Protezy całkowite Flashcards
Zmiany morfo-czynnościowe wywołane procesem starzenia
- Rysy twarzy -> zapadnięcie policzków i warg, opadnięcie kącików ust, wąska linia czerwieni warg, skrócenie dolnego odcinka twarzy z wysunięciem żuchwy, pogłębienie bruzd nosowo-wargowych, zwiększenie liczby bruzd np na wardze górnej, obniżenie szpary ust, wydłużenie wargi górnej
- Podłoże kostne -> osteoporoza, zmiany zanikowe
w SZ zanika głównie przedsionkowy stok wyr zęb z kierunkiem do wew = skrócenie i zwężenie kości przy równoczesnym spłaszczeniu podniebienia
w Ż zanik w odc przdnim od str przedisonka i w odc bocznych od stoków językowych = zwiększenie łuku zębodołowego dolnego
powstaje rzekome przodożuchwie - Uk mięśniowo-nerwowy
redukcja napięcia mięśniowego, zmniejsza się kontrola neuromięśniowa i siła mięśni = ograniczenie ruchów żuchwy, pogorszenie kondycji i zmniejszenie zdolności adaptacyjnych - SSŻ
spłaszczenie guzków stawowych, spłycenie dołków stawowych, zanik i przesunięcie chrząstek do przodu, torebka i więzadła mniej sprężyste i ulegaja rozciąganiu - Bł śl ju
zmniejsznenie unaczynienia, pogorszenie procesów gojenia i regeneracji nabłonka, bł śl staje się błyszcząca, cienka, gładka, wysuszona, traci elastyczność i sprężytość i b podatna na mikrourazy i drażnienie - Ślina
mniej i bardziej lepka - Język
zwiększa się i b aktywny
grzbiet wygładzony z licznymi pofałdowaniami
Strefy podatności bł śl podniebienia bezzębnej szczęki - Strefy Lunda
- Włóknista - wyr zeb i bł śl podniebienia w miejscu szwu podniebiennego
- Tłuszczowa - po obu str podniebienia do I trzonowca
- Gruczołowa - do tyłu od strefy tłuszczowej (ma najwięcej podścieliska)
Klasyfikacja bezzebnych jam ustnych wg Supple’a
ocenia się morfo-fizjo warunki śluzówkowo-kostne
- Typ I - jama ustna o podłożu idelanym
- wyr zęb dobrze ukształtowane, niezanikłe
- podn twarde wysoko wysklepione
- wał podnieb mizernie zaznaczony, nieuwypuklony
- przycz ruchomej bł śl usytuowane daleko od grzbietu wyr
- bł śl elastyczna, nieprzesuwalna - Typ II - jama ustna o podłożu zanikłym twardym
- wyr zęb istotnie zanikłe
- sklepienie podnieb płaskie
- wał podnieb zwykle wyraźnie zaznaczony
- bł śl twarda, zbita, cienka, napięta, niepodatna
- przyczepy ruchomej bł śl umieszczone blisko grzbietu wyr zeb - Typ III - jama ustna o podłożu zanikłym miękkim
- wyr zęb mogą być dobrze ukształtowane lub zanikłe, zwykle nieco ruchome i przesuwlane
- Podnieb twarde mniej lub bardziej wysklepione
- podłoże miękkie wykazuje różną spoistość i podatność na ucisk - Typ IV - jama ustna o podłożu zanikłym rozwięzłym
- podłoże kostne zanikłe
- wiotka bł śl, przesuwalna , podatna na ucisk
- w SZ wyr niekiedy pozornie dobrze ukształtowane, ZAWSZE ruchome, zakończone przesuwalnymi i miękkimi guzami
- w Ż kostne cz wyrostka zęb całkowicie zanikłe
- grzbiet wyr ruchomy, przesuwlany, przypominający grzebień koguci
Wyciski robocze
- wykonywane w celu zrobienia modeli roboczych
- na protezę cześciową -> łyżki standardowe masami wstępnie plastycznymi albo łyż indywidulanymi (masami wstępnie ciekłymi)
