Mammacarcinoom chirurgie en radiotherapie Flashcards

1
Q

Wat zijn mogelijke oorzaken van verhoogde incidentie v borstkanker?

A

Bevolkingsonderzoek, vrouwen krijgen laat kinderen, geven weinig borstvoeding, leefstijl
Ziekte van de westerse wereld

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Overleving borstkanker afhankelijk van ziekte stadium?

A

Ja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

HER-2 + tumoren prognose?

A

slechte histologische kenmekren, veel grade III, grote tumor, veel lymfen positief

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Betere prognose luminaal A of B?

A

A (laag Ki-67)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hoezo verbeterde prognose bij borstkanker?

A

Betere diagnostiek, nieuwe geneesmiddelen, personalised medicine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wanneer is mammografie minder betrouwbaar?

A

<40 j. Borstweefsel nog heel actief. Dan ook screening met MRI.
Of wanneer iemand heel dens klierweefsel heeft

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

BIRAD?

A

Gebruik bij radiologie. Hoe hoger classering hoe hoger risico op maligniteit.
Cat 3; 2% maligne –> vanaf 3 weefseldiagnostiek
Cat 4: 2-95% maligne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hoe wordt mammografie gemaakt?

A

altijd van beide borsten (vergelijking) van zijkant en boven naar beneden

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Bij diagnose carcinoom meer info

A

beeldvorming en subtype, afmeting, lymfeknopen en metastasen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Lobulair carcinoom eigenschappen

A

Groeit sprieterig; afmeting lastig in te schatten.
Grote kans op multifocaliteit + contralateraal carcinoom.

ALTIJD EERST MRI!!!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Waarom afmeting carcinoom chirurgisch gezien belangrijk?

A

Borstsparende operatie of niet.

Evt. neo-adjuvante therapie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wat betekent positieve lymfen?

A

Invloed op keus voor neo-adjuvante behandeling (die begin je)
Altijd lokale okselbehandeling; radiotherapie of lymfeklierdissectie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Wat als er pre-operatief geen aanwijzingen zijn voor positieve lymfeklieren?

A

Schildwachtklierprocedure!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Chirurgisch van belang bij operatie

A

Leeftijd en conditie. (hoge leeftijd eerder amputatie)
Tumor goed palpabel? Anders pre-operatieve röntgenmarkering (anders niet radicaal)
Wens van patient
MDO belangrijk!!!!!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

MST = mamma sparende therapie, goed?

A

Ja, prognose zelfs iets beter. Kans op recidief vs tumor in andere borst 2.4% tegen 2.8%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Operatieve mogelijkheden mammacarcinoom

A

Radicale mastectomie, gemodificieerde radicale mastectomie, ablatio, lumpectomie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Radicale mastectomie

A

Mamma amputatie met meenemen m. pectoralis major en minor + oksel klieren eruit + klieren sternum.

Alleen als tumor in spierweefsel is doorgegroeid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hoe lopen lymfeklieren uit mamma?

A

Naar oksel, klein deel naar sternum (hier soms metastase)

Je kan zenuw raken tijdens operatie; vooruitstaand schouderblad…….

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Gemodificieerd radicale mastectomie

A

Borst verwijderen, fascie m pectoralis en lymfeklieren in oksel

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Ablatio mammae

A

Borst weg (kan huid en tepelsparend)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Lumpectomie

A

Borstsparend. Tumor eruit

60% van de gevallen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Waarom is okselklierstatus belangrijk

A

Prognose (kans op metastasen?) en behandeling

Okselklierdissectie heeft hoge morbiditeit –> 10-30% lymfoedeem op lange termijn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Wat is de schildwachtklier?

A

Eerste lymfeklier die gepasseerd wordt vanuit de tumor in de borst (kan er 1 zijn of 2).
Wordt ontdekt door voor de operatie een radioactieve tracer in tumor te spuiten + blauwe kleurstof –> wordt afgevoerd –> kleurt schildwachtklier blauw!!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Wat gebeurt er bij schildwachtklierprocedure?

