Jama ustna+ Flashcards
Zaburzenia rozwojowe
· Szczeliny twarzy
· Torbiel skrzelopochodna
· Torbiel przewodu tarczowo-językowego
Szczeliny twarzy
1) Najczęściej rozszczepienie wargi górnej (=szczelina wargi górnej=warga zajęcza – cheiloschisis)
o Często razem ze szczeliną podniebienia (palatoschisis)
2) zespoł Robina
zespoł Robina
Zespół zmian rozwojowych w skład którego wchodzą
o Szczelina podniebienia + microglossia + micrognathia + glossoptosis
microglossia
niedorozwoj języka
micrognathia
niedorozwoj żuchwy
glossoptosis
nieprawidłowe położenie języka
Torbiel skrzelopochodna
· Cystis branchiogenes
· Torbiele wywodzące się z pozostałości kieszonek skrzelowych - na przednio-bocznej powierzchni szyi
(=torbiel boczna szyi – cystis colli lateralis) lub w śliniance przyusznej
W diagnostyce różnicowej Torbieli skrzelopochodnej
uwzględnić przerzuty wysokodojrzałego raka płaskonabłonkowego do węzłów chłonnych, ze zmianami martwiczo –torbielowatymi
Torbiel przewodu tarczowo-językowego
· Cystis ductus thyreoglossi
= torbiel środkowa szyi (cystic colli mediana)
· Przetrwałe ogniska tarczycy w okolicy nasady języka tworzą tzw. językowy guzek tarczycowy (nodulus
thyreoideus linguals)= tarczyca językowa
· Wzdłuż drogi zstępowania tarczycy, między podstawą języka a tarczycą mogą tworzyć się torbiele
przewodu tarczowo-językowego
Leżą one zwykle w linii środkowej szyi i okolicy kości gnykowej.
nabłonek Torbieli przewodu tarczowo-językowego
migawkowym lub wielowarstwowym płaskim.
Zapalenia
· Zapalenie aftowe błony śluzowej jamy ustnej
· Zapalenie pleśniawkowe
· Promienica
· Angina Ludwiga
· Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej typu 1
· Opryszczkowe zapalenie gardła
· Zapalenie języka
· Język geograficzny
· Zapalenie migdałków podniebiennych gardła
· Zapalenie przewlekłe błony śluzowej jamy ustnej
Zapalenie aftowe błony śluzowej jamy ustnej
· Stomatitis aphthosa
· częste w pierwszych dwóch dekadach życia
· Afty są bolesne, ulegają wyleczeniu w okresie około tygodnia bez pozostawienia blizny, mogą
nawracać
· idiopatyczne (mozliwie wirusy, bakterie, mycoplasma lub reakcje autoimmunologiczne lub alergiczne)
· w błonie śluzowej jamy ustnej płytkich, pojedynczych/ mnogich owrzodzeń otoczonych rąbkiem przekrwienia (rumieniowate, zapalne obrzeże) i pokrytych wysiękiem włóknikowo-ropnym (biały nalot)
Zapalenie pleśniawkowe
· Candidiasis, moniliasis
· Wywołane jest przez grzyby Candida albicans (fizjologicznie występujące w jamie ustnej); penetracją grzyba w głąb nabłonka, niekiedy nawet głębiej w
podścielisko błony śluzowej.
· Zmiany u osób z immunosupresją
· liczne, powierzchowne, białe, miękke wykwity w błonie śluzowej
(często również przełyku, dróg moczowych i żeńskich zewnętrznych narządów płciowych
Zapalenie pleśniawkowe
Klinika
1) Candidiasis chronica atrophica
· Najczęstsza
· Bezbolesne zmiany chorobowe w błonie śluzowej
pokrytej protezami
2) Candidiasis acuta pseudomembranosa
· U dzieci i staruszków
· Białawe naloty można łatwo zdjąć i wówczas w błonie śluzowej uwidacznia się krwawiący ubytek
3) Candidiasis chronica hiperplastica
· Białawe, pogrubiałe, ziarniste naloty występują w błonie śluzowej policzka w pobliżu kącików ust i nie dają się łatwo zdjąć
zajady rzekome
pseudocheilosis angularis
Candida mogą brać udział w powstawaniu przewlekłych stanów zapalnych w kątach warg
przy stałym nadmiernym zwieraniu szczęki
zajady prawdziwe są wynikiem
braku witamin z grupy B
Zapalenie pleśniawkowe można podejrzewać, gdy
stwierdzi się mikroropnie w powierzchownych warstwach nabłonka
Promienica
· Actinomyces
· przewlekłe, postępujące zapalenie ropne z towarzyszącym włóknieniem
· przez nitkowate, Gram-dodatnie bakterie Actinomyces (Actinomyces isreali)
· w okolicy szczęki i szyi, w płucach i w jamie brzusznej
· Rodzaje promienicy
1) Szyjno-twarzowa
2) Promienica płuca
3) Promienica brzuszna
4) Promienica miednicza
Promienica Szyjno-twarzowa
· Najczęściej
· następstwo urazów żuchwy związanych z zabiegami dentystycznymi.
