Hormoni štitnjače - poglavlje 77 I

Question 1

smještaj i veličina štitnjače

Answer 1

• ispod grkljana, s obiju strana dušnika i ispred njega
• jedna od većih endokrinih žlijezdi -> 15-20g

Question 2

fiziološka građa štitnjače

Answer 2

• sastoji se od velikog broja folikula
• ispunjeni izlučenom tvari -> koloidom -> glavni sastojak tireoglobulin -> unutra hormoni
• okruženi -> kubični epitelnim stanicama
• velik protok krvi 5x veći od mase
• stanice C -> izlučuju kalcitonin

Question 3

hormoni štitnjače

Answer 3

• tiroksin T4 i trijodtironin T3
• 93% luči tiroksin, 7% trijodtironin => ali sav se T4 pretvori u T3
• razlikuju se brzinom i intenzitetom djelovanja => T4 ima više u krvi ali T3 jače djeluje
• 35qg dolazi do tkiva svaki dan i to T3

Question 4

jod

Answer 4

• potreban za stvaranje tiroksina -> 1mg tjedno -> najčešće putem kuhinjske soli koja se jodira
• apsorbira se u krv kao i Cl -> ozlučuje se bubrezima tek nakon što se petina prebaci u stanice štitnjače

Question 5

jodidna crpka

Answer 5

• prvi korak u stvaranju hormona štitnjače -> prijenos joda iz krvi u žlijezdane stanice
• na bazalnoj membrani(u dodiru s plazmom) -> 2Na/I kotransporter, koristi se gradijentom Na koji je stvoren Na/K crpkom
• koncentriranje jodida unutar stanice(30x više neg u plazmi a može i 250x) = hvatanje jodida - ovisi o konc TSH
• na apikalnoj membrani -> kontratransport Cl ide unutra, I ide van = transporter pendrin

Question 6

stvaranje tireoglobulina i pohrana hormona

Answer 6

• tireoglobulin -> nastaje u em i G aparatu i luče se u folikule -> velika bj, ima 70ak tirozina -> glavni supstrat za jod -> tu nastaju homoni i pohranjuju se
• pohrana => u folikulama-> svaka molekula tireoglobulina => 30 tiroksina i par trijodtironina -> sadrže zalihe za nekoliko mjeseci

Question 7

stvaranje tiroksina

Answer 7

1. oksidacija jodidnih iona -> uz pomoć vodikovog peroksida i enzima peroksidaze - ako nema ovog koraka nema sinteze
2. organifikacija -> spajajnje joda s tireoglobulinom tj s molekulama tirozina
   - tirozin -> monojodtirozin -> dijodtirozin)ovezivanje jodotirozinskih ostataka)
   - tiroksin = dijodtirozin + dijodtirozin
   - trijodtironin => monojodtirozin + dijodtirozin

Question 8

otpuštanje tiroksina i trijodtironina

Answer 8

• tireoglobulin ulazi kroz -> apikalnu površinu tireoidnih stanica -> izdanci poput pseudopodija -> obavijaju dio koloida i stvaraju pinocitozne mjehuriće -> odmah se spajaju s lizosomima -> njegove proteaze cijepaju molekulu i oslobađaju tiroksin i trijodtironin
• tiroksin i trijodtironin kroz bazalnu membranu difundiraju u krv
• tireoglobulin -> veže se uz bjelančevinu megalin na membrani i transcitozom odlazi do bazolat strane gdje odlazi u krvi

Question 9

prijenos tiroksina i trijodtironina u tkiva

Answer 9

• 99% vezani za bjelančevine plazme nastale u ejtri -> i to globulin koji veže tiroksina ili prealbumin
• zbog velikog afiniteta za bjelančevine -> sporo se otpuštaju u tkiva -> trijodtironin ima manji afinitet pa se brže otpušta
• nakon što uđu u tkiva tamo se opet vežu za bjelančevine

Question 10

djelovanje s latencijom

Answer 10

• djeluju s latencijom tj s odgodom -> zbog jakog vezanja na bjelančevine i sporog otpuštanja -> važno i za njihovu funkciju
• trijodtironin 4x brže -> krene radit za 6-12h, a max rad ima za dva tir dana
• tiroksin -> krene radit za par dana, a max rad nakon 10-12dana

Question 11

vezanje hormona štitnjače za receptore i 2 djelovanja

Answer 11

• prije djelovanja -> tiroksin se otpuštanjem joda pretvori u trijodtironin -> 90% hormona štitnjače vezanih za receptore su trijodtirononi
• gensko djelovanje => veže se za receptore u jezrgi na DNA ili u blizini => potiču transkirpciju gena i sintezu bjelančevina
• negensko djelovanje => dokazano da mogu djelovat i bez posredovanja gena -> neke promijene događaju se brzo i inhibicijom transkirpcije dalje imaju utjecaj -> reguliraju ionske kanale, unutarstanične glasnike itd

