L11 : Strafbaarheid - delictsomschrijvingen Flashcards
Wat is een kenmerk van strafbaarheid?
De volgorde, deze is dwingend
Wat is het verschil in terminologie tusen Sv en Sr bij de persoon die het (mogelijk) gedaan heeft?
_ Sv : verdachte
- Sr: dader
Wat is het algemeen deel van WvSr? Wat is daaraan algemeen?
Boek I Sr
De algemene beplaingen van Boek I gelden voor alle bijzondere strafbepalingen, tenzij uitgesloten door een bijzondere wet.
Wat zijn bijzondere wetten?
Andere wetten dan Sr die strafbepalingen bevatten
Wat is een delictomschrijving?
omschrijft een bepaald (= bijzonder) strafbaar feit
Wat is een sanctienorm?
Een sanctienorm is gekoppeld aan een delictsomschrijving en geeft strafsoort en strafmaximum aan die voor dat bepaalde delict mogen worden opgelegd
Wat is een bijzondere strafbepaling?
Een samenstel van delictsomschrijving en sanctienorm
Wat is de leidende gedachte geweest in WvSr?
Het aangetaste rechtsgoed of aangetaste rechtsbelang staat bij elkaar
Wat is het kenmerk van een delictsomschrijving?
Het grenst strafbaar gedrag van niet strafbaar gedrag
Wat doet een strafbepaling?
- grenst de strafbaarheid af
- duidt de zwaarte van het omschreven delict aan
Hebben alle strafbepalingen zowelcomponent van strafbaarheid als van de zwaarte van het omschreven delict?
Nee, er zijn artikelen, bv 304 en 259 Sr die alleen de zwaarte aan duiden, bv:
- strafverhogende bepalingen ,en
- strafverminderende bepalingen
Wat is een gekwalificeerd delict?
Bijkomende omstandigheden zijn strafverzwarend, bv mishandeling- de -dood-ten-gevolge-hebben
Wat is een gepriviligeerd delict?
Bijbehorende omstandigheden werken strafverlagend, bv kinderdoodslag tov gronddelict doodslag
Wat is een specialiteitsverhouding?
Verhouding van een delict tov het gronddelict, bv kinderdoodslag is een specialis van de generalis doodslag
Valt een handeling die onder de specialis valt, ook onder de generalis?
Gaat de strafbepaling van de generalis of de specialis voor?
ja
De specialis, art 55 lid 2 Sr
Wat gebeurt er bij gepriviligeerde delicten?
Die moeten worden toegepast, ook als bv de OvJ voor een ander artikel vervolgt.
Bij gepriviligeerde delicten kan de rechter dus afwijken van de tenlastelegging van de OvJ
Wat zijn rechtsnormen?
regels voor gedrag
Voorwaarden voor strafbaarheid?
- Een menselijke gedraging
- die valt onder een delictsomschrijving (zonodig aangevuld met poging en deeleneming)
- en waarop geen strafuitsluitingsgrond van toepassing is
Wat is wederrechtelijkheid?
De uitwendige kant van een delict
wat is wederrechtelijk gedrag?
Wederrechtelijk gedrag is gedrag dat in strijd is met strafrechtelijk gehandhaafde normen
Is wederrechtelijk gelijk aan onrechtmatig?
Nee:
- wederrechtelijk is een strafrechtelijk begrip
- beperkter dan onrechtmatig
Wat zijn objectieve bestanddelen?
de uitwendige wederrechtelijkheid
Is uitwendige wederrechtelijkheid voldoende voor strafbaarheid?
Nee, hiervoor is ook nodig dat hij er iets aan had kunnen doen, dat het ongewenste resultaat vermeden had kunnen worden
Wat zijn subjectieve bestanddelen?
wat de dader , om strafbaar te zijn, moet hebben gewild, geweten, beseft
Wat is nodig voor een strafrechtelijk verwijt?
- een uitwendige gedraging
- iets subjectiefs
Wat is een bestanddeel van een delictsomschrijving?
- Zowel een onderdeel van een afzonderlijke delictsomschrijving
- als (een onderdeel van) een strafverhogende of strafverminderende bepaling
Wat is een algemeen leerstuk?
- samenclustering van verschillende uitdrukkingen tot een algemene vraag
+
- antwoorden van de HR (indien aanwezig)
+
input van verschillende schrijvers
Noem voorbeelden van leerstukken?
= opzet
- schuld
- gevolg
Wat is de uitwendige gedraging in straijd met de norm?