- na protezę całkowitą -> łykami indywidualnymi zwykle masami wstępnie ciekłymi lub silikonowymi
Wyciski orientacyjne
- celem zrobienia modelu orientacyjnego ( do celów diagnostycznych, ustalenia planu leczenia, wykonanie łyżek indywidualnych)
- na łyżkacz standardowych albo zindywidualizowanych masami stępnie plastycznymi
Wyciski czynnościowe
- pobierane w trakcie wykonywania przez pacjena ruchów żuchwy, języka, warg, policzków
- łyżkami indywidualnymi
- czynne -> pacjent wykonuje ruchy
- bierne -> lekarz wykonuje ruchy za pacjenta
Wyciski podścielające
na protezie w celu jej podścielenia lub rebazacji (wymiana płyty protezy)
Wyciski dopełniające
wykonywane po założeniu protezy na podłoże w celu:
- dostawienia klamry lub zęba
- poszerzenie zasięgu płyty
Masy do wycisków anatomicznych
- alginatowe
- elastomerowe
- gips wyciskowy
Łyżki indywidualne wykonuje się z
- akrylu
- materiałów światłoutwardzalnych
- szelaku
- innych tworzyw termoplastycznych kształtowanych ręcznie lub w specjalnych aparatach np Erkopress lub Erkoform
Łyżki indywidualne muszą byc wykonane z materiału odpowiednio dobranego do masy
- jeżeli do wycisku uzyjemy masy termoplastycznej (gutaperka, masa Stentsa, masa hydrokoloidalna odwracalna (na bazie agaru), woski wyciskowe) –> łyżka z chemicznie wiążącego akrylu
- jeżeli użyjemy do wycisku masy chemoplastycznej (gips wyciskowy, masy alginatowe, pasty wyciskowe (tl-cynk-eug), elastomerowe) –> łyżka może być zrobiona z dowolnego materiału
Masy wyciskowe do wycisków czynnościowych
- masy tlenkowo-cynkowo-eugenolowe
- Elastomery o kons medium lub light body -> polisiloksanowe, poliwinylosiloksanowe
- woski wyciskowe
- czarna gutaperka
Uszczelnienia pobrzezy łyżki indywidualnej jakimi masami
woski, masy silikonowe function lub medium
Kiedy testy herbsta
- podczas dopasowywania łyżki indywidualnej
- w czasie wysicku czynnościowego
- podczas oddania protezy (korekta dopasowania pobrzeża)
- w czasie wizyt korekcyjnych
Testy Herbsta dla szczęki
I - szerokie otwarcie ust -> obustroniie od guza szczęki do okolicy II trzonowca
II - ułożenie warg jka przy gwizdaniu -> przedsionkowo w obrębie zebó∑ przednich od kła do kła
III - ruchy mimiczne, szeroki uśmiech -> obustronnie przedsionkowo od II trzonowca do I przedtrzonowca
Po pobraniu wy czynnościowego można wykonac uszczelnienie pierwtonej granicy wycisku na linii AH -> nałożenie warstwy masy wyciskowej, wosku o grub 3mm na tylną granicę wycisku i powowne wprowadzenie do jamy ustnej
Testy Herbsta dla żuchwy
I - szerokie otwarcie ust -> obustronnie przeds od trójkątów zatrzonowcowych do ok I trzonowców
II - oblizywanie wargi górnej i dolnej -> obustronnie językowo od trójkątów zatrzonowcowych do ok I trzonowców
III - dotykanie końcem języka bł śl policzków -> obustronnie językowo po przeciwległej str w miejscu odległym o 1 cm od przyczepu wędzidełka języka w obrębie od kła do II przedtrzonowca
IV - wysuwanie języka ponad górną wargę -> ok wędzidełka języka w obrębie siekaczy przyśrod.
