Leki w IBD, IBS, Chorobach Wątroby i Trzustki Teoria Flashcards
1
Q
NSAIDs w IBD
A
- NIE stosowane -> zaostrzają przebieg choroby
2
Q
Nikotyna i palenie w IBD
A
- Choroba Crohna -> bezwzględny zakaz palenia -> może wywoływać napad (Odds Ratio 1.76)
- UC -> nikotyna przynosi ulgę, może zapobiegać (Odds Ratio 0.58)
3
Q
Mutacje w IBD
A
- Mutacje genu dla IL-23 mogą pełnić funkcje ochronną w obu chorobach
4
Q
Olsalazyna budowa
A
- 5-ASA (kwas 5-aminosalicylowy) związany przez wiązanie -diazo- (-N=N-) z druga cząsteczką 5-ASA
- > inne aminosalicylany związane zamiast z drugą cząsteczką z innymi subst przenośnikowymi
5
Q
Aminosalicylany - różnice w miejscu działania
A
- Związane z substancjami nośnikowymi
- W jelicie bakterie za pomocą enzymu azoreduktazy rozszczepiają wiązanie
- Różne nośniki -> różne miejsce uwolniania 5-ASA i różne działania niepożądane
- Mesalazyna stosowana w postaciach pokrywanych powłoką odporną na kwas solną
6
Q
Mechanizm działania Aminosalicylanów
A
- Nie do końca poznany
- Hamują powstawanie prozapalnych i oddziaływujących chemotaktycznie na neutrofile LT i PG
- Hamują aktywację NF-κB i aktywację limfocytów T
- Mają właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i immunomodulujące
7
Q
Zastosowanie Aminosalicylanów
A
- Łagodne UC (częściej Sulfasalazyna)
2. Choroba Crohna (częściej Mesalazyna i Olsalazyna)
8
Q
Postacie aminosalicylanów do podawania i główne miejsce ich uwalniania
A
- Zawiesina do wlewów doodbytniczych -> odbytnica i lewa część okrężnicy
- Czopek doodbytniczy -> odbytnica
- Tabletki pokryte eudragitem-S rozpuszczające się w pH > 7 -> końcowe jelito kręte i okrężnica
- Kapsułki z mikrogranulkami leku, pokryte etylocelulozą, uwalniające stopniowo lek -> całe jelito cieńkie, okrężnica
- Lek rozpuszczony w buforze glicerynowym, w kapsułkach pokrytych eudragitem-L, rozpuszczającym się w pH > 6 -> końcowe jelito czcze, początek jelita krętego
- Sulfasalazyna (nośnik -> Sulfapirydyna) -> okrężnica
- Olsasalazyna (2x 5-ASA) -> okrężnica
- Balsalazyd (5-ASA związany z 4-aminobenzoil-β-alaniną) -> okrężnica
9
Q
Sulfasalazyna działania niepożądane
A
- > więcej niż Mesalazyna (ale bd wszechstronny profil działania)
- > związane w dużej mierze z wchłonięciem Sulfasalazyny
1. Bóle głowy
2. Gorączka
3. Nudności i wymioty (ok. 20% pacjentów)
4. Skórne:
1) wysypki
2) fototoksyczność
3) niebieskawe podbarwienie skóry
5. Zaburzenia wchłaniania kwasu foliowego -> może się rozwinąć anemia megaloblastyczna
6. Oligospermia -> typowo
Rzadziej -> przeważnie u wolnych acetylatorów
- Inne zaburzenia hematologiczne
1) Agranulocytoza
2) Małopłytkowość
3) Anemia hemolityczna - Zespół toczniopodobny (z wysiękiem w opłucnej i osierdziu)
- Bóle mięśni
- Śródmiąższowe zapalenie nerek
- Zapalenie trzustki
10
Q
Wolni acetylatorzy przyjmujący Sulfasalazynę
A
- Są to osoby z allelem homozygotycznym dla enzymu acetylującego Sulfasalazynę -> mniejsza jego aktywność
