Leki Immunostymulujące Teoria Flashcards
1
Q
Podstawowe mechanizmy działania leków immunostymulujących
A
- Naśladują funkcjonowanie poszczególnych cytokin
- Pobudzają proliferację komórek układu immunologicznego
- Nieswoiście stymulują reakcje immunologiczne
2
Q
Terapie genowe
A
- Już zarejstrowana -> preparat Strimvelis
- Do ciężkiego niedoboru odporności związanego z niedoborem deaminazy adenozyny (ADA)
- Polega na wyizolowaniu od pacjenta hemopoetycznych komórek pnia -> zakażeniu ich ex vivo γ-retrowirusem zawierającym prawidłowy gen ADA
- Następnie wprowadza się je do pacjenta, aby zasiedliły szpik kostny -> poprzedza ją eliminacja pnia w szpiku za pomocą cytostatyków
3
Q
Interferony - typy
A
-> grupa ok. 10 glikoprotein
- Typ I -> działają przez pobudzenie receptora dla INF-α (IFNAR)
1) IFN-α
2) IFN-β
3) IFN-κ
4) IFN-ε
5) IFN-ω
6) IFN-τ - Typ II -> INF-γ, działający przez receptor IFNGR
- Typ III -> nazywane IFN-λ, działają przez różne typy receptorów m.in. IL-10R, IL-28R, IL-29R
4
Q
Interferony molekularny mechanizm działania
A
- Są wydzielane w odpowiedzi na pobudzenie PRR -> zwłaszcza przez wirusy
- Pobudzenie receptorów dla IFN -> aktywacja kinaz (głównie JAK) -> fosforylacja czynników transkrypcyjnych STAT 1-6 -> STAT migrują do jądra kom. i łączą się z sekwencjami ISREs (IF-stimulated response elements) lub GAS (Interferon gamma-activated sequence) zlokalizowanych w promotorach różnych genów i stymulują ich transkrypcję
- Działają też na inne szlaki wewnątrzkom. np. MAPK, PI3K
5
Q
Działanie INF
A
- Powstawanie gorączki
- Odpowiada za objawy grypopodobne
- Indukcja w sąsiednich komórkach białek ograniczających możliwość szerzenia się infekcji
- Nasilanie aktywności i proliferacji komórek immunologicznych -> głównie LT cytotoksycznych i LTh, komórek NK, makrofagów
- Indukcja PKR (protein kinase R) -> zahamowanie syntezy białek w komórkach (fosforylacja czynników biorących udział w translacji) i indukcji RNAazy L (rozkład dsRNA)
- Indukcja deaminazy adenozynowej i białka p53 -> działanie przeciwproliferacyjne i stymulujące apoptozę
- Wzmożenie ekspresji MHC II na APC i MHC I na komórkach zakażonych wirusem i nowotworowych
6
Q
Albuferon
A
- Połączenie IFN α-2B z albuminą
2. Wydłuża to jego t1/2
7
Q
Drogi podania IFN-α
A
- Dożylnie
- Podskórnie
- Domięśniowo
8
Q
IFN-α wskazania
A
- Przewlekłe, aktywne WZW typu B i C
- Półpasiec
- Opryszczka narządów płciowych
- Wiele nowotworów:
1) Białaczka włochatokomórkowa
2) Chłoniak skórny T-komórkowy
3) Szpiczak mnogi
4) Rakowiak
5) Czerniak
6) CML
7) Mięsak Kaposiego w przebiegu AIDS
9
Q
IFN-α działania niepożądane
A
- > częste i bd poważne
1. Zespół grypopodobny -> do 6h od zastosowania leku, u prawie wszystkich - > zapobieganie: podanie Paracetamolu
1) bóle mięśni
2) gorączka
2. Nasilenie przebiegu dotychczasowych zaburzeń autoimmunizacyjnych
3. Zaburzenia psychiatryczne -> długotrwała terapia
1) zaburzenia nastroju z myślami samobójczymi
2) depresja
3) splątanie
4. Zaburzenia neurologiczne
1) drgawki
2) neuropatia obwodowa
5. Zaburzenia hematologiczne -> mielosupresja
6. Retinopatia
7. Zaburzenia słuchu -> ubytek i szum w uszach
8. Zaburzenia skórne
