PRAWA CZŁOWIEKA Flashcards
istniejący obok prawa pozytywnego (stanowionego przez ludzi) porządek moralny (zbiór moralnych absolutów). Jego normy są obiektywne i niezmienne. Obowiązują niezależnie od aktów prawa stanowionego, wyznaczają jego treść i stanowią kryterium oceny.
prawa naturalne (boskie)
źródła i zwolennicy prawa naturalnego
Sofokles (V w. p.n.e.)
św. Tomasz z Akwinu (XIII w.)
Hugo Grotius, Tomasz Hobbes (XVII w.)
historia prawa naturalnego
kształtowanie się- Wielka Karta Swobód 1215
zwyciestwo idei prawa naturalnego- konstytucja stanow zjednocznych, deklaracje praw człowieka francja, rerium novarum, powszechna deklaracja praw człowieka onz
kryzys idei prawa naturlnego (wojny) i powrót
idea, która pod koniec XVIII w. wyrosła z doktryny naturalno-prawnej; zakłada, że każdemu człowiekowi przysługują podstawowe standardy (uprawnienia, wolności) z samego faktu bycia człowiekiem, niezależnie od przekonania polityczne, pochodzenie etniczne, społeczne i narodowe, orientację seksualną.
bycia człowiekiem
prawa człowieka
cechy praw człowieka
pryzrodzone
nienaruszone
niezbywalne
powszechne
podstaowe (w odniesiebiu do potrzeb)
indywidualne
wertykalne ( w relacjach jednostki z organami władzy)
Oznaczają obowiązek powstrzymania się państwa od działań w określonych obszarach naszego życia
prawa negatywne, prawa od
Oznaczają obowiązek podjęcia przez państwo działań na rzecz jednostki
prawo pozytywne, prawo do- prawa klasyczne
(,,stare prawa człowieka”) wywodzą z praw naturalnych i odwołują się do wolności.
Ich źródła wypływają z liberalnej, XVIII-wiecznej tradycji oświeceniowej (walka burżuazji z arystokracją rodową i absolutnym państwem. Trzon stanowią prawa osobiste i polityczne, a zagwarantowanie większości spośród nich nie wymaga aktywności państwa (wolności, prawa
„negatywne”, prawa „od”).
I generacja praw człowieka
prawa nowego typu, które odwołują się do idei równości. Uzupełniają listę klasycznych praw człowieka. Ich źródeł należy szukać w rewolucji przemysłowej i jej skutkach oraz w rewolucjach społecznych XIX w. i XX w.
Należą do nich przede wszystkim prawa społeczne, ekonomiczne i kulturalne, a ich zagwarantowanie wymaga aktywności ze strony państwa (prawa pozytywne”, prawa „do”).
II generacja paw człowieka
to prawa solidarnościowe, odwołujące się do idei braterstwa i pomocy, powstałe w drugiej połowie XX w.
Prawa te mają bardziej charakter zbiorowy (kolektywny). Wynikają one z nowych, wspólnych dla całego świata, globalnych wyzwań, które pojawiły się w ostatnim czasie; pozostają raczej w sferze deklaracji
prawa człowieka III generacji
prawo do życia
* prawo do wolności
* prawo własności
wolność od tortur
wolność słowa
- prawo do zrzeszania się
- prawo do zgromadzeń
- prawo do wyrażania opinii
prawo do składania petycji, skarg
(osobiste, polityczne)
przykładowe prawa I generacji praw człowieka
prawo do pracy
prawo do godnego poziomu życia
prawo do strajku
prawo do nauki
prawo do ochrony zdtowia
prawo do płatnego urlopu
(ekonimczne, społeczne, kulturalne)
przykładowe prawa II generacji praw człowieka
prawo do samostanowienia
prawo do samorozwoju
prawo do życie w pokoju
prawo do życia w czystym środowisku
prawo do pomocy humanitarnej
(prawa solidarnościowe)
przykładowe prawa III generacji praw człowieka
1) prawa dyskryminowanych mniejszościowych grup społecznych (mniejszości etnicznych, inwalidów,homoseksualistów), np. prawo do zawierania związków małżeńskich przez homoseksualistów,adopcji przez nich dzieci,
2) prawo gwarantujące życie wszystkim ludziom od poczęcia do naturalnej śmierci (w związku z dynamicznym rozwojem badań i eksperymentów biomedycznych).
prawa człowieka IV generecji (obecny dyskurs)
przeciwnicy praw człowieka
-Tradycjonaliści (zwolennicy społecznej nauki Kościoła; do pontyfikatu Jana XXIII); źródłem prawa Bóg
- Konserwatyści odrzucają pogląd o przyrodzonej równości ludzi; wyżej stawiając lokalną tradycję i kulturę; sprzeciw wobec burzenia hierachii
- Totalitaryści uznają państwo za jedyne źródło prawa
nowa chadecja i libertarianie krytykuja ze wzgledu na nowe tredny - chzescijanie przez aborjce, libertarianie przez hiperplacje praw
międzynarodowa ochrona praw człwoeika
system uniwersalny onz- międzynarodowy pakt praw obywatelskich, protokół opcyjny
organizacje pozarządowe- amnesty internaional, human rights watch
system krajowy- konstytucja, sądy
systemy regionalne- orgaizacja państw amerykańskich, unia afrykańska, rada europy
utworzona w 1948 r. na IX Międzyamerykańskiej Konferencji w Bogocie jako kontynuacja Unii Panamerykańskiej utworzonej w 1910 r. Członkami OPA są wszystkie państwa Ameryki, poza terytoriami państw Europy
Organizacja Państw Amerykańskich
organizacja międzynarodowa o charakterze politycznym, wojskowym i gospodarczym, zrzeszająca 55 państw afrykańskich.
