CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Flashcards
piramida maslowa
najważniejsze do najmniej ważnych
potrzeby fizjologczne
potrzeba bezpieczeństwa
przynależność
potrzeba uznania
potrzeba samorealizacji
cechy grupy społecznej
ma przynajmniej 2 osoby
wspólne wartośći
wspólne cele
strukturawewnętrzna
odrębność od innych grup
grupa odniesienia pozytywnego i negatywnego
grupy odniesienia pozytywnego odnoszą się do grup, z którymi człowiek się identyfikuje, czyli ich wartości i normy są spójne z jego własnymi.
negatywne grup, których wartości są przez jednostkę odrzucane
źródła więzi społecznej
naturalne (przyjaciele, rodzina)
stanowione (więźniowie, pobór do wojska)
zrzeszeniowe (pracownicy korpo)
etapy powstawonia więzi społecznej
styczność przestrzenna (stykanie się z innymi)
styczność psychiczna (przywiażywanie się)
styczność społeczna (wzajemne oddziaływanie stosunków i zależności społecznych)
rodzaje więzi społecznej
więź obiektywna (świadomość podobieństwa sytuacji życiowej, miejsca zamieszkania, wieku, zawodu)
więź subiektywna (poczucie wspólnoty z członkami zbiorowośći)
więź behawioralna (tworzy ją styczność społeczna; wspólnie podejmowane działania)
więź korporacyjna
poxzucie wspólnoty oparte na przekonaniu o wzajemnej niezbędnośći członków grupy do realizacji celów
reguły życia społecznego
zasada wzajemnośći - budowanie u drugiego człowieka poczucia zobowiązania, wzajemnośći np poprzez uświadczenie mu uprzyjmości
zasada zaufania
zasada pomocy- wspieranie jednostek słabszych
rodzaje rodzin wg. różnych kryteriów
wg władzy i poważania:
matriarchat
patriarchat
egalitaryzm (partnerstwo)
wg wielkości:
małe (nuklearne) (co najwyżej dwupokoleniowe)
wielkie (co najmniej trójpokoleniowe)
wg. miejsca zamieszkania:
patrylokalne- po ślubi- przy rodzinie męża
matrylokalne
neolokalne- po ślubie samodzielnie
wg. liczby małżonków:
mono
poli
wg. dziedziczenia nazwiska po matce/ojcu:
patrylinearne
matrylinearne
funkcje rodziny jako instytucji społecznej
opiekuńcza
prokreacyjna
seksualna
kontrolma
socjalizacyjna
stratyfikacyjna (nadanie pozycji społecznej członkom rodziny)
kulturowa
reakracyjna
emocjonalna
socjalizacja pierwotna
na jednostkę mają wpływ znaczący inni, przeważnie rodzice i najbliżsi krewni. Charakteryzuje się ona silnym emocjonalnym oddziaływaniem znaczących innych na jednostkę.;
nabywanie umiejetnosci, nasladowaie
socjalizacja wtórna
to etap socjalizacji, na którym człowiek przygotowuje się do pełnienia ról w dorosłym życiu, a po osiągnięciu tej dorosłości, modyfikuje i wzbogaca jedynie swoją osobowość, wchodząc w coraz to nowe role.’ trwa całe życie, np. nauka, analizowanioe, osoby niekoniecznie bliskie
socjalizacja dewiacyjna
kontrsocjalizacja; jednostka staje się taka, jakiej społeczeństwo nie chciałoby jej widzie
socjalizacja odwrotna
pokolenie starsze uczy się od młodszego
postawa konformistyczna vs non konformistyczna
komformizm- podporządkowanie
non- odwrotnie
oportunizm
postawa moralna charakteryzująca się rezygnacją ze stałych zasad moralnych lub przekonań dla osiągnięcia doraźnych korzyści, wybieranie zawsze tego, co jest w danej sytuacji korzystne.
legalizm
to co jest zgodne z oczekiwaniami musi być przestrzegane, gdyż wynika np. z obowiązujego prawa;
określa postawę społeczną, wyrażającą się w akceptacji wzorów postępowania zawartych w normach prawnych z uwagi na charakter tych norm.