- Często nie tolerują sulfasalazyny -> nietolerancja występuje w sumie u 40% wszystkich chorych ją przyjmujących
11
Q
Działania niepożądane Mesalazyny
A
- Reakcje uczuleniowe
- Cechy uszkodzenia nerek, zapalenie śródmiąższowe (gdy duże dawki)
- Biegunka (u 10% chorych, nieznany mechanizm)
12
Q
GKS w leczeniu IBD
A
1. Najczęściej stosuje się: A) doustnie 1. Prednizon 2. Prednizolon B) dożylnie 1. Hydrokortyzon 2. Metyloprednizolon 2. Można też miejscowo -> wlewki doodbytnicze, pianka doodbytnicza, czopki
- W łagodnym Crohnie -> preparaty o kontrolowanym uwalnianiu np. Budezonid
13
Q
Leki immunosupresyjne w IBD zastosowanie
A
- Indukcja remisji
- Terapia podtrzymująca
- Redukcja dawki GKS
14
Q
Wedolizumab
A
- Przeciwciało przeciwko dimerowi integryny α4β7
- Dimer ten wchodzi w interakcję z MAdCAM-1 na śródbłonku -> ↑ przepuszczalności naczyń jelita cieńkiego i okrężnicy (bo MAdCAM-1 występuje praktycznie jedynie na tych naczyniach)
- Dlatego Wedolizumab nie wpływa na migrację limfocytów w innych narządach
15
Q
Natalizumab
A
- Humanizowane przeciwciało przeciw integrynie α4
2. W terapii stwardnienia rozsianego
16
Q
Karotegrast
A
- Doustny inhibitor integryny α4
- W ostatniej fazie badań klinicznych w leczeniu UC
- Wyniki -> skuteczność i bd db profil bezpieczeństwa tego leku
17
Q
Preparaty biologiczne w IBD zastosowanie
A
- Głownie w zaawansowanym Crohnie -> nieodpowiadających na leczenie innymi lekami
- Szczególnie wskazane u pacjentów cierpiących z powodu przetok
- Cechują się bardzo dużą skutecznością w indukowaniu i podtrzymywaniu remisji choroby
- Są coraz częściej stosowane, zwłaszcza u młodych
18
Q
Chemioterapeutyki przeciwbakteryjne w terapii IBD
A
- Nie są stosowane rutynowo -> użycie antybiotyków o szerokim spektrum może w okresach bezobjawowych nasilić objawy schorzenia
- Podaje się je czasem w chorobie Crohna w razie występowania zmian okołoodbytniczych
19
Q
Cholestyramina w terapii IBS
A
- Wiąże kwasy żółciowe -> zapobiegania dostawaniu się ich do okrężnicy i drażnieniu jej ściany
- Stosowana w biegunkowej postaci IBS
20
Q
Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne w IBS
A
- Małe dawki
2. Nie wpływają na nastrój, ale zmieniają ośrodkową odpowiedź na bodźce wiscerosensoryczne
21
Q
Trymebutyna działanie i zastosowanie
A
- Pobudza receptory enkefalinowe w ścianie jelit i wykazuje działanie tonizujące dla mięśniówki pp
- Stosowany zarówno w postaci biegunkowej jak i z zaparciami IBS
22
Q
Dimetykon i Symetykon działanie
A
- Są to polimery krzemowe
- Obniżają napięcie powierzchniowe na granicy faz gaz:papka pokarmowa
- Łagodzą wzdęcia i usuwają uczucie rozdęcia
- Doustne
23
Q
Probiotyki w IBS
A
- Są stosowane ale potwierdzenie ich skuteczności wymaga dalszych badań
24
Q
Linaklotyd działanie i zastosowanie
A
- Nowy lek
- Pobudza cyklazę guanylową w nabłonku jelit -> stymuluje wydzielanie wody, sodu i wodorowęglanów do światła jelita
