Jama ustna+ Flashcards
Zaburzenia rozwojowe
· Szczeliny twarzy
· Torbiel skrzelopochodna
· Torbiel przewodu tarczowo-językowego
Szczeliny twarzy
1) Najczęściej rozszczepienie wargi górnej (=szczelina wargi górnej=warga zajęcza – cheiloschisis)
o Często razem ze szczeliną podniebienia (palatoschisis)
2) zespoł Robina
zespoł Robina
Zespół zmian rozwojowych w skład którego wchodzą
o Szczelina podniebienia + microglossia + micrognathia + glossoptosis
microglossia
niedorozwoj języka
micrognathia
niedorozwoj żuchwy
glossoptosis
nieprawidłowe położenie języka
Torbiel skrzelopochodna
· Cystis branchiogenes
· Torbiele wywodzące się z pozostałości kieszonek skrzelowych - na przednio-bocznej powierzchni szyi
(=torbiel boczna szyi – cystis colli lateralis) lub w śliniance przyusznej
W diagnostyce różnicowej Torbieli skrzelopochodnej
uwzględnić przerzuty wysokodojrzałego raka płaskonabłonkowego do węzłów chłonnych, ze zmianami martwiczo –torbielowatymi
Torbiel przewodu tarczowo-językowego
· Cystis ductus thyreoglossi
= torbiel środkowa szyi (cystic colli mediana)
· Przetrwałe ogniska tarczycy w okolicy nasady języka tworzą tzw. językowy guzek tarczycowy (nodulus
thyreoideus linguals)= tarczyca językowa
· Wzdłuż drogi zstępowania tarczycy, między podstawą języka a tarczycą mogą tworzyć się torbiele
przewodu tarczowo-językowego
Leżą one zwykle w linii środkowej szyi i okolicy kości gnykowej.
nabłonek Torbieli przewodu tarczowo-językowego
migawkowym lub wielowarstwowym płaskim.
Zapalenia
· Zapalenie aftowe błony śluzowej jamy ustnej
· Zapalenie pleśniawkowe
· Promienica
· Angina Ludwiga
· Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej typu 1
· Opryszczkowe zapalenie gardła
· Zapalenie języka
· Język geograficzny
· Zapalenie migdałków podniebiennych gardła
· Zapalenie przewlekłe błony śluzowej jamy ustnej
Zapalenie aftowe błony śluzowej jamy ustnej
· Stomatitis aphthosa
· częste w pierwszych dwóch dekadach życia
· Afty są bolesne, ulegają wyleczeniu w okresie około tygodnia bez pozostawienia blizny, mogą
nawracać
· idiopatyczne (mozliwie wirusy, bakterie, mycoplasma lub reakcje autoimmunologiczne lub alergiczne)
· w błonie śluzowej jamy ustnej płytkich, pojedynczych/ mnogich owrzodzeń otoczonych rąbkiem przekrwienia (rumieniowate, zapalne obrzeże) i pokrytych wysiękiem włóknikowo-ropnym (biały nalot)
Zapalenie pleśniawkowe
· Candidiasis, moniliasis
· Wywołane jest przez grzyby Candida albicans (fizjologicznie występujące w jamie ustnej); penetracją grzyba w głąb nabłonka, niekiedy nawet głębiej w
podścielisko błony śluzowej.
