NL GS Flashcards
Juliana
Nederlandse koningin, gaat in 1943 en 1944 op bezoek in Suriname en de Antillen, Greet-Hofmans affaire, verleent Willi Lages gratie na morele bezwaren omtrent doodstraf, koningin van 1948-1980
Jozef Nassy
Surinaams kunstschilder en actief in het verzet tijdens WO II
Rutger Jan Schimmelpenninck
Werd in 1804 gevraagd om een nieuwe grondwet te schrijven, werd in 1805 de facto alleenheerser van Nederland voor een jaar, moest aftreden nadat Napoleon vond dat er te weinig en te langzaam met zijn beleid gebeurde
Richard D’Alton
Generaal in Oostenrijkse Nederlanden namens Oostenrijk. Slaagt er niet in om de rebellie te onderdrukken
Ferdinand von Trauttmansdorf
Bestuurde namens Jozef II de Oostenrijkse Nederlanden, schaftte veel verkregen rechten af en zorgde daarmee indirect voor de Brabantse Omwenteling
Jan Frans Vonck
Leider van de opstand in 1790 tegen het Oostenrijkse gezag, beroepte zich meer op de Franse Revolutie en zocht aansluiting bij het volk en de patriotten, leider van de vonckisten en Pro Aris et Focis
Rerum Novarum
Toespraak van paus Leo XIII in 1891 waarin hij opriep tot betere werkomstandigheden voor Katholieke arbeiders
Conferentie van Berlijn
Conferentie van 1884-1885 waarin onder andere Congo als gebied van Leopold II werd erkent en werd afgesproken dat men ook daadwerkelijk in een kolonie aanwezig moest zijn
Abraham Kuypers
Nederlands Ortodox-Protestantse politicus, richtte in de 1870s de ARP op
Aprilbeweging
Beweging in 1853: Protestants protest tegen Katholieken en Thorbecke-kabinet, omdat die te weinig begrenzingen voor Katholieken oplegde. Emancipatie zou alleen mogelijk zijn als de Katholieken zich gedeisd hielden
Adolphe Nothomd
Nederlands politicus die opriep tot bescherming van het confessionele onderwijs
Charles Rogier
Belgisch liberale politicus, grondlegger van de Belgische staat
Johan Rudolf Thorbecke
Voornaamste Nederlandse hervormer van 1848, liberaal die streefde naar een erg actieve burgerij. In zijn tweede kabinet lag er een focus op verbetering van de infrastructuur
Koning Willem II
Was van 1840-1849 koning , voerde een liberaal parlementair stelsel in uit angst voor een revolutie
Cultuurstelsel
Stelsel, bedacht door Johannes van den Bosch, met idee dat de inheemse Indonesische bevolking een deel van het jaar gratis arbeid moest leveren voor de Nederlandse staat. 1830-1870
Raad van Beroerten
Speciale rechtbank voor ketters, ingesteld in 1567 door Alva, zorgde voor veel verzet
Oostenrijkse Successieoorlog
Oorlog over de acceptatie van Maria Theresa als keizerin van Oostenrijk, tijdens deze oorlog viel Frankrijk de Zuidelijke Nederlanden binnen, gaf impuls aan bestuurlijke vernieuwing (1740-1748)
Lodewijk Bonaparte
Van 1806-1810 koning van Nederland in naam van Napoleon, na afzetting van Schimmelpenninck. Hierna werd Nederland ingelijfd bij Frankrijk
SDAP
Sociaal-democratische partij, opgericht in 1894, werd groot doordat ze ook liberale ideeën hadden