· zwykle w kącie żuchwy
· dochodzi do zakażenia zębodołu
· Tkanki miękkie twardnieją, powstają ropnie i przetoki
· Zapalenie może rozszerzyć się na sąsiadujące kości, głównie na żuchwę
· deskowaty naciek z jedną/kilkoma przetokami, z których sączy się ropa z druzami, z okolicy żuchwy przechodzi na szyję.
Promienica płuca
· na skutek aspiracji mikroorganizmów lub przez szerzenie się promienicy szyjno –
twarzowej przez ciągłość
Promienica brzuszna
· przy uszkodzeniu jelita, szczególnie w okolicy wyrostka robaczkowego
Promienica miednicza
· następstwo zbyt długiego pozostawienia spiral wewnątrzmacicznych i może
rozprzestrzeniać się z jamy macicy na jajowody i jajniki
Promienica, mechanizm
· najpierw mały ropień, który powiększa się i
—> otoczony dodatkowymi ropniami połączonymi między sobą przetokami.
o Przetoki mogą przebijać się na zewnątrz przez skórę/ błony śluzowe.
o W ścianach przetok oraz wokół ropni rozrasta się tkanka łączna włóknista oraz przewlekły naciek
zapalny - deskowata twardość.
o Z przetok wraz z ropą wydobywają się kolonie bakterii w postaci jasnożółtych twardawych
podobnych do siarki ziaren (tzw. druzy), które mogą osiągać średnicę kilku milimetrów.
· szerzy się powoli, ale systematycznie
Angina Ludwiga
· ciężkie, rozległe zapalenie luźnej tkanki łącznej (cellulitis) lub zapalenie ropowicze (phlegmone) okolicy
podszczękowej i podjęzykowej
o rzadko przybiera postać ograniczoną z wytworzeniem ropnia podbródkowego lub podjęzykowego.
o Najczęściej - rozlana ropowica, zawsze obustronnie.
o może się szerzyć do przestrzeni przygardłowej i tkanek głębokich szyi otaczających tętnicę szyjną wewnętrzną –> zakażone tętniaki (aneurysmata mycotica), które mogą pękać z następowym krwotokiem.
o Proces zapalny może szerzyć się także do innych przestrzeni twarzoczaszki oraz do śródpiersia.
· Choroba zwykle dotyczy dzieci, ale może też występować u dorosłych.
· Wywołują ją bakterie Gram (-), beztlenowce a także bakterie fizjologicznie występujące jako flora jamy
ustnej
Angina Ludwiga, Przyczyny
o uszkodzenie błony śluzowej jamy ustnej, języka
o powikłanie po ekstrakcji zęba
o urazy żuchwy lub dna jamy ustnej
o zakażenie przywierzchołkowe zęba
o próchnica zębów
o ciała obce wbite w mięśnie języka
o stany zapalne ślinianki podjęzykowej i/lub podżuchwowej
o stany zapalne migdałków podniebiennych i migdałka językowego
Angina Ludwiga, Objawy
o początek nagły ze wzrostem temperatury i dreszczami
o bóle głowy
o W badaniu ORL (badanie laryngologiczne) stwierdza się:
- twardy obrzęk dna jamy ustnej
- skóra okolicy podbródkowej jest napięta, zaczerwieniona i tkliwa
- wypchnięcie języka ku przodowi i ku górze
- postępujące zaburzenia ruchomości języka
- trudności i bolesność podczas mówienia
- dysfagia
- ślinotok
- odynofagia
- szczękościsk
- narastająca duszność zwykle przy dużym obrzęku tkanek miękkich oraz języka, które zmniejszają przepływ powietrza
Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej typu 1 (HSV1)
· pierwszy kontakt z wirusem przed 5 rż
o Zakażenie drogą kropelkową/ przez kontakt błon śluzowych/uszkodzonej skóry
(wirus w ślinie osób zakażonych)
· Wirusy namnażają się w komórkach nabłonka, wnikają do zakończeń nerwowych włókien czuciowych i
autonomicznych i przemieszczają się wzdłuż tych włókien do komórek zwojowych (zwoju trójdzielnego),
gdzie pozostają w postaci nieaktywnej.