nonkomformizm a antykomformizm
non- kiedy odrzucamy bo się nie zgadzamy
anty- kiedy odrzucamy nawet gdy się zgdzamy
system kontroli społecznej- składowe
zwyczaj- sposób postępoiwania w sytuacji
obyczaj- sposób postęowania w grupie
sankcja- sposób reagowania na zachowanie
rodzaje norm społecznych
nieformalne:
moralne (umysł człowieka, natura, Bóg) (czy to co robie jest dobre)
zwyczajowe (zwyczaj, nawyk) czy to co robię wypada
obyczjowe (obyczaj, tradycja)
formalne:
religijne (Bóg, religia)
prawne (państwo)
dewiacja społeczna
odchylenie od reguł działania społecznego, postępowanie niezgodne z normami, a także z wartościami przyjętymi w społeczeństwie lub w grupie społecznej.
typy reakcji na dewację społeczną
-styl karny (kara, odczuwanie bólu)
-styl kompensacyjny (dłużnik winny odszkodowania)
-styl terapeutyczny (dewiant wymaga pomocy)
-styl koncyliacyjny (dewiant jest stroną sporu który powinien być rozwiązany tak by przywrócić harmonię społeczną)
-strategia prewejci
-strategia reformu, resocjalizacji
anomia społeczna
sytuacja, w której osoba traci możliwość odróżniania dobra od zła w odniesieniu do społeczeństwa. W psychologii anomia to popadnięcie w egoizm i brak poczucia odpowiedzialności przed instytucjami i osobami
przyczyny anomi społecznej i skutki
przyczyny np:
rewolucja ustrojowa, technologiczna, wojna, przemiany obyczjowe
skutki np:
dezorientacja, alianecja jednostki, rozpad więzi, nasilenie egoizmu
Rożnica między charakterem a osobowością
charakter- cecht względnie stałe, oparty na wartościach, określający stosunek do ludzi, świata
osobowość- cechy psychiczne i czynniki wewnętrzne wpływające na postępowanie jednostki, sposób myślenia, zachowania, odczucia- charkter+ temperamnt
typy osobowości wg Hipokratesa
melancholik (nastrojowy smutny)
cholertk (gwa ktowny energiczny)
flegmatyk (powolny spokojny dokładny)
sangwinik (uczucuiwy wesoły ruchliwy)
Zygmunt Freud
w psyche ludzkiej wyodrębnił świadomość, przedświadomość i nieświadomość (największy wpływ).
id (naturalne popędy i instyktyty)
superego (ideały i normy)
ego (poziom zapadania decyzji równoważacy superego i id)
Carl Gustav Jung
kontynuator teori Freuda
wprowadził nieświadomosć zbiorową z funkcjonującymi w niej archetypami (wyobrażenie wspólne dla społeczeństwa np. archetyp kobiecości/ męskości)
Alfred Adler
osobowść jednostki jest kształtowana przesz dązenie do przewagi nad innymi, które wynika z poczucia niższości (człowiek powinien to zwalczać)
Erich Fromm
polemika Freuda
człowiek powinien kształtować swoją osobowść wraz z innymi, nie w samotności
zdrowe społeczeństwo, braterstwo- potrzebne
Erich Erikson
neofreudysta
umiejętność rozwiązywania kryzsyów rozwojowych jest najważniejsza (pojawiają się od dzieciństwa do późnej starości) dla osobowosci
Gordon Allport
na cechy osobosci wpływa dzieciństwo i wspołeczesne otoczenie
3 grupy cech:
wyraźne- mocno kojarzące się z daną osoboą
centralne (tworzące podstawe osobowsci np szczerosc pracowitosc)
wtórne (uwidoczniają się w okreśłonych sytuacjach)
Albert Bandura
najważniejsze dla kształtowania się człowieka jest uczenie sie obserwacyjne
akceptacja a tolerancja
akceptacja- bierne aprobowanie inncyh wartości, pogodzenie się z czymś czego nie możńa i nie chce się zmienić)
tolerancja-czynne podejście do różnorodności, otwartość na dyskusje
stygmatyzacja
«publiczne potępianie jakiejś osoby lub grupy osób i odrzucanie ich w kontaktach społecznych»
– proces nadawania określeń dotyczących zachowania jednostkom, grupom społecznym lub kategoriom społecznym, w wyniku czego przyjmują one nadane im cechy i zaczynają działać zgodnie z przypisanymi im etykietami
autostereotyp
stereotyp, wyobrażenie o sobie lub własnej grupie społecznej lub narodowej, tak pozytywne, jak i negatywne, o jej zaletach i wadach. Samoocena własnej grupy, do której przyrównujemy przedstawicieli innych grup.
