Mykobakteriozy Flashcards
Co powoduje gruźlicę
Mycobacterium:
- tuberculosis
- bovis
- africanum
Przeciwprątkowe - bakteriobójcze?
RYFAMPICYNA IZONIAZYD PIRAZYNAMID STREPTOMYCYNA ETIONAMID fluorochinolony KAPREOMYCYNA
Przeciwprątkowe bakteriostatyczne?
ETAMBUTOL
KWAS p-AMINOBENZOESOWY
CYKLOSERYNA
Przeciwprątkowe - pierwszy rzut
RYFAMPICYNA IZONIAZYD PIRAZYNAMID STREPTOMYCYNA ETAMBUTOL
Przeciwprątkowe - alternatywne
ETIONAMID KAPREOMYCYNA CYKLOSERYNA KWAS p-AMINOBENZOESOWY KANAMYCYNA AMIKACYNA fluorochinolony RYFABUTYNA RYFAPENTYNA KLOFAZYMINA KLARYTROMYCYNA DELAMANID BEDAKILINA
Kiedy stosujemy drugi rzut?
Oporność na lek I rzutu
Terapia się nie udała
Poważne działania uboczne
IZONIAZYD (podobieństwo struktrualne, efekt działania i na jakie prątki, mechanizm
- podobny do pirydoksyny
- działa BÓJCZO na prątki dzielące się (wewnątrz i zewnątrzkomórkowe, mniej działa na atypowe)
- NIEODWRACALNIE hamuje enzymy syntezy KWASU MYKOLOWEGO)
Czy IZONIAZYD działa sam w sobie?
Nie, aktywny jest jego metabolit powstający przy udzialej BAKTERYJNEJ katalazy-peroksydazy –>KatG
Czym jest kwas mykolowy?
Główny składnik ścian prątków.
Od czego zależy oporność na IZONIAZYD?
- nadekspresji produktu genu inhA - reduktazy chorniącej przed metabolitem IZONIAZYDU
- mutacji lub delecji KatG
- nadekspresji białka ochronnego - produktu ahpC
- mutacja enzymów biorących udział w syntezie kwasu mykolowego
Oporność na IZONIAZYD w mechanizme inhA daje równie oporność na?
mechanizm: nadekspresja produktu genu inhA - reduktazy chorniącej przed metabolitem IZONIAZYDU
chroni prątki przed ETIONAMIDEM
prątki z mutacją KatG NIE wykazują oproności na ETIONAMID
IZONIAZYD - działania niepożądane
- Reakcje immunologiczne
- Hepatotoksyczność
- Neurotoksyczność
- Niedokrwistość (bo brak B6), szum w uszach, jelita
IZONIAZYD - hepatotoksyczność
20% pacjentów: wzrost poziomu aminotransferaz we krwi ale nie wymaga to odstawienia leku.
1% chorych - ciężkie uszkodzenie wątorby z martwicą, zaprzestać stosowania
IZONIAZYD - neurotoksyczność?
10-20% pacjentów ->neuropatia obwodowa
Częściej przy wysokich dawkach oraz innych schorzeniach, AIDS cukrzyca uszkodzenie nerek
–> IZONIAZYD zwiększa wydalanie witaminy B6
zapobieganie: podawać B6, 10mg/doba
RYFAMPICYNA (grupa, efekt działania dla kogo, mechanizm, wchłanialność, penetracja tkanek i OUN, kiedy stosowana, co robi z P450
- Ansamycyna
- Bakteriobójcza dla prątków dzielących się WEWNĄTRZKOMÓRKOWYCH
- Łączy się z podjednostką Beta bakteryjnej poimerazy RNA zależnej od DNA
- dobrze wchłania się po podaniu dousnym, penetruje tkanki razem z trudno dostępnymi miejscami
- przenikalność do OUN: w stanie zapalenia
- silny induktor P450 - słabsze działanie METADONU, CYKLOSPORYNY, DSA)
Czy ludzka poimeraza RNA łączy się z RYFAMPICYNĄ?
Nie
Od czego zależy oporność na RYFAMPICYNĘ?
