KR: Buikklachten Flashcards

1
Q

Wat zijn bovenstebuiksklachten van meest naar minst voorkomend in de huisartsenpraktijk? (ter illustratie)

A
  • buikkrampen/-pijn
  • braken
  • misselijkheid
  • maagpijn
  • zuurbranden
  • slikklachten/dysfagie
  • haematemesis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat is de meest voorkomende oorzaak van bovenbuiksklachten?

A

Refluxziekte en dyspepsie/stoornis maagfunctie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat zijn ernstige, zeldzame oorzaken van bovenbuiksklachten waar je altijd bedachtzaam op moet zijn?

A
  • maag-/slokdarmcarcinoom
  • septisch ulcus (soms)
  • chronische pancreatitis
  • hepatitis
  • myocardinfact/angina pectoris
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wat zijn nog overige oorzaken van bovenbuiksklachten die soms voorkomen?

A
  • oesofagitis
  • hernia diaphragmatica
  • PDS
  • coeliakie
  • cholelithiasis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Kijk naar plaatje referred pain en lokalisatie

A

figuur 32 diagnostiek alledaagse klachten

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Van welk orgaan heb je last als je pijn in de zij hebt?

A

milt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Van welk orgaan heb je last als je pijn in de flank hebt?

A

Nieren/nierbekken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wat zijn de diagnostische criteria voor PDS?

A

Stel de diagnose PDS na het redelijkerwijs uitsluiten van andere aandoeningen bij:
* Recidiverende buikpijn of ongemakkelijk gevoel in de buik gedurende minstens drie dagen per maand in de afgelopen drie maanden, en ze bestaan > zes maanden én
* ten minste twee van de volgende criteria:
* de klachten verminderen na defecatie.
* de klachten zijn geassocieerd met verandering in frequentie van defecatie.
* de klachten zijn geassocieerd met verandering in consistentie van de ontlasting.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Welke klachten heeft iemand met PDS?

A

Kern van het beeld: buikpijn in combinatie met defecatieproblemen
* Wisselend chronisch beloop
* Buikpijn of –krampen overdag, erger na maaltijd en beter na defecatie/winden laten
* Diarree soms met urgency en/of obstipatie
* Opgeblazen gevoel, boeren, winderigheid, rommelingen
* Bijkomend: moeheid, maagklachten, brandend maagzuur, hoofdpijn, pijn in de rug of de zij en pijn bij het
vrijen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Welke DD moet je meenemen bij diagnose van PDS?

A
  • Lactose-intolerantie
  • Coeliakie (gluten-intolerantie)
  • Parasitaire infecties
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wat zijn synoniemen voor PDS?

A

spastische darm, spastisch colon, irritable bowel syndrome (IBS)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wat is de oorzaak van PDS?

A

Er is geen structurele afwijking / pathofysiologie.

Factoren die mogelijk een rol spelen:
* abnormale verwerking van prikkels in het maagdarmkanaal en mogelijk ook in de hersenen -> eerder
pijn/prikkels in de darmen waarnemen
* darmperistaltiek is onregelmatig en wisselend waardoor verstopping of juist diarree kan ontstaan.
* verkeerde voeding (vezelarm, soms juist te vezelrijk, eenzijdig) kan de klachten van PDS verergeren.
* stress (emoties, spanningen, nervositeit, etc.) kan leiden tot verergering van de klachten.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Wat zijn de alarmsymptomen van de bovenbuik?

A
  • hematemesis
  • maleana (pikzwarte ontlasting)
  • dysfagie (moeite met slikken/zakken van eten)
  • onbedoeld gewichtsverlies en malaise
  • icterus
  • ontkleurde ontlasting
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Waar duidden alle alarmsymptomen van de onderbuik op?
- hematemesis
- maleana (pikzwarte ontlasting)
- dysfagie (moeite met slikken/zakken van eten)
- onbedoeld gewichtsverlies en malaise
- icterus
- ontkleurde ontlasting

A
  • Hematemesis -> maligniteit oesofagus of maag
  • Melaena (pikzwarte ontlasting) -> maligniteit oesofagus of maag
  • Dysfagie (moeite met slikken/zakken van eten) -> maligniteit oesofagus
  • Onbedoeld gewichtsverlies en malaise -> maligniteit
  • Icterus -> maligniteit
    galwegen/pancreas, leverpathologie (hepatitis)
  • Ontkleurde ontlasting -> maligniteit galwegen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wat zijn alarmsymptomen van de onderbuik?