Atjeh-oorlog
Oorlog in Indonesië van 1873-1914
Imagined Communities
Een verbeelde gemeenschap, een voorbeeld daarvan is de natiestaat
Greet-Hofmans Affaire
Affaire rondom Greet Hofmans die veel invloed kreeg aan het hof van Juliana, was erg spiritueel en organiseerde bij Juliana verschillende ontmoetingen en lezingen, 1956
Willi Lages
Kopstuk van de SD, Juliana verleent gratie aan hem omdat ze morele bezwaren tegen de doodstraf heeft
Product
Naam voor de 1e politionele actie, vond plaats in 1947
Huib van Mook
Luitenant die eigenhandig in 1947 het akkoord van Linggadjatie opgeeft en start met de 1e politionele actie
Akkoord van Linggadjatie
Akkoord tussen Nederland en Indonesië in 1946 waarbij de Nederlands-Indonesische unie gevormd wordt
Koning Willem I
Zoon van stadhouder Willem V, wordt in 1813 onthaald als bevrijder van Nederland, streeft een staatskerk na, wordt ook wel koning koopman genoemd door het oprichten van verschillende economische instellingen. Koning van 1815-1840
Karel II
Na zijn dood in 1702 nam de chaos toe, tijdens zijn opvolger Karel VI waren er verschillende regimes die naast elkaar functioneerde in de zuidelijke Nederlanden
Willem III
Stadhouder van 1675-1702 en later ook koning van Engeland, trekt zich op als beschermer van Protestants Europa
Rampjaar
1672, als de Republiek wordt aangevallen door Engeland, Frankrijk en Münster tegelijkertijd. Zorgt voor veel onvrede over regenten en Johan de Witt
Johan de Witt
Raadspensionaris, werd machtig tijdens het eerste stadhouderloze tijdperk maar gelyncht na onvrede na het Rampjaar
Willem van Oranje
Leider van de Opstand, toont zich als beschermer van het Protestantisme en als vader des vaderlands, in principe eerste Oranje-stadhouder van 1572-1584
Pim Fortuyn
Nederlandse populistische politicus, werd na 9/11 populair, maar neergeschoten, erg kritisch op de Islam
Liberaal Manifest
Geschriften van de VVD
VVD
Liberale Nederlandse Partij, opgericht in 1981
Thierry Baudet
Nederlands rechts-populistisch politicus, oprichter van FvD
Geert Wilders
Nederlands rechts-populistisch politicus, oprichter van de PVV
Java-oorlog
Oorlog op Java van 1825-1830 tussen Nederland en prins Djponegoro
Leopold I
Werd door Belgisch revolutionairen naar voren geschoven als koning van België
Johannes Henricus van der Palm
Belichaming van de politiek die gericht is op zo min mogelijk politiek opvatten en vermijden van discussie, door dissidente geluiden te onderdrukken en op een onzichtbare manier een politiek standpunt in te nemen
Gijsbert Karel van Hogendorp
Bestuurde Nederland na val van het Franse regime, maakte een nieuwe grondwet
Alexander Gogel
Secretaris van financiën onder het eenhoofdig bestuur van Schimmelpenninck. Maakte een nieuw belastingstelsel
Romusha
Indonesische mannen die gedwongen werden om voor de Japanners te werken
Sukarno
Indonesisch onafhankelijkheidsstrijder, richtte in 1927, werkte samen met de Japanners en riep in 1945 de onafhankelijkheid uit.
