L15: Penitentiair recht Flashcards
Wat is een sanctie?
verzamelnaam voor straffen en maatregelen
Straffen en maatregelen zijn sancties die de rechter kan opleggen
waardoor worden straffen en sancties onderscheiden?
de rechtsgrond
Waar staat het overzicht van de straffen?
art 9 Sr
Wat zijn de hoofdstraffen?
- gevangenisstraf
- hechtenis
- taakstaf
- geldboete
Wat is het verschil tussen gevangenisstraf en hechtenis?
Beide vrijheidsstraffen, verschil is met name historisch
- gevangenisstraf: bij opzettelijke gepleegde misdrijven en gecombineerd met strenge tucht, eenzame opsluiting, werkstraf, ect
- hechtenis voor niet opzettelijk en overtredingen; lichter regime
tegenwoordig is dat verschil praktisch volledig weggevallen
Wat is een taakstraf?
- werkstraf (verrichten van onbetaalde arbeid, de vroegere dienstverlening)
of
= leerstraf
Waar kan tegenwoordig een geldboete voor worden opgelegd?
Voor alle delicten waarop gevangenisstraf of hechtenis staat, ook als er op het delict geen geldboete staat; art 23 lid 5&6 Sr
Wat is vervangende hechtenis?
vervanging van een opgelegde boete of taakstraf als de boete niet betaald is of de taakstraf niet naar behoren is vervuld
Welke bijkomende straffen zijn er?
- ontzetting van bepaalde rechten
- verbeurdverklaring ( de enige die met enige regelmaat wordt toegepast; bepaalde voorwerpen kunnen worden afgenomen die typisch samenhangen met het delict waarvoor hij veroordeeld wordt)
- openbaarmaking van de rechterlijke uitspraak
Mag een bijkomende straf separaat worden opgelegd?
Ja, vroeger niet, sinds 1983 wel
Wat zijn de verschillen tussen een hoofd en een bijomende straf?
niets kenmerkends:
- mogen los van elkaar of in combinatie worden opgelegd
- hoofdstraffen mogen nu ook in combinatie met een andere hoofdstraf worden opgelegd (cumulatieverbod (=meer dan 1 hoofdstraf) is afgeschaft
–>
rechter leggen nu bv een gevangenisstraf of taakstraf samen met een geldboete op
-
Welke hoofdstraffen mogen niet gezamenlijk worden opgelegd?
Onvoorwaardelijke gevangenisstraf van een jaar met een taakstraf (art 9 lid 4 Sr)
1) Mag een geldstraf worden opgelegd als het betreffende delict haar niet vermeld?
2) Mag een gevangenisstraf worden opgelegd als alleen en geldboete als sanctie is vermeld?
1) Ja
2) Nee
Welke maatregelen zijn er?
- onttrekking aan het verkeer; art 36 b-d Sr
- ontnemeing van het wederrechtelijk verkregen voordeel; art 36e Sr
- schadevergoeding; art 36 f Sr
Vrijheidsbenemende maatregelen:
- plaatsing in een psychiatrisch ziekenhuis; art 37 Sr
- terbeschikkingstelling; art 37a Sr
- plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders; art 38m Sr
Wat zijn de voorwaarden voor ontnemeing wederrechtelijk verkregen voordeel?
- afzonderlijke rechterlijke beslissing (art 36e Sr)
- aparte procedure voor een ontnemingsmaatregel (art 511 b-1 Sv)
- of en voor welk bedrag wederrechtelijk voordeel werd behaald kan door een sfo worden onderzocht; art 126 Sv
- maatregel kan alleen worden opgelegd aan een veroordeelde
Wat is het verschil tussen een maatregel en een straf?
de rechtsgrond
- rechtsgrond voor straf is verwijtbaarheid
- rechtsgrond voor maatregelen is de noodzaak om op grond van het algemeen belang in te grijpen in het concrete geval; dit is meestal het geval wanneer er noodzaak is om gevaar af te wenden
Wanneer kan plaatsing in een psychiatrisch ziekenhuis worden bevolen?
In het geval van straffeloosheid wegens ontoerekenbaarheid
Dit kan alleen wanneer is voldaan aan de in art 37 lid 1 genoemde voorwaarden
Wanneer kan tbs worden bevolen?