· Zmiany u osób z immunosupresją
· liczne, powierzchowne, białe, miękke wykwity w błonie śluzowej
(często również przełyku, dróg moczowych i żeńskich zewnętrznych narządów płciowych
Zapalenie pleśniawkowe
Klinika
1) Candidiasis chronica atrophica
· Najczęstsza
· Bezbolesne zmiany chorobowe w błonie śluzowej
pokrytej protezami
2) Candidiasis acuta pseudomembranosa
· U dzieci i staruszków
· Białawe naloty można łatwo zdjąć i wówczas w błonie śluzowej uwidacznia się krwawiący ubytek
3) Candidiasis chronica hiperplastica
· Białawe, pogrubiałe, ziarniste naloty występują w błonie śluzowej policzka w pobliżu kącików ust i nie dają się łatwo zdjąć
zajady rzekome
pseudocheilosis angularis
Candida mogą brać udział w powstawaniu przewlekłych stanów zapalnych w kątach warg
przy stałym nadmiernym zwieraniu szczęki
zajady prawdziwe są wynikiem
braku witamin z grupy B
Zapalenie pleśniawkowe można podejrzewać, gdy
stwierdzi się mikroropnie w powierzchownych warstwach nabłonka
Promienica
· Actinomyces
· przewlekłe, postępujące zapalenie ropne z towarzyszącym włóknieniem
· przez nitkowate, Gram-dodatnie bakterie Actinomyces (Actinomyces isreali)
· w okolicy szczęki i szyi, w płucach i w jamie brzusznej
· Rodzaje promienicy
1) Szyjno-twarzowa
2) Promienica płuca
3) Promienica brzuszna
4) Promienica miednicza
Promienica Szyjno-twarzowa
· Najczęściej
· następstwo urazów żuchwy związanych z zabiegami dentystycznymi.
· zwykle w kącie żuchwy
· dochodzi do zakażenia zębodołu
· Tkanki miękkie twardnieją, powstają ropnie i przetoki
· Zapalenie może rozszerzyć się na sąsiadujące kości, głównie na żuchwę
· deskowaty naciek z jedną/kilkoma przetokami, z których sączy się ropa z druzami, z okolicy żuchwy przechodzi na szyję.
Promienica płuca
· na skutek aspiracji mikroorganizmów lub przez szerzenie się promienicy szyjno –
twarzowej przez ciągłość
Promienica brzuszna
· przy uszkodzeniu jelita, szczególnie w okolicy wyrostka robaczkowego
Promienica miednicza
· następstwo zbyt długiego pozostawienia spiral wewnątrzmacicznych i może
rozprzestrzeniać się z jamy macicy na jajowody i jajniki
Promienica, mechanizm
· najpierw mały ropień, który powiększa się i
—> otoczony dodatkowymi ropniami połączonymi między sobą przetokami.
o Przetoki mogą przebijać się na zewnątrz przez skórę/ błony śluzowe.
o W ścianach przetok oraz wokół ropni rozrasta się tkanka łączna włóknista oraz przewlekły naciek
zapalny - deskowata twardość.
o Z przetok wraz z ropą wydobywają się kolonie bakterii w postaci jasnożółtych twardawych
podobnych do siarki ziaren (tzw. druzy), które mogą osiągać średnicę kilku milimetrów.
· szerzy się powoli, ale systematycznie
Angina Ludwiga
· ciężkie, rozległe zapalenie luźnej tkanki łącznej (cellulitis) lub zapalenie ropowicze (phlegmone) okolicy
podszczękowej i podjęzykowej
o rzadko przybiera postać ograniczoną z wytworzeniem ropnia podbródkowego lub podjęzykowego.
o Najczęściej - rozlana ropowica, zawsze obustronnie.
o może się szerzyć do przestrzeni przygardłowej i tkanek głębokich szyi otaczających tętnicę szyjną wewnętrzną –> zakażone tętniaki (aneurysmata mycotica), które mogą pękać z następowym krwotokiem.
o Proces zapalny może szerzyć się także do innych przestrzeni twarzoczaszki oraz do śródpiersia.
· Choroba zwykle dotyczy dzieci, ale może też występować u dorosłych.
