Palliatieve pijnbestrijding Flashcards
Defintie van pijn
Onplezierig, gaat gepaard met weefselschade
Pijnmodel van loeser
Pijn is altijd lichamelijk én psychisch.
Nociceptie, gedrag en pijn waarneming
Nociceptische pijn (tegenhanger neuropathische pijn)
Nociceptisch; weefselschade/gebroken been.
Somatisch; constant, knagend, kloppend, scherp begrends
Visceraal: slecht begrensd, aanvaslgewijs, diep, knijpend
Gerefereerde poijn
Vorm van nociceptie: alleen diep somatische structuren + alles wat visceraal is (hartinfarct)
Neuropatisch
Centrale pijn (bijv. thalamus infarct zorgt voor centrale pijn; heeft normaal een dempende functie, nu wordt alles doorgelaten) of perifeer (diabetische neuropathie)
Goedaardige pijn vs …
Kwaadaardige pijn (veroorzaakt door kanker)
Acute pijn, (vs chronisch)
Stekende bron, symptoom, functie, self limiting, voorspelbaar, reactie autonome zenuwstelsel
Chronische pijn
Bron onduidelijk, ziekte, geen relatie met weefselschade, psychische consequenties, duurt langer dan 3 maanden, ook veel sociale conseq
Hoe meet je pijn?
Schaal of je observeert (bij mensen die niet kunnen praten(
Pijn bij kanker
tgv een maligne proces; kanker in botten en organen kan pijn geven.
Ook pijn door behandeling (operatie, chemo (herinflammatie H. zoster, polyneuropathie), radiotherapie)
Verder; slaapstoornissen, depressie, angst, delier, cachexie, dyspneu, comorbiditeit
Pijn wordt soms onderbehandeld…
Helaas,
angst voor verslavingsgevoeligheid. Niet nodig
Nociceptieve pijn wat geef je?
Paracetamol, NSAID, opiaten
Neuropathische pijn behandelen
Anti-depressiva lage dosis of anti-epileptica
Escape medicatie
Wanneer je een onderhoudsmedicatie hebt en de pijn er af en toe doorheen schiet, dan kun je dit nemen
Kies meest adequate toedieningsweg
Oraal meest logisch
Steroiden
Pijnstiller
Benzodiazepine
Anti-angst
WHO PIJNLADDER (KENNNEN!!!)
- Paracetamol en NSAID (in maximale dosis, behalve wann contra-indicatie)
- Stap 1 + zwak opiaat (tramadol, codeine)
- Stap 1 + sterk opitaat (morfine)
- Invasief
- invasief medicamenteus
- Neurodestructief
Bij kanker wordt welke stap van who pijnladder overgeslagen
Stap 2
Heeft stap 3 een maximale dosis?? WHO pijnladder
Nee (= niet toxisch), onvoldoende effect ondanks herhaalde dosisverhoging, verder kijken
Wat zijn bijwerkingen opiaten; ergste bijwerkin
Obstipatie!!! Schrijft bij morfine dus altijd ook een laxant voor
Hoeveel escape medicatie geef je?
10-15% van dagdosis. Kortwerkend opiaat bij doorbraak pijn = onbeperkt, nemen wanneer het pijn doet
Waarom geen oplaaddosis bij opiaten?
Grote bijwerkingen; je wilt niet doorschieten; ademdepressie bijv. dus langzaam spiegel opbouwen
Welke stap van pijnladder komt anesthesie kijken?
Stap 4
Spinale/epidurale catheter; waar zit de pijn
Pijn zit aan 2 kanten!! (beide benen)
Spinale.epidurale catheter
Toediening in liqour of epidurale ruimte.
Lage dosering opiaten (veel minder dan IV.)
Toevoeging lokaal anasthetica en andere stoffen
Geschikt voor langdurig gebruik; maanden
Cathether kan vrij eindigen uit de rug, poortsysteem; in de rug steken, onder de huid halen, zijkant zit een poort (trek je niet savonds hele systeem eruit)
Implanteerbare pomp
Loss of resistance techniek; inbrengen cathether
Epiduraal geen weerstand
Subduraal; in liquor
Lumbaal ; geen ruggenmerg
Tunnelen van cathether
Zodat deze aan de voorkant eruit komt; maak een poort
Wanneer geen spinale epidurale catheter?