V - ułożenie warg jak do gwizdania -> przeds od kła do kła
Uszczelnienie pierwotne - zalety
- polepszenie retencji protezy
- umożliwienie przemieszczania się tk w fizjologicznych granicach
- uniknięcie nadmiernego ucisku tkanek
- uniknięcie mechanicznego podskrobywania modelu gipsowego
Rodzaje wycisków czynnościowych: ze względu na rozległośc pola protetycznego
Wyciski mukostatyczne -> odtwarzają kształt pola protetyczngo pokrytego nieruchomą bł śl
- granica wycisku przebiega wzdłuż granicy ruchomości bł śl
- obejmuje tylko bł śl nieruchomą
- Głównie w SZ
- masy wyciskowe o okreśłonym czasie wiązania
Wyciski mukodynamiczne (ekstensyjne) -> odtwarzają kształt elem anato ju pokrytych nieruchomą i ruchoma bł śl podczas fizjologicznych ruchów języka i policzków
- na ich podstawie wykonywane protezy ekstensyjne
- głównie w Ż
Rodzaje wycisków czynnościowych: ze względu na wywierany ucisk na tk
Bezuciskowe - masa wyciskowa o średniej lub małej prężności
Uciskowe - odtwarzają kształt bł śl uciśniętej przez masę wyciskową o dużej prężności
Wybiórczo-odciążające
Wycisk wybiórczo odciążający wg Kozłowskiego
- celem wycisku jest odciążenie miejsc, które mogłby być nadmiernie uciskane przez protezę: wał podniebienny, brodawka przysieczna, nierówne elementy kostne podłoza
- masa z wyboru : tlenkowo-cynkowo-eugenolowa
- na modelu pomocniczym zakreśla miejsca odciążeń i pokrywa cienką war gipsu rzadkiego/paski folii metalowej
- wykoannie łyżki indywidualnej
- wycisk czynnościowy
- zakreślenie miejsc odciążeń na bł śl. i ponowne wproadzenie wycisku do ju (miejsca zakreślanie wybarwiają się na wycisku)
- usunięcie masy wyciskowej w miejscu odciążeń i peforacja yżki
- na taki wycisk znowu masa wyciskowa i do ju
Wyciski wykonywane przy ustach zamkniętych
Marxkorsa (wycisk zgryzowy)
- łyżki indywidualne zaopatrzone w wały zwarciowe na których jest wstępne zarejestrowane centrl zwarcie
- obrzeża pokryte masa silikonową typu function
- ruchy jak w testach herbsta + ruchy typowe dla wycisków kompensacyjnych; zwieranie szczęk, wysuwanie i cofanie Ż, ruchy boczne
Płonki (wycisk zwarciowy)
- wycisk pobierany na protezach próbnych z ustaiwonymi zębami na sztywnych płytach
Metoda anatomofizjologiczna
podstawowa metoda ustalenia centralnego zwarciowego położenia żuchwy u pacjentów bezzebnych
Materiały:
- cyrkiel, linijka, przyrząd Willisa, płytka Foxa, klucze zwarciowe albo pinezki, ołówek, nożyk, palnik, wzroniki zwarcioweE
Etapy ustalenia i rejestracji centralnego zwarcia (wg Józefowicza)
- dostosowanie wzronika górnego i ustelnie położenia płaszczyzny zgryzowej
- ustalenie zwarcioweogo wymiaru pionowego dolnego odc twarzy
- rejestracja centralnego zwarcia i płaszczyzny poziomej
Etap I - dostosowanie wzornika górnego i ustalenie położenia płaszczyzny zgryzowej
- sprawdzenie górnego i dolnego wzornika
- rozległość płyty
- retencja
- stabilizacja
- podparcie warg i policzków - Ustalenie położenia płaszczyzny zgryzowej
a) Dostosowanie wzornika górnego tak aby wysawał spod wargi górnej 0,2mm
b) dostosowanie wzornika górnego tak aby był równoległy w odc przednim do linii źrenicznej a w odc bocznym do linii Campera (nosowo-usznej)
Etap II - ustalenie zwarciowego wymiaru pionowego dolnego odcinka twarzy
- kropki na nosie i brodzie
- Spowodowanie, aby pacjent przyjął pozycje spoczynkową żuchwy:
- spoczynkowa -> pacjent siedzi pionowo bez podparcia z zamkniętymi ustami
- kontaktowa -> pacjent zamyka usta do momentu uzyskania liniowego kontaktu warg
- fonetyczna -> wymawianie słowa ADAM po których pacjent łączy wargi
- połykowa -> po przełknięciu śliny i złączeniu warg - określenie za pomocą cyrkla i linijki spoczynkowego wymiaru pionowego i odejmujemy 2-4mm na szparę spoczynkową
