Leki Immunosupresyjne 3 Teoria - przeciwcytokinowe i inne Flashcards
1
Q
Połączenie się kompleksu przeciwciało i cytokina -> co się z nim dzieje
A
- Usuwany głównie przez komórki żerne w wątrobie
2
Q
Leki hamujące działanie TNFα wskazania
A
- Leczenie RA -> przy braku satysfakcjonującej odpowiedzi na leki klasyczne
- Terapia innych chorób schorzeń zapalnych stawów
- Leczenie choroby Crohna -> Infliksymab, Etanercept
- Leczenie wstrząsu septycznego -> w badaniach Afelimomab
3
Q
Leki hamujące działanie TNFα działania niepożądanych
A
- ↑ zapadalności lub pogorszenie przebiegu zakażeń, w których główną rolę obronną odgrywają makrofagi (np. gruźlicę)
- Mogą nasilić reakcje autoimmunizacyjne (pojawiają się ANA, przeciwciała przeciw dsDNA, przeciwkariolipinowe, toczeń polekowy)
- Reakcje uczuleniowe w miejscu wstrzyknięcia -> zapobieganie: blokery H1
1) obrzęk
2) zaczerwienienie
3) ból - Rzadziej:
1) cechy zapalenia naczyń
2) leukopenia - Notowano:
1) zespoły demielizacyjne (przeciwwskazane w MS)
2) zapalenia nerwu wzrokowego - Są doniesienia, że podanie leków hamujących działanie TNFα może ↑ prawdopodobieństwo czerniaka
4
Q
Leki hamujące działanie TNFα sposób podania
A
- Dożylnie -> Infliksymab
2. Podskórnie -> Etanercept, Adalimumab, Golimumab
5
Q
Leki hamujące działanie TNFα przeciwwskazania
A
- Gruźlica -> czynna lub utajona
- Aktywne zakażenie VZV
- Ostra faza zakażenia GDO z gorączką
- Ciężka niewydolność krążenia
- Choroby demielinizacyjne
- Ciąża
-> przed podaniem wskazane zaszczepienie na HBV, grypę, HPV, VZV
6
Q
Anakinra i Rylonacept wskazania
A
- Leczenie RA opornego na terapię lekami konwencjonalnymi
W badaniach:
- Kolagenozy
- Dna moczanowa
- Schorzenia o podłożu autoimmunizacyjnym i zapalnym
7
Q
Anakinra i Rylonacept działania niepożądane
A
- Reakcje uczuleniowe w miejscu wstrzyknięcia
1) obrzęk
2) ból
3) zaczerwienienie - Bóle głowy
- ↑ podatności na zakażenia -> nie powinny być łączone z lekami hamującymi działanie TNFα i nie należy ich podawać w ciąży
- Neutropenia -> rzadziej
8
Q
Kanakinumab czym jest i zastosowanie
A
- Nowe przeciwciało przeciw IL-1β
- Zarejestrowane do leczenia grupy schorzeń autoimmunologiczno-zapalnych związanych z działaniem zimna -> tzw. zespołów związanych z kriopiryną (CAPS - Cryopyrin-Associated Periodic Syndromes) -> też Rylonacept
- W badaniach do leczenia:
1) Dny moczanowej
2) COPD
3) RA
4) Miażdżyca -> prewencja i leczenie
5) Schizofrenia
9
Q
Bazyliksymab czym jest i zastosowanie
A
- IgG1 blokujące IL-2R (CD25) na aktywowanych limfocytach T (bo CD25 ulega ekspresji dopiero po kontakcie z APC)
- Zapobieganie i leczenie reakcji odrzucania przeszczepu nerki -> razem z GKS i Cyklosporyną
10
Q
Daklizumab czym jest i zastosowanie
A
- IgG1 o podobnym wskazaniu i działaniu do Bazyliksymabu
11
Q
Bazyliksymab działania niepożądane
A
- > takie same ma Daklizumab
- > db tolerowane
1. Zaparcia
2. Infekcje dróg moczowych
3. Obrzęki
4. ↑ BP
12
Q
