Nos+ Flashcards
Zapalenie
podloze
Większość - wirusowe
Zapalenie błony śluzowej nosa (Rhinitis)
· Może być ograniczone do błony śluzowej nosa (rhinitis)/ zatok przynosowych (sinusitis), albo występować w nosie i zatokach (rhinosinusitis)
(Rhinitis), Ze względu na etiologię dzielimy na:
o Alergiczne o Infekcyjne o Wazomotoryczne o Zanikowe o Strukturalne o Mechaniczne, nawykowe, zawodowo-środowiskowe
(Rhinitis) Alergiczne
§ Katar sienny
§ Mediatorem zapalenia alergicznego jest Igr
§ Ponad 25% eozynofilów wymazie wspólnie z podwyższonym poziomem IgE w surowicy krwi
przemawia za alergicznym zapaleniem
(Rhinitis) Infekcyjne
§ Najczęściej spowodowane przez wirusy (rinowirusy, grypa, paragrypa, adenowirusy, syncytialny wirus oddechowy)
(Rhinitis) Infekcyjne, Morfologia
Morfologia
· W ostrym zapaleniu obfity wysięk surowiczy, obrzęk i
zaczerwienieni błony śluzowej i pogrubienie małżowin nosowych
· Wtórna infekcja bakteryjna powoduje wysięk śluzowo-ropny
Obrzęk błony śluzowej –> zamknięcia ujścia do zatok szczękowych –> obniżenie ciśnienia tlenu w zatokach –> zaburzenie wzrostu prawidłowej flory bakteryjnej –> rozwój bakterii patogennych i zapalenie zatok.
· Asymetryczne zapalene zatok charakterystycznie wystepuje w zapaleniach bakteryjnych, pandinusitis raczej w zapaleniu alergicznym
Zapalenie zatok przynosowych (sinusitis)
Występuje w postaci
ostrej i przewlekłej
sinusitis
Ostre
· Najczęściej to następstwo ostrego/przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa
· przez ciągłość z ogniska zapalenia okołwierzchołkowego zęba
· Do czynników etiologicznych m.in. Haemophilus influenzae
sinusitis
Przewlekłe
· Najczęściej bakteriami anaerobowymi jako następstwo niewyleczonego zapalenia ostrego
· Grzybicze zapalenia zatok u chorych na cukrzycę
· Też zespole Kartagenera (nieprawidłową budowę rzęsek pokrywających nabłonki urzęsione organizmu człowieka)
triada Kartagenera:
zapalenie zatok (sinusitis), rozstrzenie oskrzeli (bronchiectases) i odwrócenie trzewi (situs inversus).
Powikłania zapalenia zatok przynosowych
o Mucocoele - nagromadzenie jałowego śluzu w zatoce –> zanik z ucisku ścian kostnych
o Empyema – ropniak
o Osteomyelitis - zapalenie szpiku i kości jako następstwo przejścia ropnego zapalenia z zatoki, zwykle czołowej, na okostną i kość
o Thromboplebitis septica - przeniesienie zakażenia poprzez tkankę kostną do zatok opony twardej
–> zakażone zakrzepowe zapalenie
o Abscessus cerebri et leptomeningitis purulenta
w zwłóknieniu torbielowatym (mukowiscydoza) zapalenie…
Zapalenie zatok to najczęstszy objaw tej choroby w obrębie głowy i szyi
· fibrosis cystica manifestuje się najczęściej zmianami patologicznymi w trzustce, które
powodują stolce tłuszczowe, upośledzenie odżywiania i zahamowanie wzrostu; a
najczęstszą przyczyną zgonu są zmiany płucne
Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok (rhinosinusitis)
VASOMOTORICA ZANIKOWY (ATROPHICANS) POLEKOWE (MEDICAMENTOSA) CIĘŻARNYCH (GRAVIDARUM) ZIARNINIAKOWE (GRANULOMATOSA) GRZYBICZE ZIARNINIAK WEGENERA INNE · Przewlekłe narażenie na pyły, pary i dymy · Nawykowe dłubanie w nosie może spowodować metaplazję płaskonabłonkową, nadżerki i zakażenia