- Stosowany w leczeniu:
1) IBS
2) Nawykowych zaparć
25
Leki działające na żółć rodzaje
1. Żółciotwórcze (Choleretica) -> ↑ wytwarzania żółci
2. Żółciopędne (Cholekinetica) -> opróżnienie się pęcherzyka żółciowego
-> większość leków żółciotwórczych ma działanie żółciopędne
26
Zastosowanie leków żółciotwórczych i żółciopędnych
1. Wspomaganie leczenia kamicy żółciowej -> rozrzedzają żółć
2. Leczenie zakażeń dróg żółciowych -> żółć ma działanie przeciwbakteryjne
3. Terapia zaburzeń motoryki dróg żółciowych (dyskinezy) -> głównie żółciopędne
4. Po cholecystektomii -> aby polepszyć wydzielanie żółci
5. Wspomaganie leczenia hiperbilirubinemii
6. Przy pobieraniu żółci w celach diagnostycznych
27
Przeciwwskazania do stosowania leków żółciotwórczych i żółciopędnych
1. Ostre zapalenie wątroby
2. Ropniak pęcherzyka żółciowego
3. Niedrożność dróg żółciowych
28
Działanie kwasów żółciowych
1. Nasilają wytwarzanie żółci
2. Mają właściowości prokinetyczne
3. Ułatwiają wchłanianie tłuszczów
4. Są lekko moczopędne
5. Mają dość słabe działanie przeciwalergiczne
6. Wykazują chemiczną zdolność do emulgacji tłuszczu
29
Kwasy żółciowe działania niepożądane
1. Biegunka
2. Świąd skóry
3. Bóle brzucha
30
Kwas deoksycholowy zastosowania inne niż jako lek żółciotwórczy
1. Miejscowe leczenie nadmiernego odkładania się tłuszczu w podbródku -> we wstrzyknięciach w tkankę tłuszczową
31
Kwas cholowy zastosowania inne niż jako lek żółciotwórczy
1. Leczenie zaburzeń syntezy kwasów żółciowych
2. Leczenie chorób peroksysomalnych
(1 i 2 -> rzadkie choroby)
32
Kwas obeticholowy
1. Półsyntetyczny analog kwasu Chenodeoksycholowego
2. Działa jako agonista receptorów farnezoidowych typu X (FXR)
3. Znajduje się w zaawansowanych stadiach badań klinicznych pod kątem zastosowania w leczeniu :
1) pierwotnego, stwardniającego zapalenia dróg żółciowych
2) niealkoholowego stłuszczenia wątroby
3) marskości wątroby z nadciśnieniem wrotnym
33
FXR
1. Występują w dużej ilości w hepatocytach oraz komórkach nabłonka jelit
2. Są zaangażowane w zwrotne hamowanie przez kwasy żółciowe ich syntezy w wątrobie oraz w regulację wydzielania Na+ i wody w jelitach
3. FXR wg ostatnich badań hamuje również wątrobową syntezę triglicerydów i bierze szeroki udział w regulacji metabolizmu lipidów w tym narządzie
34
Hydroksymetylnikotynamid
1. Nasila tworzenie żółci przez hepatocyty
2. Wykazuje działanie odkażające drogi żółciowe (jest pochodną Formaldehydu)
3. Ma działanie lekko rozkurczające
4. Przy dłuższym stosowaniu może wywołać biegunkę
35
Preparaty roślinne zawierające terpeny i terpenoidy działanie
1. Zwiększają tworzenie żółci i opróżnianie pęcherzyka żółciowego
36
Kwas ursodeoksycholowy działanie
1. Hamuje wydzielanie cholesterolu do żółci przez hepatocyty -> przewaga kwasów żółciowych -> rozpuszczanie kamieni
2. Stabilizuje także kanaliki żółciowe i przeciwdziała immunologicznemu uszkodzeniu hepatocytów (mechanizm niejasny)