rodzaje konfilktów społecznych
- ze względu na źródlo konfliktu
strukturalne (np. róźnice klasowe)
sytuacyjne (wynikają z np. różnego systemu wartości) - ze względu na strony konfliktu:
klasowe
wyznaniowe
pokoleniowe
rasowe - ze względu na zakres konfliktu
totalne
fragmentaryczne
4.ze względu na przebieg:
gwatowne (przemoc)
niegwałtowne (metody pokojowe)
konstuktywne sposoby rozwiązywania konfliktów
negocjacje
mediacje
arbitraż
koncyliacja
inne (np. sąd, referndum, głosowanie)
mediacja
rozmowa z udziałem obu stron za pośrednictwem osoby trzeciej proponujacej rozwiazanie któremu strony nie muszą się podporządkować
arbitraż
rozmowy za pośrednictwem osoby trzeuchej ktorej strony muszą się podprządkować
koncyliacja
działania bezstronnej komisji międzynarodowej bez udziału stron, proponującej rozwiązanie któremu strony nie muszą się podporządkować
metody rozwiązywania problemów
mapa myśli i burza mózgów
drzewo decyzyjne (zapisuje sie problem wraz z wsytskimi mozliwymi rozwiazaniami i ich wadami i zaletami)
metoda 635- 6 uczteników przez 5 minut zapisują swoje 3 pomysły na rozwiązanie problemu- wymieniają się kartkami i generują kolejne 3 pomysły- na zakonczenie kartka ma wrócic do właściciela
analiza SWOT
strenghts
weakness
opportunities
threats
czy mocne strony pozwalą wykorzystać wynikające z nich szansy czy też słabości to uniemożlwią and so on
historyczne i współczesne formy organizacji społeczeństwa
społeczeństwo pierwotne (myśliwskie)
społęczeństwo tradycyjne (rolnicze, chłopskie)
społeczeństwo industrialne (przemysłowe)
społeczeństwo postindustrialne (poprzemysłowe, usługowe)
współczesne formy organizacji społeczeństwa
społeczeństwo postindustrialne
społeczeństwo informacyjne
społeczeństwo globalne
społeczeństwo konsumpcyjne
społeczeństwo otwarte
społeczeństwo masowe
społeczeństwo posindustrialne
-społeczeństwo klasy usługowej (Ralf Dahrendorf)- przesuwanie się struktury zatrudnienia do sektora usług
pragmatyzm (doświadczenie, praktyczność), technokratyzm (nauka i techonlogia) ponad ideami
-wzrost pozycji wysoko wykfalikowaych specjalistów
koncepcja: Daniell Bell, Alain Tourain
twórcy koncepcji społeczeństwa postindustrialnego
Daniell Bell, Alain Tourian
społeczeństwo informacyjne
-informacja podstawowym towarem
-powszechna dostępność do informacji, medium jest internet
-gospodarka oparta na wiedzy
-cyberplemiona (ludzie komunikujący się głównie w sieci (nowoplemienność- michel Maffesoli)
Spółeczeństwo globalne
Wszyscy mieszkańcy tworzą globalną wioskę
Nieograniczone możliwości komunikowania sie i przemieszczania
Wzrost mobilności ludzi- życie i praca człowieka nie jest przypisana do żadnego miejsca
Upodobaniami sie wartości/stylu życia (wspólne usługi)
Proces macdonalizacji (Ritzer) w różnych sferach życia obowiązują zasady baru szybkich dań: sprawność wymierność przewidywalność i stabilność
twórca procesu mcdonalizacji
George Ritzer
Społeczeństwo konsumpcyjne
Wzrost zamożności społeczeństwa
Umasowienie produkcji
Społeczeństwo kupujące
Jestes tym co kupujesz
Rozwój kultury masowej (Antonina Kłosowska)- kultura ulega unifikacji
Zmiany systemu wartości (tradycyjne potrzeby zastąpione pragnieniem posiadania rzeczy)
Zmiany relacji społecznych - rozszerzanie sie wykluczenia społecznego
Społeczeństwo otwarte
Wolność przekonań
Różnorodność
Pluralizm
Swobody polityczne, poszanowanie prawa
Zmiany społeczne następują w wyniku konsensu społecznego (zgoda miedzy członkami społeczności)
Henry Bergson, Karl L Popper
Twórcy koncepcji społeczeństwa otwartego
Henry Bergson, Karl R Popper
Społeczeństwo masowe
Rozpad więzi międzyludzkich , bierna postawa u ludzi
Brak zakorzenienia w tradycji, nadmierny materializm, konsumpcjonizm, hedonizm (dążenie do przyjemności) konformizm uniformizacja kultury (upodabnianie sie)
Krytycy: fromm, eliot
Problemy współczesnej młodzieży
Depresja
Zastraszanie cyberprzemocą
Narkotyki alko
Zaburzenia odżywania
Problemy szkolne równieśnicze
Uzależnienia
Problemy w rodzinnie
koncepcje zachowania człowieka
behawiorystyczna
poznawcza
psychoanalityczna
humanistyczna
elementy osobowości
tożsamość
menatlność
potrzeby
postawa
temperament
zdolnośći
inteligencja
zstępny
każdy kolejny potomek tej samej osoby: dziecko, wnuk, prawnuk, praprawnuk itd.
