Lokalni i humoralni nadzor protoka - poglavlje 17 II Flashcards
uloga kisika u dugoročnoj regulacij protoka
- npr. smanjena dostupnst kisika -> velika prožiljenost tkiva
- ako se npr neku životinju stavi di ima dovoljno kisika u tamo di nema -> nagla angiogeneza -> toliko jak da žile ulaze u mrežnicu -> retrolentalna fibroplazija
čimbenici koji potiču angiogenezu
- čimbenik rasta žilnog endotela -VEGF
- čimbenik rasta fibroblasta
- čimbenik rasta iz trombocita - PDGF
- angiogenin
. - potječu iz tkiva s manjkom kisika i hranjivih tvari
proces angiogeneze
- pupanje novih žila iz starih malih žila
- otapa se bazalna membrana endotelnih stanica -> brza dioba endotelnih stanica -> šire se od žilne stijenke prema izvoru čimbenika koji potiču angiogenezu u obliku tračaka -> u trčcima se nastavlja dioba -> nastaje cjevčica koja se spaja s drugom cjevčicom -> ak ima protoka dolaze mišićne stanice i nastaju nove male žile
čimbenici koji spriječavaju angiogenezu
- steroidni hormoni
- angiostatin
- endostatin
prožiljenost je određena potrebom za maskimalnim krvnim protokom a ne prosječnim
- ako npr. određena tkiva rad eviše samo par min dnevno svejedno će se dogoditi aniogeneza ako je to dugoročno ponavljajuće
- kad se ne radi takav rad- > te žile stisnute, kad se radi prokrvljene i nose kisik i hranjive tvari
začepljenje žile - kolateralna cirkulacija
- začepljenje žile -> radi se novi žilni kanal
- postepno se otvaraju i dilatiraju ostale žilne petlje u tom području -> sve dok se ne zadovolje sve tkivne potrebe
- ne nastje jedna velik žila nego mnogi mali kolateralni kanali -> dovoljno za potpuno opkrbu ali pri mirovanju
- najizraženije kod koronarki i tromboze
pregradnja krvnih žila zbog promijene protoka ili tlaka
- promijene tlaka ili protoka -> promijena kapilarne gustoće i promijene strukture žila
. - odgovor malih žila i arterija -> vazokonstrikcija prema La Placeovom zakonu
- povišenje tlaka u veni(npr kod aorte) -> hipertrofija mišića vene -> pojačava se stijenka
- vrijedi i obrnuto pri niskom tlaku i protoku
načini promijene stijenke žila pri promijeni tlaka ili protoka
- eutrofično modeliranje prema unutra - kod malih žila - unutarnji promjer manji -> jer je deblja stijenka -> poprečni presjek nepromijenjen
- hipertrofično remodeliranje - u velikim žilama -> debljanje stijenke -> raste poprečni presjek
- remodeliranje prema van - unutarnji promijer se mijenja -> debljina stijenke nepromijenjena -> raste poprečni presjek
- hipertrofično remodeliranje prema van -> raste debljina stijenke i unutarnji promjer -> raste poprečni presjek
. - dugotrajno povećanje napetosti -> hipertrofija i povećanje debljine stijenke
- dugotrajno povećanje protoka -> povećanje unutarnjeg promjera
vazokonstrikcijski hormoni i djelovanje 3
- adrenalin(slabiji) i noradrenalin(a-adrenergičan receptor) - simpatički direktno živčano utječu na sve pa tako i posredno potiču nadbubrežnu žlijezdu na dodatno lučenje tih hormona
- angiotenzin II - snažno kontrhira male arteriole - može smanjit ukupni periferni otpor -> smanjuje se bubrežno izlučivanje -> povećava se artrijski tlak
- vazopresin - hipotalamus -> stražnji režanj hipofize -> krv -> jako snažan vazokonstriktor -> inače ga nema puno al kad je krvarenje je važan - povećava reapsorpciju vode u krv
vazodilatacijski hormoni i djelovanje 2
- bradikinin - uzrokuju dilataciju arteriola i povećanu kapilarnu propusnost - važan pri upalama - važan za kožu žlijezde slinovnice i u probavnom sustavu -> važan enzim kalikerin za njegov nastanak(njega aktivira oštećenje tkiva)
- histamin - uzrokuje dilataciju arteriola i povećanu kapilarnu propusnost - u svim oštećenim i upaljenim tkivima - potiče iz mastocita(u tkivu) i bazofila(u krvi)
drugi kemijski čimbenici koji uzrokuju vazodilataciju ili konstrikciju
VAZOKONSTRIKCIJA
- povećanje Ca iona
- povećanje CO2 u krvi
- smanjenje H iona
VAZODILATACIJA
- povećanje Mg i K iona
- povećanje H iona
- acetat i citrat
- CO2 u tkivima
zašto vazoaktivne tvari uglavnom imaju mali utjecaj na dugoročni protok krvi
- tkivo ima autoregulaciju svoje opskrbe krvlju
a i b adrenergični receptori
- a - noradrenalin, vazokonstrikcijski
- b - može se vezat adrenalin, vazodilatacijski