Ogólne Zasady Leczenia Nowotworów Flashcards
1
Q
Chemioterapia a leczenie operacyjne - nomenklatura
A
- Leczenie adjuwantowe -> podanie leków po zabiegu chirurgicznym w celu eliminacji mikroprzerzutów
- Leczenie neoadjuwantowe - indukcyjne -> podanie leków przed operacją w celu zmniejszenia masy guza i poprawy doszczętności leczenia chirurgicznego
2
Q
Leczenie ostrych białaczek etapy
A
- Indukcja -> radykalna redukcja liczby blastów białaczkowych
- Konsolidacja -> dalsza ich redukcja do poziomu niewykrywalnego
- Reindukcja -> powtórzenie indukcji w celu pełnego wyeliminowania resztkowych komórek białaczkowych -> nie zawsze stosowana
- Leczenie podtrzymujące -> łagodna chemioterepia -> niekiedy pomijana
3
Q
Terminy do oceny skuteczności chemioterapii
A
- odpowiedź całkowita (complete response)
- odpowiedź częściowa (partial response)
- stabilizacja (stable disease)
- progresja choroby (progressive disease)
4
Q
Typowe działania niepożądane leków biologicznych przeciwnowotworowych
A
- Zespół zmęczenia
2. Powikłania zakrzepowo-zatorowe
5
Q
Typowe działania niepożądane i powikłania leczenia przeciwnowotworowego
A
- Nudności i wymioty
- Mielosupresja
- Zaburzenia sercowo-naczyniowe
- Zapalenie skóry wywołane przez leki hamujące receptor dla EGF
- Zaburzenia płodności i laktacji
- Wynaczynienie cytostatyków
- Zespół rozpadu nowotworu
- Wyłysienie
- Mucositis
6
Q
Nudności i wymioty podczas leczenia przeciwnowotworowego
A
- Występują jako powikłanie wczesne i późne
- Mechanizm wczesnych: pubudzenie receptorów dla 5-HT w pp i strefie chemowrażliwej rdzenia przedłużonego
- Mechanizm późnych: niejasny
- Całkowite wyeliminowanie wymiotów typu:
1) wczesnego jest możliwe u 80% pacjentów
2) późnego -> u 40% - Postępowanie: leki podstawowe i uzupełniające
7
Q
Które leki przeciwnowotworowe wykazują najsilniejsze działanie emetogenne typu wczesnego?
A
- Cisplatyna
- Cyklofosfamid
- Dakarbazyna
- Karmustyna
- Chlormetyna
8
Q
Leki podstawowe do leczenia nudności i wymiotów podczas leczenia przeciwnowotworowego
A
-> podawane w miarę możliwości doustnie w najmniejszych skutecznych dawkach
- Antagoniści receptora 5-HT3
1) na godzinę przed podaniem cytostatyku
2) najskuteczniejsze w typie wczesnym-> zwłaszcza w połączeniu z GKS
3) wymioty typu późnego na nie słabo reagują - GKS (Deksametazon, Metyloprednizolon)
1) przed podaniem leku - Aprepitant -> antagonista receptora NK1
9
Q
Antagoniści receptora 5-HT3 do leczenia nudności i wymiotów podczas leczenia przeciwnowotworowego nazwy
A
- Ondansetron
- Tropisetron
- Granisetron
- Palonosetron
10
Q
Leki uzupełniające do leczenia nudności i wymiotów podczas leczenia przeciwnowotworowego
A
- Antagoniści receptora dopaminowego
- Olanzapina -> działa na receptory dla 5-HT (wiele) i antagonista receptorów dopaminowych (też różnych)
- Benzodiazepiny -> Klonazepam
- H1 blokery -> Prometazyna, Klemastyna
11
Q