Od wystąpienia mutacji genu rpoB kodującego podjednostkę Beta polimerazy RNA zależnej od DNA
RYFAMPICYNA - zastosowania
Wszystkie postaci gruźlicy i w terapii trądu oraz
- ciężkich zakażeń gronkowcowych (+inne antybiotyki)
- legionelloza (+makrolidy)
- Neisseria, Haemophilus
RYFAMPICYNA - działania niepożądane
- Barwi na pomarańczowo mocz, pot łzy, ślinę, SPERMĘ <3
- silny induktor P450 - słabsze działanie METADONU, CYKLOSPORYNY, DSA)
- Przy rzadkim stosowaniu - objawy grypopodobne przy kolejnych dawkach
- Rzekomobłoniaste zapalenie j.grubego
- Żółtaczka/zapalenie wątroby
- Zaczerwienieie skóry
- Małopłytkowość
- Zaburzenia pokarmowe
ETAMBUTOL (mechanizm, na co i jak działa, mechanizm oporności, wchłanialność i dystrybucja)
- hamuje arabinozylotransferazy (kodowane przez embCAB)
- działanie STATYCZNE na prątki szybkodzielące się w środku i na zewnątrz komórek
- oporność: mutacja embCAB albo nadprodukcja enzymów, w chuj szybko narasta więc podawać z czym innym)
- dobrze wchłania się z PP, ale do OUN tylko w razie zapalenia
Co robią arabinozylotransferazy hamowane przez …?
… ETAMBUTANOL
Zaangażowane są w polimeryzację arabinoglikanu - składnika ściany prątków
ETAMBUTANOL - działania niepożądane
Pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego
–>zaburzenia ostrości i ślepota na zielony i czerwony
-reakcje uczuleniowe
(nie stosować u dzieci u których nie można badać wzroku)
PIRAZYNAMID
(co dzieje się w kwaśnym pH i czego to dotyczy?, działa sam czy metabolit? aktywność wobec prątków atypowych, mutacja mająca wpływ na przenikalność do bakterii, dystrybucja)
- w kwaśnym pH (wewnątrzkom) bakteriobójczy dla prątków WOLNO dzielących się
- działa aktywny metabolit przekształcany przez amidazę nikotynową - produkt genu pncA
- brak aktywności wobec prątków atypowych
- oporność: mutacja pncA/zmniejszanie przenikania do bakterii
- dobrze wchłania się z pp, do OUN tylko w razie zapalenie
PIRAZYNAMID - działania niepożądane
- Hepatotoksyczność
- Hiperurykemia - u większości i NIE trzeba wtedy odstawiać, ale może dać napad dny moczanowej
STREPTOMYCYNA (co to, aktywność wobec jakich prątków, dystrybucja, zastosowanie)
- aminoglikozyd
- brak aktywności wobec prątków atypowych
- działa bakteriobójczo na prątki pozakomórkowe
- do OUN tylko w zapaleniu
- uważać na nerki
- tylko w ciężkich postaciach gruźlicy - ZOMR lub prosówka
STREPTOMYCYNA - działanie niepożądane
Nefro i ototoksyczność, maks. czas terapii - 6 miesięcy
ETIONAMID (podobny do?, mechanizm działania, na co działa, sposób podania, penetracja, oporność krzyżowa z IZONIAZYDEM)
- podobny do IZONIAZYDU
- analgoiczny mechanizm działania
- bakteriobójczo na dzielące się prątki wewnątrz/zewnątrzkomórkowe
- podanie doustne
- DOBRZE penetruje do OUN
- prątki oporne na IZONIAZYD w mechanizmie inhA - oporne na ETIONAMID
- prątki oporne na IZONIAZYD w mechanizmie KatG - WRAŻLIWE na ETIONAMID
Działania niepożądane ETIONAMIDU?