1) rumień
2) wysypki
3) zespół Stevensa-Johnsona
9. Tendencja do zakażeń wirusowych (zapalenia gardła)
10. ↑ ryzyka poronień
11. Wiele innych, rzadszych
10
Q
IFN-α interakcje lekowe
A
- Jednoczesne zastosowanie Rybawiryny w terapii WZW C zwiększa skuteczność
- ↑ aktywności cytostatyków -> w terapii łączonej trzeba zmniejszyć ich dawki
- GKS i NSAIDs osłabiają działanie IFN-α
- IFN-α może nasilać efekty leków działających na CNS
11
Q
IFN-β wskazania i drogi podania
A
- Leczenie kłykcin kończystych -> miejscowo (Fiblaferon Gel)
- MS -> postać ustępująco-nawracająca -> domięśniowo lub podskórnie
- > mechanizm nieznany -> może wynikać z hamowania nasilającego demielinizację IFN-γ - Terapia raka gardła -> rzadziej
12
Q
IFN-β działania niepożądane
A
- Takie jak IFN-α, ale nieco łagodniejsze
- Często objawy w miejscu podania:
1) obrzęk
2) zaczerwienienie
3) martwica
13
Q
IFN-γ wskazania
A
- Leczenie przewlekłej choroby ziarniniakowej
14
Q
Aldesleukina działanie
A
- Rekombinowana ludzka IL-2 -> różni się od IL-2 dwoma aminokwasami i brakiem reszt cukrowych -> nie jest glikozylowana
- Przez IL-2R stymuluje aktywność i proliferację LT, a także aktywuje LB, cytotoksyczne LT i komórki NK
- > aktywowane przez nią LT CD8+ nabywają zdolności niszczenia komórek nowotworowych (LAK - Lymphokine Activated Killers) - Ostatnie badania pokazują, że jej małe dawki wywierają działanie immunosupresyjne -> wybiórcze pobudzanie LTreg
15
Q
Aldesleukina wskazania
A
- Leczenie zaawansowanych postaci raka nerki
- Leczenie nowotworów skóry
W badaniach
- Leczenie innych nowotworów
- Leczenie ciężkiej postaci trądu
- Leczenie RA, SLE, DM1 -> testowana w małej dawce jako lek immunosupresyjny
16
Q
Aldesleukina działania niepożądane
A
- > liczne i częste
1. Capillary Leak Syndrome (= zespół Clarksona)
1) obrzęki
2) hipowolemia i ↓ BP
3) uszkodzenie nerek, płuc oraz wątroby
2. Zmiany skórne
1) świąd
2) rumień
3) złuszczające zapalenie skóry
3. Zaburzenia neuropsychiatryczne
1) neuropatia
2) depresja
3) omamy
4. Zaburzenia z pp
1) krwawienia
2) wymioty
3) biegunka
5. Zaburzenia ze strony CVS
1) ↓ BP
2) tachykardia i arytmie
3) nasilenie dławicy piersiowej
6. Zaburzenia ze strony płuc
1) duszność
2) obrzęk płuc
3) ↑ ryzyka zatorowości płucnej
7. Zaburzenia hematologiczne
1) anemia
2) limfopenia, neutropenia
3) małopłytkowość
8. Inne:
1) bóle stawów
2) gorączka
3) bóle i zawroty głowy
17
Q
Denileukina Diftytoks wskazania i co to jest
A
- Fragment IL-2 połączonej z toksyną krztuśca
- Używany w:
- Leczeniu białaczek i chłoniaków T-komórkowych
- Leczeniu GvHD
18
Q
Mielipoetyczne czynniki wzrostu jako leki immunostymulujące wskazania
A
- Leczenie anemii
- Leczenie agranulocytozy
- Leczenie uszkodzenia szpiku w przebiegu chemioterapii przeciwnowotworowej
19
Q
Przeciwciała blokujące CTLA-4 wskazania
A
- Leczenie czerniaka
Testowane w:
- Terapii raka prostaty
- Terapii niedrobnokomórkowego raka płuc
20
Q
Przeciwciała przeciw zlokalizowanej na LT cząsteczce PD-1 (Programmed Cell Death I)
A
- Zapobiegają interakcji PD-1 na LT z białkiem PD-1L, które komórki nowotworowe prezentują na swojej powierzchni -> interakcja taka powoduje apoptozę LT