Stollingsstoornissen (als je bloedvat raakt, dwarslaesie risico) Infectie Verhoogde intracraniele druk Er moet thuis zorg zijn Kunnen praten met patient
Complicatie epidurale / spinale catheter
Infectie,
fibrose (catether ingekapseld, epiduraal)
Liquor lekkage
Zelf-intoxicatie
Tolerantie (patient steeds meer nodig omdat hij steeds meer neeemt)
Plexus catheter
Spinale catheter maar dan in plexus brachialis –> wanneer pijn van zenuwplexus komt.
Lokaalanasthetica + andere medicatie
Nadeel: ook motorische blokkade, technisch lastiger
Chordotomie
Onderbreking van tractus spinatolamicus thv C2 (pijnsignaal) GEEN onderbreking tast
Succes 70-80%, duur 0.5-2 j
Pijn signaal door ruggenmerg
Hoe lager het vandaan komt; hoe meer naar achter en naar zijkant.
Van thoracaal meer naar voren en wat dieper
Chordotomie en fantoompijn
KOMT ALTIJD!!!! Na 1-2 j. Geeft het alleen in palliatieve fase,
Chordotomie enkelzijdig of dubbelzijdig?
Enkelzijdige pijn met slechte prognose
Chordotomie aan welke kant?
Contralateraal aan aangedane zijde; omdat pijn kruist naar anterolateraal in ruggenmerg
Chordotomie procedure
Patient wakker, naald achter het oor; kun je bij ruggenmerg (tussen 1e en 2e wervel).
Je moet voor ligamentum tenticulare zitten binnen de dura: sensibele kant. Niet ONDER lig tenticulare; motorisch –> verlamming.
Afhankelijk van plaatsing van naald kun je meer thoracaal of lumbaal pijn signaal
Plexus Coeliacus blokkade
Viscerale pijn in de bovenbuik (loopt mee met autonome zenuwstelsel komt paar banen hoger uit in ruggenmerg)
Neurolytische destructie vd plexus coeliacus thv L1
Pijn in onderbuik?
PLexus hypogastricus superior blokkade; zelfde truc maar iets lager
Moeilijkste in pijn verhelpen stap 4?
Timing! Niet te vroeg en niet te laat
Neurolytisch zadelblok
Kanker in meest caudale segment (perineum, vulva, anus).
Door zwaargemaakt fenol indruppelen maak je onderste stuk cauda equida kapot –> zenuwen stuk –> geen gevoel anus/vulva –> DUS OOK INCONTINENT (ben je mss al door kanker).
Dit is intraduraal
Bij beperkte levensverwachting.
Iemand met anuscarcinoom
Wanneer trede hoger in WHO pijnladder?
Stap 1 en 2: Onvoldoende effect bij adequate dosering
Stap 3: Onvoldoende effect ondanks herhaalde dosisverhogen
Bijwerkingen
Andere werken opiaten
Misselijk, braken, jeuk, sufheid, urineretentie, hallucinaties, ademdepressie
Invasieve behandeling: medicamenteus
Spinale catheter
Invasieve behandeling; neurodestructief (goede conditie nodig!!).
Plexus coeliacus blokkade
Chordotomie
Plexus hypograstricus blokkade
Neurolytische zadelblok
Spinale/epidurale catheter; lagere dosering opiaten
1/10 epiduraal vs iV
1/100 intraduraal vs IV
Wanneer geef je spinale cathether?
Onvoldoende effect orale opiaten, teveel bijwerkingen orale opiated
Chordectomie complicatie
Krachtsvermindering, mictieproblemen, ademdepressie, unmasking v andere pijn, dysesthesieen
Wanneer geen plexus coeliacus blokkade?
Stollingsstoornissen of slechte conditie patient (je moet wel 20 min op je buik kunnen liggen)
Bijwerkingen plexus coeliacus blokkade
Hypotensie; sympathicus valt uit, bloedvat open, bloeddruk daalt, CO stijgt --> wel goede conditie hebbem Diarree Koorts Dwarslaesie Bloedingen
Plexus coelicus blokkade
transaortaal, Splanchicus nerve (beste techniek); 2 naalden