VASOMOTORICA
· Przewlekłe zapalenie (niealergiczne i nieinfekcyjne), spowodowane nadmierną stymulacją
układu przywspółczulnego –> rozszerzenie naczyń, obrzęk, wzmożone wydzielanie śluzu, niedrożność
przewodów nosowych
· Do czynników zaostrzających można zaliczyć m.in. ostre perfumy i dezodoranty
ZANIKOWY (ATROPHICANS)
· Zanik błony śluzowej nosa i poszerzenie przewodów nosowych
· Obecność strupów w błonie śluzowej nosa
· Zgniła, nieprzyjemna woń z nosa (oezena)
POLEKOWE (MEDICAMENTOSA)
· W wyniku miejscowego lub ogólnego przewlekłego stosowania leków, głównie zwężających naczynia błony śluzowej
· regularne stosowanie leków nart tylko przez tydzień może prowadzić do tachyfilaksji (tolerancji na
lek) –> naczyń, obrzękiem i pogorszeniem objawów niedrożności
· Doustne środki antykoncepcyjne, rpopranolol, rezerpina
CIĘŻARNYCH (GRAVIDARUM)
· W drugim i trzecim trymestrze ciąży (u 30% ciężarnych), ustępuje do 5 dni po porodzie
· Spowodowane działaniem hormonów
ZIARNINIAKOWE (GRANULOMATOSA)
· W przebiegu zapaleń ziarniniakowych o Gruźlica o Trąd o Kiła drugorzędowa, trzeciorzędowa o Twardziel nosa
GRZYBICZE
· Nieinwazyjne (np. grzybicze alergiczne zapalenie zatok, Aspergillus)
o U wszystkich chorych polipy nosa, u większości astma i eozynofilia.
Najbardziej charakterystyczną cechą makroskopow jest obecność w jamie nosowej gęstego,
biało-żółtawego śluzu o konsystencji „masła z orzeszków ziemnych” - śluzem alergicznym
zmiany nienowotworowe
Guzowatość nosa (Rhinopharyma)
Krwawienie z nosa (epistaxis)
Polipy z nosa i zatok przynosowych
Guzowatość nosa (Rhinophyma)
· Obrzmienie skóry nosa, szczególnie jego skrzydełek, spowodowane znacznym rozrostem gruczołów
łojowych i przewlekłym zapaleniem skóry w trądziku różowatym
Krwawienie z nosa (epistaxis)
· Często z okolicy zwanej trójkątem Little’a w przedniej części przegrody nosa
Polipy z nosa i zatok przynosowych
· To ogniskowe uwypuklenia błony śluzowej spowodowane zmianami zapalnymi
· Większość wyrasta z górnej bocznej ściany jamy nosowej w przedniej części środkowego przewodu
nosowego
· Duży jednostronny polip, który wyrasta zwykle ze cny zatoki szczękowej i w kształcie klepsydry wychodzi
przez ujście zatoki dośrodkowego przewodu nosowego i dalej do tylnych nozdrzy (polypus antrochoanalis),
może zablokować całe nosogardło
· Triada Samtera
· Polipy nosa w cukrzycy
o 40% chorych z polipami nosa ma nieprawidłowe wyniku testu tolerancji glukozy
Triada Samtera
oznacza występowanie nietolerancji na aspirynę, polipów nosa najczęściej obustronnych i astmy
Nowotwory łagodne
Brodawczak (Papilloma)
Naczyniakowłókniak (angiofibroma)
Brodawczak (Papilloma)
To tzw brodawczaki Schneiderowskie (bo z nablonka bl sluzowej nosa i zatok, czyli bl Schneidera)
Brodawczak podtypy
o Brodawczak egzofityczny (exophyticum)
o Odwrócony (inverted)
o Wałeczkowokomórkowy (cylindrocellulare)
o Brodawczak egzofityczny (exophyticum)
§ W przedniej częśći przegrody nosa
§ Nie ulega przemianie złośliwej
o Odwrócony (inverted)
§ Najczęściej występuje !!!