- Jest to tzw. immunologiczny pkt kontrolny (immune checkpoint)
- Modulują mikrośrodowisko guza
- Używane w leczeniu raka niedrobnokom. płuc
21
Q
Atezolizumab działanie i zastosowanie
A
- Przeciwciało przeciw PD-1L
2. Zarejestrowany do leczenia raka pęcherza i niedrobnokom. raka płuc
22
Q
Elotuzumab działanie i zastosowanie
A
- Przeciwciało przeciw białku SLAMF7 (Signaling Lymphocytic Activation Molecule Family 7) zlokalizowane głównie na komórkach NK i plazmocytach
- Aktywuje komórki NK
- Używany w leczeniu szpiczaka plazmocytowego
23
Q
Adjuwanty
A
- Są to substancje nasilające w sposób nieswoisty odpowiedź immunologiczną organizmu
24
Q
Adjuwanty bakteryjne zastosowanie
A
- Uzupełnianie terapii przeciwnowotworowej prowadzonej typowymi lekami
- Leczenie powierzchownego raka pęcherza -> Szczepionka BCG, podawana dopęcherzowo jako terapia uzupełniająca po przezcewkowej resekcji prostaty
25
Q
Imikwimod działanie
A
- Niejasny molekularny mechanizm działania
- Pobudza komórki układu immunologicznego, nasila ich funkcje cytotoksyczne i wytwarzanie cytokin
- Działa przeciwwirusowo i wspomaga eliminację komórek nowotworowych
26
Q
Imikwimod wskazania
A
- Leczenie kłykcin kończystych narządów płciowych i odbytu -> miejscowo w kremie 5%
- Leczenie powierzchownego raka podstawnokomórkowego nwlk rozmiarów u dorosłych -> miejscowo
- Leczenie rogowacenia słonecznego -> rzadko, na twarzy, gdy inne metody są przeciwwskazane
27
Q
Imikwimod działania niepożądane
A
- Miejscowe reakcje skórne -> często, przemijają po kilku tygodniach terapii
1) świąd
2) zaczerwienienie
3) nadżerki - Trwałe przebarwienia skóry
- Objawy grypopodobne -> rzadko
28
Q
Lewamizol działanie i zastosowanie
A
- Wykazuje nwlk działanie immunostymulujące o niejasnym mechaniźmie -> zmniejsza aktywność limfocytów T supresorowych i nasila wytwarzanie IFNów
- Zastosowanie:
1) lek w zakażeniach robakami
2) leczenie wspomagające niektórych nowotworów np. okrężnicy, czerniak - Niedawno WYCOFANY z użycia u ludzi -> pozostaje w weterynarii
29
Q
Lewamizol działania niepożądane
A
- Neutropenia
- Zapalenia stawów
- Zapalenia naczyń
-> był dodawany nielegalnie do kokainy jako wypełniacz
30
Q
Inozyna Pranobeks czym jest i działanie
A
- Zwana tradycyjnie Izoprynozyną
- Lek złożony -> zawiera inozynę i 4-acetyloaminobenzoesan 1-dimetykloamino-2-propanolu
- Molekularny mechanizm niejasny
- Hamuje proliferację wirusów in vitro, pobudza makrofagi i LT -> ma właściwości immunostymulujące i przeciwwirusowe
31
Q
Inozyna Pranobeks wskazania
A
- Stany obniżonej odporności
- Profilaktyka i leczenie ospy wietrznej, półpaśca oraz nawracającej opryszczki
- Inne schorzenia wirusowe:
1) Podostre Stwardniające Zapalenie Mózgu wywołane wcześniejszymi zakażeniami wirusowymi
32
Q
Inozyna Pranobeks działania niepożądane
A
- Hiperurykemia (inozyna jest przekształcana do kwasu moczowego)
- > ostrożnie u pacjentów z dną moczanową i niewydolnością nerek - Typowo -> dolegliwości z pp (nudności, wymioty i inne)
- Zaburzenia nastroju -> depresja -> pojedyncze doniesienia wskazują na możliwość
33
Q
Tymostymulina (TFX - Thymus Factor X) - działanie i drogi podawania
A