A

Klieren worden verwijderd waar tumor direct op draineert.
Vermindering morbiditeit
Als deze later positief zijn –> wordt oksel bestraald, geen complete dissectie = gebruiksvriendelijker

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Mammasparende operatie

A

Lumpectomie + schildwachtklierprocedure (of OKT)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Na lumpectomie ook altijd?

A

Bestraling! Om even effectief te maken van mastectomie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Mammasparende therapie

A

Mammasparende operatie + radiotherapie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Adjuvante behandeling na operatie?

A

Soms radiotherapie –> afhankelijk van tumor status

Systemische therapie

29
Q

Risicofactoren voor recidief/metastasen

A

Jonge leeftijd, lymfekliermetastasen, tumorgrootte, bloom and richardson gradering, lymf en angioinvasie, triple negatief, hoogrisico mammaprint

30
Q

Via triple diagnostiek positieve oksellymfeklieren?

A

Niet meteen dissectie –> eerst neo adjuvant –> hopelijk verdwenen –> schildwachtklierprocedure –> dan verder kijken

31
Q

Wanneer doe je schildwachtklierprocedure

A

ALTIJD

32
Q

Toekomst chirurgie?

A

Minimaal invasieve behandeling, meer targeted therapy, meer gene profiling, personalized medicine

33
Q

Radiotherapie curatief of palliatief?

A

60% curatief, 40% palliatief

34
Q

Wat is radiotherapie?

A

Behandelen van kwaadaardige aandoeningen met ioniserende straling.
Eenheid; gray (Gy) 1 Gy = J/kg

35
Q

Wat is ioniserende straling?

A

Fotonen: gamma straling; meest gebruikt voor diepgelegen tumoren
Elektronen: oppervlakkig tumor
Protonen: bereikt tussen elektronen en fotonen. Ingewikkeld en kostbaar; specifieke indicatie (bij kinderen waarde het grootst, want midner uittreding dan bij fotonen; kans wel groter dat je misstraalt omdat het zo precies gaat)

36
Q

Fotonen

A

Groot doordringend vermogen, huidsparend effect, scherpe bundelbegrenzing, nagenoeg gelijke absorptie in weke delen en bot

37
Q

Hoe werkt radiotherapie?

A

Foton wordt geioniseerd –> elektron vrij –> moleculaire schade + radicaal vorming (2/3e van effect); reactie organische moleculen –> effect

Radicaalvorming kan je ruiken

38
Q

Tumorrespons bestraling door 5 R’s

A

Repopulatie, reparatie, reoxygenatie, redistributie, resistentie

39
Q

Repopulatie

A

Uitgroeien van overlevende cellen. Versnelde repopulatie vanaf 3e week na bestraling (meer voedsel voor steeds minder cellen; cellen steeds sneller delen)

40
Q

Reparatie

A

Herstel DNA schade enkele uren na bestraling voltooid
Normale cellen herstellen sneller dan tumorcellen
Door vele fracties te geven wordt dit verschil in repatievermorgen uitgebuit. –> geeft wel veel mutaties in lage dosis –> hoog risico op nieuwe kanker later
Hoge dosis zorgt voor celdood kankercel

41
Q

Lage dosis straling effect

A

Celbeschadiging, mutaties

42
Q

Hoge dosis straling

A

Celdood, proliferatie stopt, apoptose

43
Q

Repair

A

Accuraat; cel overleeft
misrepair: cel overleeft maar genetisch verandert; tumorinductie (secundaire tumoren)
Inadequaat: cel inactivatie of dood –> ,mitotisch/apoptotisch/kan niet meer delen
16-20 gy om tumor te dodoen

44
Q

Reoxygenatie

A

Zonder O2 is stralingsgevoeligheid maar 1/3 –> radicaal nodig (bemoeilijkt herstel)
Cellen met voldoende zuurstof worden gedood, meer O2 voor cellen tussen fracties.