Wanneer er ten tijde van het begaan van het feit bij de verdachte sprake was van :
- gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestesvermogens
- verband tussen het gepleegde en de stoornis
-
Is voor oplegging van tbs noodzakelijk dat de verdachte geheel ontoerekenbaar was (zoals bij plaatsing in een psychiatrisch ziekenhuis)?
Nee, verminderd toerekeningsvatbaar is ook mogelijk
Wat is de rechtsgrond van TBS?
- Puur en alleen de gevaarlijkheid van een persoon
- Op grond van het algemeen belang is het noodzakelijk dat hij wordt opgesloten:
– veiligheid van anderen
– algemene veiligheid van personen of goederen
TBS is slechts bij bepaalde delicten mogelijk
Houdt de last tot tbs tevens oplsuiting in?
Nee, de rechter kan er een last tot dwangverpleging aan verbinden indien de veiligheid dat eist; art 37b Sr,
Wat gebeurt er als er van dwangverpleging wordt afgezien?
Dan verbindt de rechter voorwaarden aan de tbs:
- zij dienen het gedrag van de terbeschikkinggestelde te betreffen; art 38 Sr
- bv ambulante behandeling door een deskundige
- onder behandeling stellen
- laten opnemen in een inrichting
De gevarrlijkheid van een persoon kan een rechtsgrond opleveren om iemand op te sluiten maar het is geen echtsgrond om iemand die is opgesloten te dwingen zich aan een therapie te onderwerpen; er wordt wel therapie aangeboden
Wat zijn aanvullende voorwaarden tav tbs?
- de rechter is verplicht zich te doen adviseren door ten minste 2 gedragsdeskundigen
- tbs kan alleen door een meervoudige kamer worden opgelegd
Wat is de rechstgrond voor onttrekking aan het verkeer?
Rechtsgrond is het gevaar van bepaalde voorwerpen
bv vuurwapen of drugs
de wet drukt gevaarlijkheid uit door:
- voor zover zij van zodanige aard zijn dat het ongeconroleerde bezit daarvan in straijd met de wet of het algemeen belang is
Wat is het doel van plaasting in een inrichting voor stelselmatige daders?
- primair gericht op de beveiliging van de maatschappij
Wat zijn de voorwaarden voor plaatsing in een ISD?
- verdachten van een misdrijf waarvoor voorlopige hechtenis is toegstaan
- in de 5 jaren voorafgaand aan een bepaald feit tenminste 3x wegens een misdrijf onherroepelijk veroordeeld zijn tot een vrijheidsbenemende of beperkende straf of maatregel of taakstraf
- de veiligheid voor personen of goederen moet de maatregel eisen
- derden beoordelen of de verdachte geschikt is voor de oplegging van de maatregel
Wordt hij ongeschikt bevonden dan kan de rechter alsnog plaatsing in een ISD opleggen ter beveiliging van de maatschappij en voorkomen van recidive, maar zonder dwangbehandeling. Behandeling wordt wel aangeboden op vrijwillige basis
Mag de rechter zelf een sanctie verzinnen die niet in de wet staat?
Nee, dat is in strijd met het legaliteitsbeginsel
Kunnen sancties in andere wetten staan dan Boek I WvSr?
Ja, tenzij de wet anders bepaald (art 91 Sr); kan dus in een formele wet zoals Wegenverkeerswet, Wet economische delicten
In dit soort wetten kunnen andere sancties worden geformuleerd zoals:-
tijdelijke stillegging onderneming veroordeelde
- ontzegging rijbevoegdheid
Behoort het jeugdstrafrecht tot het gewone of het bijzondere strarecht?
Gewoon, is in het WvSv en WvSr geregeld
Voor welke categorie telt het jeugdstrafrecht?
zijn er aparte sancties voor strafrechtelijk minderjarigen?
12 tot 18 jaar, art 77a Sr
ja, art 77 h Sr
Wat is straftoemeting?
Niet wettelijk vastgelegd maar het begrip wordt gebruikt voor alles wat de rechter over de sanctie moet beslissen:
- of een straf of een maatregel moet wrden opgelegd
- keuze strafsoort
- bepaling van de maat
- modaliteit van de straf
Art 351 Sv: acht de rechtbank het tenlastgelegde feit bewezenhet te zijn een strafbaar feit en de verdachte deswege strafbaar, dan legt zij op de straf of de maatregel, op het feit gesteld?