Unia Afrykańska
międzynarodowa organizacja rządowa skupiająca prawie wszystkie państwa Europy oraz kilka państw spoza tego kontynentu.
Rada Europy
Dokumenty praw człowieka
karta narodów zjednocznych
powszechna deklaracja praw człowieka
konwencja o ochronie praw człowieka
encyklika jana xxii
jest organem niezależnych ekspertów, który monitoruje realizację Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych przez jej państwa -stronyONZ
Komitet Praw Człowieka
organ pomocniczy Zgromadzenia Ogólnego ONZ działający od 2006 r., który zastąpił istniejącą od 1946 r. Komisję Praw Człowieka ONZ.
Jej siedziba znajduje się w Genewie. W jej skład wchodzi obecnie 47 państw, wybranych na trzyletnią kadencję.
Jednym z ważniejszych zadań jest reagowanie na poważne i masowe naruszenia praw człowieka.
Rada Praw Człowieka ONZ (lofo UNHCHR)
urząd Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka sprawuje
Michelle Bachelet
organ specjalny ONZ powołany przez Zgromadzenie Ogólne ONZ
w 1950 r. Jest upoważniony do prowadzenia i koordynacji działań międzynarodowych na rzecz ochrony uchodźców i rozwiązywania problemów związanych z tą kwestią na całym świecie. Posiada również uprawnienia do pomocy bezpaństwowcom
Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR)
włoski dyplomata, od 2016 wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców
Filippo Grandi
międzynarodowy organ sądowniczy, pierwszy w historii stały sąd międzynarodowy powołany do zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i agresji, składa się z 18 sędziów; na podstawie statusu rzymskiego ( nie jest uznawany min przez izrael, usa, rosje czy chiny)
Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK, ang. ICC
umowa międzynarodowa z zakresu ochrony praw człowieka zawarta przez państwa członkowskie Rady Europy. Konwencja została otwarta do podpisu 4 listopada 1950 roku, a po uzyskaniu niezbędnych 10 ratyfikacji weszła w życie 3 września 1953 roku., rzym
Europejska konwencja praw człowieka EKPC
Europejski organ sądownictwa międzynarodowego powołany w 1959. Siedziba Trybunału znajduje się w Strasburgu, we Francji.; 47 SĘDZIÓW, KAZDE OANSTWO CZŁONKOWSKIE MA JEDNEGO
Europejski Trybunał Praw Człowieka
postępowanie przed europejskim trybunałem praw człowieka
skarga indywidualna (1 człowiek badz grupa)
pojedynczy sedzia badz komitet uznaja ja za sluszna
izba trybunału lub komitet uznaja za zasadna
izba trybunału wydaje wyrok wiekszoscia glowsow
wielka izba trybunalu- ostateczny wynik
komitet ministrow rady europy- nadzor nad wykonaniem wyroku
podstawowa umowa Rady Europy, dotycząca praw społeczno-ekonomicznych obywateli otwarty do podpisu 18 października 1961 r. w Turynie. Obowiązuje od 26 lutego 1965 r
Europejska Karta Socjalna;
przykładowe uprawnienia
-gwarancje dostępu do mieszkań o odpowiednim standardzie.
- zapewnienie efektywnego dostępu do odpowiedniej opieki zdrowotnej w przystępnej cenie.
-bezpłatna edukacja na poziomie szkoły podstawowej i średniej dla wszystkich dzieci.
zbiór fundamentalnych praw człowieka i obowiązków obywatelskich uchwalony i podpisany w dniu 7 grudnia 2000 r. podczas szczytu Rady Europejskiej w Nicei
Karta praw podstawowych Unii Europejskiej
przykładowe uprawnienia
-prawo do życia
-prawo do wolności
-prawo do nauki
-zakaz dysrkumancji
jeden z organów pomocniczych Unii Europejskiej, powołany na mocy traktatu z Maastricht z 1992, rozpoczął swoją działalność we wrześniu 1995. Siedziba Rzecznika mieści się w Strasburgu.
Europejski Rzecznik Praw Obywatelksich
Europejski Rzecznik Praw Obywatelksich
Emily O’Reilly
organizacja międzynarodowa uznawana za organizację regionalną w rozumieniu rozdziału VIII Karty Narodów Zjednoczonych. Jej celem jest zapobieganie powstawaniu konfliktów w Europie.; zapobiegaja równiez konfilktom etnicznym; działa w wymiarze politycznym a nie prawnym
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, OBWE
niezależna organizacja działająca
na rzecz zniesienia wszelkich form niewolnictwa i związanych z nim nadużyć na całym świecie. Jest najstarszą organizacją pozarządową istniejącą do dziś i działającą na rzecz praw człowie-
ka. Została założona w 1839 r. jako Brytyjskie Towarzystwo Przeciwko Niewolnictwu.
