probleem 5: behandelingen paniekstoornis + hindernissen effectieve behandeling Flashcards
Interoceptieve exposure
is systematische blootstelling aan lichamelijke sensaties (intern) die
plaatsvinden tijdens een paniekaanval, het is ontwikkeld door Barlow et al. Voorbeelden zijn het hoofd schudden en/of optillen, rennen op de plaats, adem inhouden, spieren aanspannen, ronddraaien, hyperventileren, door een rietje ademhalen en staren. Deze opdrachten kunnen binnen-sessies of als huiswerk gedaan worden. Er is niet echt een hiërarchie.
Het wordt vaak op het individu afgestemd en het is het effectiefst als er sterke sensaties worden uitgelokt. De patiënt wordt gemotiveerd om de sessies allemaal te doen om te laten zien dat de negatieve uitkomst niet zal plaatsvinden en dat vermijdingsgedrag onnodig is. Als de patiënt eerder stopt is dat vermijdingsgedrag.
Interoceptieve behandeling vergeleken met alternatieve behandelingen lieten geen significante verschillen zien, ze waren allemaal effectief.
in vivo exposure + effectiviteit
De focus van in vivo exposure is systematisch en bevat herhalend contact met situaties die vaak worden vermeden, dit wordt vaak gebruikt als er ook agorafobie aanwezig is (agorafobische vermijding). Er wordt een hiërarchie gemaakt met situaties met distress.
In vivo exposure voor agorafobie: 60%-70% van mensen met agorafobie lieten verbeteringen
zien na 6 maanden door in vivo exposure therapie. PCT en imipramine zijn allebei beter dan placebo, maar PCT resulteert in minder terugval. PCT is duurzamer en iets beter getolereerd als het niet gecombineerd wordt met medicatie.
Paniekcontrole therapie
(PCT), hoofdonderdelen;
o Psycho-educatie: vb uitleggen welke lichamelijke reacties gekoppeld zijn aan angst.
o Cognitieve herstructurering: vb irrationele gedachten of overtuigingen ontkrachten.
o Ademhalingstraining: vb leren om hyperventilatie tegen te gaan.
o Interoceptieve exposure oefeningen: vb de cliënt laten zien dat lichamelijke sensaties niet zo gevaarlijk zijn als gedacht.
Cognitieve therapie
hoofdonderdelen
o Psycho-educatie: bv uitleggen wat het wederkerige effect is van catastrofische gedachten op de verergering van lichamelijke sensaties.
o Cognitieve herstructurering: vb de negatieve interpretaties van lichamelijke sensaties meer realistisch maken; niet ‘ik heb een hartaanval’, maar ‘ik heb borstpijn’.
o Gedragsexperimenten: vb boodschappen doen in een supermarkt waar je eerder paniekaanvallen hebt gehad.
behandelingseffectiveit cbt en combi medicatie
Behandelingseffectiviteit: CBT in combinatie met cognitieve herstructurering en exposure
elementen is het effectiefst. 72% van PD-patiënten was paniekvrij.
Combinatie van CBT en psycho-farmacologische interventies: CBT-procedures zijn het
effectiefst, dan een combinatie van CBT en medicatie en als laatst medicatie alleen.
hindernis effectieve exposure -> Cliënt percepties dat interoceptieve exposure niet effectief is
soms klagen cliënten over het feit dat de fysieke sensaties tijdens interoceptieve exposure niet hetzelfde voelen als een echte paniekaanval. Mogelijk moet de duur van de oefening dan worden verlengd om de intensiteit van de symptomen te verhogen. Daarnaast moet de therapeut ook controleren of de persoon voldoende betrokken is bij de oefening
hindernis effectieve exposure -> lengte van de sessies
interoceptieve en in-vivo exposure vergen vaak meer tijd dan andere behandelingen. Therapeuten mogen niet vroegtijdig de sessie stoppen. Dit is om te voorkomen dat de persoon de sessie verslaat in een verhoogde staat van angst. Dit kan vermijdingsgedrag stimuleren
hindernis effectieve exposure -> Resistentie en behandeling vermijding:
soms vertonen patiënten weerstand tijdens een behandeling. Therapeuten moeten goed letten op tekenen van vermijding (vb een cliënt die geen vertrouwen heeft in het eigen vermogen). In dergelijke gevallen moet benadrukt worden waarom het voltooien van de therapie belangrijk is.
hindernis effectieve exposure -> Overenthousiaste therapeut of patiënt
bij exposure therapie moet de intensiteit van de blootstelling langzaam opgebouwd worden. Wanneer dit te snel gebeurt kan dit in extreme gevallen de behandeling doen ontsporen wegens te hevige symptomen.
hindernis effectieve exposure -> nieuwe therapeuten
klinische therapeuten moeten goed getraind zijn in het geven van exposure therapie. Zeker in de fases van deze behandeling moeten de reacties van de cliënt goed opgevangen worden.
hindernis effectieve exposure -> Farmacotherapie
als een cliënt een reductie van angstsymptomen toeschrijft aan zijn of haar medicatie, i.p.v. de exposure therapie, dan kan de motivatie van de patiënt om deze therapie voort te zetten afnemen. In deze gevallen dient de therapeut te benadrukken waarom beide componenten nodig zijn; stoppen met medicatie kan namelijk leiden tot een terugkeer van symptomen.
hindernis effectieve exposure -> Acceptatie van psychologische factoren
sommige individuen stemmen niet in met een behandeling, omdat ze niet geloven dat ze een psychologisch probleem hebben. Ze ervaren immers fysieke symptomen en menen daarom ook een fysieke behandeling nodig te hebben. Therapeuten kunnen psycho-educatie gebruiken om aan cliënten uit te leggen dat er soms een link is tussen lichaam en geest.
hindernis effectieve exposure -> De ultieme ‘wat als’
individuen met paniekstoornis negeren soms de meningen van mentale gezondheidsexperts, omdat ze zijn overtuigd dat de therapie niet compleet veilig is. Therapeuten kunnen hierbij benadrukken dat het vergen van symptomen op de korte termijn leidt tot lange termijn symptoomreducties. Bovendien kunnen de mechanismen van exposure therapie worden uitgelegd.
Groepsstudies voor paniek controle behandeling
-> Een onderzoek keek naar de toegevoegde waarde van ademhalingsoefeningen in PCT. Er bleek geen verschil in behandeling uitkomsten te zijn tussen groepen met en zonder ademhalingsoefeningen. Toch blijkt PCT wel effectiever te zijn dan andere behandelingen, dit komt waarschijnlijk door de interoceptieve exposure.
