L5 : De strafbepaling : ingang in het strafrechtelijk sanctiestelsel

Question 1

Wat is een strafbepaling?

Answer 1

De strafbepaling geeft aan wanneer het strafrecht kan reageren en wat de reactie kan zijn.

Question 2

wat is materieel en formeel in dit kader?

Answer 2

Materieel = in het maatschappelijk verkeer
Formeel = tot overheidsfunctionarissen gericht

Question 3

Geven strafbepalingen de norm weer?

Answer 3

Nee, ze verwijzen er slechts naar

Question 4

Normen vs strafrechtelijk sanctiestelsel

Answer 4

Strafrechtelijk sanctiestelsel kan optreden als er een toepasselijke strafbepaling is. Op deze manier kun je vergelijken hoede verschillende onderdelen van het recht algemene normen handhaven. Je vergelijkt ze dan als sanctiestelsels.(bv bestuursrechtelijk, civielrechtelijk, strafrechtelijk)

Question 5

Uit welke delen bestaat een materiële norm?(Definitie)

Answer 5

Deleictsomschrijving + sanctienorm = strafbepaling

Question 6

Delictsomschrijving?

Answer 6

Toetssteen voor de rechter om te komen tot het antwoord op de vraag of een concrete gedraging (of nalaten) is te rubriceren onder een wettelijke strafbepaling.

Question 7

Sanctienorm?

Answer 7

Aan de beoordelingsmaatstaf is een gedragsnorm voor de rechter gekoppeld over de op te leggen sanctie: de sanctienorm.
De sanctienorm richt zich tot de strafrechter: hij is immers degene die de straf oplegt.

Question 8

Bekijk art 287 Sr en beschrijf:
- delictsomschrijving
- sanctienorm
- kwalificatie
- strafbepaling
(Leerboek 1 pag 82)

Answer 8

D: Hij die opzettelijk een ander van het leven beroeeft
S: wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste 15 jaren of een geldboete van de 5e categorie
K: ‘(als schuldig aan) doodslag
Strafbepaling: delectsomschrijving + sanctienorm

Question 9

Bijzondere strafbepaling vs algemene bepaling?

Answer 9

Bovenstaand is bijzonder en worden aangevuld met algemene strafbepalingen (Boek I Sr)
Delictsomschrijving wordt aangevuld door bepalingen uit Titel IV en V (poging en deelneming)
Sanctienormen door bepalingen uit Titel II en IIA (straffen en maatregelen)

Question 10

Moet er voor strafrecht een buiten de norm gelegen grond zijn (bv schade of gevaar) om op te treden?

Answer 10

Nee, het gaat louter om de overtreding van de norm.
Uitzondering: de wet Mulder –> licht verkeersovertredingen
Strafrecht = handhavingsrecht

Question 11

Verschil tussen straf en civiel recht? en bestuursrecht?

Answer 11

Strarecht reageert op de overtreding van de norm. Strafrech = handhavingsrecht
Civiel recht op de toegebrachte schade
Bestuursrecht: vaag

Question 12

Penologie?

Answer 12

Strafwetenschap

Question 13

Noem 4 groepen strafrechtstheorieen?

Answer 13

• Verdragstheorieen
• Absolute theorieen (vergeldingstheorie)
• Relatieve theorieen (generale en special preventietheorieen)
• Verenigingstheorieen

Question 14

Noem 3 zingevingen van straf?

Answer 14

• Vergelding
• Generale preventie
• speciale preventie

Question 15

Omschrijf verdragstheorieen?

Answer 15

De verdragstheorien hanteren de fictie dat burgers vrijwillig onderling een maatschappelijk verdrag hebben gesloten en daarmee hebben aanvaard dat schending van het verdrag tot bestraffing leidt.

Question 16

Omschrijf vergeldingstheorie?

Answer 16

De vergeldingstheorie gaat uit van de straf als vergelding voor gepleegd onrecht. Zij is gerechtvaardigd door het onrecht waarop zij reageert.
Er is een relatie tussen de ernst van het delict en de op te leggen straf.

