> treba biti onemogućen povratni tok HCl prema sluznici
• lužnata sluz + čvrsta spojišta između epitelnih stanica
• ako se ošteti -> HCl bježi nazad i uzrokuje oštećenje stanice

Question 19

osnovni čimbenici poticanja želučanog lučenja

Answer 19

• acetilkolin, gastrin i histamin

Question 20

lučenje i aktiviranje pepsinogena

Answer 20

• peptične i mukozne stanice gastričnih žlijezda luče nekoliko vrsta pepsinogena -> ali svi imaju istu funkciju
• izluči se -> + HCl = aktivni pepsin(molekula manje Mr)
• u kiseloj sredini(1.8-3.5) => pepsin = proteolitički enzim, kad nije kiselo nema funkcije