45
Q

Redistributie

A

Tumorcel in G1 en S fase minder gevoelig voor radiotherapie.
G2 en M fase meer gevoeilig (mitose).

Door vaker uit te voeren worden andere cellen in hun gevoelige fase getroffen

46
Q

Resistentie

A

Lymfoom heeel gevoelig voor straling

Melanoom; niet gevoelig (80 gy geven)

47
Q

Fractionering?

A

Keuze tussen 1x of meerdere keren bestraling

herstel van sublethale schade en repopulatie. Invloed op celcyclus, invloed hypoxie, stralengevoeligheid (5 R)

48
Q

Bestralingsindicatie afhankelijk van…

A

stadiering, histologie, locatie, conditie patient

49
Q

Effect bestraling door

A

Dosis, dosis per fractie, aantal fracties, tijdschema, + radiosensitizer (cisplatin) toevoegen –> meer schade

50
Q

Gecombineerde radio-chemotherapie

A

Remming van proliferatie tumorcellen tussen verschillende bestraling fracties –> brein, hoofdhals, cervix, long, gastro-intestinale tumoren

Wel acute toxiciteit verhoogd@

51
Q

Fractionering palliatief

A

1-10 fracties

52
Q

Fractionering curatief

A

15-35 fracties.

Bij combi met chemo; altijd lagere fractie dosis 1.8-2 gy

53
Q

Hypofractionering

A

Curative zeer gelocaliseerde radiotherapie voor primaire tumoren, oligometastasen.
Heel hoge dosis! Maar zo specifiek dat je alleen tumor raakt

Bijwerking: vermoeid, kater. Niet echt toxisch

54
Q

Chronische bijwerkingen radiotherapie

A

Tumorinductie na 10tallen jaren.

fibrose, chronische ontsteking slijmvlies, verkleuring huid, coronair sclerose, mindere cognitie

55
Q

Positie verificatie

A

Moet weten of patient goed ligt oa met CT

56
Q

IMRT

A

Bestralingstechniek kan ook in bochtjes bestralen

57
Q

Voordat je gaat bestraling maak je een intekening ja of nee?

A

JA!

58
Q

Mammacarcinoom wanneer radiotherapie? (IS NIET ADJUVANT!!!!)

A

Na lumpectomie (gehele borst + fascie)
bestraling thorax na ablatio
Radiotherapie lymfklieren oksel en parasternaal

59
Q

Hoe hoger dosis straling hoe meer kans op oedeem JA of NEE

A

JA

60
Q

Wat zijn nadelen bestralen linkermamma

A

Extra belasting hart, hartschade na 15-20 j.
(ook chemo veroorzaakt hartschade)
Oplossing: met ingehouden adem bestralen

61
Q

Parasternale lymfeklier bestraling gevolg?

A

Ligt boven op hart; grote gevolgen; veel schade

62
Q

Radiotherapie op thoraxwand

A

Bij ablatio bij invasief carcinoom

63
Q

Positieve axilla

A

Radiotherapie na schildwachtprocedure –> als deze positief is

64
Q

Axilla verschillende levels

A

1/2 echt de oksel

3/4 oksel/hals

65
Q

Nadelen loco-regionale radiotherapie mammacarcinoom

A

Extra belasting patient
Extra bijwerkingen; lymfoedeem kans neemt toe
Minder bewegingsvrijheid arm
Icm chemo meer late complicatie

66
Q

Metastasen mammacarcinoom bestraling van…

A

Hersenen en bot

67
Q

Hersenmetastasen

A

komen 10x zoveel voor als primaire hersentumoren
CT brein, MRI
OVerleving zonder bestraling 1 maand
Met precisie bestraling; maanden/jaren
Corticosteroiden verminderen hersenoedeem

68
Q

Bot metastasen bestraling

A

Palliatief.

Pijnbestrijding, behoud van functie, voorkomen van problemen; fracturen

69
Q

Palliatieve behandeling met spoedindicatie

A

Na neurologische uitval, binnen 24h