37
Kwas ursodeoksycholowy działania niepożądane
- > mało nasilone
1. Biegunka
2. ↑ aminotransferaz we krwi
3. Świąd skóry
38
Kwas ursodeoksycholowy zastosowanie
1. Leczenie kamicy żółciowej
1) tylko nwl kamieni cholesterolowych o nwlk stopniu uwapnienia
2) u pacjentów, którzy nie mogą zostać zoperowani
3) terapia trwa przeciętnie rok
2. Leczenie wczesnych stadiów pierwotnej marskości wątroby -> w większych dawkach
39
Hymekromon działanie
1. Żółciopędne
2. Słabe spazmolityczne
3. Słabe żółciotwórcze
40
Leczenie ostrego WZW
1. spoczynek
2. dieta
3. leczenie świądu:
1) Kwas ursodeoksycholowy
2) Cholestyramina
41
Czas trwania terapii WZW B
1. Do czasu eliminacji HBsAg we krwi
2. PegINF α2A należy używać nie krócej niż 48 tygodni
3. U pacjentów zakwalifikowanych do przeszczepu wątroby i po nim -> bezterminowo Entekawir lub Tenofowir
- > wykazały one wysoką skuteczność i niską częstość DN
42
Czas trwania terapii WZW C
Zwykle:
1. HCV 2 lub 3 - 24 tygodnie
2. HCV 1 lub 4 - 48 tygodni
- > do nieobecności RNA HCV we krwi
- > znika po 24 tyg u 80-95% pacjentów z HCV2 lub 3 i 50% z HCV1
43
Choroba Wilsona
1. Defekt genetyczny białka ATP7B, które odpowiada za transport miedzi do żółci i wbudowywanie jej do ceruloplazminy -> nagromadzenie miedzi w:
1) hepatocytach -> hepatitis czasem piorunujące
2) mózgu -> zaburzenia neuropsychiatryczne
3) nerkach -> aminoacyduria, nefrokalcynoza
4) oku -> zaćma, pierścienie Kaysera-Fleischera w rąbku rogówki
5) sercu -> kardiomiopatia, zaburzenia rytmu
6) trzustce -> zapalenie
7) stawach -> zapalenie
44
Penicylamina
1. Pochodna penicyliny
2. Wiąże w tkankach miedź w kompleks, wydalany z moczem i kałem
3. Chelatuje też inne metale np. ołów, rtęć, kadm, cynk, nikiel, złoto, żelazo (razem 8)
4. Hamuje też limfocyty T -> jest też stosowana w ciężkim RA
45
Penicylamina działania niepożądane
- > u 30% pacjentów
1. Reakcje nadwrażliwości -> nie stosować u pacjentów uczulonych na penicylinę
1) wysypki skórne
2) świąd skóry
3) gorączka
4) reakcje anafilaktyczne
2. Uszkodzenie nerek z białkomoczem
Rzadziej:
3. Pancytopenia
4. Niedobór witaminy B6
46
N-acetylopenicylamina
1. Acetylowana pochodna Penicylaminy
2. Wykazuje mniejszą toksyczność
3. Lepsze właściwości wiążące -> zwłaszcza rtęć
4. Nie jest dostępna komercyjnie
47
Trietylenotetramina (Trientyna)
1. Chelator miedzi
2. Lepiej tolerowana niż Penicylamina
3. Niedostępna w Polsce
4. Stosowana w przypadku nietolerancji Penicylaminy albo przeciwwskazań do jej podawania
48
Trietylenotetramina (Trientyna) działania niepożądane
1. Zapalenie żołądka
2. Anemia syderoblastyczna
Rzadziej
3. Anemia aplastyczna
49
Sole cynku działanie i zastosowanie
1. Hamują wchłanianie miedzi z jelit
2. Stosowane w leczeniu podtrzymującym choroby Wilsona -> u pacjentów bez objawów lub niemogących przyjmować chelatorów miedzi
50
Leki osłaniające hepatocyty działanie