§ Pojawia się na bocznej ścianie nosa w okolicy środkowej małżowiny
§ Cechuje je duża skłonnośc do nawrotów
§ W ok. 10% przypadków towarzyszy mu naciekający rak (zwykle płaskonabłonkowy)
o Wałeczkowokomórkowy (cylindrocellulare)
§ Zwany też onkocytarnym
§ Najrzadziej występuje
§ Na bocznej ścianie nosa lub w zatokach
§ 4-17% towarzyszy rak
Naczyniakowłókniak (angiofibroma)
=włókniakiem młodzieńczym nosogardła
· Nieotorebkowany
· miejscowo agresywny
· Wywodzi się z tylno-bocznej ściany jamy nosowej w pobliżu otworu klinowo-podniebiennego, skąd rośnie
zwykle w kierunku nosogardła
· Występuje u chłopców i młodych mężczyzn
· Rzadko ulega przemianie złośliwej
Naczyniakowłókniak
Charakterystyczna triada objawów
§ Niedrożność nosa
§ Guz w nosogardle
§ Okresowe krwawienia z nosa
Rak nosogardła (carcinoma nasopharyngis)
· Punktem wyjścia najczęściej błona śluzowa bocznej ściany w okolicy zachyłka gardłowego w
pobliżu ujścia trąbki Eustachiusza
·charakter egzofityczny ?
Rak nosogardła
· Dzielimy je na
o Raki płaskonabłonkowe rogowaciejące
o Raki nierogowaciejące
§ Rak zróżnicowany
§ Rak niezróżnicowany
Rak niezróżnicowany (RN)
4 cechy
o Etiologicznie – związek z zakażeniem EBV
o Epidemiologicznie – zależność częstości występowania od regionu geograficznego
o Biologicznie – tendencja do rozsiewu z ogniska pierwotnego i wrażliwość na radioterapię
o Histologicznie – obfity naciek z limfocytów w pobliżu komórek rakowych (dlatego rak ten był
nazywany lymphoepithelioma, dlatego przyjęła się nazwa rak niezróżnicowany typu
limfoepitelioma)
Rak niezróżnicowany (RN)
· najczęściej występujący rak nosogardła
· Występuje u dorosłych (dwa szczyty: 2. a potem 6. dekada) ale także i u dzieci
· W etiopatogenezie odgrywają rolę rasa, podatność uwarunkowana genetycznie, czynniki środowiskowe (niedobory witamin i niektórych pierwias
Wyróżnia się dwa typy architektoniczne RN
o Typ Regauda - komórki rakowe tworzą lite gniazda ostro odgraniczone od otaczającego nacieku
limfocytarnego
o Typ Schminckego - komórki rakowe są rozproszone pomiędzy limfocytami pod postacią drobnych
grup, a nawet pojedynczych komórek
§ Typ ten wymaga różnicowania z chłoniakiem lub chorobą Hodgkina (pojedyncze komórki
rakowe w limfocytarnym nacieku mogą morfologicznie przypominać koórki R-S
RN, Klinika
o Guz w pobliżu ujścia trąbki Eustachiusza, dlatego pierwsze objawy związane są z niedrożnością ucha środkowego i utratą słuchu
o Często przy rozpoznaniu już przerzuty do węzłów chłonnych. w typowych przypadkach są to węxły na poziomie kąta żuchwy od tyłu od mięśnia MOS
· W większości przypadkw radykalne leczenie chirurgiczne nie jest możliwe, dlatego w leczeniu RN stosuje się radioterapię (czasem z chemioterapią)
Rak nierogowaciejący zróżnicowany
· To najrzadziej występująca postać raka nosogardła
· Ma ścisły związek z infekcją EBV
· Wykazuje tendencję do rozsiewu z ogniska pierwotnego (do węzłów chłonnych szyjnych oraz do odległych narządów)
Rak płaskonabłonkowy rogowaciejący
· Występuje częściej niż nierogowaciejący zróżnicowany ale rzadziej niż niezróżnicowany
· Raczej niezwiązany z infekcją EBV
· Ma tendencję do naciekania, miejscowego wzrostu
· Ma najgorsze rokowanie z wszystkich raków nosogardła !!!
