Protezy całkowite

Question 1

Zmiany morfo-czynnościowe wywołane procesem starzenia

Answer 1

1. Rysy twarzy -> zapadnięcie policzków i warg, opadnięcie kącików ust, wąska linia czerwieni warg, skrócenie dolnego odcinka twarzy z wysunięciem żuchwy, pogłębienie bruzd nosowo-wargowych, zwiększenie liczby bruzd np na wardze górnej, obniżenie szpary ust, wydłużenie wargi górnej
2. Podłoże kostne -> osteoporoza, zmiany zanikowe
   w SZ zanika głównie przedsionkowy stok wyr zęb z kierunkiem do wew = skrócenie i zwężenie kości przy równoczesnym spłaszczeniu podniebienia
   w Ż zanik w odc przdnim od str przedisonka i w odc bocznych od stoków językowych = zwiększenie łuku zębodołowego dolnego
   powstaje rzekome przodożuchwie
3. Uk mięśniowo-nerwowy
   redukcja napięcia mięśniowego, zmniejsza się kontrola neuromięśniowa i siła mięśni = ograniczenie ruchów żuchwy, pogorszenie kondycji i zmniejszenie zdolności adaptacyjnych
4. SSŻ
   spłaszczenie guzków stawowych, spłycenie dołków stawowych, zanik i przesunięcie chrząstek do przodu, torebka i więzadła mniej sprężyste i ulegaja rozciąganiu
5. Bł śl ju
   zmniejsznenie unaczynienia, pogorszenie procesów gojenia i regeneracji nabłonka, bł śl staje się błyszcząca, cienka, gładka, wysuszona, traci elastyczność i sprężytość i b podatna na mikrourazy i drażnienie
6. Ślina
   mniej i bardziej lepka
7. Język
   zwiększa się i b aktywny
   grzbiet wygładzony z licznymi pofałdowaniami

Question 2

Strefy podatności bł śl podniebienia bezzębnej szczęki - Strefy Lunda

Answer 2

1. Włóknista - wyr zeb i bł śl podniebienia w miejscu szwu podniebiennego
2. Tłuszczowa - po obu str podniebienia do I trzonowca
3. Gruczołowa - do tyłu od strefy tłuszczowej (ma najwięcej podścieliska)

Question 3

Klasyfikacja bezzebnych jam ustnych wg Supple’a

Answer 3

ocenia się morfo-fizjo warunki śluzówkowo-kostne

1. Typ I - jama ustna o podłożu idelanym
   - wyr zęb dobrze ukształtowane, niezanikłe
   - podn twarde wysoko wysklepione
   - wał podnieb mizernie zaznaczony, nieuwypuklony
   - przycz ruchomej bł śl usytuowane daleko od grzbietu wyr
   - bł śl elastyczna, nieprzesuwalna
2. Typ II - jama ustna o podłożu zanikłym twardym
   - wyr zęb istotnie zanikłe
   - sklepienie podnieb płaskie
   - wał podnieb zwykle wyraźnie zaznaczony
   - bł śl twarda, zbita, cienka, napięta, niepodatna
   - przyczepy ruchomej bł śl umieszczone blisko grzbietu wyr zeb
3. Typ III - jama ustna o podłożu zanikłym miękkim
   - wyr zęb mogą być dobrze ukształtowane lub zanikłe, zwykle nieco ruchome i przesuwlane
   - Podnieb twarde mniej lub bardziej wysklepione
   - podłoże miękkie wykazuje różną spoistość i podatność na ucisk
4. Typ IV - jama ustna o podłożu zanikłym rozwięzłym
   - podłoże kostne zanikłe
   - wiotka bł śl, przesuwalna , podatna na ucisk
   - w SZ wyr niekiedy pozornie dobrze ukształtowane, ZAWSZE ruchome, zakończone przesuwalnymi i miękkimi guzami
   - w Ż kostne cz wyrostka zęb całkowicie zanikłe
   - grzbiet wyr ruchomy, przesuwlany, przypominający grzebień koguci