1. Mają chronić komórkę wątroby przed uszkodzeniem czynnikami chemicznymi, metabolicznymi lub infekcyjnymi
2. Skuteczność kliniczna części z tych leków jest wątpliwa
51
Leki osłaniające hepatocyty zastosowanie
1. Leczenie śpiączki wątrobowej
2. Leczenie zapaleń wątroby
3. Marskość wątroby
4. Stłuszczenie wątroby
5. Zatrucia wątroby
6. Rekonwalescencja po przebytych schorzeniach wątroby
52
Tymonacyk
1. Prodrug przekształcany w org do cysteiny -> dawcy zredukowanych grup -SH
2. Wzmaga zdolności hepatocytów
3. Nasila jej regenerację
4. Wykazuje działanie hipolipemizujące i żółciopędne
53
Sylimaryna
1. Mieszanina flawolignanów -> sylibiny, sylikrystyny, sylidioniny
2. Wykazuje wielokierunkowe działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne i wzmaga regenerację
54
Ornityna
1. Aminokwas zwiększający usuwanie amoniaku z organizmu
| 2. Stosowany w stanie przedśpiączkowym i w czasie śpiączki wątrobowej
55
Kwas liponowy
1. Koenzym w przemianach pirogronianu i innych α-ketokwasów, dawca grupy -SH
2. Przyspiesza utlenianie glukozy (↓ jej stężenia we krwi)
3. Zwiększa odkładanie glikogenu w wątrobie
4. Ma działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne
5. W Pl używany z witaminami z grupy B w leczeniu neuropatii cukrzycowej
56
Acetylocysteina
1. Donor grup -SH
| 2. Używany w leczeniu zatrucia Paracetamolem
57
Leki anty-TNF-α jako leki hepatoprotekcyjne
1. Pentoksyfilina -> hamuje powstawanie i działanie TNF-α
2. Skuteczna w rozwoju niealkoholowego stłuszczenia wątroby (TNF-α odgrywa dużą rolę) -> 2-krotne zmniejszenie śmiertelności
3. Badania nad Infliksymabem
58
Laktuloza i laktitol w leczeniu śpiączki wątrobowej
1. Osmotyczne środki przeczyszczające
| 2. Przyspieszają przekształcanie w jelicie jonów amonowych do amoniaku -> ↓ jego stężenia we krwi
59
Ryfaksymina w leczeniu śpiączki wątrobowej
1. Zwalcza bakterie zasiedlające jelita -> ↓ amoniaku wchłanianego
2. Stosuje się też inne antybiotyki o szerokim zakresie działania
60
Fenylomaślan glicerolu
1. Zwiększa wydalanie mocznika w formie fenylooctanu glutaminy
2. Stosowany w:
1) w leczeniu śpiączki wątrobowej
2) leczeniu wrodzonych hiperamonemii
61
Aprotynina w chorobach trzustki
1. Inhibitor proteaz
2. Dawniej wykorzystywana w leczeniu OZT
3. Obecnie wycofana -> działania niepożądane i brak przekonujących dowodów na skuteczność
62
Preparaty enzymów z trzustek zwierzęcych
1. Podawane w dużych ilościach w czasie posiłków w PZT
2. Największe znaczenie ma lipaza -> dawkowanie mianuje się w jednostkach jej aktywności
3. Są inaktywowane przez kwas żołądkowy -> podaje się je jako enteric-coated lub hamuje się wydzielanie kwasu żołądkowego
4. Pankrealipaza -> nowsza i silniejsza
63
Preparaty enzymów z trzustek zwierzęcych - działania niepożądane
- > db tolerowane
1. Podrażnienia błony śluzowej gardła i jamy śluzowej (bezpośrednie działanie enzymów)
2. Hiperurykemia
3. Urykozuria
4. Kamica moczowa
- > bo duża zawartość puryn w preparatach