Czerniak złośliwy (Melanoma malignum)
· rzadko
o Najczęściej w obrębie przedniej części przegrody nosa oraz małżowin dolnej i środkowej
o Występują znacznie częściej w jamie nosowej niż w zatokach
· Na przekroju rośnie w postaci polipa lub kruchego gza z ogniskami martwiczo-krwotocznymi
· W diagnostyce różnicowej - intensywny odczyn immunohistochemiczny z przeciwciałem HMB-45
· Objawy kliniczne są nieswoiste i związane z guzem jamy nosowej
· zgony spowodowane są miejscowymi nawrotami choroby, szczególnie z naciekaniem wewnątrzczaszkowym i rozsianymi przerzutami odległymi
Chłoniak nosa i zatok z komórek NK / T
· To agresywny, przebiegający z martwicą górnych dróg oddechowych lub tkanek twarzy w linii posrodowej ciała
· angiocentryczny,zamknięcie naczyń, ma związek z infekcją EBV
· Komórki nowotworowe mają fenotypowe i genotypowe cechy komórek NK i cytotoksycznych limfocytów T
· Typowo nie towarzyszy obwodowa limfadenopatia\
Chłoniak nosa i zatok z komórek NK / T
Klinika
o Początkowo nieswoisty nieżyt nosa i zatok –> obrzęk, rumień, krwawienie z nosa, niedrożność przewodów nosowych w których widoczna jest tkanka guza
o Zmianom tym towarzyszy rozległa martwica z owrzodzeniami, perforacja przegrody nosa, niekiedy
zapadnięcie się grzbietu nosa
Szpiczak odosobniony
miesce wystepowania
makroskopowo
leczenie
· Myeloma solitara, plasmocytoma solitare; myeloma extramedullare
· Górne drogi oddechowe
o 80% tych guzów występuje w okolicy głowy i szyi, w tym ok. 50% w okolicy nosa i zatok
· Makroskopowo w jamie nosowej lub zatoce stwierdza się polipowaty guz (1-5cm)
o W leczeniu stosuje się radioterapię z bardzo dobrymi wynikami
Szpiczak odosobniony, jakie sa zmiany w biopsji szpiku kostnego, surowice i moczu
Nie stwierdza się zmian w biopsji szpiku kostnego, surowicy krwi i moczu
Szpiczak odosobniony
ryzyko progresji do czego i u kogo
Zwiększone ryzyko progresji do szpiczaka mnogiego występuje u chorych, u których szpiczak
odosobniony spowodował destrukcję kości
Nerwiak wechowy zarodkowy (esthesioneuroblastoma)
z czego powstaje
gdzie wystepuje
· rzadki złośliwy nowotwór neuroendokrynny z nabłonka węchowego i występujący
w części szczytowej jamy nosowej, często z zajęciem zatoki sitowej
Nerwiak wechowy zarodkowy
morfologia
o typowy guz ma budowę polipa, jest czerwony i dobrze unaczyniony, pokryty niezmienioną błoną śluzową lub z ogniskowymi owrzodzeniami
o Guz jest kruchy i łatwo krwawi
o W obrazie mikroskopowym widoczny jest nowotwór drobnookrągłokomórkowy
Nerwiak wechowy zarodkowy
Do głównych cech diagnostycznych należą
· Drobnowłókienkowe podścielisko (pilść neuronalna), które odpowiada wypustkom neuronalnym komórek nowotworowych widocznym w ultrastrukturze
· Rozetki typu Homera-Wrighta i/lub rzadko spotykane rozetki Flexnera-Wintersteinera
· Komórki zwojowe, bardzo rzadko