· U niektórych – w większości młodych – osób wirus ulega reaktywacji po wpływem różnych czynników (Nadmierne nasłonecznienie, oziębienie, zakażenie, uraz)
· Zapalenie wywołane wirusem HSV1 może wystąpić jako
1) Opryszczka pospolita (nawracająca)
2) Ostre opryszczkowe zapalenie dziąseł i jamy ustnej
Opryszczka pospolita
- Najczęstsza
- Zmiany na granicy skóry i błon śluzowych
- Po 3-4 tygodniach ulega samoistnemu wyleczeniu
Ostre opryszczkowe zapalenie dziąseł i jamy ustnej
- Występuje z reguły u dzieci między 1 a 5 rż
Opryszczkowe zapalenie gardła
· Herpangina
· Czynnikiem etiologicznym - wirus Coxsackie A
· Brak zmian na dziąsłach
· Po krótkim przebiegu choroby następuje uodpornienie
Zapalenie języka
· Glossitis
· zaczerwieniony język wskutek zaniku brodawek i ścieczenia błony śluzowej, przez którą przeświecają
naczynia krwionośne
o W niedokrwistości złośliwej (anemia pernicosa) - niedoborem Wit B12
o W niedoborach innych witamin (niacyny, ryboflawiny, pirydoksyny)
o W niedokrwistościach z niedoboru żelaza w chorobie trzewnej (sprue)
- zespół Plummera – Vinsona
zespół Plummera – Vinsona
niedokrwistość z niedoboru żelaza + dysfagia + glossitis
Język geograficzny
· idiopat
=zapalenie wędrujące języka (glossitis migrant)
· wskutek braku brodawek nitkowatych na grzbiecie języka widoczna jest nieregularna, płaska,
zaczerwieniona okolica
Zapalenie migdałków podniebiennych gardła
· Tonsillitis et pharyngitis
· Etiologia
o Wirusowa
o Bakteryjna
powiklanie ostrego zapalenia
bakteryjnego migdałków - ropień okołomigdałkowy (abscessus peritonsillaris) z groźnymi dla życia następstwami:
· Ropień okołogardłowy (abscessus parapharyngealis), może uszkodzić ścianę tętnicy szyjnej
· Przebicie do zachyłka gruszkowatego i dalej do dróg oddechowych
· Przebicie do okolic podstawy czaszki lub do śródpiersia
Zapalenie migdałków podniebiennych gardła, Etiologia
Wirusowa
- Najczęściej
- rinowirusy, adenowirusy, wirusy grypy i paragrypy, syncycialny wirus oddechowy
Zapalenie migdałków podniebiennych gardła, Etiologia Bakteryjna
- paciorkowiec β-hemolizujący grupy A (streptococcus pyogenes) powikłania: o gorączka reumatyczna, o powolne zapalenie wsierdzia, o kłębuszkowe zapalenie nerek o otitis media purulenta ( u dzieci)
Zapalenie przewlekłe błony śluzowej jamy ustnej
· Stomatitis chronica · Spowodowane - urazami z niedopasowanymi protezami - ostrymi powierzchniami zębów - brak higieny jamy ustnej
Zapalenie przewlekłe błony śluzowej jamy ustnej, Morfologia
o Rozrost nabłonka wielowarstwowego płaskiego tworzącego głębokie wpuklenia do podścieliska
–> rozrost tkanki łącznej włóknistej tworzącej makroskopowo widoczny guzek –> włókniak reaktywny (fibroma irritans)
Zmiany w jamie ustnej towarzyszące chorobom skóry
· Rumień wysiękowy (erythema mulriforme exsudativum)
· Pemphigus vulgaris
· Pemphigoid
· Epidermolysis bullosa
· Choroba Dariera (keratosis follicularis) i liszaj płaski pęcherzowy (lichen planus)
· Twardzina skóry (scleroderma)
Rumień wysiękowy (erythema mulriforme exsudativum)