Sarekat Islam
Eerste grote politieke beweging die streed voor de onafhankelijkheid van Indonesië, actief van 1912-1927
Bloedplakkaten
Wetten in 1550 die gingen over de vervolging van ketters
Wilfrid
Abt uit Engeland die Friezen wilde kerstenen, komt in 678 aan bij Altdisel waar hij een halfjaar vredig logeert. Maakt qua kerstening geen indruk
Filips II
Koning van Spanje en landsheer van Nederland, bind zijn koningschap sterk aan religieuze autoriteit
Boeteboek van Beda
Boek, misschien van Willibrord, over Friesland, komt het idee vandaan dat Friezen kinderen zouden offeren, wat niet waar is. Ook zouden Friezen aan mensenoffers en crematies doen
Conformisme
Het aanpassen aan gedrag en opvattingen die heersen in een groep
Februari staking
Protest in 1941 tegen de deportaties van Joden in Nederland, hierna verharde de relatie tussen Nederlanders en de bezetters
Wilhelmina
Koningin van Nederland tijdens WO II, wist in deze periode enorm populair te worden, koningin van 1890-1948, maar eerste jaren onder regentschap van Emma
Arthur Seyss-Inquart
Leider van het burgerlijk bestuur in Nederland tijdens de Duitse bezetting
Hendrik Colijn
Premier van Nederland namens de ARP tijdens de voorjaren van WO II, van 1925-1926 en van 1933-1939
NSB
Nederlandse facistische partij, werd in 1935 groot maar verloor vervolgens veel stemmen toen deze radicaliseerde
Groot-Nederlandse Beweging
Beweging die band met Vlaanderen wou versterken, sloeg echter nooit echt aan
Herman Adriaan van Karnebeek
Nederlands minister van buitenlandse zaken, zorgde dat België geen gebied van Nederland kreeg na WO I
Hugo de Groot
Nederlands intellectueel, bedacht de ‘ware vrijheid’ met link naar de Bataven als uitleg waarom de Nederlandse Opstand wel gerechtvaardigd was, en andere niet
Luis de Lannoy
Antilliaans verzetstrijder in Nederland tijdens WO II
Boy Ecury
Arubaans verzetstrijder in Nederland tijdens WO II
Collective memory
Herinnering van een groep, er is ook sprake van sociale amnesia
Bijltjesdag
Dag na WO II waar afgerekend werd met collaborateurs
Henriëtte Holst
Anti nationaal-socialist, schreef exil-literatuur
Johan Huizinga
Sprak zich in 1935 uit tegen de neutraliteitspolitiek
Vreemde Oosterlingen
Niet Indonesische Aziaten in Indonesië
Inlanders
Naam voor de inheemse bevolking van Indonesié
Agrarische wet de Waal
Wet die in 1870 een einde maakt aan het cultuurstelsel
Onderdaanschapswet
Wet uit 1910 die Vreemde Oosterlingen en Inlanders wel onderdanen maakt, maar geen burgers
Nationaliteitswet
Wet uit 1892 waarin wordt vastgelegd dat Inlanders en Vreemde Oosterlingen hun Nederlandse nationaliteit verliezen
Lombok expeditie
Bloedige oorlog in 1894 op Indonesië
Jan Pieterszoon Coen
VOC gouverneur van Indonesië, begint met het verwijderen van de volledige inheemse bevolking
Padri oorlogen
Oorlog van 1821-1837 op West-Sumatra, Padri’s hingen een strengere leer van de Islam aan
Grote Postweg
Project in Indonesië van 1809-1810 waar veel inheemse arbeiders stierven
Biscchoppelijk Herstel
In 1853 een herstel van de bisschoppelijke heirarchie in Nederland
Oranjerestauratie
Als in 1787 na de Patriotse Revolutie Pruisen binnenvalt en de Oranjes herstelt
Social battleground
Als iets wat er eigenlijk niets mee te maken heeft wordt gebruikt om een algemeen probleem aan te kaarten, bijvoorbeeld Sinterklaas en bestraffing van kinderen
Intersectionaliteit
Maatschappelijke ongelijkheid langs verschillende assen
Clash of civilizations
Idee na 9/11 van onder andere Pim Fortuyn en Theo van Gogh, geeft aan dat er behoefte is aan sociale en culturele controle
Vrede van Breda
Vrede in 1667 tussen de Republiek en Engeland waarin ze New York afstaan na de 2e Nederlands-Engelse oorlog, was door Michiel de Ruyter in principe gunstig voor de Republiek
Vrede van Westminster (1)
Vrede in 1654 tussen de Republiek en Engeland waarin de akte van seclusie wordt opgenomen: Willem III mag nooit stadhouder worden omdat hij aanspraak maakt op de Engelse troon
Eerste Stadhouderloze Tijdperk
Periode van 1650-1675 zonder stadhouder na het overlijden van Willem II
Hendrik van der Noot
Politicus, aanvoerder van de satisten, richt eigen verenigde staten op ten koste van het Oostenrijkse gezag in 1790, tijdens de Brabantse Omwenteling. Satisten waren conservatief en wouden herstel van het ancien regime.