A
  • gewichtsverlies
  • koortsepisodes
  • bloed bij ontlasting
  • veranderd defaecatiepatroon (op oudere leeftijd)
  • onverklaarde ijzergebreksanemie
  • loze aandrang
  • (bij kinderen) koorts, hevig braken, afbuigen groeicurve, chronische diarree
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Waar duidden alle alarmsymptomen van de bovenbuik op?

  • gewichtsverlies
  • koortsepisodes
  • bloed bij ontlasting
  • veranderd defaecatiepatroon (op oudere leeftijd)
  • onverklaarde ijzergebreksanemie
  • loze aandrang
  • (bij kinderen) koorts, hevig braken, afbuigen groeicurve, chronische diarree
A
  • Gewichtsverlies -> maligniteit
  • Koortsepisodes -> inflammatory bowel disease (IBD)
  • Bloed bij ontlasting -> colorectaal carcinoom
  • Veranderd defaecatiepatroon (op oudere leeftijd)-> colorectaal carcinoom
  • Onverklaarde ijzergebreksanemie -> colorectaal carcinoom
  • Loze aandrang -> colorectaal carcinoom
  • Kinderen: koorts, heftig braken, afbuigen groeicurve, chronische diarree -> IBD, coeliakie
17
Q

Welke klachten verwacht je te zien bij iemand met colorectaalcarcinoom (CRC)?

A
  • verandering ontlastingspatroon > 2 weken
  • bloed bij de ontlasting
  • onverklaarbaar gewichtsverlies
  • aanhoudende buikpijn
  • loze aandrang of het gevoel dat de darm niet volledig wordt geleegd na de stoelgang
  • constante vermoeidheid
  • Bij lokalisatie in rectum: defecatieklachten
  • Bij lokalisatie in colon ascendens: vaak alleen anemie
    Erfelijke factoren spelen een rol bij ongeveer 1/10 patiënten met CRC:
  • Familiaire adenomateuze polyposis (FAP)
  • Hereditair non-polyposis colorectaal carcinoom (HNPCC) (en verhoogd risico endometriumcarcinoom)
18
Q

Welke klachten verwacht je te zien bij inflammatory bowel disease (IBD)?

A

(combinatie van) koorts, gewichtsverlies, diarree, bloed in ontlasting

19
Q

Waar duidt ijzergebreksanemie op oudere leeftijd op?

A

Bloedverlies, vaak in de TD t.g.v. malginiteit / IBD

20
Q

Wat zijn oorzaken van zuurbranden?

A
  • Hernia diafragmatica / reflux
  • Functionele dyspepsie, stoornis maagfunctie
  • Gastritis, ulcus ventriculi en ulcus duodeni * Maagkanker
21
Q

Wat is hernia diafragmatica?

A

Hernia diafragmatica is een aangeboren breuk in het middenrif. Hierdoor kan een deel van de maag in de thoraxholte terechtkomen.

22
Q

Wat is dyspepsie?

A

continue of terugkerende klachten van pijn of een onaangenaam gevoel in de bovenbuik, al dan niet gepaard gaand met misselijkheid, opboeren of een opgeblazen gevoel, zonder aanwijzingen voor medische aandoeningen (ontstekingen, anatomische afwijkingen, tumoren) die de klachten kunnen verklaren

23
Q

Hoe kan gastritis, ulcus ventriculi, ulcus duodeni ontstaan?

A
  • stoffen die maagwand irriteren: scherpe spijzen, alcohol, roken, NSAID’s, prednison
  • stress
  • Helicobacter pylori (1/5 besmetten krijgt ulcus), aan te tonen in ontlasting (100% zeker in maagbiopt)
  • Ulcus duodeni: bijna 100% door helicobacter
  • Ulcus ventriculi: 70% door helicobacter
24
Q

Hoe ziet het klinische beeld van gastritis, ulcus ventriculi en ulcus duodeni eruit?

A
  • Pijn bovenbuik in de nacht of na voedselinname
  • Zuurbranden
  • Misselijkheid, braken
  • Weinig eetlust, ev. gewichtsverlies
  • Complicaties: bloeding (bloedbraken of zwarte ontlasting), perforatie -> ‘acute buik’, vernauwing (braken)
25
Q

Wat is de behandeling bij gastritis, ulcus ventriculi en ulcus duodeni?