owrzodzenia w błonie śluzowej jamy ustnej, języka i warg
Pemphigus vulgaris
pękające pęcherzyki w jamie ustnej czasem poprzedzające zmiany skórne
Pemphigoid
zmiany w jamie ustnej i spojówce oka podobne do zmian skórnych
Epidermolysis bullosa
(pęcherzowe oddzielanie się naskórka)
może doprowadzić do zwężenia szpary ustnej wskutek bliznowacenia
Choroba Dariera (keratosis follicularis) i liszaj płaski pęcherzowy (lichen planus)
nadżerki w błonie śluzowej jamy ustnej
Twardzina skóry (scleroderma)
zgrubienie ozębnej
Zmiany w jamie ustnej towarzyszące chorobom zakaźnym
· Odra (morbilli)
· Mononukleoza zakaźna
· Szaro-białawe wysiękowe naloty na migdałkach
- Drobna osutka krwotoczna na podniebieniu
· AIDS
· Płonica (scarlatina)
· Błonica gardła (diphtheria pharyngis)
Odra (morbilli)
- W okresie zwiastunów wysypka (enanthema) na błonie śluzowej
- Plamki Koplika w okolicy ujścia przewodu ślinianki przyusznej
Mononukleoza zakaźna
- Ostre zapalenie gardła (pharyngitis acuta)
- Zapalenie migdałków (tonsillitis)
· AIDS
Rzadką ale charakterystyczną - włochata leukoplakia (rogowacenie białe) błony śluzowej jamy ustnej (zlewające się ogniska)
· Mikroskopowo pogrubiały nabłonek (acanthosis) pokryty jest licznymi warstwami zrogowaciałych komórek (hyperkeratosis)
· Niekiedy koilocytoza
· Uważa się że główną przyczyną - zakażenia EBV
· Płonica (scarlatina)
- Od początku zaczerwienienie gardła i naloty na powiększonych migdałkach
- Wyraźne obłożenie języka, które ustępuje po 2-3 dniach, odsłaniając tzw. język malinowy
(żywoczerwony język z wyraźnie widocznymi brodawkami)
· Błonica gardła (diphtheria pharyngis) ,Postaci
1) Umiejscowiona - najlżejszy przebieg, obraz anginy nieżytowej lub włóknikowej
2) Zatokowa - na migdałkach brudnobiaławe naloty, dość twarde i trudne do
usunięcia, po zdjęciu nalotu podłoże krwawi
3) Postępująca - naloty przechodzą poza obręb migdałków, kolor zielonkawy
4) Toksyczna
5) Hipertoksyczna
Zmiany w jamie ustnej towarzyszące chorobom hematologicznym
· u chorych z pancytopenią (anemia plastyczna, białaczki aleukemiczne, zespoły mielodysplastyczne), w przebiegu białaczek z agranulocytozą
· w białaczce monocytarnej występuje nacieczenie białaczkowe dziąseł wraz z zapaleniem ozębnej
Zmiany w jamie ustnej towarzyszące innym chorobom, niz choroby skóry, zakaźne, hematologiczne
· ziarniniakowość Wegenera
· kiła nabyta
· kiła wrodzona
- wczesna
- późna
· zespół Rendu-Oslera-Webera (teleangiectasia hemorhagica hereditaria)
· choroba Leśniewskiego – Cohna
· sarkoidoza
· zmiany barwnikowe w amie ustnej wzwiązane z nadmiarem melaniny
- w zespole Peutza – Jeghersa (jamartomatyczne polipy jelita, zwiększone ryzyko występowania raka
sutka, trzustki, jajnika)
- choroba Addisna
- hemochromatoza
- zespół Albrighta (przedwczesne dojrzewanie płciowe, zwłóknienie kości)
ziarniniakowość Wegenera
ziarniniaki z martwicą i owrzodzenia w błonie śluzowej jamy ustnej, nosogardła i zatok
martwica podniebienia i przebicie przegrody nosa