Question 4

Wyciski robocze

Answer 4

• wykonywane w celu zrobienia modeli roboczych
• na protezę cześciową -> łyżki standardowe masami wstępnie plastycznymi albo łyż indywidulanymi (masami wstępnie ciekłymi)
• na protezę całkowitą -> łykami indywidualnymi zwykle masami wstępnie ciekłymi lub silikonowymi

Question 5

Wyciski orientacyjne

Answer 5

• celem zrobienia modelu orientacyjnego ( do celów diagnostycznych, ustalenia planu leczenia, wykonanie łyżek indywidualnych)
• na łyżkacz standardowych albo zindywidualizowanych masami stępnie plastycznymi

Question 6

Wyciski czynnościowe

Answer 6

• pobierane w trakcie wykonywania przez pacjena ruchów żuchwy, języka, warg, policzków
• łyżkami indywidualnymi
• czynne -> pacjent wykonuje ruchy
• bierne -> lekarz wykonuje ruchy za pacjenta

Question 7

Wyciski podścielające

Answer 7

na protezie w celu jej podścielenia lub rebazacji (wymiana płyty protezy)

Question 8

Wyciski dopełniające

Answer 8

wykonywane po założeniu protezy na podłoże w celu:
- dostawienia klamry lub zęba
- poszerzenie zasięgu płyty

Question 9

Masy do wycisków anatomicznych

Answer 9

• alginatowe
• elastomerowe
• gips wyciskowy

Question 10

Łyżki indywidualne wykonuje się z

Answer 10

• akrylu
• materiałów światłoutwardzalnych
• szelaku
• innych tworzyw termoplastycznych kształtowanych ręcznie lub w specjalnych aparatach np Erkopress lub Erkoform

Question 11

Łyżki indywidualne muszą byc wykonane z materiału odpowiednio dobranego do masy

Answer 11

• jeżeli do wycisku uzyjemy masy termoplastycznej (gutaperka, masa Stentsa, masa hydrokoloidalna odwracalna (na bazie agaru), woski wyciskowe) –> łyżka z chemicznie wiążącego akrylu
• jeżeli użyjemy do wycisku masy chemoplastycznej (gips wyciskowy, masy alginatowe, pasty wyciskowe (tl-cynk-eug), elastomerowe) –> łyżka może być zrobiona z dowolnego materiału

Question 12

Masy wyciskowe do wycisków czynnościowych

Answer 12

• masy tlenkowo-cynkowo-eugenolowe
• Elastomery o kons medium lub light body -> polisiloksanowe, poliwinylosiloksanowe
• woski wyciskowe
• czarna gutaperka

Question 13

Uszczelnienia pobrzezy łyżki indywidualnej jakimi masami

Answer 13

woski, masy silikonowe function lub medium

Question 14

Kiedy testy herbsta

Answer 14

• podczas dopasowywania łyżki indywidualnej
• w czasie wysicku czynnościowego
• podczas oddania protezy (korekta dopasowania pobrzeża)
• w czasie wizyt korekcyjnych

Question 15

Testy Herbsta dla szczęki

Answer 15

I - szerokie otwarcie ust -> obustroniie od guza szczęki do okolicy II trzonowca

II - ułożenie warg jka przy gwizdaniu -> przedsionkowo w obrębie zebó∑ przednich od kła do kła

III - ruchy mimiczne, szeroki uśmiech -> obustronnie przedsionkowo od II trzonowca do I przedtrzonowca

Po pobraniu wy czynnościowego można wykonac uszczelnienie pierwtonej granicy wycisku na linii AH -> nałożenie warstwy masy wyciskowej, wosku o grub 3mm na tylną granicę wycisku i powowne wprowadzenie do jamy ustnej