A
  • leefstijl/voedingsadviezen (regelmaat, niet teveel, te scherp, te laat,..; niet roken, weinig alcohol,..)
  • maagzuurremmers (PPI: proton pump inhibitors)
  • eradicatie H. pylori (antibiotica);
  • vrijwel nooit meer maagoperatie nodig, alleen bij complicaties
26
Q

Maagkanker wordt vaak pas in een laat stadium ontdekt. Hoe onderscheid je gewone maagfunctiestoornis of gewone reflexklachten van maagkanker?

A
  1. Afgaan op beeld van beeld van klachten en beloop:
    - Maagfunktiestoornis en refluxklachten reageren op proefbehandeling met medicijnen binnen 2-4 weken.
    - Bedacht zijn op maagkanker bij: leeftijd 60+, mannen 2x zo vaak, in ernst toenemende klachten, sterk gebrek
    aan eetlust, gewichtsverlies, (bloed)braken, passageklachten van het voedsel, ijzergebreksanemie. 2. Bij aanwijzingen of twijfel: gastroscopie met biopsieën
27
Q

Wat zijn mogelijke diagnoses bij misselijkheid en braken? (ga hierbij alle orgaansystemen af)

A
  • maagdarmkanaal/spijsverteringsorganen (gastroenteritis, galstenen, appendicitis, pylorusstenose, darmobstructie, …)
  • centraal zenuwstelsel (meningitis, tumor, migraine, …)
  • evenwichtsorgaan (labyrinthitis, s. van Ménière, ..)
  • medicatie/middel (alcohol, alle med)
  • endocrien (zwangerschap, bijnierinsufficiëntie,..)
  • metabool (uremie, hypercalciemie, ..)
  • psychogeen (boulimie, angst, ..)
  • overig (glaucoom, myocardinfarct)
28
Q

Hoe kan Cholelithiasis en cholecystitis ontstaan?

A

Indikken galbestanddelen, bilirubine of cholesterol (deze vooral bij vrouwen), onvoldoende lediging galblaas, stenen komen in galgangen -> klachten

29
Q

Hoe ziet het klinische beeld van cholelithiasis en cholecystitis eruit?

A

vooral vrouwen met overgewicht boven de 40 jaar:
* Aanvallen van pijn rechter bovenbuik, krampend, met braken, geen pijn tussen aanvallen: ‘koliekpijn’; door contracties glad spierweefsel van de galgang
* Deel van de patiënten: ’asymptomatisch’
* Ontkleurde ontlasting (‘stopverf’)

30
Q

Wat zijn complicaties van cholelithiasis en cholecystitis?

A
  • ontsteking galblaas: cholecystitis -> koorts en drukpijn onder rechter ribbenboog -> opname in ziekenhuis -
    > operatie meteen of na enkele weken afkoelen
  • acute galgangontsteking: hoge koorts, continu pijn, hoge sterfte -> spoedingreep in ziekenhuis
  • acute alvleesklierontsteking: steen in papil van Vater blokkeert uitvoergang
31
Q

Hoe wordt de diagnose gedaan (welke methode)?

A

Echo bovenbuik

32
Q

Hoe wordt cholelithiasis en cholecystitis behandeld?

A
  • steen in galgang: ERCP (endoscopische benadering galwegen)
  • stenen in galblaas: laparoscopische verwijdering
33
Q

Hoe ontstaat alvleesklierkanker?

A

Dit is grotendeels onbekend, wel zijn er risicofactoren: roken, dierlijk vet, alcohol

34
Q

Wat is het klinisch beeld van alvleesklierkanker?

A

vaak langdurig een atypisch beeld!
* zeurende buikpijn, doortrekkend naar de rug
* gewichtsverlies
* minder eetlust
* misselijkheid
* vettige ontlasting
* lokalisatie in pancreaskop: afsluiting galgang -> zwelling galblaas en icterus (geelzucht)

35
Q

Hoe wordt de diagnose alvleesklierkanker bepaald (welke methodes)?

A

echo, CT-scan, laparoscopie

36
Q

Hoe wordt alvleesklierkanker behandeld?

A

operatief: groot/zwaar, zeer matige prognose; bestraling; cytostatica niet erg effectief;