Inolimomab czym jest i zastosowanie
A
- Ig przeciw IL-2R
2. Testowane w leczeniu GvHD
13
Q
Rekombinowana IL-2 jako lek immunosupresyjny
A
- Niskie dawki IL-2 mogą działać immunosupresyjnie, pobudzając Treg
- Testowane w:
1) cukrzycy typu 1
2) SLE
3) RA
4) innych schorzeniach autoimmunologicznych
14
Q
Dupilumab czym jest i zastosowanie
A
- Ig przeciw podjednostce α IL-4R -> blokuje działanie IL-4 i IL-13 ważne dla rozwoju chorób alergicznych
- Stosowane w:
1) leczeniu AZS
2) leczeniu ciężkich postaci astmy oskrzelowej
15
Q
Paskolizumab czym jest i zastosowanie
A
- Ig bezpośrednio przeciw IL-4
2. W badaniach klinicznych do stosowania w astmie oskrzelowej
16
Q
Siltuksymab czym jest i zastosowanie
A
- Ig przeciw IL-6
- Stosowane w leczeniu nowotworów:
1) guza Castlemana
2) nowotworów z limfocytów B
17
Q
Sirukumab czym jest i zastosowanie
A
- Ig przeciw IL-6
2. Stosowane w ciężkich postaciach RA
18
Q
Elsilimomab, Olokizumab i Klazakizumab czym są i zastosowanie
A
- Nowe Ig przeciw IL-6
- Testowane w:
1) RA
2) chorobie Crohna
3) niedrobnokomórkowym raku płuca
19
Q
Tocylizumab czym jest i zastosowanie
A
- Ig przeciw IL-6R
2. Stosowany dożylnie w RA w monoterapii lub skojarzeniu z metotreksatem
20
Q
Mepolizumab czym jest i zastosowanie
A
- Ig przeciw IL-5, hamujące jej działanie na dojrzewanie i proliferację eozynofilii
- Stosowane w:
- Leczeniu astmy o ciężkim przebiegu, ze znaczną eozynofilią
- Zespoły hipereozynofilowe -> w badaniach
21
Q
Benralizumab czym jest i zastosowanie
A
- Ig przeciw IL-5R (CD125)
2. Stosowane w zaawansowanych badaniach klinicznych pod kątem leczenia ciężkiej astmy
22
Q
Ustekinumab czym jest i zastosowanie
A
- Ig przeciw podjednostce p40 IL-12 i IL-23
2. Stosowane w leczeniu ciężkich postaci łuszczycy plackowatej -> z bd db efektem
23
Q
Lebrikizumab czym jest i zastosowanie
A
- Ig przeciw IL-13
- Stosowane w:
1) leczeniu ciężkiej astmy
2) leczeniu ziarnicy złośliwej -> w badaniach klinicznych
24
Q
Iksekizumab i Sekukinumab czym jest i zastosowanie
A
- Ig przeciw IL-17
- Stosowane w leczeniu:
1) ciężkich postaci łuszczycy plackowatej
2) łuszczycowego zapalenia stawów
3) wielu chorób zapalnych i autoimmunizacyjnych -> testowany Sekukinumab
25
Brodalumab czym jest i zastosowanie
1. Ig przeciw IL-17R
| 2. Stosowane w leczeniu ciężkich postaci łuszczycy plackowatej
26
Ustekinumab czym jest i zastosowanie
1. Ig hamujące IL-12 i IL-23
27
Tildrakizumab i Guselkumab czym są i zastosowanie
1. Ig przeciw podjednostce p19 IL-23, swoiste tylko dla tej cytokiny
2. Stosowanie w leczeniu ciężkich postaci łuszczycy plackowatej
28
Rontalizumab czym jest i zastosowanie
1. Ig przeciw IFN-α (inaktywuje wszystkie 13 podtypów IFN-α)
2. W badaniach klinicznych do leczenia:
1) SLE
29
Sifalimumab czym jest i zastosowanie
1. Ig przeciw IFN-α
| 2. Zastosowanie -> w badaniach do leczenia SLE
30
Anifrolumab czym jest i zastosowanie
1. Ig neutralizujące wszystkie IFN typu I (IFN-α, β i inne rzadsze)