Moet de rechter bij voldoen aan het bovenstaande een straf opleggen?
Nee, sinds 1983 mag de rechter obv art 9a Sr afzien van strafoplegging
Tot wie is de sanctienorm gericht?
tot de rechter
Wat bepaalt de sanctienorm?
- strafsoort ( gevangenisstraf of geldboete)
- strafmaat = strafmaximum
Let bij een strafbepaling op of er artikelen zijn die een verhoging of verlaging van de strafmaat vragen.
Deze kunnen in het algemeen deel staan en derhalve generiek toepasbaar zijn of specifiek bij een bepaalde delictsomschrijving
Watis een specifiek strafverlagende grond?
Wanneer er tussen OvJ en verdachte een afspraak tot stand is gekomen in de zin van art 226g en 226 h Sv (de betreffende getuige legt een verklaring af tegen een andere verdachte) KAN de rechter strafvermindering geven
Dit geldt alleen voor misdrijven
Geef een voorbeeld van strafverhoging?
Art 44 Sr: een ambtenaar die misbruik maakt van zijn positie
(dit geldt niet bij ambtsdelicten)
wat is de laatst ingevoerde strafverhogende omstandigheid?
recidive (art 43a Sr)
- beperkt tot misdrijven
Kent het WvSr minimum straffen?
ja, boek I titel II
- art 10 lid 2 Sr: minimum gevangenisstraf is 1 dag
- art 18 lid 1: minimum hechtenis is 1 dag
- art 23: minimum van de geldboete is € 3
- geen minima tav de taakstraf
Let op: bij toepassing van art 9a wordt helemaal geen straf opgelegd
Waar houdt de rechter rekening mee bij het bepalen van de geldboete?
art 24 Sr: De draagkracht van verdachte, zodat deze niet onevenredig in zijn inkomen of vermogen wordt getroffen
Waardoor wordt de maat van de geldboete bepaald?
door de aard van het delict
Wat is samenloop van strafbare feiten en waar wordt dat geregeld?
dat is de situatie als de verdachte terechtstaat voor meerdere misdrijven.
De rechter houdt hier rekening mee bij de straftoemeting
Wat is beperkte cumulatie?
wat is de regeling voor geldboeten?
Het maximum van de maximale straffen op de feiten gesteld , maar vrijheidsstraf niet meer dan 1/3 hoger dan het hoogste maximum.
Er is geen maximum aan de geldboeten, dus geen beperkte cumulatie
Wat is de regeling bij samenloop van ovetredingen?
Er wordt zonder vermindering straf opgelegd
Zijn er beperkingen van art 57 Sr?
ja, art 10 lid 4 en art 18 lid 3 Sr kent voor gevenagenisstraf en hechtenis nog een algemeen maximum. Hier mag een samenloop nooit bovenuit gaan
Wat gebeurt er in de situatie dat iemand veroordeeld wordt voor een strafbaar feit, gepleegd voor een eerdere veroordeling?
art 63 Sr: de vroegere straf wordt in rekening gebracht zlasof de berechting gelijktijdig zou hebben plaatsgevonden
zie voor beeld pagina 128 werkboek II
Welke 3 vormen van samenloop zijn er?
Meerdaadse (zoals besproken)
eendaadse (nvt in deze cursus)
voortgezette handeling (nvt in deze cursus)
Wat is de modaliteit van de straf?
dat zijn beslissingen van de rechter die niet strafsoort of strafmaat betreffen maar wel relevant zijn voor, bv voorwaardelijk of onvoorwaardelijk
Op welke punten heeft de rechter iets te zeggen voer de uitvoering van de straf?
- de rechter bepaalt of de straf ten uitvoer moet worden gelegd (voorwaardelijk of onvoorwaardelijk)
- de rechter bepaalt bovendien of een geldboete ineens moet worden beptaald of in termijnen
Welke schadevergoedingsregelingen zijn er?
- als bijzondere vorowaarde bij een straf
- schadevergoding ex art 36f Sr
- toewijzing vordering benadeelde part ex art 51a Sr /361 Sv
- door de OvJ als sepotvoorwaarde
Welke voorwaarde wordt altijd gesteld bij een proeftijd?