Question 16

Testy Herbsta dla żuchwy

Answer 16

I - szerokie otwarcie ust -> obustronnie przeds od trójkątów zatrzonowcowych do ok I trzonowców

II - oblizywanie wargi górnej i dolnej -> obustronnie językowo od trójkątów zatrzonowcowych do ok I trzonowców

III - dotykanie końcem języka bł śl policzków -> obustronnie językowo po przeciwległej str w miejscu odległym o 1 cm od przyczepu wędzidełka języka w obrębie od kła do II przedtrzonowca

IV - wysuwanie języka ponad górną wargę -> ok wędzidełka języka w obrębie siekaczy przyśrod.

V - ułożenie warg jak do gwizdania -> przeds od kła do kła

Question 17

Uszczelnienie pierwotne - zalety

Answer 17

• polepszenie retencji protezy
• umożliwienie przemieszczania się tk w fizjologicznych granicach
• uniknięcie nadmiernego ucisku tkanek
• uniknięcie mechanicznego podskrobywania modelu gipsowego

Question 18

Rodzaje wycisków czynnościowych: ze względu na rozległośc pola protetycznego

Answer 18

Wyciski mukostatyczne -> odtwarzają kształt pola protetyczngo pokrytego nieruchomą bł śl
- granica wycisku przebiega wzdłuż granicy ruchomości bł śl
- obejmuje tylko bł śl nieruchomą
- Głównie w SZ
- masy wyciskowe o okreśłonym czasie wiązania

Wyciski mukodynamiczne (ekstensyjne) -> odtwarzają kształt elem anato ju pokrytych nieruchomą i ruchoma bł śl podczas fizjologicznych ruchów języka i policzków
- na ich podstawie wykonywane protezy ekstensyjne
- głównie w Ż

Question 19

Rodzaje wycisków czynnościowych: ze względu na wywierany ucisk na tk

Answer 19

Bezuciskowe - masa wyciskowa o średniej lub małej prężności

Uciskowe - odtwarzają kształt bł śl uciśniętej przez masę wyciskową o dużej prężności

Wybiórczo-odciążające

Question 20

Wycisk wybiórczo odciążający wg Kozłowskiego

Answer 20

• celem wycisku jest odciążenie miejsc, które mogłby być nadmiernie uciskane przez protezę: wał podniebienny, brodawka przysieczna, nierówne elementy kostne podłoza
• masa z wyboru : tlenkowo-cynkowo-eugenolowa
• na modelu pomocniczym zakreśla miejsca odciążeń i pokrywa cienką war gipsu rzadkiego/paski folii metalowej
• wykoannie łyżki indywidualnej
• wycisk czynnościowy
• zakreślenie miejsc odciążeń na bł śl. i ponowne wproadzenie wycisku do ju (miejsca zakreślanie wybarwiają się na wycisku)
• usunięcie masy wyciskowej w miejscu odciążeń i peforacja yżki
• na taki wycisk znowu masa wyciskowa i do ju

Question 21

Wyciski wykonywane przy ustach zamkniętych

Answer 21

Marxkorsa (wycisk zgryzowy)
- łyżki indywidualne zaopatrzone w wały zwarciowe na których jest wstępne zarejestrowane centrl zwarcie
- obrzeża pokryte masa silikonową typu function
- ruchy jak w testach herbsta + ruchy typowe dla wycisków kompensacyjnych; zwieranie szczęk, wysuwanie i cofanie Ż, ruchy boczne

Płonki (wycisk zwarciowy)
- wycisk pobierany na protezach próbnych z ustaiwonymi zębami na sztywnych płytach

Question 22

Metoda anatomofizjologiczna

Answer 22

podstawowa metoda ustalenia centralnego zwarciowego położenia żuchwy u pacjentów bezzebnych

Materiały:
- cyrkiel, linijka, przyrząd Willisa, płytka Foxa, klucze zwarciowe albo pinezki, ołówek, nożyk, palnik, wzroniki zwarcioweE