31
Kinoid interferonu czym jest i zastosowanie
1. IFN-α sprzęgnięty z silnie immunogennym białkiem (keyhole limpet hemocyanin)
2. Wywołuje to powstanie Ig w organiźmie przejściowo neutralizujących endogenny IFN-α
3. Testowany w leczeniu SLE
32
Fresolizumab czym jest i zastosowanie
1. Ig przeciw TGF-β
2. Testowany w leczeniu:
1) Idiopatycznego włóknienia płuc
2) Sklerodermii
3) Ogniskowego szkliwienia kłębuszków (w przebiegu zespołu nerczycowego)
4) niektórych nowotworów np. czerniak, rak nerki
33
Belimumab czym jest i zastosowanie
1. Ig przeciw BAFF/ BLYS -> B-cell activating factor/ B-lymphocyte stimulator -> biorącemu udział w proliferacji i różnicowaniu limfocytów B
2. Stosowany w leczeniu:
1) SLE
2) RA
3) zespołu Sjogrena
34
Tabalumab czym jest i zastosowanie
1. Lek o podobnym działaniu do Belimumabu w badaniach klinicznych
35
Bertylimumab czym jest i zastosowanie
1. Ig przeciw EOTAKSYNIE 1 -> chemokinie uczestniczącej w chemotaksji eozynofilii
2. Testowane w terapii schorzeń alergicznych
36
Mawrylimumab czym jest i zastosowanie
1. Ig przeciw GM-CSF
| 2. Testowane z dobrymi rezultatami w leczeniu RA
37
Talidomid działanie
1. Pochodna kwasu glutaminowego
2. Ma działanie uspokajające, nasenne i przeciwbólowe
3. Mechanizm działania -> bd złożony i nie do końca poznany -> hamuje angiogenezę i blokuje wydzielanie i działanie TNF-α, IL-2, 4, 6, 8, 12 oraz EPO
4. W efekcie silnie hamuje wzrost i funkcje plazmocytów i wzmaga przeciwnowotworową odpowiedź Th1 i komórek NK
38
Talidomid farmakokinetyka
1. Jest to mieszanina racemiczna dwóch enancjomerów:
1) enancjomer R -> silne działanie terapeutyczne
2) enancjomer S -> silny mutagen uszkadzający płód
- > ale podawanie samego enancjomeru nie eliminuje działań niepożądanych bo przekształca się on częściowo do enancjomeru S
39
Lenalidomid
1. Nowsza pochodna Talidomidu
2. Podawana w małych dawkach w niektórych modelach zwierzęcych wykazuje wielokierunkowe działanie odwracające zmiany w układzie immunologicznym związane z wiekiem
40
Talidomid zastosowanie
1. Leczenie szpiczaka mnogiego
2. Leczenie rumienia guzowatego
3. Trąd
4. Zmiany skórne w SLE
41
Talidomid działania niepożądane
1. Teratogenność -> głównie zaburzenia rozwoju kończyn, w czasie terapii -> antykoncepcja
2. Zakrzepica żylna -> często wskazane leczenie doustnymi antykoagulantami
3. Niedoczynność tarczycy
4. Neuropatia obwodowa
5. Senność
6. Zaparcia
7. U kobiet w wieku rozrodczym stosowany niechętnie -> jego użycie podlega specjalnym regulacjom prawno-medycznym
42
IMiDs - Immunomodulatory Derivatives of Thalidomide
1. Nowe pochodne Talidomidu o silniejszym działaniu immunomodulującym i mniejszej toksyczności
2. Testowane w terapii:
1) szpiczaka mnogiego
2) zespołów mielodysplastycznych
3) raka prostaty
43
CIDs - Selective Cytokine Inhibitory Drugs
1. Wykazują silne działanie przeciw TNFα i hamujące PDE 4
| 2. Nie stymulują jak Talidomid limfocytów T