- Częściowo oczyszczony ekstrakt z grasicy cielęcej zawierający mieszaninę peptydów o postulowanym działaniu stymulującym aktywność LT i wytwarzanie IL-2 i IFN-γ
- Jej skuteczność -> kontrowersyjna
- Podawana we wstrzyknięciach podskórnych lub domięśniowych
34
Q
Tymostymulina (TFX - Thymus Factor X) - wskazania
A
- > Stosowana wspomagająco w:
1) leczeniu pierwotnych i wtórnych niedoborów odporności
2) aktywnego, przewlekłego WZW
3) ALS -> we wczesnym etapie
4) Terapii przeciwnowotworowa -> wspomaganie funkcji szpiku kostnego
35
Q
Tymostymulina (TFX - Thymus Factor X) - działania niepożądane
A
- Dobrze tolerowana
2. Mogą się pojawić miejscowe i ogólne reakcje uczuleniowe
36
Q
Ekomer
A
- Zawiera standaryzowany olej z wątroby rekina granlandzkiego
- Zawarte w nim alkoksyglicerole wykazują wielokierunkowe działania -> przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne i immunostymulujące
- Stosowany w chemioterapii i radioterapii przeciwnowotworowej -> nieco ogranicza uszkodzenie szpiku
37
Q
Biostymina
A
- Wyciąg z aloesu
- Wzmacniający wg niektórych badań mechanizmy odporności humoralnej oraz funkcje granulocytów
- Stosowana domięśniowo we wspomaganiu leczenia przewlekłych, nawracających zakażeń bakteryjnych
38
Q
Przetwory z jeżówki purpurowej
A
- Zawierają wiele substancji o potencjalnym działaniu immunostymulującym i wzmagającym procesu regeneracji
- Stosuje się w profilaktyce i leczeniu nawracających infekcji GDO
39
Q
Przetwory z żeń-szenia (Panax)
A
- Substancja czynna: ginsenozydy, znajdujące się w korzeniu rośliny
- Mogą działać immunostymulująco
- Mogą być stosowane we wspomaganiu terapii:
1) nawracających schorzeń wirusowych i bakteryjnych
2) w stanach wyniszczenia organizmu
3) w profilaktyce chorób wieku podeszłego
40
Q
Ginsenozydy działania niepożądane
A
- > zwłaszcza w nadmiarze
1. Bezsenność
2. Pobudzenie CNS
3. Biegunki
4. Zmiany skórne
41
Q
Działania niepożądane i drogi podania surowic odpornościowych
A
- > podanie: domięśniowo, podskórnie lub dożylnie
1. Objawy w miejscu podania
1) rumień
2) ból
3) obrzęk
2. Gorączka i dreszcze
3. Bóle głowy
Rzadziej:
- Poważna reakcja uczuleniowa (przy ponownym podaniu surowicy wskazane jest wykonanie próby uczuleniowej)
- Choroba posurowicza
42
Q
Działanie terapii IVIG
A
- Preparaty Ig nieswoistych od przynajmniej 1000 dawców
- Poliklonalne przeciwciała podane dożylnie (IVIG) w dużych dawkach (> 1g/ kg m.c.) wykazują działanie przeciwzapalne i immunosupresyjne
- Nieznany do końca mechanizm -> ale pobudzają hamujące receptory dla fragmentu FC przeciwciał (FcγRIIB) na limfocytach B, makrofagach, neutrofilach i eozynofilach
- Także mogą zawierać liczne przeciwciała antyidiotypowe, które neutralizują przeciwciała patogenne
- Także zawierają przeciwciała przeciw cytokinom, rozpuszczalne białka CD4 i CD8, cząstki HLA -> mogą w dużych ilosciach wywoływać działanie immunomodulujące
- Także podane w dużej ilości IgG stymulują swoiście limfocyty Treg -> przez tregitopy na IgG
43
Q
Zastosowanie terapii IVIG
A
- Leczenie samoistnej plamicy małopłytkowej
- Leczenie choroby Kawasaki
- Leczenie niektórych białaczek
- Leczenie schorzeń demielinizacyjnych np. zespołu Guillaina-Barrego