Question 23

Etapy ustalenia i rejestracji centralnego zwarcia (wg Józefowicza)

Answer 23

1. dostosowanie wzronika górnego i ustelnie położenia płaszczyzny zgryzowej
2. ustalenie zwarcioweogo wymiaru pionowego dolnego odc twarzy
3. rejestracja centralnego zwarcia i płaszczyzny poziomej

Question 24

Etap I - dostosowanie wzornika górnego i ustalenie położenia płaszczyzny zgryzowej

Answer 24

1. sprawdzenie górnego i dolnego wzornika
   - rozległość płyty
   - retencja
   - stabilizacja
   - podparcie warg i policzków
2. Ustalenie położenia płaszczyzny zgryzowej
   a) Dostosowanie wzornika górnego tak aby wysawał spod wargi górnej 0,2mm
   b) dostosowanie wzornika górnego tak aby był równoległy w odc przednim do linii źrenicznej a w odc bocznym do linii Campera (nosowo-usznej)

Question 25

Etap II - ustalenie zwarciowego wymiaru pionowego dolnego odcinka twarzy

Answer 25

1. kropki na nosie i brodzie
2. Spowodowanie, aby pacjent przyjął pozycje spoczynkową żuchwy:
   - spoczynkowa -> pacjent siedzi pionowo bez podparcia z zamkniętymi ustami
   - kontaktowa -> pacjent zamyka usta do momentu uzyskania liniowego kontaktu warg
   - fonetyczna -> wymawianie słowa ADAM po których pacjent łączy wargi
   - połykowa -> po przełknięciu śliny i złączeniu warg
3. określenie za pomocą cyrkla i linijki spoczynkowego wymiaru pionowego i odejmujemy 2-4mm na szparę spoczynkową
4. Dostosowanie wzornika dolnego

Question 26

Etap III - Rejestracja centralnego zwarcia w płaszczyźnie poziomej

Answer 26

Metody przyjęcia przez pacjenta pozycji centralnej żuchwy:
Aktywne:
- połykowa -> przełknięcie śliny i zwieranie żuchwy pod koniec
- wielokrotne powtarzanie ruchów zamykania i otwierania ust
- uśmiech podczas zwierania wzorników
- dotykanie koniuszkiem języka tylnej granicy płyty wzornika górnego (nie polecana, bo dotylne położenie zuchwy)
- przywodzenie żuchwy podczas gdy głowa jest odchylona do tyłu (nie polecana, bo dotylne położenie żuchwy)

Bierne:
- delikatny ucisk ręki lekarza na podbródek
- ucisk przez lekarza wzornika w ok II trzonowców
- aktywne cofanie żuchwy przez lekarza przy jednoczesnym stukaniu zebów przez pacj
- Manipulacja Dawsona -> pacj w poz półleżącej, lekarz siedzi z tyłu i obejmuje żuchwę oburącz i aktwynie rotuje kłykcie w stawach i kieruje do góry

• złączenie wzorników
• naniesienie linii orientacyjnych
  -wybór koloru zebów
• rejestracja łukiem twarzowym