= de objectieve bestanddelen tezamen beschrijven de wederrechtelijkheid
Geef een omschrijving van wederrechtelijkheid?
- een gedraging
- onder bepaalde omstandigheden
- al dan niet met een bepaald gevolg
- zo nodig met het woord wederrechtelijk erbij
Wat is een omissiedelict?
Een delict dat is omschreven als een niet-doen, bv art 192 Sr
Er zijn zeer weinig omissiedelicten in het WvSr
Wat is een commissiedelict?
Delicten omschreven als een doen
Wat is noodzakelijk voor het strafrecht?
- Een gedraging
- vroeger veelal lijfelijke gedraging, nu ruimer
- kan het actief doen van iets zijn maar ook iets niet doen
Noem een objectief bestanddeel dat vaak in delictsomschrijvingen voorkomt?
Gevolg
Hoe kun je eenvoudig toetsen of er een gevolg beschreven staat in een wetsartikel?
Vertaal het in
- lichamelijke gedraging, en
- gevolg
Wat is een materieel delict?
Delictsomschrijvingen die op een of andere wijze een gevolg uitdrukken., bv art 287: doodslag
Formeel delict
Delictsomschrijvingen waarin we louter een gedraging lezen, bv art 310 diefstal
Causaliteit?
Leerstuk van verband tussen gedraging en gevolg
Waaraan moet een delict voldoen?
Een omschrijving van een delict in een bijzondere strafbepaling is een zo precies mogelijke algemene omschrijving van een bepaald strafbaar handelen. Datgene wat zo’n handeling strafwaardig maakt, moet in die omschrijving zo duidelijk mogelijk tot uitdrukking komen.
Een handeling wordt waardoor nader bepaald?
Omstandigheden
Wat zijn omstandigheden?
Alle objectieve onderdelen van een delictsomschrijving die niet een gedraging of gevolg omschrijven
- Dit is dus een restcategorie van de objectieve bestanddelen, een samenraapsel
Noem 2 vormen van omstandigheden?
- omstandigheden ten tijde van de gedraging
- een later intredende omstandigheid die de situatie en daarmee ook de gedraging alsnog anders kleurt (bv het in vreemde krijgsdienst treden terwijl er oorlog dreigt: niet strafbaar ten tijde van in dienst treden, maar bij het uitbreken van een oorlog alsnog strafbaar
Wat is een bijkomende voorwaarde van strafbaarheid?
Een later intredende omstandigheid die de situatie en daarmee ook de gedraging alsnog anders kleurt
Moet voor een bijkomende voorwaarde van strafbaarheidhetzelfde worden vastgesteld als voor een gevolg?
Nee, alleen een constatering van het feit
Waarom wordt de term wederrechtelijk in delictsomschrijvingen toegevoegd?
Omdat het soms lastig is om in een feitelijke beschrijving van gebeurtenissen een wederrechtelijke handeling echt te pakken te krijgen of wordt zonder deze omschrijving bepaalde personen of beroepen onder een delictsomschrijving gebracht die er niet in thuis horen
Wat is een veel vorrkomend subjectief bestanddeel?
Opzet
Hoe worden delicten genoemd waarbij opzet in het spel is?
Doleuze delicten
Is het subjectieve bestanddeel opzet altijd direct uit de delictsomschrijving af te lezen?
Nee, vaak wordt er een verwijzing gemaakt naar opzettelijk, maar soms is het niet expliciet omschreven en moet je het afleiden, bv art 300Sr: mishandeling
Afzonderlijk geformuleerde subjectieve bestanddelen moeten voor het tentamen worden herkend. In niet al te ingewikkelde gevallen moet ook het subjectieve bestanddeel kunnen afleiden uit de omschrijving van een gedragingof uit een van de andere objectieve bestanddelen (p25 - 28 leerboek 2)
Komt een subjectief bestanddeel ook terug in de delictomschrijving van een overtreding?
Meestal niet
Wat is kenmerkend aan ‘ schuld’ ?
De dader heeft niet aan het gevolg van zijn handelen gedacht maar dat wel had moeten doen
- het moet echter gaan om zeer onzorgvuldige gedragingen
Wat is het kenmerk van:
- opzet?
- schuld?
Opzet = willens en wetens
Schuld = niet weten maar behoren te weten
Hoe heet een delictomschrijving waarin schuld als bestanddeel is opgenomen?
culpoos delict
Hoe komen culpoze delictsomschrijvingen vaak voor?
Als achtervang voor delictsomschrijvingen waarin opzet wordt vereist
Wat zijn de 3 vormen van schuld in het strafrecht?