44
Bortezomib - czym jest i zastosowanie
1. Inhibitor proteasomu 26S
2. Nasila apoptozę komórek
3. Stosowany w leczeniu:
1) szpiczaka plazmocytowego
2) odrzucania przeszczepu
3) ciężkiego SLE
45
Glatyramer - czym jest i zastosowanie
1. Lek immunomodulujący, mieszanina octanów polipeptydów, w skład których wchodzą 4 aminokwasy (Glu, Ala, Tyr, Liz) w takim samym stosunku jak w MBP
2. Mechanizm działania nie do końca poznany -> prawdopodobnie wiąże się z MHC II i zaburza prezentację autoantygenu MBP
3. W efekcie -> wzbudzenie limfocytów supresorowych, supresja LTc i zahamowanie stanu zapalnego w CNS
4. Stosowany w leczeniu nawrotowej postaci MS we wstrzyknięciach podskórnych
46
Glatyramer działania niepożądane
1. Reakcje w miejscu podania
1) zaczerwnienie
2) ból
3) obrzęk
2. Ostre reakcje poiniekcyjne:
1) duszność, uczucie ucisku w klp
2) tachykardia
3) ↑ lub ↓ BP
4) arytmie
3. Rzadziej:
1) nudności i wymioty
2) nadmierna potliwość
47
Fumaran dimetylu działanie i metabolizm
1. Jest to ester metylowy kwasu fumarowego o niejasnym mechaniźmie działania
2. Pobudza czynnik transkrypcyjny Nrf-2 i indukuje w komórkach ochronną odpowiedź antyoksydacyjną -> ↑ ekspresji ochronnych białek:
1) oksygenazy hemowej
2) peroksydazy glutationowej i innych
3. Zmniejsza aktywność wydzielniczą komórek dendrytycznych, makrofagów i mikrogleju
4. Silnie lipofilny i elektrofilowy
5. Metabolizuje się głównie do CO2 -> wydalany przez płuca
48
Fumaran dimetylu zastosowanie
1. Leczenie nawrotowej postaci MS
| 2. Testowany w terapii łuszczycy
49
Fumaran dimetylu działania niepożądane
1. Zaczerwienienie skóry
2. Biegunka
3. Bóle brzucha -> mogą wystąpić zmiany o typie zapalenia jelit
4. Limfopenia
5. Neutropenia
6. Nefrotoksyczność z białkomoczem
7. Obecność ciał ketonowych w moczu
8. Rzadko postępująca ogniskowa leukoencefalopatia
50
Gusperymus działanie
1. 15-deoksyspergualina -> pochodna antybiotyku - spergualiny
2. Hamuje aktywność i proliferację limfocytów T zależną od IL-2 -> w efekcie blokuje różnicowanie się Thp w Th1
3. Zmniejsza produkcję przeciwciał
4. Nazwa handlowa: Spanidin
51
Gusperymus wskazania
1. Leczenie ostrego odrzucania przeszczepu (głównie nerki)
| 2. Testowany w leczeniu białaczek i chłoniaków z komórek T
52
Gusperymus działania niepożądane
1. Nudności i wymioty
2. Mielosupresja
1) leukopenia
2) małopłytkowość
3) anemia
3. Neuropatia czuciowa -> drętwienie kończyn i twarzy
4. Gorączka
53
Abetimus działanie + wskazania
1. Złożony z 4 oligonukleotydów dwuniciowego DNA (dsDNA) połączonych z resztami glikolu polietylenowego
2. Wiąże receptory dla dsDNA na błonie komórkowej limfocytów B (uczestniczące w kostymulacji) -> zapobiegają kostymulacji -> anergia lub apoptoza LB
3. Testowane w leczeniu toczniowego zapalenia nerek
54
Fingolimod - czym jest i zastosowanie
1. Drobnocząsteczkowy inhibitor S1PR1 -> receptorów 1-fosforanu sfingozyny typu 1 -> biorących udział w migracji limfocytów T do węzłów chłonnych i CNS