- Dostosowanie wzornika dolnego
Etap III - Rejestracja centralnego zwarcia w płaszczyźnie poziomej
Metody przyjęcia przez pacjenta pozycji centralnej żuchwy:
Aktywne:
- połykowa -> przełknięcie śliny i zwieranie żuchwy pod koniec
- wielokrotne powtarzanie ruchów zamykania i otwierania ust
- uśmiech podczas zwierania wzorników
- dotykanie koniuszkiem języka tylnej granicy płyty wzornika górnego (nie polecana, bo dotylne położenie zuchwy)
- przywodzenie żuchwy podczas gdy głowa jest odchylona do tyłu (nie polecana, bo dotylne położenie żuchwy)
Bierne:
- delikatny ucisk ręki lekarza na podbródek
- ucisk przez lekarza wzornika w ok II trzonowców
- aktywne cofanie żuchwy przez lekarza przy jednoczesnym stukaniu zebów przez pacj
- Manipulacja Dawsona -> pacj w poz półleżącej, lekarz siedzi z tyłu i obejmuje żuchwę oburącz i aktwynie rotuje kłykcie w stawach i kieruje do góry
- złączenie wzorników
- naniesienie linii orientacyjnych
-wybór koloru zebów - rejestracja łukiem twarzowym
Kształt zębów wg Willamsa
na podstawie kształtu twarzy - kwadratowe, owalne i trójkątne
Kształt zebów wg Kretschmera/Horaufa
zależne od typu konstytucyjnego - od budowy ciała
Kształt zębów wg Frusha
w zależności od płci
Teorie odtwarzania okluzji wykorzystywane w protetyce
- Okluzja obustronnie zbalansowana
- najcz wybierana pry protezach calkowitych
- w max zaguzkowaniu jest kontakt w obrębie z bocznych a zęby przednie są w polu okluzyjnym - Okluzja ochronna
- charak dla uzębienia naturalnego
- w max zaguzkowaniu występuje silny kontakt z bocznych i nieznacznie słabszy z przednich
- w ruchu protruzyjnym prowadzą z sieczne
- w ruchu bocznym po stronie laterotruzji kontaktuja się kieł z kłem - Okluzja prowadzona grupowo
- wykorzystywana w rekonstrukcji rozległymi uzupełnieniami
- max zaguzkowanie jak ochronna
- ruchu protruzyjnym prowadzą z sieczne
- przy ruchu bocznym po str laterotruzji jest kontakt z bocznych a po stronie mediotruzji dyskluzja
Metody ustawiania zębów w protezach całkowitych : Arytkulacyjne
- Artykulacyjne
a) artykulacja guzkowa wg Gysiego i Hanau
- konieczne uzyskanie okluzji obustronnie zbalansowanej z WYELIMINOWANIEM fenomenu Christensena (abby mieć stabilnosc podczas żucia)
- z sztuczne ustawiane do krzywych Spee i Monsona
- zasadniczym elem wpływającym na kierunek ruchów żuchwy jest SSŻ
- musza być stos artykulatory stymulujące tor ruchów żuchwy w płaszczyźnie strzałkowej
- nachylenie guzków z bocznych i nachylenie osi z przednich dostosowane do toru ruchu głowy stawowej artykulatora
- zeby anatomiczne (guzkowe)
b) artykulacja sferyczna wg Fehra, Wocha, Bieske i Płonki
- okluzja obustronnie zbalansowana i WYELIMINOWANIE fenomenu Christensena przez naśladowanie w sztucznych zebach abrazyjności zębów naturlanych
- pow okluzyjna zebów jest zgodna z pow sferyczną, stanowiąca wycinek kuli, ze środkiem między oczodołami
- wykorzystywane kaloty do kształtowania łuków zgodnie z Spee i Monsonem
- zwykłe zwieraki
- zęby płaskoguzkowe
- z przednie ustawiane w zgryzie prostym
- Statyczne
- Artykulacyjno-statyczne
Metody ustawiania zębów w protezach całkowitych : Statyczne
wg Bielskiego, Hiltebranda, Hallera
- wg Hiltebrandta oprócz SSŻ na ruchy żuchwy mają też wpływ mięśnie, pow okluzyjne zębów, rodzaj zgryzu
- podczas żucia przeważają ruchy pionowe
- największe siły działają gdy pokarm tkwi między zębami niż przy zwieraniu
- zęby ustawione tak, aby siły żucia dociskały proteze do podłoża
- nie jest konieczne podparcie po str balansującej ani wyrównanie fenomenu Christensena
- z boczne ustawia się do linii międzywyrostkowej