powinowactwo
to stosunek prawnorodzinny łączący jednego małżonka z krewnymi drugiego. Odpowiadnio: I Grupa m.in.: , małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), rodzeństwo, pasierb, ojczym, zięć, synowa czy teściowie.
resocjalizacja
proces modyfikacji osobowości jednostki społecznej w celu przystosowania jej do życia w danej zbiorowości, a w węższym rozumieniu w społeczeństwie.
internalizacja
mechanizm polegający na przyjmowaniu za własne narzucanych z zewnątrz postaw, poglądów, norm i wartości.; głębsza forma konformizmu
konflikt ról społecznych
, pojawia się, gdy osoba znajduje się między dwiema grupami ludzi, wymagającymi od niej odmiennego postępowania.
stratyfikacja społeczna
pojęcie socjologiczne wyrażające fakt, że wszelka społeczność składa się z poziomów pozostających ze sobą w relacjach nadrzędności i podporządkowania.
mierzona jest dostępnością do pięciu podstawowych zasobów społecznych: władza, pieniądze, prestiż, wykształcenie oraz zdrowie
grupy ekskluzywne
stosujące liczne i rygorystyczne kryteria przyjęć nowych członków, na przykład rodzaj wykonywanego zawodu, majątek, pochodzenie społeczne itp.
czynniki determinujące życie społeczne
-biologiczne (np. wyprostowana postawa ciała, silnie rozwinięty)
- geograficzne: życie w określonym środowisku naturalnym, z którego człowiek czerpie środki do zaspokajania potrzeb np. klimat, rodzaj gleby czy żyjące zwierzęta,
- demograficzne to takie uwarunkowania jak np. przyrost naturalny, gęstość zaludnienia, struktura wiekowa czy płci, -
ekonomiczne - poziom rozwoju ekonomicznego ma istotny wpływ na życie społeczne (źle funkcjonująca gospodarka powoduje kryzys, a znaczące różnice majątkowe są zarzewiem do konfliktów).
Twórcy socjologii i teorii, że człowiek jest istotą społeczną
Arystoteles: filozof starożytnej Grecji, uważany za twórcę teorii, że człowiek definiowany jest jako istota społeczna.
- August Comte (1798-1857) francuski filozof uważany za twórcę nowoczesnej socjologii. Opracował on jedną z pierwszych teorii nauki, a w 1938 roku stworzył pojęcie socjologia
tożsamość
to co sami o sobie uznajemy
rola społeczna
Rola społeczna to zespół praw i obowiązków wynikających z zajmowanej pozycji społecznej, przejawiający się typowym zachowaniem, powierzchownością czy sposobem komunikowania się.
zbiorowść a kategoria społeczna
Zbiorowość to zbiór osób, które trwale lub chwilowo zajmują jakąś przestrzeń i z tego powodu oddziałują na siebie.
Kategoria społeczna to klasa, typ, grupa, rodzaj któremu podporządkowujemy jakieś zbiory ludzkie ze względu na posiadaną przez nie cechę np. wiek, płeć.
grupa odniesienia
Grupy społeczne dla określonej jednostki stanowią osobisty wzór do naśladowania.
klasa a warstwa społeczna
Klasa społeczna to wyodrębniona w społeczeństwie zbiorowość ze względu na sytuację majątkową czy status społeczny np. klasa wyższa, średnia czy niższa.