· kiła nabyta
zmiana pierwotna na wardze, języku lub błonie śluzowej gardła w wyniku kontaktu z narządami płciowymi osoby zakażonej
o w przypadkach nieleczonych - osutka błon śluzowych (enanthema) pod postacią licznych drobnych powierzchownych białawych owrzodzeń (kiła drugorzędowa)
- mogą występować kłykciny (lepieże) płaskie (condyloma lata) w kącikach ust
o w kile trzeciorzędowej mogą wystąpić kilaki podniebienia i języka pod postacią twardych guzków,
które ulegając owrzodzeniu –> perforacji podniebienia twardego –> zapalenie języka
· kiła wrodzona
1) wczesna
na wargach rozpadliny (rhagades), po których pozostają białawe, promieniste blizny Parrota
2) późna
cienkie zęby, łatwo ulegające zniszczeniu, siekacze przyśrodkowe są kształtu beczkowatego z charakterystycznymi wrębami na brzegu siecznym (zęby Hutchinsona)
· zespół Rendu-Oslera-Webera (teleangiectasia hemorhagica hereditaria)
o AD
o ujawnia się w okresie dojrzewania
o liczne pająkowate rozszerzenia naczyń w skórze i błonach śluzowych m.in. warg, jamy ustnej i nosa (częste krwawienia z nosa)
· choroba Leśniewskiego – Cohna
może - obecnością obrzęku, owrzodzeń oraz rozrostami błony śluzowej wpostaci polipów
sarkoidoza
zmiany ziarniniakowe na wargach, w błonie śluzowej jamy ustnej, dziąsłach, podniebieniu twardym i jezyku
o w sarkoidozie pierwotnej złogi amyloidu gromadzące się w języku powodują –> powiększenie
Inne zmiany nie nowotworowe
Powiększenie języka Zmniejszone wydzielanie śliny Ziarniniak naczyniasty Ziarniniak traumatyczny Nadziąślak olbrzymiokomórkowy
Powiększenie języka
· Macroglossia
· Wrodzone
· Nabyte
Powiększenie języka · Wrodzone
o Miejscową przyczyną powiększenie języka już od urodzenia może być lymphangioma lub
haemangiomalingue.
o Wrodzona niedoczynność tarczycy
o Choroba Pompe (glucogen storage disease type II)
o Zespół Hurlera (gargoylizm)
o Zespół Beckwitha – Widemanna
o Zespół Downa
Powiększenie języka · Nabyte
o Akromegalia
o Skrobiawica
o Lymphangiosis neoplasmatica
Zmniejszone wydzielanie śliny
· Xerostomia
· W zespole Sjogrena, śwince, sarkoidozie
· przez leki o działaniu antycholinergicznym lub przez zmiany zanikowe ślinianek - radioterapia
Ziarniniak naczyniasty
· nie wyjaśniono czy jest zmianą nienowotworową czy nowotworem, tzn.postacią naczyniaka
· często na dziąśle lub w innych miejscach jamy ustnej (skóra, pochwa)
· W części przypadków czynnikiem inicjującym jest niewielki uraz
· Rośnie szybko jako uwypuklający się uszypułowany czerwonawy guzek, łatwo krwawiący, zwykle
owrzodziały
· Identyczne zmiany na dziąśle u kobiet w ciąży (granuloma gravidarum – ziarniniak ciążowy)
Ziarniniak traumatyczny
=wrzodziejący ziarniniak eozynofilowy
· prawdopodobnie wskutek urazu zgniatającego
Nadziąślak olbrzymiokomórkowy
· Epulis gigantocellularis
=obwodowy ziarniniak olbrzymiokomórkowy (granuloma gigantocellulare periphericum)
· odczyn proliferacyjny (zmiana odczynowa reaktywna) na działanie miejscowego czynnika uszkadzającego (nadziąślak nie jest nowotworem !!!)