- alles wat nodig is om iemand iets te verwijten (grondbetekenis)
- verwijtbare onzorgvuldigheid (culpoos)
- het gedaan hebben (met name bij de kwalificatie: als schuldig aan) –> verbinding tussen delictsomschrijving en kwalificatie
Wat is een materieel delict?
een delictsomschrijving waarin een gevolg is uitgedrukt
Wat is een formele delictsomschrijving?
Delictsomschrijving waarin uitsluitend een gedraging is geformuleerd
Wat is het kenmerk van de klassieke delictsomschrijving?
Een delictsomschrijving waarin niet de norm zelf is geformuleerd
Wie is de normadressat van de klassieke delictsomschrijving?
En wie van de geschreven materiele normen?
- Klassiek: de strafrechter
- Materieel: de burger
Geschreven materiele normen:
- wie heeft de wetgever voorhanden?
- hoe omschrijft hij het gedrag?
- Hoe is de strafrechtelijke omschrijving?
- degene die de wet moet naleven (meestal de burger)
- hij geeft een richtsnoer voor diens gedrag
- wil de wetgever dat zulke normen strafrechtelijk gehandhaaft worden, dan maakt hij een zeer algemene strafbepaling waarvan de delictsomschrijving bestaat uit een verwijzing naar een aantal geformuleerde materiele normen (zie bv art 10 Opiumwet)
Uit welke benaderingen vloeien klassieke delictsomschrijvingen en geschreven materiele normen voort?
Materieel:
- de vraag hoe het verkeer tussen mensen zou moeten verlopen
Klassiek:
- de vraag wanneer je iemand kunt verwijten dat het anders is gegaan (de omschrijving van delicten)
Kun je subjectieve bestanddelen kwijt in een geschreven materiele norm en zo ja waarom, zo nee waarom niet?
Hoe lost de wetgever een eventueel probleem hiermee op?
Nee, omdat een norm veronderstelt bij voorbaat al bewust handelen en bewust streven
In principe moet er met de subjectieve kant (het beleven van het gedrag door de dader zelf) rekening worden gehouden. Om dat te doen gebruikt de wetegever een algemene verwijzende delictomschrijving: zie bv art 11 Opiumwet lid 1 (niet opzettelijk) vs leden 2-3(wel opzettelijk)
Waar wordt de constructie van geschreven materiele normenmet een algemeen verwijzende delictsomschrijving met name gebruikt?
Overtredingen
Koppeling Sv aan Sr:
- waar wordt de gedraging uit het strafrecht vastgelegd in het strafproces?
in de tenlastelegging
Ten aanzien van de tenlastelegging:
Wat als er sprake is van een formeel delict?
- wat als er sprake is van een materieel delict?
- uit een formele delictsomchrijving kan de OvJ de gedraging veelal letterlijk overschrijven
- bij een materiele delictomschrijving moet de gedraging in de tenlastelegging nader worden gepreciseerd
Als in de tenlastelegging eenbestanddeel van de delictsomschrijving ontbreekt, waar blijkt dat bij de beoordeling?
- art 350 Sv
- Bij de kwalificatievraag
Kan een commissiedelict worden begaan door nalaten?
Dat hangt af of de omschrijving van de gedraging daarvoor ruimte laat:
- wegnemen door nalaten is niet goed voorstelbaar, maar van het leven beroven heeft wel ruimte in de delictomschrijving
Wat zijn oneigenlijke omissiedelicten?
commissiedelicten begaan door nalaten, dus delicten die zijn omschreven als een doen, maar begaan door nalaten
Hoe kan de rechter een materieel omschreven commissiedelict invullen?
Met het niet voldoen aan de (zorg)plicht
Waar kan zich een oneigenlijk omissiedelict zich voordoen?
Bij een klassieke delictsomschrijving
Waar kan een toestandsdelict zich voordoen?
Bij een geschreven materiele norm
Waarom heet een toestanddelict zo?
Omdat het niet gaat om een gedraging maar om een toestand die niet mag
Wat gebeurt er bij een toestanddelict?
Naarmate de delictomschrijving minder concreet houvast biedt , moeten tijdens de vervolging en berechting de principiele vragen uitdrukkelijker en uitvoeriger gesteld worden. Dus:
- wat is nu eigenlijk de gedragsnorm
- tot wie is die gericht
- wie kan verantwoordelijk worden gesteld?
Wat is een teleologisch argument?
Er wordt uitgelegd naar het doel van de wet
Is het 4 schepen arrest een materieel of een formeel delict?