Question 17

Wat is Generale preventie?

Answer 17

De straf is in deze opvatting gerechtvaardigd omdat zij nodig is in een samenleveing om criminaliteit te voorkomen. Accent ligt op dreiging.

Question 18

Speciale preventie?

Answer 18

Als de generale preventie, met als toevoeging dat het er om gaat te bewerkstelligen dat de dader geen delicten meer zal plegen.
Accent op strafsoort en uitvoering van de straf.

Question 19

Naast verschillende antwoorden geven stellen de drie theorieen ook verschillende vragen?

Answer 19

• vergeldingstheorie vraagt naar de grond, de rechtvaardiging van de straf–> absolute theorie
• de preventietheorieen vragen naar het doel, de zin ervan.–> Doeltheorieen

Question 20

Verenigingstheorieen?

Answer 20

Komen aspecten van vergeldingstheorie en preventietheorie aan bod door zowel grond als doel van de straf als uitgangspunt te hanteren voor rechtvaardiging van de strafoplegging.

Question 21

Wat is het strafrechtelijk legaliteitsbeginsel?

Answer 21

art1 Sr lid 1: de wettelijke strafbepaling is de enige ingang in het strafrechtelijk sanctiestelsel.

Question 22

Noem de 2 eisen aan het strafrechtelijk legaliteitsbeginsel?

Answer 22

• Wettelijke strafbepaling: het primaat van het geschreven recht: bepaald handelen is strafbaar middels een algemene geschreven delictsomschrijving met een algemene geschreven sanctienorm.
• Eis van Kenbaarheid” het moet een bestaande regel zijn, niet later bedacht of ingevoerd.

Question 23

Noem de 2 betekenissen van het legaliteitsbeginsel?

Answer 23

• Materieelrechtelijk: art 1 Sr: je mag niet gestraft worden zonder voorafgaande wettelijke strafbepaling
• Strafprocessuele betekenis: elk delict moet worden bestraft, mits het tevoren strafbaar was gesteld. In Nl is het dwingend voor de rechter brengen niet noodzakelijk (art 167 & 242 Sv)

Question 24

Wat is het Lex Certa beginsel?

Answer 24

Er moet een nauwkeurige omschrijving van strafbaar gedrag zijn, uitgaande van redelijkheid
En welke straf opgelegd kan worden.

Question 25

Moet een rechter straf opleggen?

Answer 25

Nee, de rechter heeft daar vrijheid in. Hij kan zelfs een schuldigverklaring uitspreken zonder straf op te leggen (art 9a Sr).
Lex Certa in de nederlandse context bepaald dus de maximale hoogte van een straf voor een bewezen delict.

Question 26

Noem de wetten/artikelen/verdragen waar het Lex Certa beginsel in is vast gelegd?

Answer 26

• art 16 Gw
• Art 1 lid 1 Sr
• Art 7 EVRM
• Art 15 IVBP

Question 27

waarin gaan de Gw en het Sr verder dan de verdragen?

Answer 27

art 7 EVRM en art 15 IVBP stellen niet de eis van de geschreven bepaling. dit met name ihkv de misdaden tegen de menselijkheid.

Question 28

Is er een uitzondering op het verbod van terugwerkende kracht van strafbepalingen?

Answer 28

Ja, art 1 lid 2 Sr: Bij verandering van wetgeveing na het tijdstip waarop het begaan is, worden de voor de verdachte gunstigste bepalingen toegepast.

Question 29

Wat is volgens de HR wijziging van wetgeving?

Answer 29

Elke wijziging die invloed heeft op strafbepalingen, indien daaruit een gewijzigde opvatting blijkt van de wetgever omtrent de strafwaardigheid van het gedrag.

Question 30

Noem 2 uitzoneringen hierop?

Answer 30

• Noodverordening van een burgemeester en het aflopen daarvan
• ontwikkelingen ten gevolge van gewijzigde economische omstandigheden

Question 31

Vanaf wanneer is art1 lid 2 Sr van toepassing?