Antagoniści receptora dopaminowego do leczenia nudności i wymiotów podczas leczenia przeciwnowotworowego nazwy
A
- Metoklopramid
- Chlorpromazyna
- Tietylperazyna
12
Q
Mielosupresja podczas leczenia przeciwnowotworowego -> co podawać
A
- Preparaty G-CSF
- Preparaty GM-CSF
- EPO -> gdy niedokrwistość
- Oprelwekina -> gdy ciężka małopłytkowość
13
Q
Grupy leków przeciwnowotworowych, które stosunkowo często mogą wywołać HF
A
- Doksorubicyna -> w wysokiej dawce nawet do 40% pacjentów
- Idarubicyna
- Klofarabina
- Docetaksel
- Trastuzumab (do 20% pacjentów)
- Sunitynib
- Pazopanib
- Karfilzomib
14
Q
Leki przeciwnowotworowe mogące wywołać nadciśnienie
A
- Blokery szlaku VEGF:
1) Bewacyzumab
2) Ramucirumab
3) Sunitynib
4) Aksytynib
5) Pazopanib
15
Q
Leki przeciwnowotworowe uszkadzające śródbłonek naczyń -> mogące sprzyjać miażdżycy i nasileniu IHD
A
- Większość cytostatyków, szczególnie pochodne Platyny oraz analogi pirymidyn:
1) 5-FU
2) Kapecytabina
3) Gemcytabina - Leki blokujące szlak VEGF
- Radioterapia
16
Q
Leki przeciwnowotworowe mogące powodować nadciśnienie płucne
A
- Dasatynib
17
Q
Leki przeciwnowotworowe zwiększajace ryzyko arytmii
A
- Większość leków przeciwnowotworowych
18
Q
Leki przeciwnowotworowe mogące wywoływać pericarditis
A
- Antracykliny
- Cyklofosfamid
- Bleomycyna
- Cytarabina
19
Q
Zapalenie skóry podczas leczenia przeciwnowotworowego - objawy
A
- Osutka plamisto-grudkowa
- Krosty w miejscu mieszków włosów
- Zapalenie opuszek palców
- Złuszczanie
- Świąd
20
Q
Zapalenie skóry podczas leczenia przeciwnowotworowego - rozwój zmian
A
Stopniowy:
- Początkowo zaczerwienienie, obrzęk i zaburzenia czucia -> zwłaszcza w obrębie twarzy i górnej części tułowia
- Następnie osutka plamisto-grudkowa
- Po 4-8 tygodniach zanokcica
- Pieczenie skóry owłosionej głowy
- Po 2-3 miesiącach:
1) przerzedzenie włosów na głowie
2) nadmierne owłosienie twarzy i rzęs
21
Q
Zapalenie skóry - jakie leki przeciwnowotworowe
A
- Leki blokujące szlak EGF np:
1) Cetuksymab
2) Panitumumab
3) Gefitynib
4) Erlotynib
- > u 45-100% pacjentów
22
Q
Krosty w miejscu mieszków włosowych podczas leczenia przeciwnowotworowego - postępowanie
A
- Miejscowo -> krem z 1% Metronidazolem
- Gdy większe nasilenie -> ogólnie stosowane:
1) Blokery H1 -> Cetyryzyna, Hydroksyzyna
2) NSAIDs -> Ibuprofen
3) Paracetamol - Leczenie rozległych zmian -> ogólnie podawana Doksycyklina
23
Q
Świąd i suchość skóry podczas leczenia przeciwnowotworowego - postępowanie
A
- Środki zmiękczające skórę (5-10% mocznik)
2. Unikanie dłuższej ekspozycji skóry na mydło
24
Q
Zapalenie opuszek placów podczas leczenia przeciwnowotworowego - postępowanie
A
- Miejscowo Betametazon lub Flutykazon
25
Zanokcica podczas leczenia przeciwnowotworowego - postępowanie
1. Środki zapobiegawcze:
1) luźne obuwie
2) kąpiele antyseptyczne
2. Leczenie miejscowe:
1) krem z Klobetazolem
2) przymoczki antyseptyczne
3. Leczenie ogólne:
1) tetracykliny
2) Kloksacylina
26