Question 27

Kształt zębów wg Willamsa

Answer 27

na podstawie kształtu twarzy - kwadratowe, owalne i trójkątne

Question 28

Kształt zebów wg Kretschmera/Horaufa

Answer 28

zależne od typu konstytucyjnego - od budowy ciała

Question 29

Kształt zębów wg Frusha

Answer 29

w zależności od płci

Question 30

Teorie odtwarzania okluzji wykorzystywane w protetyce

Answer 30

1. Okluzja obustronnie zbalansowana
   - najcz wybierana pry protezach calkowitych
   - w max zaguzkowaniu jest kontakt w obrębie z bocznych a zęby przednie są w polu okluzyjnym
2. Okluzja ochronna
   - charak dla uzębienia naturalnego
   - w max zaguzkowaniu występuje silny kontakt z bocznych i nieznacznie słabszy z przednich
   - w ruchu protruzyjnym prowadzą z sieczne
   - w ruchu bocznym po stronie laterotruzji kontaktuja się kieł z kłem
3. Okluzja prowadzona grupowo
   - wykorzystywana w rekonstrukcji rozległymi uzupełnieniami
   - max zaguzkowanie jak ochronna
   - ruchu protruzyjnym prowadzą z sieczne
   - przy ruchu bocznym po str laterotruzji jest kontakt z bocznych a po stronie mediotruzji dyskluzja

Question 31

Metody ustawiania zębów w protezach całkowitych : Arytkulacyjne

Answer 31

1. Artykulacyjne
   a) artykulacja guzkowa wg Gysiego i Hanau
   - konieczne uzyskanie okluzji obustronnie zbalansowanej z WYELIMINOWANIEM fenomenu Christensena (abby mieć stabilnosc podczas żucia)
   - z sztuczne ustawiane do krzywych Spee i Monsona
   - zasadniczym elem wpływającym na kierunek ruchów żuchwy jest SSŻ
   - musza być stos artykulatory stymulujące tor ruchów żuchwy w płaszczyźnie strzałkowej
   - nachylenie guzków z bocznych i nachylenie osi z przednich dostosowane do toru ruchu głowy stawowej artykulatora
   - zeby anatomiczne (guzkowe)

b) artykulacja sferyczna wg Fehra, Wocha, Bieske i Płonki
- okluzja obustronnie zbalansowana i WYELIMINOWANIE fenomenu Christensena przez naśladowanie w sztucznych zebach abrazyjności zębów naturlanych
- pow okluzyjna zebów jest zgodna z pow sferyczną, stanowiąca wycinek kuli, ze środkiem między oczodołami
- wykorzystywane kaloty do kształtowania łuków zgodnie z Spee i Monsonem
- zwykłe zwieraki
- zęby płaskoguzkowe
- z przednie ustawiane w zgryzie prostym

2. Statyczne
3. Artykulacyjno-statyczne

Question 32

Metody ustawiania zębów w protezach całkowitych : Statyczne

Answer 32

wg Bielskiego, Hiltebranda, Hallera
- wg Hiltebrandta oprócz SSŻ na ruchy żuchwy mają też wpływ mięśnie, pow okluzyjne zębów, rodzaj zgryzu
- podczas żucia przeważają ruchy pionowe
- największe siły działają gdy pokarm tkwi między zębami niż przy zwieraniu
- zęby ustawione tak, aby siły żucia dociskały proteze do podłoża
- nie jest konieczne podparcie po str balansującej ani wyrównanie fenomenu Christensena
- z boczne ustawia się do linii międzywyrostkowej
- zęby przednie ustawiane z zachowaniem szpary okluzyjnej
- nie trzeba uzywać artykulatorów
- zęby płaskoguzkowe

Question 33

Metody ustawiania zębów w protezach całkowitych : Artykulacyjno-statyczna

Answer 33

np. metoda krakowska
- statyczne -> odniesienie osi długich i pow żujących z bocznych do linii międzywyrostkowej
W KRAKOWSKIEJ:
+ ustawienie z przednich w zgryzie prostym lub nożycowym z uwzględnieniem pola okluzyjnego
+ zęby płaskoguzkowe
- artykulacyjne -> dązą do eliminaci fenomenu Christensena i uzyskania artykulacji obustronnie zbalansowanej
W KRAKOWSKIEJ:
+ artykulacja obustronnie zbalansowana przy zniesionym fenomenie Christensena
+ ustawianie z bocznych na pow sferycznej kaloty o promieniu 10,1 cm

