Leki Układu Oddechowego 1 Teoria Flashcards
Działania niepożądane wspólne dla leków usuwających śluz z dróg oddechowych
-> rzadko, leki te uważa się za bezpieczne
- Reakcje alergiczne
- Podrażnienie pp
Leki wykrztuśne mechanizm działania
- Zwiększają nawodnienie wydzieliny
2. Stymulują odruch kaszlowy
Związki jodu jako leki wykrztuśne
- Bardzo wydajne
2. Nie są popularne bo mogą powodować zaburzenia funkcji tarczycy
Korzeń Prawoślazu działanie
- Zawiera śluz składający się m.in z kwasu galakturonowego, ramnozy i arabinozy
- Pęcznieją one w wodzie tworząc rr koloidalny -> rozcieńczają śluz i ułatwiają usuwanie wydzieliny
- Łagodzi nasilenie kaszlu
Gwajafenezyna działanie
- Działa drażniąco na błonę śluzową żołądka -> stymuluje nerw błedny ->
1) efekt wykrztuśny i
2) ↑ wydzielania przez bł. śluzową oskrzeli - Dodatkowo ośrodkowe działanie
1) uspokajające i
2) miorelaksacyjne
Leki mukolityczne działanie
- Zmniejszają lepkość sluzu
- Szczególnie efektywne w zakażeniach układu oddechowego -> bogatokomórkowy śluz -> dużo DNA i włókien aktynowych -> duża lepkość
Działanie klasycznych, niepeptydowych leków mukolitycznych
- Rozbijają kowalencyjne wiązania disiarczkowe w białkach zawartych w wydzielinie -> ↓ lepkości
Działanie Dekstranów jako leków mukolitycznych
- Zmniejszają siłę oddziaływań niekowalencyjnych w śluzie
- Mają ładunek osmotyczny -> ściągają wodę -> rozrzedzają śluz
- Są obecne w wielu preparatach roślinnych
Działanie Mukolityków peptydowych
- Są enzymami -> rozkładają DNA w śluzie
Działanie leków mukokinetycznych - pochodnych surfaktantu
- Zwiększają transport śluzu przez ↓ napięcia powierzchniowego
- W badaniach leki zwiększające wydzielanie surfaktantu
Działanie agonistów receptorów β2-adrenergicznych jako leków mukokinetycznych
- Rozszerzają oskrzela (najważniejsze)
- Zwiększają ruchliwość rzęsek
- ↑ wydzielanie jonów chlorkowych, mucyny i wody -> ↓ lepkości śluzu
Działanie Bromheksyny i Ambroksolu
- Upłynniają śluz
- Stymulują pneumocyty typu II do wydzielania surfaktantu
- Poprawiają transport rzęskowy
Działanie mukoregulatorów
- Zmniejszają nadprodukcję śluzu, gdy jest ona przewlekle podwyższona
- Dodatkowe działanie:
1) przeciwbakteryjne
2) przeciwzapalne
3) rozszerzające oskrzela
Zasady używania mukoregulatorów
- Używane w chorobach przewlekłych
2. Nie są używane w ostrych infekcjach
Opioidowe leki przeciwkaszlowe działające ośrodkowo mechanizm
- Stymulują receptory opioidowe μ, co powoduje hamowanie ośrodka kaszlowego w mózgu
Działania niepożądane opioidowych leków przeciwkaszlowych działających ośrodkowo
-> w dawce stosowanej jako leki przeciwkaszlowe
- Zaparcia
- Sedacja
- Depresja ośrodka oddechowego
Działanie Butamiratu
- Hamuje ośrodek kaszlu w rdzeniu przedłużonym
Zastosowanie Butamiratu
- Leczenie ostrych napadów kaszlu, także w okresie okołooperacyjnym
- Profilaktyka kaszlu przed bronchoskopią
Receptor ORL1 działanie
- ORL 1 -> opioid receptor-like 1
- Zmniejsza przepływ jonów wapnia przez sprzeżone z nim napięciowozależne kanały wapniowe typu N
- Endogenny ligand: nocyceptyna = orfanina FQ
- > peptyd -> niedostępna po podaniu doustnym
Leki przeciwkaszlowe działające obwodowo działanie
- Blokują receptory na aferentnych włóknach czuciowych z tk. płucnej -> raczej niespecyficzne, mechaniczna osłona zakończeń nerwowych
- Mniej skuteczne niz ośrodkowe ale mniej działań niepożądanych
- Dodatkowo roślinne śluzy działają ochronnie na śluzówkę żołądka i oskrzeli -> ↓ stymulacji nerwu błednego -> efekt przeciwkaszlowy
Benzonatat działanie
- Lek znieczulenia miejscowego
- Działa na mechanoreceptory tk. płucnej wrażliwych na rozciąganie
- Zmniejsza skłonność do kaszlu po głębokim wdechu
Moguisteina działanie
- Otwiera ATP-zależne kanały potasowe -> ↓ reaktywności mięśniówki gładkiej oskrzeli na drażniące bodźce
Lewodropropizyna działanie
- Lewoskrętny enancjomer dropropizyny
- Wybiórczo hamuje przewodnictwo w aferentnych włóknach typu C nerwu błędnego -> są aktywowane tylko u osób przytomnych (w przeciwieństwie do włókien A)