Zaburzenia płodności i laktacji podczas leczenia przeciwnowotworowego
1. Cytostatyki uszkadzają funkcjonowanie gonad u kobiet i mężczyzn -> hamują dojrzewanie i zmiejszając liczbę pęcherzyków pierwotnych i zmniejszając liczbę plemników w nasieniu
2. Bd nasilony efekt u chorych powyżej 40 roku życia
3. Ciąża po terapii przecinowotworowej wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powikłań (mała masa urodzeniowa, poronienia)
- > ale nie ma danych o wzroście prawdopodobieństwa zaburzeń rozwojowych u dziecka
27
Zaburzenia płodności i laktacji podczas leczenia przeciwnowotworowego - postępowanie
1. Antykoncepcja po leczeniu przeciwnowotworowym -> przez 12 miesięcy
2. Chore na raka sutka nie powinny zachodzić w ciążę przez 2-3 lata po zakończeniu leczenia
3. Przed planowaną ciążą należy wykonać badania wykluczające nawrót choroby
4. Karmienie piersią u kobiet z remisją raka sutka -> powinno się zachęcać do karmienia
5. Po zakończeniu chemioterapii czynność hormonalna jajników i regularne miesiączki powracają u ok. 30% kobiet (brak danych o mężczyznach)
28
Leki wywołujące zaburzenia płodności i laktacji podczas leczenia przeciwnowotworowego u ponad 80% pacjentów
1. Cyklofosfamid
2. Busulfan
3. Melfalan
4. Chlorambucyl
5. Dakarbazyna
6. Prokarbazyna
7. Ifosfamid
8. Tiotepa
9. Chlormetyna
29
Leki wywołujące zaburzenia płodności i laktacji podczas leczenia przeciwnowotworowego u 20-80% pacjentów
1. Doksorubicyna
2. Cisplatyna
3. Karboplatyna
4. Cytarabina
30
Leki wywołujące zaburzenia płodności i laktacji podczas leczenia przeciwnowotworowego u mniej niż 20% pacjentów
1. Metotreksat
2. Bleomycyna
3. Fluorouracyl
4. Daktynomycyna
5. Merkaptopuryna
6. Winkrystyna
31
Wynaczynienie cytostatyków
1. Objawy:
1. Miejscowy stan zapalny (ból, zaczerwienienie, obrzęk)
2. Owrzodzenie
3. Martwica
2. Pojawiają się zwykle w ciągu kilku godzin, a po 1-4 tygodniach od wynaczynienia mogą powstać:
1) pęcherze z hiperpigmentacją
2) owrzodzenie
3) martwica tkanek
3. W zależności od charakteru uszkodzenia cytostatyki można podzielić na parzące i drażniące
32
Cytostatyki parzące nazwy i grupy
- > powodują pęcherze skóry i martwicę
1. Antracykliny
1) Doksorubicyna
2) Daunorubicyna
3) Epirubicyna
4) Idarubicyna
2. Niektóre leki alkilujące
1) Amsakryna
2) Cisplatyna
3) Chlormetyna
3. Antybiotyki
1) Mitomycyna
2) Mitoksantron
3) Daktynomycyna
4. Antymetabolity
5. Alkaloidy barwinka
6. Taksoidy
33
Cytostatyki drażniące nazwy i grupy
- > powodują miejscową reakcję zapalną bez martwicy
1. Niektóre leki alkilujące
1) Dakarbazyna
2) Karmustyna
3) Melfalan
4) Ifosfamid
5) Tiotepa
6) Cyklofosfamid
2. Epipodofilotoksyny
3. Pochodne kamptotecyny
4. Pochodne platyny:
1) Cisplatyna -> mniejsze stężenia
2) Karboplatyna
3) Oksaliplatyna
5. Doksorubicyna liposomalna
34
Wynaczynienie cytostatyków - postępowanie ogólne
1. Wstrzymanie podawania cytostatyku i pozostawienie kaniuli w naczyniu