· mikroskopowo komórki olbrzymie wielojądrowe typu osteoklasta
· guzek o średnicy do 1,5 cm na dziąśle szczęki lub żuchwy, może przysuwać ząb lub wywoływać ubytek kości żuchwy
Brodawczak płaskonabłonkowy
· papilloma planoepitheliale
· to najczęściej spotykany łagodny nowotwór jamy ustnej
· zwykle w przedniej części jamy ustnej
Zmiany prekursorowe z których może rozwinąć się rak
płaskonabłonkowy inwazyjny
· Zmiany przedrakowe
· Stany przedrakowe
Zmiany przedrakowe
to zmiany błony śluzowej w miejscach , w których inwazyjny rak jamy ustnej występuje ze zwiększoną częstością o Leukoplakia o Erytroplakia o Leukoplakia kiłowa o Keratosis sublingualis
Stany przedrakowe
uogólnione lub ogólnoustrojowe choroby (dotyczące również błony śluzowej jamy
ustnej), w których nieinwazyjny rak jamy ustnej występuje statystycznie częściej, ale w miejscach
nieprzewidywalnych
o Lichen planus
o Przewlekły niedobór żelaza (Plummer-Vinson)
o Lupus erythematosus discoides
o Xeroderma pigmentosum
Rogowacenie białe błony śluzowej – leukoplakia
przyczyny
histologia
· bezobjawową plamę białawą (lub białawe zgrubienie) błony śluzowej ostro/nieostro odgraniczone, która nie daje się usunąć oraz której przyczyną nie jest określona (klinicznie ani mikroskopowo)
· W pojęciu mieści się obraz kliniczny zmian, które mogą być:
1) zmianami nowotworowymi nieinwazyjnymi (neuplasia intraplanoepithelialis – SIN/dysplasia/carcinoma in situ)
2) zmianami nienowotworowymi (np. hyperkeratosis)
·
o Histologicznie widoczne są cechy zaburzenia dojrzewania i proliferacji komórek nabłonka oraz
związane z nimi zaburzenia architektury nabłonka o różnym stopniu zaawansowania:
· począwszy od niewielkiego stopnia acanthosis i hyperkeratosis–>do zmian typu wewnątrznabłonkowej neoplazji (SIN) dużego stopnia (dysplazji dużego
stopnia/carcinoma in situ)
Do najważniejszych przyczyn
o Palenie i żucie tytoniu
o Alkoholizm
o Przewlekłe miejscowe drażnienie (np. niedopasowanymi protezami, gorącymi potrawami)
leukoplakia
Cechy zmiany które wiążą się z większym ryzykiem przemiany złośliwej
o Długotrwałość
o Lokalizacja na bocznej i dolnej powierzchni języka oraz dnie jamy ustnej
- Na dnie jamy ustnej zmiany transformacja nawet w ciągu kilku miesięcy -
rogowacenie podjęzykowe (keratosis sublingualis)
o Kolor i konsystencja
§ Zmiany koloru czerwonego oraz z wyczuwalnym stwardnieniem – większe ryzyko
o Większe ryzyko u kobiet
o Wewnątrznabłonkowa neoplazja w obrazie mikroskopowym
o Etiologia
§ Jeżeli leukoplakia występuje u osób niepalących (tzw. Leukoplakia idiopathica), ryzyko
transformacji nowotworowej jest większe niż u palaczy tytoniu
leukoplakia · Morfologia
Zmiany mogą być gładkie lub brodawkowate, w związku z czym leukoplakię dzieli się na:
1) homogenną
· płaska, jednolita, biała plama o gładkiej lub nieco pomarszczonej powierzchni
· histologicznie rzadko stwierdza się w niej SIN i progresję raka naciekającego,
2) niehomogenną
· egzofityczna, brodawkowata
leukoplakia proliferativa verrucosa
o niehomogenną
(duże ryzyko progresji do raka inwazyjnego)
o zmiana najczęściej w błonie śluzowej policzka lub języka, szybko staje się wieloogniskowa.