2. Stosowany w MS -> w monoterapii, w postaci ustępująco-nawracającej o dużym nasileniu, niereagującej na terapię INF-β
55
Ponesimod - czym jest i zastosowanie
1. Lek o podobnym działaniu do Fingolimodu
| 2. Testowany w MS
56
Fingolimod - działania niepożądane
1. Zwiększone ryzyko zakażeń, zwłaszcza GDO
2. Nieswoiste:
1) bóle głowy
2) kaszel
3) biegunka
4) bóle pleców
5) ↑ aktywności aminotransferaz
3. Rzadko
1) obrzęk plamki żółtej
2) powikłania krążeniowe -> na początku leczenia:
1. Bradykardia
2. blok AV
57
Fingolimod - przeciwwskazania
1. Aktywne zakażenia (WZW, gruźlica)
2. Czynne choroby nowotworowe (oprócz raka podstawnokomórkowego skóry)
3. Ciężka niewydolność wątroby
4. Upośledzona odporność
5. Ciąża
6. Laktacja
7. U pacjentów stosujących β-blokery lub inne leki zmniejszające częstość rytmu serca (wskazana konsultacja kardiologiczna w celu modyfikacji leczenia)
58
Rigerimod (P140) działanie i zastosowania
1. Syntetyczny fosforylowany peptyd oparty na fragmencie rybonukleoproteiny snRNP70 -> biorącej udział w formowaniu się kompleksu białkowego odpowiedzialnego za wycinanie intronów z mRNA
2. Wykazano także udział tego białka w wytwarzaniu autoprzeciwciał w wielu schorzeniach autoimmunologicznych, a także w reaktywności LT CD4 z antygenami MHC II
3. Stosowany w ciężkiej postaci SLE
59
Lakwinimod - czym jest i zastosowanie
1. Związek drobnocząsteczkowy o wielokierunkowym działaniu przeciwzapalnym i immunosupresyjnym
2. Mechanizm -> nie do końca poznany -> hamuje migrację komórek zapalnych do CNS, aktywność LT i LB, zmniejsza wytwarzanie cytoki prozapalnych
3. Testowany w MS
60
Lakwinimod działania niepożądane
1. Często bóle stawów i ↑ aminotransferaz
| 2. ↑ częstości występowania nowotworów u zwierząt
61
Benwitimod - czym jest i zastosowanie
1. Drobnocząsteczkowy związek o wielokierunkowym działaniu przeciwzapalnym i immunosupresyjnym
2. Molekularny mechanizm działania -> niejasny -> m.in. hamuje chemotaksję fagocytów i pobudzenie LT
3. Stosowany w :
1) terapii łuszczycy
2) terapii schorzeń zapalnych -> w badaniach
62
Sotrastauryna - czym jest i zastosowanie
1. Inhibitor kinazy C, hamujący pobudzenie LT i powstawanie w nich IL-2
2. Testowana w leczeniu DLBCL i w leczeniu chorób autoimmunizacyjnych
63
Edratyd - czym jest i zastosowanie
1. Peptyd tolerogenny będący fragmentem ludzkiego przeciwciała przeciw-dsDNA
2. Powoduje zahamowanie aktywności autoreaktywnych LT i LB i zwiększa aktywność LTreg
3. W badaniach klinicznych w terapii SLE
64
Działanie immunosupresyjne opioidów
1. Hamują aktywność LT i LB
| 2. Jest to działanie niepożądane przy długotrwałej terapii i przy długotrwałym uzależnieniu np. od heroiny
65
1, 25-dihydrocholekalcyferol działanie immunosupresyjne
1. Działa na swoiste receptory w limfocytach -> hamuje ich aktywność (zaburza wewnątrzkomórkowe szlaki sygnałowe dla IL-2R)
2. Suplementacja witaminą D wskazana jest np. w MS