Jozef II
Verlichte Oostenrijkse keizer van 1780-1790, hervormde ook de Zuidelijke Nederlanden maar na zijn dood werd er veel teruggedraaid. Tijdens zijn regime hervormde hij de kerk waardoor hij religieuze autoriteit verloor, zo had hij weinig gezag
Joan Derk van der Capellen tot den Pol
Grondlegger van het Nederlands patriotisme, schreef ‘aan het volk van Nederland’ dat een aanval was op de stadhouder en de politiek
Willem V
Stadhouder van 1751-1795 totdat de Fransen in 1794-1795 binnenvallen, vlucht dan naar Engeland
Anna van Hannover
Treed op als regentes voor Willem V in 1751
Willem IV
Stadhouder van 1747-1751, doet niks met burgers uit de middenklasse. Benoemd na de Orangistische revolutie toen de Franse legers binnenvielen.
Karel van Lotharingen
Regeerder en landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden tijdens Maria Theresa, zette in op landbouw, nijverheid, wetenschap en onderwijs
Maria Theresa
Oostenrijkse keizerin en heerseres over de Zuidelijke Nederlanden, wist met handelstarieven de eigen economie te beschermen
Jan van Brouchoven
Richtte een eigen succesvolle handelscompagnie op in Vlaanderen
Filips de Schone
Hertog, 1482-1506, draaide een aantal verworven bevoegdheden terug, hierdoor beseften de gewesten zich dat ze beter met elkaar af waren
Karel de Stoute
Hertog, 1467-1477, oorlogszuchtige hertog, centralisatie diende vooral zijn eigen belang, hierdoor groeide steden en gewesten naar elkaar toe
Leliaerds VS. Klauwaards
Conflict in Vlaanderen.
Leliaerds: koningsgezinde patriciërs
Klauwaards: graafsgezinden
Hoekse VS. Kabeljauwse
Conflict in Holland en Utrecht
Kabeljauwse: aanhangers van Willem V
Hoekse: aanhangers van Margareta van Beieren
Op een gegeven moment werden de Kabeljauwen burgers en gezien als de gevestigde orde
Filips de Goede
Hertog, 1419-1467, oorspronkelijk alleen hertog van Bourgondië en Vlaanderen, maar breidde territorium uit naar Brabant, Zeeland, Limburg, Holland, Henegouwen en Luxemburg. Begon met centralisatie door de oprichting van de orde van het Gulden Vlies, centrale rekenkamers, hooggerechtshoven en de Staten-Generaal
Blijde Inkomst
Document uit Brabant uit 1356 waarin werd vastgelegd dat onderdanen niet trouw hoefde te zijn aan een slechte heerser
De 7 steden
Stedelijk samenwerkingsverband in Vlaanderen
Hanze
Stedelijk samenwerkingsverband in Gelre
Plakkaat van Verlatinge
Plakkaat uit 1581 waarin staat dat men op zoek gaat naar een nieuwe vorst
Jan zonder Vrees
Bourgondische hertog, 1404-1419, had conflict met Franse koning
Floris V
Graaf van Holland, krijgt veel gebied maar wordt uiteindelijk vermoord door lokale adel die hun macht zien verminderen, onder andere Gijsbrecht van Amstel
Slag bij Vlaardingen
Slag tussen graaf Dirk III en de prinsbisschop van Utrecht in 1018, wordt gezien als de onafhankelijkheid slag van Holland, Dirk III weet deze slag uiteindelijk te winnen
Dirk I
Zoon van Gerulf, graaf van Friesland, sticht het belangrijkste klooster van Egmond op land dat hij gekregen had van de Frankische heerser
Godfried de Deen
Krijgt van de Frankische heer een gebiedje toegewezen, vanaf 882 is hij graaf van Friesland
Willibrord
Engels missionaris die in 690 in Nederland komt, vestigt zich in Utrecht en zoekt een alliantie met Pepijn II