Neurotoksyczność (podawaj PIRYDOKSYNĘ)
Podrażnienie żołądka
Uszkodzenie wątroby
KAPREOMYCYNA ( co to, mechanizm, na co działa, sposób podaży)
- aminoglikozyd, hamuje syntezę białek
- wykazuje działanie na M.tuberculosis opornych na AMIKACYNĘ i STREPTOMYCYNĘ
- stosowana domięśniowo jak prątki są oporne na wszystko
KAPREOMYCYNA - działania niepożądane
Uszkodzenie nerek, ototoksyczność
Powikłania w miejscu podanai
CYKLOSERYNA
czym jest i kiedy stosować
Inhibitor syntezy ściany bakterii
Gruźlica spowodowana szczepami opornymi na inne leki
CYKOSERYNA - dnp
Neuropatia obwodowa i zaburzenia psychiatryczne
PODAWAJ PIRYDOSKYNĘ i monitoruj szczytowe stężenia leku we krwi
KWAS p-AMINOSALICYLOWY
czym jest, kiedy stosować, wybiórczość
- antagonista kwasu foliowego
- rzadko stosowany, II rzut
- względnie wybiórczy wobec prątków
KWAS p-AMINOSALICYLOWY dnp
Podrażnienie żołądka, dwunastnicy, krwawienie z przewodu pokarmowego
- Pomiędzy 3-8 tygodniem terapii pojawiają się objawy nadwrażliwośći: gorączka, ból stawów, hepato/splenomegalia –>odsrawić
- Dłuższe stosowanie: krystaluria
AMINOGLIKOZYDY - gruźlica
W leczeniu zakażeń opornych na STREPTOMYCYNĘ podaje się KANAMYCYNĘ wypieraną teraz przez AMIKACYNĘ i KAPREOMYCYNĘ
AMIKACYNA - w skojarzeniu z innymi lekami
FLUOROCHINOLONY - gruźlica
CYPROFLOKSACYNA
LEWOFLOKSACYNA
GATYFLOKSACYNA
MOKSYFLOKSACYNA
aktywne wobec prątków gruźlicy i prątków ATYPOWYCH.
II rzut
OKSAZOLIDYNONY - gruźlica
LINEZOLID hamuje wzrost prątków zewnątrz/wewnątrzkomórkwoych.
LEK III RZUTU
MAKROLIDY - gruźlica
KLARYTOMYCYNA
AZYTROMYCYNA
W przypadku prątków nietypowych
DELAMANID (mechanizm, oporność, zastosowanie)
- hamuje syntezę kw. mykolowego
- brak oporności krzyżowej z niczym
- leczenie skojarzone wielolekoopornej gruźlicy płuc
DELAMANID - działania niepożądane
- przedłużenie odstępu QTc
- dyspepsje
- bezsenność
- bóle głowy
- hipokaliemia
- retikulocytoza
BEDAKILINA (do czego podobna, jaki mechanizm działa, na co działa i gdzie stosować?)
- podobna do chinolonów, inny mechanizm działania
- hamuje wybiórczo syntazę ATP prątków tuberculosis
- bakteribójczo na dzielące się/niedzielące się prątki wewnątrz i zewnątrzkomórkowe
- wielolekooporna gruźlica płuc
BEDAKILINA - dnp
Nuedności i wymioty
Wzrost aminotransferaz
Lek blokuje kanał potasowy - wydłużenie QTc
-należy uważać przy inhibitorach CYP3A4
U kogo sotsować leczenie profilaktyczne?
Nieszczepieni
Małe dzieci mające kontakt z chorym
Zakażeni HIB
Codzienne podawanie IZONIAZYDU 6-9msc
U HIV+ –> 9-12 msc
Czasem RYFAMPICYNA przez 4 miesiące
IZONIAZYD + RYFAMPICYNA - 3 msc
Jak testowane są preparaty na Mycobacterium leprae?
Na modelach zwierzęcych, M. leprae nie daje się hodować in vitro
Jak leczymy trąd?
Duża oporność na sulfony,
wiele leków przez 6 miesięcy
DAPSON
RYFAMPICYNA
KLOFAZYMINA
DAPSON
- jest sulfonem –> hamowanie syntezy dihydrofolianu
- dobra wchłanialność z przewodu pokarmowego
- kumuluje się w skórze, nerkach, wątrobie mięśniach
DNP DAPSONU
Ogólnie - dobra tolerancja
- RUMIEŃ GUZOWATY
- anemia hemolityczna
- niestrawność
- gorączka
- świąd
Czym wyleczyć rumień guzowaty powstały w wyniku terapii DAPSONEM?
Podajemy GKS oraz TALIDOMID
TALIDOMID - silnie teratogenny
KLOFAZYMINA (czym jest, mechanizm, gdzie się kumuluje, zastosowania
- barwnik fenzynowy
- łączy się z DNA i hamuje replikację
- kumuluje się w komórkach sieteczkowych skóry - stamtąd uwalniany przez miesiące
- trąd oporny na sulfony
KLOFAZYMINA - dnp
Przebarwienia skóry
Podrażnienie przewodu pokarmwego