Question 12

djelovanje hormona štitnjače na metabolizam

Answer 12

• povećavaju staničnu metaboličku aktivnost :
  1. povećavaju broj mitohondrija i veličinu njihove membrane
  2. povećavaju aktivni prijenos iona kroz membranu - Na/K ATPaza -> troši se energija i stvara se topline - povećava se propusnost za Na za van -> to isto potiče N/K crpku
• pospješuju sve oblike metabolizma ugljikohidrata -> prijenos glukoze, glikolizu, glukoneogenezu, apsorpciju
• pospješuju sve oblike metabolizma masti -> posebice mobilizaciju čime se potiče oksidacija -> brzo se troše masne zalihe u tjelu

Question 13

RXR i vezanje hormona štitnjače

Answer 13

• receptori za hormone štitnjače + receptor za retinoid X => stvaraju heterodimer na DNA -> i zovu se tireoidni regulacijski elementi

Question 14

djelovanje hormona štitnjače na rast

Answer 14

• potiče rast
• uglavnom ima utjecaj na djecu -> kad ga imaju malo slabo rastu, kad ga imaju puno puno rastu
• ima utjecaj i na razvoj mozga u fetusa i prvih nekoliko god rođenja

Question 15

djelovanje štitnjače na kolesterol

Answer 15

• kad ima puno hormona -> smanjena razina kolesterola u krvi i povećana razina tag i fosfolipida i krvi
• kad ima malo hormona -> povećana razina kolesterola u krvi i smanjena razina tag i fsofolipida -> uzrokuje prekomjerno odlaganje masti u jetru

Question 16

djelovanje tštitnjače na vitamine, bazalni metabolizam i tjelesnu masu

Answer 16

• vitamini -> budući da potiče metabolizam gdje se koriste enzimi za koje su potrebni vitamini -> povećava potrebu za vitaminima
• povećava bazalni metabolizam za 60-100% ->zbog povećanog staničnog metabolizma, kad ga nema smanjuje za pola
• tjelesna masa -> generalno kad ih ima puno smanjuju tjelesnu masu i obrnuto ali također hormoni štitnjače potiču i apetit čime se može nadvladat metabolizam

Question 17

djelovanje hormona štitnjače na kardiovaskularni i dišni sustav

Answer 17

• povećava protok i SMV -> zbog većeg metabolizma više se troši kisik -> više se produkata metabolizma koji potiču vazodilataciju pa time i protok i SMV
• povećana srčana frekvencija -> zbog povećanja SMV ali djeluje i na samu podražljivost srca -> važno klinički
• povećanje jakosti srčane kontrakcije
• arterijski tlak -> pod normalnim vrijednostima, jedino promijene tlaka pulsa(kod hipotireoze blago povišen sistolički i snižen dijastolički)
• povećava disanje -> zbog povećane potrošnje kisika

Question 18

djelovanje hormona štitnjače na živčani sustav

Answer 18

• povećava pokretljivost probavnog sustava -> povećano lučenje sokova -> hipertireoza proljev, hipo opstipacija
• povećava učinak na CNS -> ubrzavaju mentalne funkcije ali misaone mogu disocirati(hipertireoza-nervoza, anksioznost)
• snažnija mišićna kontrakcija -> hipertireoza-razgradnja bjelančevina time i slabost, hipo tromost i usporenost
• mišićni tremor -> zbog povećane živčane podražljivosti
• spavanje -> hormoni štitnjače iscrpljuju mišiće i živčani sustav -> konstantan umor ali loše spava zbog prevelike podraženosti sinapsa -> hipotireoza krajnja pospanost

Question 19

djelovanje hormona štitnjače na endokrine žlijezde

Answer 19

• povećava lučenje i potrebu tkiva za tim žlijezdama
• npr zbog metabolizma glukoze -> inzuili
• npr zbog stvaranje kostiju -> paratireoidna žlijezda
• adrenalin, glukokoritkoidi itd

Question 20

djelovanje hormona štitnjače na spolne funkcije

Answer 20

Muški
- hipotireoza -> smanjit libido(želju)
- hipertireoza -> impotencija
Ženski
- hipotireoza -> menoragija(prekomjerno m krvarenje) i polimenoreja(učestalo m krvarenje) ili amnoreja, neredoviti ciklusi
- hipertireoza -> libido smanjen ->oligomenoreja (značajno smanjeno krvarenje), amnoreja,