Działanie Kapsaicyny
- Pobudza receptory waniloidowe typu 1 (TRPV 1 - transient receptor potential vanilloid 1)
Leki rozszerzające oskrzela - zastosowanie
- Astma oskrzelowa
- COPD
- Pomocniczo w zakażeniach dróg oddechowych
Mechanizm działania agonistów receptorów β2-adrenergicznych
- Pobudzają receptor β2 ->
- Białko Gs ->
- ↑ CA -> ↑ cAMP ->
- ↑ aktywności PKA ->
- ↓ Ca 2+ w cytozolu ->
- ↓ aktywności kinazy łańcuchów lekkich miozynowych ->
- ↓ fosforylacji miozyny -> ↓ interakcji miozyny z aktyną ->
- rozkurcz mięśnia gładkiego->
- Rozszerzenie oskrzela
Zastosowanie leków działających niewybiórczo na wszystkie receptory adrenergiczne
- Sytuacje nagłe, gdy zagrożone jest życie pacjenta
- > podaje się wtedy Adrenalinę - Działanie niepożądane -> ↑ BP i retencja moczu
Działania niepożądane β2-agonistów
- Tachykardia, mogąca rzadko prowadzić do arytmii
- > przez resztkowe działanie pobudzające recetory β1 - Działania niepożądane wynikające z drogi podania - wziewnej:
1) kaszel
2) paradoksalny skurcz oskrzeli wynikający z podrażnienia dróg oddechowych lekiem
3) reakcje alergiczne na wodorosiarczyny w nebulizatorze - Desensytyzacja receptorów -> gdy często i regularnie podawane
Czas działania β2-agonistów i częstość podania
- Krótko działające -> do kilku godzin -> podanie kilka razy/ dobę
- Długo działające -> ok. 12 h -> podanie 2 razy/ dobę
- Ultradługo działające -> okres półtrwania ok 24h -> podawanie raz/ dobę
Doustni β2-agoniści
- Terbutalina
- Salbutamol
1) wygodne u dzieci
2) wolny początek działania
3) częściej niż wziewne wywołują działania niepożądane ogólnoustrojowe
Zastosowanie krótko działających β2-mimetyków
- Profilaktyka napadów astmy przy znanym czynniku ryzyka np. przed wysiłkiem fizycznym
- Terapia astmy i nwlk nasileniu
Desensytyzacja β2-receptorów
- Skrócenie ochrony przed skurczem lub konieczność podawania większych dawek
- Może mieć charakter:
1) homologiczny
2) heterologiczny - Może się pojawić zarówno u krótko, jak i długo i ultradługo działających β2-agonistów
- > pojawiły się ostatnio doniesienia że długo działający β2-agoniści zwiększają śmiertelność u chorych z astmą
Desensytyzacja β2-receptorów o charakterze homologicznym
- Związana z długą lub nasiloną stymulacją receptora przez ligand
- receptor β2 związany z ligandem wykazuje zwiększoną podatność na fosforylację przez kinazę białkową receptorów β-adrenergicznych (BARK)
- Ufosforylowany β-receptor ma większe powinowactwo do β-arestyny a mniejsze do Gs -> nie pobudza powstawania cAMP i mediowanych przez niego produktów końcowych
- Można przełamać stosując GKS -> zwiększają ekspresję receptorów adrenergicznych
Desensytyzacja β2-receptorów o charakterze heterologicznym
- Niezależna od stymulacji receptora przez ligand
2. Obecność PGE2 -> ↑ ekspresji PDE4D5 -> ↑ rozkładu cAMP
Wspólne podawanie wziewnie β2-mimetyków i GKS
- ↑ ekspresji receptorów β2
2. β2-mimetyki powodują przyspieszenie translokacji kompleksów GKS-receptor do jądra z cytoplazmy
Początek działania długo działających β2-mimetyków
- Salmeterol -> wolny
2. Formoterol -> szybszy
Indakaterol działanie
- Duża aktywność wewnętrzna
2. Nie antagonizuje działania krótko działających β2-agonistów
Olodaterol
- Zarejestrowany jedynie w COPD -> nie jest stosowany w astmie oskrzelowej
Połączenia β2-agonistów z innymi lekami w terapii astmy oskrzelowej
- z GKS -> w celu zapobiegania desensytyzacji β2-receptorów
Połączenie ultradługo działających z GKS jest 2 razy skuteczniejsze niż długodziałających
Winlanterol
- może powodowac sympatykomimetyczne pobudzenie układu krążenia -> może prowadzić do arytmii
Mechanizm działania antagonistów receptorów M na oskrzela
- Są to antagoniści M3
- Przerywają stymulację cholinergiczną nerwu błędnego -> rozszerzenie oskrzeli
- Podobna skuteczność do β2-agonistów ale więcej działań niepożądanych -> rzadziej stosowane
Działania niepożądane cholinolityków