Anti-Slavery International
niezależna instytucja naukowo-badawcza, powstała w 1989 r. z inicjatywy Komitetu Helsinskiego , której misją jest budowanie państwa prawa, ochrona praw i wolności człowieka oraz propagowanie kultury tych praw w Polsce.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
międzynarodowaorganizacja pozarządowa, która za cel stawia sobie przeciwdziałanie naruszaniu fundamentalnych praw człowieka przez pokojowe akcje i kampanie obywatelskie, prowadzone na podstawie wartości zawartych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ z 1948 r.;
głowny cel: uwolnienie wszytskich wiezniow
-zniesienie kary smierci
Amnesty International
brytyjski prawnik i założyciel Amnesty International – organizacji zajmującej się ochroną praw człowieka.
Peter Benenson
jest niemieckim działaczem na rzecz praw człowieka i sekretarzem generalnym niemieckiej sekcji Amnesty International.
Markus N Beeko
utworzona w 1941 r. przez żonę prezydenta
USA Eleanor Roosevelt i Wendella Willkiego amerykańska organizacja non profit, działająca na rzecz demokracji i wolności; wspierała ruch „Solidarności” w Polsce i wyrażała stanowczy sprzeciw wobec dyktatur w Ameryce
Środkowej i Chile, apartheidu w Afryce Południowej, radzieckiej inwazji w Afganistanie oraz ludobójstwa w Bośni i Rwandzie.
Obecnie występuje przeciwko gwałceniu praw człowieka na Kubie, w Korei Północnej, Chinach, Iranie.
Freedoom House
zbiór norm zaakceptowanych przez społeczność międzynarodową dotyczących sposobów prowadzenia konfliktów zbrojnych, ochrony ich ofiar oraz uczestników
prawo humintarbe
organizacja pozarządowa, której celem jest udzielanie pomocy humanitarnej i rozwojowej osobom dotkniętym skutkami klęsk żywiołowych i konfliktów zbrojnych. Organizacja powstała 26 grudnia 1992.
polska organizacja humintarna
jednoosobowy konstytucyjny centralny organ państwa, pełniący funkcję ombudsmana.; obecnie marcin więcek; Stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela, w tym realizacji zasady równego traktowania. Bada, czy na skutek działania lub zaniechania organów władzy publicznej nie nastąpiło naruszenie prawa, zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej oraz czy nie doszło do aktów dyskryminacji.
RPO
wielostronna umowa międzynarodowa powołująca do życia i określająca ustrój Organizacji Narodów Zjednoczonych. ; San Francisco 1945
Karta Narodów Zjednoczonych
to międzynarodowy dokument przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, który gwarantuje prawa i wolności wszystkich ludzi.; 1948
Powszechna deklaracja praw człowieka
umowa międzynarodowa z zakresu ochrony praw człowieka zawarta przez państwa członkowskie Rady Europy. Konwencja została otwarta do podpisu 4 listopada 1950 roku, a po uzyskaniu niezbędnych 10 ratyfikacji weszła w życie 3 września 1953 roku
Europejska konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
wydana przez papieża Jana XXIII w 1963 roku, to przełomowy dokument, który wzywał do pokoju i sprawiedliwości w świecie rozdartym przez konflikty i podziały.
encyklia Jana XXIII
szwajcarski kupiec, filantrop i założyciel Czerwonego Krzyża, laureat pierwszej Pokojowej Nagrody Nobla w 1901
Henri Dunant
międzynarodowy ruch humanitarny, zrzeszający około 97 milionów wolontariuszy na całym świecie, stworzony aby chronić ludzkie zdrowie i życie, zapewniać szacunek dla istoty ludzkiej, oraz by łagodzić i zapobiegać ludzkiemu cierpieniu
Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca
nabycie polskiego obywatlestwa
A. prawo krwi / ius sanguinis
B. prawo ziemi / ius soli (małoetni porzucony, rodzice nieznani)
traktat uchwalony w wyniku konferencji ONZ w Nowym Jorku, na mocy rezolucji Zgromadzenia Ogólnego nr 2200A (XXI) z 16 grudnia 1966 roku.
Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych
duchowy i polityczny przywódca narodu tybetańskiego, laureat Pokojowej Nagrody Nobla., dziełacz na rzecz praw człoweika
Dalajlama XIV
ujednolicony system stron internetowych, stworzony w celu powszechnego udostępniania informacji publicznej.
Biuletyn Informacji Publicznej
polska działaczka humanitarna, założycielka i prezes Polskiej Akcji Humanitarnej, astronom, działaczka opozycji demokratycznej w PRL, posłanka do Parlamentu Europejskiego IX kadencji
Janina Ochojska