o progresję od hiperplazji –> SIN –> naciekającego raka
o częściej u kobiet
leukoplakia,
Do cech wyrażających zaburzenie dojrzewania należą
· Hyperplasia lub atrofia nabłonka · Keratosis · Parakeratosis et hyperkeratosis · Zaburzenia stratyfikacji komórek wyrażające się m.in. zaburzeniem polaryzacji komórek · Obniżona kohezja międzykomórkowa · Polimorfizm komórkowy
Występowanie leukoplakii
częściej w błonie śluzowej policzków, grzbietu języka, wyrostków zębodołowych, podniebienie twarde
- w cienkim nabłonku, tzn. w błonie śluzowej brzusznej powierzchni języka, migdałków, gardła dolnego, występują RZADZIEJ, ale prawdopodobieństwo stwierdzenia w nich SIN jest WYSOKIE
leucoerythroplakia
· leukoplakia mieszana z erytroplakią
ryzyko wystąpienia raka inwazyjnego jest bliższe temu jakie w erytroplakii
Rogowacenie czerwone błony śluzowej – erytroplakia
· określenie kliniczne oznaczające obecność czerwonych nieregularnych, łatwo ulegających
uszkodzeniu, krwawiących ognisk błony śluzowej ze zmianami atroficznymi.
· rzadziej niż leukoplakia, ale z większą częstością ulega transformacji nowotworowej,
( zwykle w tych miejscach gdzie rak jamy ustnej jest najczęstszy)
· W większości wywołana jest działaniem karcinogenów
й· Morfologia
ogniska rogowacenia czerwonego mają wygląd czerwonego aksamitu niekiedy z
nadżerkami.
Erytroplakia co moze byc w brzegach zmiany
W dużym odsetku stwierdza się towarzyszącego raka płaskonabłonkowego inwazyjnego w brzegach zmiany.
Erytroplakia Histologicznie,
ścieńczały nabłonek wielowarstwowy płaski bez/ z nieznacznymi cechami dojrzewania, pod którym w podścielisku znajdują się liczne rozszerzone naczynia
krwionośne (stąd czerwony kolor zmiany) i często obfity odczyn zapalny ze zmianami obrzękowymi.
SIN dużego stopnia
o przypominają CIN dużego stopnia w szyjce macicy
Erytroplakie najczęściej spotykamy
w błonie śluzowej brzusznej powierzchni języka, łuku podniebiennego,
dna jamy ustnej, czyli tam gdzie występuje nabłonek wielowarstwowy płaski o mniejszej grubości.
Nowotwory złośliwe
Rak płaskonabłonkowy
Czerniak złośliwy
Mięsak Kaposiego
Rak płaskonabłonkowy
syn-, metachroniczne
· Carcinoma planoepitheliale
· Stanowi ok. 95% wszystkich nowotworów jamy ustnej
· u osób starszych
· Raki synchroniczne (gdy rozpoznane są w tym samym czasie lub w ciągu 6 miesięcy od stwierdzenia guza
pierwotnego)
· Raki metachroniczne (rozpoznane po 6 miesiącach od wystąpienia guza pierwotnego
Do najczęstszych miejsc występowania raka należą w kolejności
o Dno jamy ustnej
o Język (boczna i dolna powierzchnia)
Do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia raka inwazyjnego należą
o Tytoń (palenie i żucie) i alkohol
o Marihuana
o Infekcja HPV (6, 16, 18)
o Promienie ultrafioletowe i palenie fajki à zwiększone ryzyko raka wargi dolnej
o Zmiany prekursorowe i stany przedrakowe
o Przewlekłe drażnienie i przewlekłe stany zapalne
o Czynniki genetyczne
Carcinoma verrucosum
szczególna odmiana wysokodojrzałego raka płaskonabłonkowego
· rośnie egzofitycznie najczęściej w błonie łuzowej policzka,
· cechuje się niewielką inwazją i rzadko daje przerzuty
Rak płaskonabłonkowy
Morfologia, roznicowanie
Uwypuklony twardy, białawy zgrubienie gładkie lub brodawkowate na powierzchni
o Mają różny stopień zróżnicowania
1) Wysoko zróżnicowane rogowaciejące (GI)
· carcinoma planoepitheliale karatodes
· z wyraźnie widocznymi mostkami międzykomórkowymi (cecha keratynocytów) i
perłami rogowymi
2) O średnim stopniu zróżnicowania (GII)
· carcinoma mediocre differentiatium,
3) Niezróżnicowanych anaplastycznych (GIII)
· carcinoma non differentiatum (anaplasticum)
Czerniak złośliwy
· Melanoma malignum
· 1% wszystkich czerniaków
· Złe rokowanie
Mięsak Kaposiego
Jedną ze zmian błony śluzowej jamy ustnej występujących w przebiegu AIDS