Materieel
het naast elkaar ‘liggen’ met 3 schepen is materieel
‘liggen’ is een toestand en geen gedrag
Is de drie fietsers een formeel of een materieel delict?
Formeel
Naast elkaar fietsen was de verboden gedraging
Hoe heet een delictomschrijving waarin geen subjectief bestanddeel voorkomt?
geobjectiveerde delict
Deze bevatten uitsluitend objectieve bestanddelen
Meestal bestaat de delictomschrijving dan uit een gedraging plus omstandigheden
Wat is het zwakke punt van vele materiele normen?
De wetgever heeft ze uitermate slecht omschreven door uitsluitend met objectieve bestanddelen in een algemene omschrijving iets strafbaars te typeren
Hoe heeft de wetgever bij misdrijven het opzettelijk en het verwijtbare geregeld?
Door expliciet te scheiden.
- Ten eerste is er de omschreven opzettelijke gedraging
- Ten tweede vaak een aanvulling met een veel vagere culploze delictomschrijving met een lagere straf
Noem de verschillende indelingen voor strafbare feiten?
- misdrijven en overtredingen
- gronddelicten en gekwalificeerde/gepriviligeerde delicten
- commissie, omissie en oneigenlijke omissiedelicten
- materieel en formeel omschreven delicten
- gedragingen en toestandsdelicten
- krenking en gevaarzettingsdelicten
- concrete en abstrcte gevaarzettingsdelicten
- gemene delicten en (impliciete) kwaliteitsdelicten
- terroristische en niet-terroristische misdrijven
Noem een aantal door het strafrecht beschermde rechtsgoederen?
- leven
- lichamelijke integriteit
- eigendom
- openbare orde
- goede zeden
- milieu
- verkeersveiligheid
- …
Wat is een krenkingsdelict?
Een daadwerkelijke aantasting van een rechtsgoed, bv doodslag en mishandeling
Wat is een gevaarzettingsdelict?
Hierbij wordt neit de daadwerkelijke schending van het rechtsgoed strafbaar gesteld maar reeds het in gevaar brengen hiervan
bv brandstichting indien gevaar voor goederen of gevaar voor anderen
strafbare poging
strafbare voorbereidingshandeling
Wat is een concreet gevaarzettingsdelict?
Als in de delictsomschrijving het gevaar met name wordt genoemd, bv brandstichting
- het door de wet genoemde concreet gevaarzettingsdelict moet in de tenlastelegging worden opgenomen door de OvJ
OvJ moet aantonen dat het het gevaar daadwerkelijk aanwezig was
Wat is een abstract gevaarzettingsdelict?
Een omschrijving van het gevaar staat niet in de delictsomschrijving vermeld, bv art 159 Sr, verbergen van blusapparatuur
lichtere bewijslast dan bij concreet
Het is voldoende dat de in de delictomschrijving genoemde gedraging bewezen wordt
Wat zijn gemene delicten?
Delciten die door een ieder kunnen worden begaan?
Wat zijn kwaliteitsdelicten?
Delicten die alleen door personen met een bepaalde kwaliteit kunnen worden gemaakt.
bv ambtsmisdrijven alleen door ambtenaren
Kwailiteit moet in de delictsomschrijving zijn opegenomen
Kan het zo zijn dat als een delictsomschrijving geen kwaliteit vereist, de rechter hier een bepaalde kwaliteit in leest?
Ja,
bv in geval van ‘4 schepen’ arrest
Waar dient nog meer een bepaalde kwaliteit te worden ingelezen?
Bij een oneigenlijk omissiedelict
de rechter moet hier intepretatiegewijs de kwaliteit waaraan de dader moet voldoen dienen vast te stellen
voorbeeld: laten sterven kind door ondervoeding: eerst vaststellen wie de zorgplicht had
Wat is een misdrijf met een terroristisch oogmerk?
het oogmerk om de bevolking of een deel van de bevolking van een land ersntige vrees aan te jagen, dan wel een overheid of een internationale organisatie wederrechtelijk te dwingen iets te doen, niet te doen of te dulden, dan wel fundamentele politieke, constitutionele, economische of sociale structuren van een land of een internationale organisatie ernstig ontwrichten of te vernietigen
Wat zijn de kenmerken van een terroristisch misdrijf?
- bestaande misdrijven
- hogere straf
Noem strafverhogende omstandigheden?
- aanwezigheid terroristisch oogmerk
- recidive
- ambtelijke hoedanigheid