- zęby przednie ustawiane z zachowaniem szpary okluzyjnej
- nie trzeba uzywać artykulatorów
- zęby płaskoguzkowe
Metody ustawiania zębów w protezach całkowitych : Artykulacyjno-statyczna
np. metoda krakowska
- statyczne -> odniesienie osi długich i pow żujących z bocznych do linii międzywyrostkowej
W KRAKOWSKIEJ:
+ ustawienie z przednich w zgryzie prostym lub nożycowym z uwzględnieniem pola okluzyjnego
+ zęby płaskoguzkowe
- artykulacyjne -> dązą do eliminaci fenomenu Christensena i uzyskania artykulacji obustronnie zbalansowanej
W KRAKOWSKIEJ:
+ artykulacja obustronnie zbalansowana przy zniesionym fenomenie Christensena
+ ustawianie z bocznych na pow sferycznej kaloty o promieniu 10,1 cm
Ustawianie zębów met. Gysiego
zaczynamy od szczęki, zęby ustawiane do stolika okludalnego
- Górny przyśrodkowy siekacz
- zgryzowa: przylega brzegiem siecznym
- strzałkowa - oś długa równoległa albo boczne odchylenie szyjki
- czołowa - cofnięcie szyjki - Górny boczny siekacz
- z: brzeg sieczny nieco oddalony
- s: boczne odchylenie szyjki
- c: cofnięcie szyjki - Górny kieł
- z: przylega guzkiem siecznym
- s: boczne odchylenie szyjki
- c: pow wargowa równoległa - Górny I przedtrzonowiec - 0,5mm od kła
- z: przylega guzkiem policzkowym
- s: oś długa równoległa
- c: oś długa równoległa - Górny II przedtrzonowiec
- z: przylega obydwoma guzkami
- s: oś długa rónoległa
- c: oś długa równoległa - Górny I trzonowiec
- z: przylega wyłącznie guzek językowy przedni a najbardziej oddalony jest guzek policzkowy tylny
- s: szyjka odchylona przyśrodkowo
- c: szyjka odchylona do przodu - Górny II tronowiec
- z: wszystkie guzki oddalone, najbliżej guzek językowy przedni a najdalej policzkowy tylny
- s: szyjka odchylona przyśrodkowo
- c: szyjka odchylona do przodu - Dolny siekacz przyśrodkowy
- strzałkowa: nieznaczne boczne odchylenie szyjki
- czołowa: cofnięcie szyjki
- w stosunku do zębów górnych: kontaktuje się z przyś siekaczem - Dolny I trzonowec
- s: szyjka odchylona do boku
- c: szyjka odchylona do tyłu
- w stos. do z górnych: kontaktuje się z tylnymi stokami guzków II przedtr i 2/3 pow żującej I trzon - Dolny kieł
- s: boczne odchylenie szyjki
- c: szyjka wysunięta do przodu
- w stos. do z górnych: kontaktuje się z siekaczem bocznym i kłem - Dolny boczny siekacz
- s: nieznaczne boczne odchylenie szyjki
- c: nieznaczne cofnięcie szyjki
- w stos. do z górnych: kontaktuje się z siekaczem bocznym i przyśrodkowym - Dolny I przedtrzonowiec
- s: szyjka odchylona do boku
- c: oś długa rónoległa
- w stos. do z górnych: z kłem i przednimi stokami guzków I przedtrzonowca - Dolny II przedtrzonowiec
- s: szyjka odchylona do boku
- c: oś długa równoległa
- w stos. do z górnych: kontaktuje się z tylnymi stokami guzków I przedtron i przednimi stokami guzków II przedtrz. - Dolny II trzonowiec
- s: szyjka odchylona do boku
- c: szyjka odchylona do tyłu
- w stos. do z górnych: kontaktuje się z tylnymi stokami tylnych guzków I trzonowca i 2/3 pow żującej II trzonowca
Kontrola fonetyczna ustawienia zębów
spółgłoski nosowe n,m -> zła wysokość zwarcia
spółgłoski wargowe b,p -> brak kontaktu warg = za duża wysokośc zwarcia albo zbyt doprzednie ustawienie zębów
spółgłoski wargowo-zębowe f,w - > brak kontaktu warga-ząb = zbyt krótkie zęby
spółgłoski językowo-zebowe s,z -> zab kontakt języka z zębami = syczenie, seplenienie = gruba i gładka płyta, dytylne ustawienie, ustawienie z siecznych z diastemami
spółgłoski językowo-podniebienne d,t -> zab kontakt języka z podniebieniem z przodu = za wąsko ustawione przedtrzonowce, z agruba płyta
spółgłoski j,k,g -> zab kontakt języka z podnieb tylnym -> za wąsko ustawione trzonowce