- Suchość w jamie ustnej
- Nudności
- Bóle głowy
- Retencja moczu
- Zaburzenia akomodacji oka
- Wzrost ryzyka jaskry
- Tachykardia
- Migotanie przedsionków
- Paradoksalny skurcz oskrzeli -> prawdopodobnie przez wpływ na presynaptyczny receptor M2 -> wzrost ACh w oskrzelach
Czas działania i częstość podawania antagonistów M3 stosowanych do rozszerzania oskrzeli
- Ipratropium, Oksytropium -> do kilku godzin -> odpowiadają krótkodziałającym β2-agonistom (podanie kilka razy/ dobę)
- Tiotropium -> długodziałający, podawany raz/dobę
Tiotropium
- Mniej działań niepożądanych niż Ipratropium i Oksytropium -> bo szybko dysocjuje od M2
Antagoniści M3 stosowane do rozszerzania oskrzeli w badaniach -> skuteczność i działania niepożądane
- Glikopirolan -> podobna skuteczność do Tiotropium ale mniej działań niepożądanych
- Aklidynium -> działa jeszcze krócej na M2 i szybszy początek działania (po 15 min)
Umeklidynium
- Długo działający antagonista M
- Zarejestrowany do leczenia COPD
- Stosowany samodzielnie lub z długo działającym β2-agonistą (Wilanterolem)
Metyloksantyny mechanizm działania
- Mają właściwości rozszerzające oskrzela i przeciwzapalne -> ale dominuje bronchodylacja
- Hamują niewybiórczo fosfodiesterazy (↑cAMP, głowny mechanizm) i antagonizm względem receptorów A -> blokują napływ Ca2+ do wnętrza komórki i zwiększają wydzielanie amin katecholowych
Receptory adenozynowe w leczeniu astmy oskrzelowej
- Korzystne dla leczenia astmy:
1) Stymulowanie receptora A2A
2) Antagonizm A2B i A1 - Receptor A3 -> złożona rola -> ↓ chemotaksji eozynofili ale ↑ degranulacji mastocytów
- W badaniach -> leki działające wybiórczo na te receptory
Wpływ teofiliny na komórki biorące udział w procesach zapalnych w płucach
- Eozynofile -> ↑ apoptozy
- Limfocyty T -> ↓ produkcji cytokin i zdolności do migracji
- Mastocyt -> ↓ produkcji mediatorów zapalnych
- Makrofag -> ↓ produkcji cytokin
- Komórki mięśni gładkich -> rozkurcz oskrzeli
- Komórki śródbłonka -> ↓ przepuszczalności naczyń
- Mięśnie szkieletowe układu oddechowego -> ↑ siły skurczu
Zastosowanie metyloksantyn
- Leczenie astmy (profilaktyka i leczenie skurczów oskrzeli)
- Leczenie COPD
- Zapalenie oskrzeli -> teofilina
-> obecnie tracą na znaczeniu
Kofeina do rozszerzania oskrzeli
- Nie jest stosowana leczniczo w tym celu -> wymagana dawka powoduje zbyt silne pobudzenie CNS i układu sercowo-naczyniowego
Aminofilina
- Połączenie Teofiliny i etylenodiaminy
- Działa jako prolek uwalniający Teofilinę -> dodatkowy czynnik ↑ osobniczą zmienność odpowiedzi na Teofilinę
- Nie jest przydatna w leczeniu przewlekłym
- Podawana w napadach skurczu oskrzeli parenteralnie lub w czopkach
Działania niepożądane teofiliny
- Ze strony CNS:
1) Bóle i zawroty głowy
2) Niepokój
3) Bezsenność
4) Drgawki -> w bd dużych stężeniach - Ze strony CVS:
1) ↓ BP
2) ↑ HR
3) Arytmie nadkomorowe - Ze strony pp
1) nudności i wymioty
2) Bóle brzucha
3) Odpływ żołądkowo-przełykowy
4) Zaostrzenie PUD - ↑ diurezy
Teofilina -> uwagi kliniczne
- Ma niski indeks terapeutyczny -> nawet nwlk przekroczenie dawki może prowadzić do działań niepożądanych
- Wymaga terapii monitorowanej -> okresowych badań stężenia leki we krwi i dostosowania dawki indywidualnie
Doksofilina
- Nowsza metyloksantyna
- Równie skuteczna co teofilina ale mniej działań niepożądanych -> dzięki brakowi oddziaływania na receptory adenozynowe
Połączenia B-agonistów z GKS nazwy
- Salmeterol z Budezonidem
- Formoterol z Budezonidem
- Wilanterol z Furoininianem Flutykazonu
- W badaniach klinicznych
Połączenia B-agonistów z GKS w badaniach klinicznych nazwy
- Karmoterol z Budezonidem
- Indakaterol z Mometazonem
- Indakaterol z Cyklezonidem
Połączenia antagonistów M z B2-agonistami nazwy
- Formeterol + Tiotropium
- Salmeterol + Tiotropium
- Wilanterol + Umeklidynium
- Indakaterol + Glikopirolan + Mometazon/Tofimilast
- W badaniach
Połączenia antagonistów M z B2-agonistami w badaniach nazwy
- Karmoterol + Tiotropim
2. Indakaterol + Glikopirolan