Wat kan nog meer?
tot het einde van de proeftijd niet schuldig maken aan een strafbaar feit, art 14c lid 1 Sr
Nog meer:
Voorwaarden betreffende gedrag
bv
- contactverbod
- straatverbod
- stadionverbod
De voorwaarden mogen de vrijheid van godsdienst, van levensovertuiging en staatkundige vrijheid niet beperken
Welk artikel regelt ‘ voorwaardelijke niet tenuitvoerlegging van de straf?
art 14a Sr
Let op: gevangenisstraf deel onvoorwaardelijk, deel voorwaardelijk en geldboete voor hetzelfde delict kan!
waar wordt de betaling in termijnen van geldboeten geregeld?
art 24a Sr
Wanneer ontstaat het recht van strafexecutie?
- zodra het vonnis onherroepelijk is geworden
- aan de tenuitvoerlegging geen beletselen in de weg staan
Wat zorgt voor verval van recht van executie?
- Titel VIII Boek I Sr:
- dood van de veroordeelde (art 75 Sr)
- verjaring (art 76 lid 1 Sr)
- overdracht van strafvervolging (art 77 lid 1 Sr)
Hoe ziet de regel van voorwaardelijke invrijheidstelling er uit?
- Kan alleen bij gevangenisstraf > 1 jaar
- Regel voor 1- 2 jaar: minimaal 1 jaar +1/3 van de tijd die dat jaar overtreft
- Regel voor > 2 jaar: 2/3 straf ondergaan
Tijd in verzekering, voorlopige hechtenis of in detentie in het buitenland wordt meegeteld
- Regeling geldt niet als er al een gedeeltelijk voorwaardelijk door de rechter is uitgesproken
Kan voorwaardelijke invrijheidstelling voorkomen worden?
Ja art 15d Sr:
het OM moet wel een vordering hiertoe indienen bij de rechter, die vervolgens daarover zal beslissen
Kunnen er regels gesteld worden bij voorwaardelijke invrijheidstelling?
Ja
- Algemeen: geen strafbaar feit gedurende de proeftijd
- Speiciek: noodzakelijkgeacht bij deze veroordeelde
Wat is de duur van de proeftijd bij voorwaardelijke invrijheidstelling?
als alleen de algemene voorwaarde geldt: gelijk aan de duur van de voorwaardelijke invrijheidstelling met een minimum van 1 jaar
Bij speicieke voorwaarden is de duur zonder ondergrens
Wat als veroordeelde de eisen aan zijn voorwaardelijke invrijheidsstelling overtreedt?
dan dient de OvJ een vordering in bij de rechtbank die het feit in eerste aanleg heeft behandeld
Wanneer er wederom een strafbaar feit is gepleegd kan ook de rechtbank beslissen die over dat nieuwe feit moet oordelen
Wat is het uitgangspunt van de penitentiare beginselenwet?
resocilaisatie
Uitgangspunt van vrijheidsbenemende sancties is dat deze zoveel mogelijk dienstbaar moeten zijn aan de voorbereiding van de terugkeer van betrokkene in de maatschappij
bijvoorbeeld:
- werk
aanleren bepaalde sociale vaardigehden
vergroten kans op arbeid
- ….
Noem nog een uitgangspunt bij de tenuitvoerlegging van vrijheidsbenemende straffen en maatregelen?
stelsel van differentiatie van inrichtingen en selectie van gevangenen en gedetineerden, bestaande uit:
Hoofdonderscheid is dat tussen gevangenissen ( voor vrijheidstraf en hechtenis veroordeelden)
huizen van bewaring voor allerlei andere categorieen gedetineerden (bv personen in voorlopige hechtenis)
Mannen en vrouwen gescheiden
Mate van beveiliging
Noem de verschillende soorten inrichtingen?
- EBI
- Gesloten inrichtingen (meeste gevangenissen en alle huizen van bewaring)
- halfopen inrichtingen
- penitentiaire open inrichtingen
- inrichtingen voor dagdententie
daarbinnen kan er sprake zijn van:
- algehele gemeenschap (overdag activiteiten/ ‘snachts cel)
- beperkte gemeenschap (hoofdzakelijk in de cel maar op vastgestelde uren gezamenlijke activiteiten)
Jeugdinrichtingen en TBS inrichtingen hebben eigen regelingen