Question 34

Ustawianie zębów met. Gysiego

Answer 34

zaczynamy od szczęki, zęby ustawiane do stolika okludalnego

1. Górny przyśrodkowy siekacz
   - zgryzowa: przylega brzegiem siecznym
   - strzałkowa - oś długa równoległa albo boczne odchylenie szyjki
   - czołowa - cofnięcie szyjki
2. Górny boczny siekacz
   - z: brzeg sieczny nieco oddalony
   - s: boczne odchylenie szyjki
   - c: cofnięcie szyjki
3. Górny kieł
   - z: przylega guzkiem siecznym
   - s: boczne odchylenie szyjki
   - c: pow wargowa równoległa
4. Górny I przedtrzonowiec - 0,5mm od kła
   - z: przylega guzkiem policzkowym
   - s: oś długa równoległa
   - c: oś długa równoległa
5. Górny II przedtrzonowiec
   - z: przylega obydwoma guzkami
   - s: oś długa rónoległa
   - c: oś długa równoległa
6. Górny I trzonowiec
   - z: przylega wyłącznie guzek językowy przedni a najbardziej oddalony jest guzek policzkowy tylny
   - s: szyjka odchylona przyśrodkowo
   - c: szyjka odchylona do przodu
7. Górny II tronowiec
   - z: wszystkie guzki oddalone, najbliżej guzek językowy przedni a najdalej policzkowy tylny
   - s: szyjka odchylona przyśrodkowo
   - c: szyjka odchylona do przodu
8. Dolny siekacz przyśrodkowy
   - strzałkowa: nieznaczne boczne odchylenie szyjki
   - czołowa: cofnięcie szyjki
   - w stosunku do zębów górnych: kontaktuje się z przyś siekaczem
9. Dolny I trzonowec
   - s: szyjka odchylona do boku
   - c: szyjka odchylona do tyłu
   - w stos. do z górnych: kontaktuje się z tylnymi stokami guzków II przedtr i 2/3 pow żującej I trzon
10. Dolny kieł
    - s: boczne odchylenie szyjki
    - c: szyjka wysunięta do przodu
    - w stos. do z górnych: kontaktuje się z siekaczem bocznym i kłem
11. Dolny boczny siekacz
    - s: nieznaczne boczne odchylenie szyjki
    - c: nieznaczne cofnięcie szyjki
    - w stos. do z górnych: kontaktuje się z siekaczem bocznym i przyśrodkowym
12. Dolny I przedtrzonowiec
    - s: szyjka odchylona do boku
    - c: oś długa rónoległa
    - w stos. do z górnych: z kłem i przednimi stokami guzków I przedtrzonowca
13. Dolny II przedtrzonowiec
    - s: szyjka odchylona do boku
    - c: oś długa równoległa
    - w stos. do z górnych: kontaktuje się z tylnymi stokami guzków I przedtron i przednimi stokami guzków II przedtrz.
14. Dolny II trzonowiec
    - s: szyjka odchylona do boku
    - c: szyjka odchylona do tyłu
    - w stos. do z górnych: kontaktuje się z tylnymi stokami tylnych guzków I trzonowca i 2/3 pow żującej II trzonowca

Question 35

Kontrola fonetyczna ustawienia zębów

Answer 35

spółgłoski nosowe n,m -> zła wysokość zwarcia

spółgłoski wargowe b,p -> brak kontaktu warg = za duża wysokośc zwarcia albo zbyt doprzednie ustawienie zębów

spółgłoski wargowo-zębowe f,w - > brak kontaktu warga-ząb = zbyt krótkie zęby

spółgłoski językowo-zebowe s,z -> zab kontakt języka z zębami = syczenie, seplenienie = gruba i gładka płyta, dytylne ustawienie, ustawienie z siecznych z diastemami

spółgłoski językowo-podniebienne d,t -> zab kontakt języka z podniebieniem z przodu = za wąsko ustawione przedtrzonowce, z agruba płyta

spółgłoski j,k,g -> zab kontakt języka z podnieb tylnym -> za wąsko ustawione trzonowce