Warstwa społeczna to zbiorowość wyodrębniona ze względu na styl życia i wpływ na władzę np. robotnicy, inteligencja, przedsiębiorcy.
relatywizm
to zależy”, wartości i normy są względne, nie ma uniwersalnych
konflikty społeczne
konflikty, rozbieżności interesów, które występują w społeczeństwie;mogą mieć podłoże np. ekonomiczne, pokoleniowe, organizacyjne, kulturowe
Rodzaje grup społecznych ze względu na kategorie:
wielkość
Małe
Duże
sposób formalizacji:
Formalna
Nieformalna
typ więzi:
Pierwotne
Wtórne (z wyboru)
wola przynależności:
Dobrowolne
Niedobrowolne
trwałość:
Krótkotrwałe
Długotrwałe
sposób uzyskiwania członkostwa:
Inkluzywne (otwarte)
Ograniczone (półotwarte)
Ekskluzywne (zamknięte)
wstępni
krewni od których dana osoba pochodzi (rodzice, dziadkowie) przodkowie (zstęni potomkowie)
wartość sama w sobie, naczelna, centralna, zajmująca najważniejsze miejsce w hierarchii wartości
wartość autoteliczna
grupa spoęłczna otwarta np. dzieci na placu zabaw
inkluzywna grupa społeczna
proces nabywania przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowoścj
socjalizacja
podział pracy oparty na rózny wieku i płci
tradycje role plci
duże znaczenie rodziny
kultra o charakterze piśmienniczym
społeczeństwo peirwotne (myśliwsko-zbierackie)
zróznicowana struktura spoęłczna
niewielka ruchlowipśc społeczna
ludność skupiona głównie we wsiach folwarkach itd
społeczeństwo tradycyjne (chłopskie, rolnicze)
duże nierówności materialne
dża ruchliosc społeczna
ludność głównie w miastach
kultura o charakterze masowym
społeczeństwo industrialne (przemysłowe)
duża ruchliwość społeczna
duża waga wykształcenia
znaczenie kwalifikacji
wiekszosc ludzi w aglomeracjach
społeczeństwo postindustrialne (poprzemysłowe, usługowe)
stałe miejsce zamieszkania osoby fizycznej lub siedziba osoby prawne
domicyl
wartości, które są cenione z powodu ich zdolności do pomagania w osiągnięciu innych celów lub wartości autotelicznych
wartości instrumentalne
w języku potocznym całokształt wierzeń, wyobrażeń, opinii itp. członków danego społeczeństwa
świadomośc społeczna
okazywanie innym jednostkom i samemu sobie identyfikacji z jakimiś elementami rzeczywistości społecznej
tożsamość społeczna
polega na wzroście liczby osób w starszym wieku i ich udziału w ogólnej liczbie ludności przy jed- noczesnym spadku liczby i udziału dzieci i młodzieży w ogólnej liczbie ludności
starzenie się społeczeństwa
gmo
Organizmy modyfikowane genetyczni
«postrzeganie lub przedstawianie rzeczywistości w sposób uproszczony i jednostronny, odwołujące się do emocji, często nastawione na wywołanie sensjacji
tavloidyzacja (mediów)
wyłączenie z udziału w życiu społecznym jednostek, grup społecznych lub w ujęciu globalnym społeczeństw w stosunku do ich otoczenia społecznego.
wykluczenie społeczne
stry podział na sferę publiczną i prywatną, dominacja sfery prywatnej i więzi nieformalnych, podział na swoich i obcych, dualizm etyczny, niezdolność do aktywności na rzecz szerszych zbiorowości, a także zawężenie czasu społecznego do orientacji prezentystycznej.
amoralny familizm
dwa rodzaje ruchliowści społecznej
– awans społeczny
– degradacja społeczna
system obsadzania stanowisk kierowniczych w krajach bloku wschodniego oparty na rekomendacji partii komunistycznej
nomenklatura
koncepcje zachowania człowieka
humanistyczna - człowiek jest indywiudalnościa niepodobną do innnych
behawiorystyczna- na człowieka wpływają czynniki zewnętrzne
psychoanalityczna-podświadomośc
poznawcza- wpływowe sa informacje
typy styczności
przestrzeń psychiczna- głebsze wiezi
przestrzeń przestrzenna- pierwsze
zbiorowość
zespół ludzi między którymi jest więź społeczna
przyjmowanie za włąsne postawy i poglądy innych
internalizacja
grupa osob której społeczeństwo powierzyło wykonanie danego zadania
instytucja społeczna
forma nacisku na jednostkę, której zadaniem jest zmuszenie jej do określonego postępowania
kontrola społeczna
utrudnianie możliwości brania udziału w życiu społecznym; całkowite zerwanie więzy między jednostką a społeczeństwem
wykluczenie społęczne
stare formy społeczeństwa
pierwotne
tradycjne
industrialne
postindustrialnie
funkcje rodziny
prokreacyjna
socjalizacyjna
kulturowa
seksualna
ekonomiczna
opiekuńcza
rekreacyjna
stratyfikacyjna
kontrolna