2. Zaaspirowanie wynaczynionego leku przez strzykawkę
3. Jeśli istnieje antidotum na cytostatyk -> podać pod małym ciśnieniem przez pozostawioną kaniulę (następnie ją usunąć) oraz ostrzyknąć nim tkanki objęte wynaczynieniem
4. Kończyna, na której doszło do wynaczynienia powinna być uniesiona przez 48h
5. Wskazane jest zastosowanie okładów -> zimnych lub ciepłych w zależności od cytostatyku
6. W wypadku rozległej martwicy należy opracować ranę chirurgicznie
35
Wynaczynienie antracyklin - postępowanie
1. Zimne okłady
2. Dimetylosulfotlenek (DMSO) w maści
3. Deksrazoksan dożylnie
36
Wynaczynienie alkaloidów barwinka - postępowanie
1. Ciepłe okłady
| 2. Hialuronidaza w rr przez pozostawioną kaniulkę i do obszaru wynaczynienia
37
Wynaczynienie taksoidów - postępowanie
1. Zimne okłady
| 2. Hialuronidaza w rr przez pozostawioną kaniulkę i do obszaru wynaczynienia
38
Wynaczynienie Mitomycyny - postępowanie
1. Dimetylosulfotlenek (DMSO) w maści
39
Wynaczynienie Cisplatyny lub Chlormetyny - postępowanie
1. Ostrzyknięcie obszaru wynaczynienia rr tiosiarczanu sodu
40
Wynaczynienie cytostatyków - zapobieganie
1. Dobór odpowiedniego naczynia -> dojście centralne, unikanie:
1) żył nakłuwanych w ciągu ostatnich 48 h powyżej planowego miejsca podania leku,
2) żył grzbietu ręki czy okolic dużych stawów,
3) żył ze zmianami zakrzepowymi
2. Monitorowanie miejsca wkłucia
3. Właściwe podawanie cytostatyku:
1) przestrzeganie stężeń
2) płukanie kaniuli przed podaniem leku i po jego podaniu 0.9% NaCl
3) stosowanie w pierwszej kolejności leków silnie drażniących
41
Zespół rozpadu nowotworu - objawy
-> zagrażający życiu zespół zaburzeń metabolicznych wynikający z szybkiego rozpadu nowotworu
1. Hiperurykemia
2. Zaburzenia elektrolitowe:
1) Hiperkaliemia
2) Hiperfosfatemia
3) Hipokalcemia
3. AKI
4. Arytmie i inne zaburzenia krążenia
5. Drgawki
42
Zespół rozpadu nowotworu - zapobieganie
1. Co najmniej 2 dni przed chemioterapią -> Allopurynol i przetaczanie płynów (diureza dobowa > 3l)
2. W nowotworach układu krwiotwórczego z dużą masą komórek powinno się rozważyć wykonanie leukaferezy
43
Zespół rozpadu nowotworu - leczenie
1. Przetaczanie płynów i forsowna diureza
2. Allopurynol
3. Hemodializa -> w razie niewydolności nerek
4. Rasburykaza -> w razie ciężkiej hiperurykemii (rekombinowana oksydaza moczanowa -> rozkład kwasu moczowego do db rozpuszczalnej alantoiny)
44
Wyłysienie podczas leczenia przeciwnowotworowego
1. Pojawia się najczęściej 2-3 tygodni po rozpoczęciu leczenia
2. Jest całkowicie odwracalne
3. Czasem w czasie podawania leków stosuje się zimny czepek -> ↓ przepływu krwi przez owłosioną skórę głowy
- > nie stosuje się go przy nowotworach, które mogą dawać przerzuty w okolicę głowy
45
Mucositis podczas leczenia przeciwnowotworowego - zapobieganie
1. Zapobieganie owrzodzeniom jamy ustnej:
1) płukanie wodą
2) płukanie sodą oczyszczoną
3) płukanie słoną wodą
2. Stosowanie leków znieczulających miejscowo