Answer 31

• na dagvaarding maar voor behandeling door de feitenrechters
• na uitspraak in eerste aanleg of hoger beroep
• na hoger beroep door de HR: argumentatie:
  De Hr dient ervoor te waken dat in het geding, waarin de HR de hoogste rechter is voor wat de door het cassatieberoep opgeroepen rechtsvragen betreft, de beslissing in overeenstemming is met de wet.

Question 32

Wat betekent het Kousen en sokken arrest?

Answer 32

Al heeft de lagere rechter ten tijde van de uitspraak het geldende recht goed toegepast, de HR deze uitspraak kan vernietigen indien de wet tussentijd is gewijzigd.

Question 33

Wat is het verbod van analoge toepassing van strafbepalingen?

Answer 33

De eis van een ‘ voorafgegane wettelijke strafbepaling’ in art 1 Sr wordt zeer strikt uitgelegd: als een verbod van analoge toepassing van strafbepaling.

Question 34

Waarom leidt dit tot discussie?

Answer 34

Als een rechter een bepaling ruim uitlegd wordt hij regelmatig door voorstanders van een engere bepaling beticht van analoge toepassing of verdekt analoge toepassing. de rechter ‘ fabriceert’ een nieuwe strafbepaling.

Question 35

Geef de redenatie weer van de HR in het electriciteitsarrest (1921)

Answer 35

HR stelt dat electriciteit : ‘ door een zeker zelfstandig bestaan en een zekere waarde is electrische energie ‘ enig goed’ in de zin van art 310 Sr.
Zij zegt uitdrukkelijk niet: enig goed is een stoffelijk voorwerp; een stoffelijk voorwerp valt onder het ruimere begrip vermogensobject; electrische energie is ook een vermogensobject; dus passen we art 301 analoog toe.

Question 36

Hoe heeft dit arrest doorgewerkt in het recente verleden?

Answer 36

in een virtuele wereld kan ook sprake zijn van ‘ enig goed’

Question 37

Wat is een bestanddeel?

Answer 37

Binnen de delictsomschrijving genoemde onderdelen van de delectsomschrijving heten elementen. bv in art 301 Sr ‘enig goed’ en ‘ ‘wegnemen’–>
Bestanddelen zijn dus strafbaarheidsvoorwaarden die de wetgever in de delictsomschrijving heeft opgenomen.

Question 38

Worden bestanddelen altijd expliciet genoemd?

Answer 38

Nee, niet bv in art 300Sr (mishandeling). Daar moet de rechter het begrip nader invullen.

Question 39

Wat zijn de voorwaarden voor strafbaarheid?

Answer 39

• Menselijke gedraging

- kwalificeren = gedragingen onder een delictsomschrijving brengen

Question 40

Is kwalificeren altijd door de wetgever gebeurt?

Answer 40

Nee, bij mishandeling, art 300 Sr, moet de rechter dit zelf doen en te omschrijven in zijn vonnis.
(BIj doodslag, art 287 Sr, is het omschreven)

Question 41

Wat is de kwalificatietaak van de rechter?

Answer 41

Hij dient de gedragingen die door de OvJ ten laste is gelegd eerst bewezen te verklaren en vervolgens deze bewezenverklaarde gedragingen te kwalificeren.

Question 42

Wat zijn elementen en noem er 2?

Answer 42

Elementen zijn ongeschreven strafbaarheidsvoorwaarden.

• wederrechtelijk
• verwijtbaar

Question 43

Wil een gedraging als strafbaar feit kunnen worden aangemerkt , dan….

Answer 43

dient zowel aan de bestanddelen als aan de elementen voldaan te zijn

Question 44

Definitie strafbaar feit?

Answer 44

Een strafbaar feit is een menselijke gedraging die te rubriceren is onder een delictsomschrijving(zo nodig aangevuld met algemene strafbepalingen als poging en deelneming) en waarop geen strafuitsluitingsgrond van toepassing is.