· Wywołują ją bakterie Gram (-), beztlenowce a także bakterie fizjologicznie występujące jako flora jamy
ustnej
Angina Ludwiga, Przyczyny
o uszkodzenie błony śluzowej jamy ustnej, języka
o powikłanie po ekstrakcji zęba
o urazy żuchwy lub dna jamy ustnej
o zakażenie przywierzchołkowe zęba
o próchnica zębów
o ciała obce wbite w mięśnie języka
o stany zapalne ślinianki podjęzykowej i/lub podżuchwowej
o stany zapalne migdałków podniebiennych i migdałka językowego
Angina Ludwiga, Objawy
o początek nagły ze wzrostem temperatury i dreszczami
o bóle głowy
o W badaniu ORL (badanie laryngologiczne) stwierdza się:
- twardy obrzęk dna jamy ustnej
- skóra okolicy podbródkowej jest napięta, zaczerwieniona i tkliwa
- wypchnięcie języka ku przodowi i ku górze
- postępujące zaburzenia ruchomości języka
- trudności i bolesność podczas mówienia
- dysfagia
- ślinotok
- odynofagia
- szczękościsk
- narastająca duszność zwykle przy dużym obrzęku tkanek miękkich oraz języka, które zmniejszają przepływ powietrza
Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej typu 1 (HSV1)
· pierwszy kontakt z wirusem przed 5 rż
o Zakażenie drogą kropelkową/ przez kontakt błon śluzowych/uszkodzonej skóry
(wirus w ślinie osób zakażonych)
· Wirusy namnażają się w komórkach nabłonka, wnikają do zakończeń nerwowych włókien czuciowych i
autonomicznych i przemieszczają się wzdłuż tych włókien do komórek zwojowych (zwoju trójdzielnego),
gdzie pozostają w postaci nieaktywnej.
· U niektórych – w większości młodych – osób wirus ulega reaktywacji po wpływem różnych czynników (Nadmierne nasłonecznienie, oziębienie, zakażenie, uraz)
· Zapalenie wywołane wirusem HSV1 może wystąpić jako
1) Opryszczka pospolita (nawracająca)
2) Ostre opryszczkowe zapalenie dziąseł i jamy ustnej
Opryszczka pospolita
- Najczęstsza
- Zmiany na granicy skóry i błon śluzowych
- Po 3-4 tygodniach ulega samoistnemu wyleczeniu
Ostre opryszczkowe zapalenie dziąseł i jamy ustnej
- Występuje z reguły u dzieci między 1 a 5 rż
Opryszczkowe zapalenie gardła
· Herpangina
· Czynnikiem etiologicznym - wirus Coxsackie A
· Brak zmian na dziąsłach
· Po krótkim przebiegu choroby następuje uodpornienie
Zapalenie języka
· Glossitis
· zaczerwieniony język wskutek zaniku brodawek i ścieczenia błony śluzowej, przez którą przeświecają
naczynia krwionośne
o W niedokrwistości złośliwej (anemia pernicosa) - niedoborem Wit B12
o W niedoborach innych witamin (niacyny, ryboflawiny, pirydoksyny)
o W niedokrwistościach z niedoboru żelaza w chorobie trzewnej (sprue)
- zespół Plummera – Vinsona
zespół Plummera – Vinsona
niedokrwistość z niedoboru żelaza + dysfagia + glossitis
Język geograficzny
· idiopat
=zapalenie wędrujące języka (glossitis migrant)
· wskutek braku brodawek nitkowatych na grzbiecie języka widoczna jest nieregularna, płaska,
zaczerwieniona okolica
Zapalenie migdałków podniebiennych gardła
· Tonsillitis et pharyngitis
· Etiologia
o Wirusowa
o Bakteryjna
powiklanie ostrego zapalenia
bakteryjnego migdałków - ropień okołomigdałkowy (abscessus peritonsillaris) z groźnymi dla życia następstwami:
· Ropień okołogardłowy (abscessus parapharyngealis), może uszkodzić ścianę tętnicy szyjnej
· Przebicie do zachyłka gruszkowatego i dalej do dróg oddechowych
· Przebicie do okolic podstawy czaszki lub do śródpiersia
Zapalenie migdałków podniebiennych gardła, Etiologia
Wirusowa
- Najczęściej
- rinowirusy, adenowirusy, wirusy grypy i paragrypy, syncycialny wirus oddechowy